علوم و تکنولوژی محیط زیست
سال:1397 | دوره:20 | شماره:3 (مسلسل 78) |تعداد مقالات:18

زمینه و هدف: با توجه به بحران آب در کشور به خصوص در چند دهه اخیر، بررسی کیفیت آب های زیرزمینی و شناسایی عوامل مؤثر در کاهش کیفیت این منبع آبی، امر مهمی به شمار می رود. اطلاعات موجود از وضعیت آب های زیرزمینی استان اردبیل حاکی از آن است که به لحاظ عدم وجود آب سطحی مازاد، قسمت اعظم آب مصرفی در منطقه مورد مطالعه از منابع آب های زیرزمینی تأمین می شود. مهم ترین فرآیندهای زمین ریخت شناسی قابل مطالعه از نظر آب های زیرزمینی، مخروط افکنه ها و پادگانه های آبرفتی می باشند. لذا در این تحقیق سعی بر این است که بین اشکال و فرآیندهای زمین ریخت شناسی دشت اردبیل و منابع آب زیرزمینی آن رابطه ای برقرار شود تا بر اساس آن چه که در طبیعت دیده می شود، منابع آب زیرزمینی حدس زده شود. روش بررسی: در این پژوهش، برای بررسی کیفی نمونه آب زیرزمینی، داده های کیفی چاه ها از سازمان آب منطقه ای اردبیل اخذ گردید، هم چنین از نرم افزار Arc GIS برای ترسیم نقشه ها استفاده شد. یافته ها: میزان EC آب های زیرزمینی در دشت اردبیل بین 6580-267 میکرو زیمنس بر سانتی متر(با متوسط حدود 1284 میکرو زیمنس بر سانتی متر) طی سال های 1383، 1387 و1392 تغییر کرده است. بحث و نتیجه گیری: نتیجه مطالعه نشان می دهد که خصوصیات شیمیایی سازندهای زمین شناسی تأثیر گذارترین عامل بر کیفیت منابع آب زیرزمینی در منطقه می باشد.

زمینه و هدف: امروزه آفت کش ها به منظورحفظ امنیت غذایی به طورگسترده ای درسراسرجهان مورداستفاده قرارمی گیرند. به دلیل اثرات نامطلوب و ماندگاری بالا، این ترکیبات ازآلاینده های مهم محیط زیست محسوب می شوند. روش های کنترل زیستی آفات به عنوان بهترین جایگزین برای آفت کش های شیمیایی به شمار می روند. این مطالعه باهدف جداسازی و شناسایی اکتینوباکتری های مولد ترکیبات ضد قارچی در مقابل قارچ هایniger Aspergillusعامل آفت انباری گندم و Bipolaris sp. عامل پوسیدگی ریشه و طوقه از خاک مزارع گندم منطقه حاجی آباد استان هرمزگان انجام گردید. روش­ بررسی: در این مطالعه نمونه برداری از 3 مزرعه گندم انجام شد. برای جداسازی اکتینوباکتری ها از دو محیط کشت عصاره خاک آگار و نشاسته کازئین آگار استفاده شد. ارزیابی فعالیت ضد قارچی ایزوله ها با روش انتشار از چاهک انجام گردید. شناسایی ایزوله های مولد با استفاده از روشهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی، فیزیولوژیک و ژنتیک صورت گرفت. یافته­ ها: در کل حدود 207 ایزوله اکتینوباکتری جداسازی گردید. نتایج بیانگر برتری محیط کشت عصاره خاک آگار با جداسازی 125 ایزوله اکتینوباکتری بود. نتایج تیمار فیزیکی برتری تیمار حرارتی با جداسازی 85 ایزوله اکتینوباکتری را نشان داد. بدنبال آن تیمار خشک کردن و تیمار اشعه فرا بنفش با جداسازی به ترتیب 57 و 44 ایزوله قرار گرفتند. ارزیابی فعالیت ضد قارچی در مورد 100 ایزوله متمایز از لحاظ مورفولوژیک منجر به انتخاب 2 ایزوله فعال در مقابل قارچ های بیماریزای Aspergillus nigerو Bipolaris sp. گردید. شناسایی ایزوله های مولد بر اساس ویژگی های مورفولوژیک، بیوشیمیایی و فیزیولوژیک تعلق ایزوله های مولد به جنس استرپتومایسس را نشان داد. نتایج حاصل از شناسایی ژنتیکی و تطابق توالی ژن 16s rRNA سویه های مولد و آنالیز فیلوژنتیک بیانگر ترادف %99 درصدی سویهStreptomyces sp.-11MG-با Streptomyces albus و ترادف %99 درصدی سویه 21-Streptomyces sp. MGبا griseus Streptomycesداشت. نتیجه­ گیری: بر اساس نتایج این پژوهش دو سویه 11-Streptomyces sp. MG و 21-Streptomyces sp. MG به عنوان کاندیداهای مناسب به منظور مطالعات کنترل زیستی بیماری های قارچی در مزارع گندم پیشنهاد می گردند.

زمینه و هدف: با توجه به اثرا ت نا مطلوب زیست محیطی و خسارات غیر قابل جبران مواد شیمیایی موجود در ترکیبات نفتی نظیر بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن بر سلامت جانداران، حذف موثر و کارامد این آلاینده ها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است تا با ابداع روش های نوین کارایی و تاثیر فرایند های حذف بهبود بخشیده شود. در این تحقیق استفاده از نانو ذرات روی اصلاح شده با شاخه های آلی در حذف زایلن از محیط های آبی مورد بررسی قرار گرفته است. روش کار: نانوذرات اکسید روی (Zno) توسط روش هم رسوبی شیمیایی تهیه گردید. به منظور افزایش راندمان جذب، در ابتدا اصلاح نانو ذرات صورت گرفت و در مرحله بعد مونومر عامل دار شده تهیه گردید و بر روی بدنه نانو ذرات اصلاح شده پیوند داده شد. عملکرد این جاذب در حذف زایلن به عنوان شاخص آلودگی نفتی مورد مطالعه قرار گرفت و اثر پارامتر های مختلف بر میزان جذب از قبیل pH محیط، زمان تماس و غلظت جاذب بررسی شد. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین میزان جذب نانو جاذب سنتز شده در pH برابر با 6 و پس از گذشت 25 دقیقه از زمان تماس می باشد. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نانو جاذب درصد حذف نیز افزایش می یابد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به بررسی های انجام شده کارایی بالای استفاده از نانواکسید روی اصلاح شده در حذف زایلن از محیط های آبی تایید گردید و امکان استفاده از آن در حذف آلاینده های نفتی از آب مطرح شد.

زمینه و هدف: استفاده از سلول های سوختی میکروبی (MFC)، روشی جدید جهت تصفیه فاضلاب و تولید انرژی سازگار با محیط زیست می باشد. این تکنولوژی، انرژی شیمیایی ناشی از سوخت و ساز و فعالیت میکروارگانیسم های زنده را به انرژی برق تبدیل می کند. روش بررسی: نمونه پساب خام به عنوان منبع سوبسترای پیل سوختی میکروبی از محل تصفیه خانه شهر یزد تهیه شد. این مطالعه توسط یک بیوراکتور دو محفظه ای با سوبسترای پساب و فلور میکروبی موجود در آن، انجام شد. محفظه ها از جنس شیشه بوده و با حجمی معادل550cc از نمونه و بافر پر شدند. در محفظه آندی، پساب توسط فلور میکروبی، تحت شرایط بی هوازی کاتالیز شد. در محفظه کاتدی از بافر پتاسیم فسفات جهت ثابت نگه داشتن pH محلول کاتولیت استفاده گردید. پیل سوختی در این مطالعه بدون غشا بود و انتقال یون های مثبت از آند به کاتد توسط سیستم پل نمکی انجام گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که در این راکتور، حداکثر ولتاژ تولید شده 1 ولت بود که طی روزهای اولیه راه اندازی آن ایجاد شد. پس از آن به تدریج از مقدار ولتاژ کاسته شد و نمونه پساب تا حدودی تصفیه گردید. بیش­ ترین میزان جریان تولید شده Aµ 248 بود که پس از مدتی مقدار جریان هم رو به کاهش نهاد. لذا می توان نقش دوگانه این راکتور را در تولید الکتریسیته و تصفیه پساب به خوبی تبیین نمود. بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش، با استفاده از پیل سوختی میکروبی برپایه پل نمکی، تصفیه پساب و در عین حال تولید انرژی الکتریسیته امکان پذیر شد.

زمینه و هدف: رنگ مالاشیت به دلیل ویژگی های ساختاری قابلیت تجزیه بسیار کمی داشته و در محیط های آبی به سختی حذف می شود. با توجه به تاثیر اسید نیتریک بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی اسکوریا، هدف از این مطالعه بررسی کارایی فرم های مختلف اصلاح شده اسکوریا با اسید نیتریک 1، 6 و 12 نرمال در حذف رنگ مالاشیت از محیط های آبی می باشد. روش بررسی: فرایند جذب در شرایط آزمایشگاهی در pH، دوز جاذب، زمان های تماس مختلف و غلظت ثابت رنگ انجام شد. سپس غلظت باقیمانده در محلول رنگ از طریق جذب بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتر (Cary 50 ساخت کمپانی (Perkin Elmerدر طول موج nm 665 اندازه گیری شد. جهت تعیین حجم نمونه نیز از برنامه نرم افزاری DOE استفاده گردید. همچنین به منظور درک چگونگی جذب، داده های بدست آمده با ایزوترم های جذب لانگمیر، فروندلیچ و سینتیک های واکنش شبه درجه اول و دوم برازش داده شدند. . یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش نرمالیته اسید، pH، مقدار جاذب و زمان تماس، کارایی جاذب در حدف رنگ افزایش می یابد، بطوری که بیشترین راندمان حذف (100٪ ) برای جاذب های اصلاح شده با اسید نیتریک 1، 6 و 12 نرمال در 11 = pH، مقدار جاذب 4/1 گرم در لیتر و زمان 75 دقیقه به دست آمد. همچنین جذب رنگ از هر دو ایزوترم لانگمیر و فروندلیچ و سینتیک شبه درجه دوم تبعیت مناسبی داشت. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان گفت که جذب رنگ هم به صورت چند لایه ای و تک لایه ای صورت می گیرد و اصلاح اسکوریا با اسید نیتریک به دلیل تغییرات وسیع شیمیایی(بویژه نسبت سیلیکا به آلومینا) در ساختار جاذب موجب افزایش کارایی آن نسبت به اسکوریا طبیعی می شود.

زمینه و هدف: آگاهی از میزان تغییرات شیمیایی آب های زیرزمینی و پهنه بندی آن ها نقش مهمی در مدیریت بهینه آب­ های زیرزمینی یک منطقه ایفا می کند. روش های مختلفی برای مطالعه و پهنه بندی ویژگی های شیمیایی آب های زیرزمینی وجود دارد که انتخاب روش مناسب بسته به هدف، شرایط منطقه و وجود آمار و اطلاعات دارد. روش های زمین آماری وGIS می توانند در این راستا ابزار مفیدی باشند. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی و انتخاب بهترین روش­ پهنه­ بندی جهت مدیریت منابع آب زیرزمینی دشت سگزی است. روش بررسی: در این مقاله، توزیع آلاینده های کیفیpH, TDS, Hco3, EC, Ca, Mg, TH, Na وSo4 در سطح آب های زیرزمینی دشت سگزی شهرستان اصفهان با استفاده از روش معین عکس فاصله و روش های زمین آماری تخمین گر توابع شعاعی، تخمین گر موضعی، تخمین گر عام و روش کریجینگ معمولی در نرم افزارARCGIS9. 3 مورد ارزیابی قرار گرفت. بر این اساس نمونه های آب زیرزمینی 445 چاه، چشمه و قنات مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی واریوگرام و مشخص شدن مکانی بودن تغییرات پارامترهای مورد بررسی، اقدام به میان یابی پارامترها شد و با استفاده از فن ارزیابی متقابل و ریشه دوم میانگین مربع خطا، بهترین مدل ارزیابی با کمترین مقدار RMSE انتخاب شد. یافته ها: نتایج نشان داد که کلیه پارامترها با استفاده از روش کریجینگ معمولی کمترین مقدار RMSE را داشته است و جهت تهیه نقشه توزیع مکانی پارامترهای کیفیت آب زیرزمینی از این روش استفاده شد. نتایج پهنه بندی نشان داد که پارامترهای Na, Ca, Mg, So4, Hco3, pH به لحاظ شرب بدون محدودیت و پارامترهای EC, TH وTDS محدودیت ایجاد کرده اند. نتایج بیانگر استفاده بیش از حد منابع آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج استفاده از کریجینگ معمولی به دلیل دقت بیشتر و محاسبات کمتر در بین روش های مختلف درون یابی برای پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی توصیه می شود. همچنین مدیریت منابع آب با استفاده از نتایج تحقیق قابل دسترس خواهد بود.

زمینه و هدف: موقعیت کشور ایران در منطقه مناسب جغرافیایی، دارا بودن مرزهای گسترده دریایی و همچنین وجود خطوط ترانزیتی گسترده کالا موجب شده است اغلب تجارت کالا به وسیله کشتی صورت می گیرد. همواره یکی از بحث های گسترده در زمینه حمل و نقل دریایی میزان سوخت مصرفی می باشد. در این پژوهش بر آنیم تا با مدلسازی چندنمونه جانمایی کانتینر در سرعت یکسان به مدلی بهینه از جانمایی کانتینر بر روی عرشه بپردازیم. روش بررسی: در این مقاله با استفاده از نرم افزار انسیس سی اف ایکس یک شناور پست پاناماکس کانتینربر به ظرفیت 9000 TEU با چیدمان های مختلف کانتینر روی عرشه با نسبت 4/1 مدل سازی و شبکه بندی شده، سپس جریان باد حول آن در چیدمان های مختلف کانتینر شبیه سازی شده است. یافته ها: نتایج تحقیق نشان می دهد که شکل جانمایی کانتینرها بر روی عرشه بر مقاومت بادکشتی تاثیرگذار است و نتایج شبیه سازی عددی تطبیق مناسب با آزمایش های تجربی دارد. در ادامه تاثیر چیدمان کانتینر بر کاهش مصرف سوخت و آلاینده ها محاسبه شده است. بحث و نتیجه گیری: توصیه می شود که برای کاهش نیروی درگ و در نتیجه کاهش مصرف سوخت و صدور آلاینده ها زیست محیطی در بارچینی کشتی های کانتینری از خالی گذاشتن و چیدمان نامتوازن کانتینرها روی عرشه پرهیز شود. همچنین، چیدمان کانتینرها چه در عرشه جلویی و چه در عرشه عقبی به حالت خط جریان سازی شده نزدیک تر گردد.

زمینه و هدف: بروز آلودگی های زیست محیطی ناشی از پسماندهای نفتی، به عنوان یکی از دغدغه های اصلی صنعت حفاری بوده است. با گسترده شدن حجم فعالیتهای اکتشافی و تولیدی، بروز آلودگی نیز افزونی یافته و همواره این صنعت را با چالش های عظیم زیست محیطی مواجه ساخته است. هدف از اجرای این تحقیق بررسی میزان فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در ایستگاههای محل تخلیه کنده­ های حفاری واقع در منطقه دشت آزادگان در استان خوزستان، و در محدوده تالاب هورالعظیم انجام شده است. روش بررسی: نمونه برداری خاک از 13 مکان متفاوت در محل تخلیه کنده های حفاری واقع در منطقه دشت آزادگان در استان خوزستان به منظور بررسی میزان آلودگی خاک به فلزات سنگین نیکل و کادمیوم برداشت شده است. ایستگاه A-1 به عنوان ایستگاه شاهد در نظر گرفته شده است. مابقی 12 ایستگاه تحت عنوان(B2-M3) بوده که به منظور اندازه گیری میزان فلزات سنگین در عمق های متفاوت، دو نمونه از هر ایستگاه برداشت شده است. در این تحقیق روش Simple Random Cluster Sampling & Stratification Sampling در مساحت 100*100 متر مربعی مورد بررسی قرار گرفت. پس از آماده سازی، نمونه ها یک به یک با دستگاه جذب اتمی مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان می دهد غلظت کادمیوم در خاک از مقادیر ناچیز تا mg/kg 3. 1 متغیر بوده، که پایین تر از میزان استاندارد می باشد. همچنین غلظت نیکل در نمونه ها از mg/kg 0. 08تا mg/kg 200 متغیر است. بر اساس نتایج، غلظت فلزات سنگین پایین تر از محدوده سمیت برای خاک می باشد. همچنین انحراف چشمگیری در مقایسه با استانداردهای EPA، WHO و محدوده پاکسازی اروپا وجود ندارد. در بررسی نیکل خاک سطحی، مشخص گردید که میزان این فلز در این سطح در حد مقادیر قابل اغماض می باشد. غلظت کادمیوم در نمونه های بررسی شده در حد استاندارد و سطوح قابل قبول می باشد. بر اساس نتایج غلظت نیکل تنها در دو مورد در عمق 40 سانتی متری بالاتر از آستانه می باشد. غلظت نیکل تنها در 2 ایستگاه K-11 و H-8 بترتیب برابر با mg/kg 172 و mg/kg 200 می باشد. اگر چه هیچگونه نگرانی حائز اهمیت زیست محیطی در ارتباط با این فلزات سنگین وجود ندارد؛ لیکن Land spreading به عنوان گزینه برتر مدیریت منطقه انتخاب گردید. نتیجه گیری: پس از انجام آزمایشات، اگر چه هیچگونه نگرانی حائز اهمیت زیست محیطی در ارتباط با این فلزات سنگین وجود ندارد؛ لیکن روش Land spreading به عنوان گزینه برتر مدیریت منطقه انتخاب گردید.

زمینه و هدف: انتشار گازهای گلخانه­ ای و آلودگی محیط زیست یکی از مهم­ ترین مشکلات کشورهاست که هم زمان با رشد جمعیت و برنامه رشد و توسعه اقتصادی کشورها در حال افزایش است. آلودگی محیط زیست، سلامتی افراد را تهدید و هزینه­ هایی را بر مردم و دولت تحمیل می­ کند. یکی از ابزارهای کنترل آلودگی و حفاظت محیط زیست، مالیات است که می­ تواند انگیزه مردم در مصرف کالاهای آلوده­ کننده محیط زیست را تحت تأثیر قرار دهد و آلودگی را کنترل کند. روش­ بررسی: با تخمین سیستم مخارج خطی، اثر مالیات بر آلودگی ناشی از مصرف سه کالای آلوده­ کننده محیط زیست در سبد مصرفی خانوارهای شهری شامل سوخت وسایل­ نقلیه، برق و آب مورد مطالعه و تحلیل تجربی قرار می­ گیرد. در این راستا، ابتدا پارامترهای میل نهایی به مخارج فرامعیشتی و مقدار حداقل معاش خانوار و سپس سیستم مخارج خطی برآورد می­ شوند. یافته­ ها: نتایج حاصل از تخمین سیستم مخارج خطی نشان می­ دهد. اولاً: کنش مالیاتی تقاضا برای کالاهای آلوده­ کننده محیط زیست شامل سوخت وسایل نقلیه، برق و آب به ترتیب (364/0-)، (326/0-) و (233/0-) است که بر این اساس وضع مالیات، مصرف این کالاها را کاهش می­ دهد و از طریق آن انتشار آلودگی کاهش می­ یابد. ثانیاً: اثر مالیات بر سوخت وسایل­ نقلیه بر کاهش مصرف آن در مقایسه با اثر مالیات بر مصرف دیگر کالاها قوی­ تر است. نتیجه­ گیری: اثر معنی­ دار مالیات بر کاهش مصرف کالاهای آلوده­ کننده محیط زیست، استفاده از ابزارهای مالیاتی را به عنوان یک راه حل مؤثر در کاهش آلودگی دارای اهمیت می­ کند که این یافته می­ تواند توسط نظام سیاست­ گذاری در برنامه­ ریزی­ های آتی کشور مورد توجه قرار گیرد.

زمینه و هدف: ترکیبات اصلی بیوگاز خروجی از مراکز دفن زباله شامل دی اکسید کربن و متان است، که از تجزیه بی هوازی زباله ناشی می شود. میزان اهمیت جلوگیری از انتشار گاز مراکز دفن زباله (LFG) با توجه به پتانسیل تاثیر در گرمایش جهانی (GWP) گاز متان، که 21 برابر بیشتر از تاثیر CO2 در گرمایش جهانی است، مشهود است. در این مقاله روشی جدید در طراحی مراکز دفن زباله، برای جلوگیری از انتشار گاز دفنگاه زباله به محیط و جلوگیری از ورود هوا به دفنگاه زباله معرفی می گردد. روش بررسی: روش ارائه شده در این مقاله، با استفاده از فشار منفی بالا در استخراج و ایجاد تغییر در لایه بالایی پوشش مراکز دفن زباله، که در نفوذ هوا تاثیر مهمی دارد، از نفوذ هوا به داخل مراکز دفن زباله جلوگیری می کند. همچنین در این مقاله برای بررسی جداسازی CO2 از گاز مرکز دفن زباله به وسیله فرآیند جذب در محلول منو اتانل آمین و تزریق آن بر لایه بالایی پوشش مراکز دفن زباله، از نرم افزار Aspen Hysys استفاده شد. یافته ها: با استفاده از سیستم جدید مقدار هوای ورودی به محل دپوی زباله کاهش پیدا کرده، و در نتیجه پالایش گاز مراکز دفن زباله با هزینه کم و کارایی بالا انجام می گردد. بحث و نتیجه گیری: سیستم جدید قابلیت اجراء بر روی مراکز دفن زباله معمولی را دارد. با استفاده از این طرح در تعداد بیشتری از مراکز دفن زباله، پالایش و بهره برداری از بیوگاز صرفه اقتصادی خواهد داشت، و افزایش در بهره برداری از بیوگاز سبب استفاده بیشتر از منابع انرژی تجدید پذیر و کاهش گازهای گلخانه ای می شود.

زمینه و هدف: منطقه حفاظت شده ارسباران در شمالغرب ایران و در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این منطقه جزء یکی از نه ذخیره گاه زیست کره کشور می باشد و 66. 5 درصد از سطح این منطقه را جنگل پوشانده است. در این پژوهش به ارزیابی توان جنگلداری این منطقه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) پرداخته شد. روش بررسی: در این تحقیق از دو روش بولین و تکنیک ترکیب خطی وزنی و وزن دهی به روش سلسله مراتبی بر پایه AHP جهت ارزیابی توان اکولوژیک جنگل های منطقه حفاظت شده ارسباران استفاده شده است. جهت ارزیابی توان جنگلداری منطقه مورد مطالعه، ابتدا به مطالعه و شناخت ویژگی های اکولوژیکی منطقه از قبیل ارتفاع از سطح دریا، شیب، بافت خاک، اقلیم، ارزش گونه های گیاهی، عمق خاک و تراکم تاج پوشش پرداخته شد و سپس مدل اختصاصی جنگلداری ارسباران تهیه گردید. یافته ها: در مرحله اول این تحقیق، توان جنگلداری منطقه در نرم فزار ARC GIS 10 بر اساس منطق بولین مشخص گردید که نتایج حاکی از وجود طبقات 3 تا 7 وعدم وجود طبقات 1 و 2 جنگلداری بود. در مرحله دوم این تحقیق، با استفاده از نظر کارشناسان سلسله مراتب اهمیت معیارها و زیر معیارهای دخیل در فرایند ارزیابی مشخص و با استفاده از نرم افزارExpert Choice11 وزن هر کدام از فاکتورها مشخص گردید. سپس روش ترکیب خطی وزنی برای کاربری جنگلداری برای منطقه مذکوراجرا شد که نتایج حاکی از وجود هر 7 طبقه جنگلداری برای منطقه مورد تحقیق بوده است. بحث و نتیجه گیری: برای ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین به منظور توسعه انواع کاربریها، سالهاست که از روش سیستمی ابداعی مکهارگ استفاده می شود. اقدام جدیدتر در این فرآیند، استفاده از مدلهای ریاضی در ارزیابی توان اکولوژیکی و به کارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در تعیین وزن و اهمیت نسبی گزینه ها و ارزیابی توان اکولوژیکی با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. در این تحقیق ارزیابی توان اکولوژیکی جنگلداری با دو روش فوق الذکر انجام، و طی آن معایب و مزایای آنها بررسی گردید.

زمینه و هدف: با توجه به روند پر شتاب تخریب منابع طبیعی و تهدید تنوع زیستی، یکی از چالش­ ها در زمینه حفاظت از منابع، بررسی وضعیت مناطق تحت حفاظت و لزوم ارتقای درجه حفاظتی این گونه مناطق است. پژوهش مذکوربا هدف زون­ بندی منطقه شکار ممنوع الوند به منظور دست­ یابی به الگوی بهینه حفاظت و توسعه صورت گرفت. روش بررسی: استفاده از روش تجزیه و تحلیل سیستمی، منجر به تشکیل 1434 واحد یگان محیط زیستی گردید که در طی آن به ارزیابی توان اکولوژیکی در هر یگان با توجه به تناسب زون­ های شناسایی شده در منطقه پرداخته شد. درنهایت، با اولویت ­ بندی و ساماندهی زون ها نقشه زون­ بندی به عنوان واحد­ های برنامه­ ریزی تهیه گردید. یافته ها: نتیجه مطالعه حاکی ازآن است که درمنطقه مورد مطالعه زون2 (33/62%)، دارای الویت اول و به ترتیب زون 11 (20/22%)، زون 6 (22/8%)، زون 3-4 (01/7%) و زون 5 (20/0%) در الویت­ های بعدی قرار گرفتند. بحث و نتیجه گیری: منطقه الوند با توجه به درصد بالایی از زون حفاظت (33/62%) و نیز به دلیل وجود کریدور در بین دو منطقه حفاظت شده و گدار گونه­ های با ارزش قوچ و میش، از ارزش حفاظتی بالایی بر­ خوردار می­ باشد.

زمینه و هدف: چشمه آب­ گرم شابیل از توابع شهرستان مشکین واقع در استان اردبیل به دلیل دارا بودن جاذبه­ های زیاد، از مناطق تفرجی و گردش­ گری مهم استان می­ باشد. برآورد ارزش این نوع اماکن تفرجی دارای اهمیت فراوانی است، به طوری که مردم و مسوولان را از ارزش واقعی محیط زیست بیشتر آگاه ساخته و آن ها را در پیش بینی نیازها، رفع کمبودها و حفظ و برنامه­ ریزی جهت توسعه گردش­ گری آن مصمم می­ سازد. پژوهش حاضر به برآورد ارزش تفرجی چشمه آب­ گرم شابیل پرداخته است. روش بررسی: برای رسیدن به هدف مورد نظر از روش ارزش­ گذاری مشروط استفاده شد. برای بررسی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت افراد، مدل لوجیت به روش حداکثر درست نمایی برآورد گردید. داده­ های مورد نیاز از طریق تکمیل 384 پرسش­ نامه که در آن تمایل به پرداخت مبلغ پیشنهادی به روش انتخاب دوتایی یک بعدی طراحی گردیده است، از بازدیدکنندگان چشمه آب گرم شابیل جمع آوری شد. یافته ها: میانگین تمایل به پرداخت افراد 36800 ریال و ارزش تفرجی سالانه چشمه آب­ گرم شابیل حدود 48، 037، 103 هزار ریال برآورد گردید. بحث و نتیجه گیری: با توجه به معنی دار بودن متغیر درآمد در مدل برآورد شده و نیز بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از گردش­ گران، انتظار می­ رود افزایش سطح درآمد واقعی عمومی از یک طرف و فراهم نمودن تسهیلات و امکانات رفاهی بیشتر از طرف دیگر، تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان را افزایش دهد.

زمینه و هدف: در پژوهش حاضر، نقش آموزش در افزایش تمایل افراد به حفاظت از پارک شیرین بررسی گردید. روش بررسی: داده های مورد نیاز با استفاده از مجموع 200 پرسش نامه به دست آمد. سه بروشور آموزشی در مورد اکوسیستم پارک شیرین و اهمیت آن در حفظ حیات بشر تهیه گردید. سپس این بروشورها بین 100 نفر از بازدید کنندگان برای مطالعه ارائه شد و به 100 نفر دیگر نیز به عنوان گروه شاهد هیچ بروشور و توضیحی ارائه نشد. سپس به روش ارزش گذاری مشروط و برآورد تابع رگرسیونی لوجیت اطلاعات تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که میان دو گروه تفکیک شده، تفاوت معنی داری در تمایل به پرداخت جهت حفاظت از محیط زیست پارک شیرین وجود دارد. تابع لوجیت نیز نشان داد که آموزش در گروه دوم اثر معنی داری بر تمایل به پرداخت افراد جهت حفاظت از این اکوسیستم دارد، به طوری که با افزایش هر بروشور حاوی اطلاعات جدید، احتمال افزایش تمایل به پرداخت 013/0 واحد افزوده می شود. تمایل به پرداخت ماهانه هر فرد جهت حفاظت از این اکوسیستم، در گروه اول و دوم به ترتیب معادل 14453 و 23423 ریال و تمایل پرداخت سالانه هر خا نوار در گروه اول و دوم به ترتیب 55/62870 و 29/122502 ریال برآورد گردید. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش، افزایش آگاهی افراد در مورد اهمیت محیط زیستی پارک مورد بررسی، منجر به افزایش قابل توجه تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای بازدید از پارک، جهت حفاظت از این اکوسیستم خواهد شد.

زمینه و هدف: فعالیت های صنعتی دارای اثرات مثبت و منفی بر سیستم شهری می باشند. این امر موجب گردیده که در سیستم برنامه ریزی شهری در کشورهای مختلف، سیاست های متفاوتی در مواجهه با این فعالیت ها در مقیاس شهر اعمال گردد. هدف این مقاله شناسایی انواع رهیافت های به کار گرفته شده در مواجهه سیستم برنامه ریزی شهری با فعالیت های صنعتی درون شهری و نیز شناخت چگونگی ارتباط میان دو قلمروی گسترده "برنامه ریزی شهری" و "برنامه ریزی فعالیت های صنعتی" در دست یابی به توسعه پایدار می باشد. روش بررسی: روش تحقیق در این مقاله روش توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات اسناد موجود در برنامه ریزی فعالیت های صنعتی درون شهری در کشورهای مختلف می باشد. یافته ها: بررسی تجارب کشورهای مختلف جهان در زمینه برنامه ریزی فعالیت های صنعتی درون شهری، نشان دهنده به کارگیری سیاست های متفاوتی در این زمینه است که عمده ترین آن شامل سیاست های پیشگیری از آلودگی، تولید پاک تر، برزن بندی صنعتی، احیای ساختمان های متروک صنعتی(بدون فعالیت) از طریق تبدیل کارکردی و در آخر، احیای محوطه های متروک صنعتی با اقداماتی مانند برزن بندی ویژه و به کارگیری سیاست های تشویقی حفظ و جذب فعالیت صنعتی در شهر، ایجاد کاربردهای مختلط برای تنوع و جذابیت محوطه و نیز خوشه سازی فعالیت های صنعتی و تاکید بر برنامه ریزی یکپارچه است. نتیجه گیری: در این مقاله سه رهیافت اصلی به عنوان زمینه اتخاذ سیاست های مواجهه با فعالیت های صنعتی درون شهری شناسایی شده است: رهیافت تثبیت کننده فعالیت صنعتی در محل، رهیافت جابجا کننده فعالیت صنعتی از محل و رهیافت جذب کننده فعالیت صنعتی به محل.