علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
سال:1387 | دوره:5 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

برخی مشارکت سیاسی را تقبل آگاهانه انجام بخشی از امور در شکل همکاری از روی رغبت به قصد بهبود و بهسازی زندگی اجتماعی می دانند. مشارکت در این تعبیر می تواند اشکال و درجات گوناگونی نظیر همکاری و همیاری، همبستگی، انطباق، سازگاری، پذیرش، انقیاد و شیفتگی داشته باشد. از این رو تشویق به مشارکت و تسهیل در فرآیند تحقق آن همواره مورد توجه مصلحان اجتماعی بوده است و آن را فرآیندی می دانند که در طول زمان روی می دهد و همواره در حال تکوین و تکرار و تداوم بوده است و در خلال آن استعداد های افراد از طریق هم کنشی با دیگران متبلور شده و به خودیابی و در نتیجه مسوولیت پذیری نایل می آید.روش تحقیق با استفاده از روش پیمایش و از طریق ابزار پرسش نامه انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه شهر خورموج می باشد. تعداد 341 نفر جوان از جامعه آماری به عنوان نمونه معرف به شیوه تصادفی سیستماتیک برای مطالعه انتخاب شدند. از اعتبار صوری برای روایی و آلفا کرونباخ برای پایایی ابزار تحقیق استفاده به عمل آمد و از روش های آماری تحلیل واریانس دو طیفه برای آزمون فرضیات و تکنیک تحلیل مسیر برای سنجش مدل تحقیق استفاده شد.یافته ها و نتیجه گیری بر اساس یافته های تحقیق رابطه معناداری بین اثر تعاملی دو متغیر پایگاه اقتصادی و اجتماعی و روابط سازمانی با میزان تمایل به مشارکت سیاسی جوانان وجود دارد. به این معنا که هر چه پایگاه ـ اقتصادی جوانان بالاتر باشد و از طرفی هم نوع روابط آن ها بیشتر باشد، میزان تمایل آن ها به مشارکت سیاسی نیز بالاتر خواهد بود. نتیجه مذکور بر اساس آزمون تحلیل واریانس دوعاملی تایید و مورد پذیرش می باشد.

در دهه های اخیر نقش و اهمیت مدیریت ظاهر و تصور از بدن افراد در بازتعریف هویت آنان، توجه زیادی را در بین محققان علوم انسانی و اجتماعی به خود جلب کرده است. از این رو تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه بین مدیریت ظاهر و هویت فردی جوانان می باشد. بدین سان به منظور بررسی این رابطه از نظریه گیدنز استفاده شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش نامه در بین جوانان 25- 15 سال انجام شد. روش نمونه گیری، طبقه ای خوشه ای چند مرحله ای متناسب بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر انتخاب گردیده است.نتایج تحقیق نشان می دهد، مدیریت ظاهر در بین جوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین آزمون فرضیات نشان داد که بین مدیریت ظاهر جوانان و هویت فردی آنان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. در مجموع بر اساس یافته های این تحقیق می توان عنوان کرد که هر چه میزان انتخاب و گزینش افراد بالاتر رود، مساله هویت و برداشت آنان از خویشتن خویش (هویت فردی)، اهمیت به سزایی پیدا می کند.

پژوهش حاضر به دنبال توصیف و تبیین رابطه دین با سلامت روان می باشد. بدین منظور سعی شده تا با به کارگیری برخی از نظریه های اجتماعی- روانی، رابطه بین میزان دین داری، نوع جهت گیری دینی، میزان حمایت اجتماعی ادراک شده، و میزان خوش بینی با میزان سلامت روان مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش حاضر به صورت پیمایشی صورت گرفته و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسش نامه خود اجرا گردآوری شده است. نمونه آماری تحقیق شامل 405 نفر از دانشجویان بوده اند که از بین 7083 نفر از دانشجویان دانشگاه مازندران به روش تصادفی طبقه ای متناسب انتخاب شده اند. نتایج توصیفی تحقیق حاکی از آن است که بر اساس مقیاس سلامت عمومی (GHQ-28)،55.7%  از دانشجویان سالم تشخیص داده شده اند. همچنین حدود 60 ٪ از دانشجویان دارای سطوح بالایی از دین داری بوده و جهت گیری دینی اکثریت آنها، جهت گیری بیرونی بوده است. ضمن آنکه دو سوم دانشجویان از خوش بینی متوسط و بیش از نیمی از آنان از حمایت اجتماعی زیاد برخوردار بوده اند. آزمون تفاوت میانگین ها نشان داد که میانگین نمره سلامت روان دانشجویان بر حسب میزان دین داری، جهت گیری دینی درونی، میزان خوش بینی و میزان حمایت اجتماعی تفاوت معنا داری داشته است. با این حال، تحلیل رگرسیونی داده ها حاکی از آن بوده است که به ترتیب متغیرهای میزان حمایت اجتماعی، میزان خوش بینی، و جهت گیری دینی درونی (به شکل مستقیم و معنادار)، و جهت گیری دینی بیرونی و میزان دین داری (به شکل غیر مستقیم از طریق تاثیر بر حمایت اجتماعی و خوش بینی) بر میزان سلامت روان دانشجویان تاثیر داشته اند. از دلالت های تحقیق حاضراین است که جهت گیری دینی درونی در مقایسه بامیزان دین داری و نیز جهت گیری دینی بیرونی، عامل موثرتری برای بهبود و افزایش سلامت روان محسوب می گردد.

دین داری عبارت است از پایبندی و آگاهی از اصول و شعایر یک مذهب، به گونه ای که این پیروی بر زندگی فردی و اجتماعی تاثیر گذار باشد. از آنجایی که دین به برآورده ساختن نیاز های پذیرفته شده اجتماعی و سود جمعی که آرزو های گروه در آن نهفته باشد، می پردازد، در جوامع امروز از دین انتظار می رود که بتواند به جذب و ایجاد تعهد در بین پیروانش نایل شود. در این میان شهر های جدید، به تبع دگرگونی ها و تحرکات جمعیتی گسترده خود با چالش های زیادی، به ویژه در زمینه پایبندی به ارزش های دینی و حفظ آن مواجه هستند. هدف از مقاله حاضر، تبیین جامعه شناختی میزان دین داری ساکنان شهر جدید بهارستان و تاثیر آن بر سرمایه اجتماعی است.روش اصلی تحقیق پیمایش (با استفاده از پرسش نامه بسته از نوع طیف لیکرت) بوده است. شیوه نمونه گیری با توجه به سن، جنس و محل سکونت افراد طبقه ای بوده که به صورت تصادفی در بین 384 نفر از ساکنان این شهر به انجام رسیده است. یافته ها حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین میزان پایبندی مذهبی (دین داری) افراد با تاثیرپذیری آن ها از گروه های مرجع و میزان مصرف رسانه های داخلی و رابطه معکوس و معنادار میزان پایبندی مذهبی با متغیر های میزان مصرف رسانه های خارجی و عرفی شدن و پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد است. همچنین نتایج حاصل در زمینه تاثیر دین داری بر سرمایه اجتماعی، با توجه به دیدگاه های نظری مطرح در مقاله موید این رابطه است.

جهانی شدن و سرمایه اجتماعی از مفاهیم بسیار مورد استفاده در جامعه شناسی معاصر می باشند. بررسی سرمایه اجتماعی زنان به عنوان یکی از عوامل موثر در مشارکت آنان در عرصه های مختلف اجتماع مورد توجه پژوهشگران حوزه زنان می باشد. همچنین تحولات متاثر از جهانی شدن از دغدغه های دیگر این پژوهشگران به شمار می آید. این مطالعه با رویکردی جدید و با استفاده از مفهوم جهانی شدن به مطالعه عوامل تاثیرگذار بر سرمایه اجتماعی زنان پرداخته است. برای بررسی سرمایه اجتماعی زنان در فرآیند جهانی شدن یک نمونه 2260 نفری از زنان تهرانی، شیرازی و استهبانی به صورت تصادفی انتخاب و پرسش نامه ای خود گزارشی ارایه گردید. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که به ترتیب متغیرهای شیوه زندگی، سرمایه فرهنگی، بعد خانوار، آگاهی نسبت به قوانین و مقررات، سرمایه مالی، شهر در معرض جهانی شدن، نگرش های نقش جنسیتی و نهایتا رسانه های جمعی بر روی هم 36.2% از تغییرات سرمایه اجتماعی زنان را تبیین کرده اند.

مقاله حاضربه بررسی میزان رضایت کارکنان از عملکرد روابط عمومی شرکت گاز استان خراسان رضوی در شهر مشهد و عوامل موثر برآن می پردازد. روش تحقیق پیمایشی و داده ها از طریق پرسش نامه استاندارد به دست آمد. جامعه آماری 955 نفر کارمند در ادارات شرکت گاز استان خراسان رضوی در مشهد و حجم نمونه 375 نفر از کارکنان بودکه به طریق نمونه گیری طبقه ای متناسب و تصاد فی انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد: میزان رضایت کارکنان شرکت گاز استان خراسان رضوی از عملکرد روابط عمومی این شرکت پایین تر از حد متوسط است. میزان رضایت از عملکرد با متغیرهای تجربه سازمانی، رضایت سیاسی، احساس عدالت سازمانی و پاداش سازمانی رابطه معنادار مثبت وبا منزلت سازمانی رابطه معناداری ندارد. تحلیل های رگرسیون چند گانه و نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که احساس عدالت سازمانی و تجربه سازمانی مهم ترین و تعیین کننده ترین عوامل تاثیرگذار مستقیم و مثبت بر میزان رضایت از عملکرد روابط عمومی محسوب می شوند در حالی که سایر عوامل رضایت سیاسی، پاداش سازمانی و منزلت سازمانی تاثیر غیر مستقیم بر رضایت از عملکرد دارند.

در این مقاله به بررسی مقوله استقرار صنعت در مناطق روستایی به عنوان یکی از شیوه های رایج بسط اقتصاد غیرزراعی در روستاها و تغییرات اقتصادی و اجتماعی در شیوه زندگی روستاییان به واسطه این امر پرداخته شده است. کمبود در برخی ازعوامل اصلی تولید کشاورزی همچون منابع آب و خاک در عین فراوانی عامل نیروی کار در این مناطق علاوه بر ایجاد فشار روز افزون بر زمین های زراعی، موجب مهاجرت گسترده روستاییان و به تبع آن درگیر ساختن دیگر مناطق با مشکلات ناشی از این مهاجرت ها می شود. در چنین وضعیتی استقرار صنعت به ویژه در مناطقی که از قابلیت کافی در زمینه تولید کشاورزی برخوردار نیستند می تواند ابزاری مناسب برای تثبیت مکانی جمعیت روستایی و ارتقا سطح شاخص های مختلف اقتصادی و اجتماعی همچون اشتغال، درآمد و برخورداری از امکانات بهداشتی، درمانی و آموزشی در عین صیانت از منابع طبیعی تجدید ناشونده همچون منابع آب و خاک باشد. نتایج این تحقیق نیز در بیشتر موارد مؤید این اثرات است. در عین حال برخی اثرات سو زیست محیطی و در مواردی مهاجرت ناشی از توانمندی اقتصادی را نیز به عنوان وجه دیگر فرآیند مورد اشاره، نباید از نظر دور داشت.