پژوهشنامه مالیات
سال:1390 | دوره:دوره جدید - 19 | شماره:10 (مسلسل 58) |تعداد مقالات:10

در این تحقیق تفاوت معافیتهای قانونی مالیاتی اعمال شده توسط حسابرسان عضو جامعه حسابداران رسمی و ماموران تشخیص مالیات سازمان امور مالیاتی کشور در خصوص پرونده های اشخاص حقوقی موضوع ماده 272 (ق.م.م) بررسی شده است. در این تحقیق با توجه به نرمال نبودن داده های مورد آزمون، برای آزمون فرضیه های تحقیق از روشهای آماری ناپارامتریک (ویلکاکسون، من ویتنی،کروسکال واریس) استفاده شده است. این تحقیق یک دوره 4 ساله (1387-1384) را در بر می گیرد و شامل 612 سال شرکت حسابرسی شده موضوع ماده 272 (ق.م.م) می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که تفاوت معنی داری بین معافیتهای قانونی مالیاتی اعمال شده توسط حسابرسان عضو جامعه حسابداران رسمی و ماموران تشخیص مالیات سازمان امور مالیاتی کشور در خصوص پرونده های اشخاص حقوقی موضوع ماده 272 (ق.م.م) وجود داشته و خصوصیات اختصاصی شرکت از قبیل سهامی عام یا خاص بودن، عضو یا غیرعضو بودن در بورس اوراق بهادار و دولتی یا خصوصی بودن بر این اختلاف تاثیرگذار بوده و در مورد شرکتهایی که توسط شاغلان انفرادی و غیرانفرادی (موسسات حسابرسی و سازمان حسابرسی) عضو جامعه حسابداران رسمی مورد حسابرسی مالیاتی قرار گرفته اند این اختلاف به طور معنی داری وابسته به نوع حسابرس نیست و رسیدگی انفرادی و گروهی تاثیری بر نتایج حاصل ندارد.

مالیات مهم ترین منابع درآمدی دولتها است و استفاده از آن در تامین مخارج دولت از ایجاد آثار نامطلوب اقتصادی به میزان قابل توجهی می کاهد. لازم است سازمان های مالیاتی بعنوان متولیان وصول مالیات با ترغیب مودیان به انجام تکالیف و تعهدات شان درآمدهای مالیاتی را افزایش دهند. امروزه مطلوب ترین رویکرد برای وصول کارآمد مالیات رویکرد خوداظهاری و تمکین داوطلبانه است. مقاله حاضر در چارچوب یافته های نظری جنکینز و فورلمو (1993) و در قالب یک تحقیق کتابخانه ای، ضمن مرور اجمالی عوامل موثر بر تمکین مالیاتی و مولفه های اساسی رویکرد خدمات مودیان کوشیده است تا بر ضرورت وجود ارتباط تنگاتنگ میان تمکین داوطلبانه، خدمات مودیان و پیاده سازی فناوری اطلاعات صحه بگذارد. به این منظور، بدو به چارچوب مفهومی تمکین داوطلبانه پرداخته شده و آنگاه بعد از رده شناسی مدلهای تمکین چهارگانه، رویکرد خدمات محور با تاکید بر نقش بهره گیری از سیستم های فناوری اطلاعات معرفی شده است و در نهایت، مولفه های بنیادین رویکرد خدمات مودیان جنکینز و فورلمو به بحث گذاشته شده است.

امروزه افزایش سطح فرهنگ مالیاتی، ایجاد فرهنگ خوداظهاری و به تبع آن افزایش سطح تمکین مالیاتی، از دغدغه های اصلی مدیران سازمان امور مالیاتی است. بهبود فرهنگ مالیاتی موجب افزایش سطح رضایت مندی مودیان مالیاتی می شود. از طرف دیگر مطرح شدن مالیات بر ارزش افزوده به عنوان یک پایه مالیاتی نوین، موجب شده است که تمامی تلاش ها در راستای اجرای کارآمد آن، بستگی به فرهنگ سازی و افزایش سطح رضایت مندی مودیان داشته باشد. مقاله حاضر حاصل پژوهشی میدانی است که هدف آن ارزیابی تاثیر عوامل فرهنگی بر اجرای کارآمد مالیات بر ارزش افزوده در اداره کل امور مالیاتی مودیان بزرگ، با بهره گیری از مدل سلامت فرهنگی است. جامعه آماری این تحقیق مشتمل بر کلیه اشخاص حقوقی است که در اداره کل امور مالیاتی مودیان بزرگ پرونده مالیاتی دارند. در این تحقیق ضمن ارزیابی ابعاد مدل سلامت فرهنگی اعم از روابط، ارتباطات، مشارکت و تصمیم گیری، زیرساخت، مدیریت تغییر و رهبری، رتبه بندی ابعاد و مولفه های مدل نیز مورد بررسی قرار می گیرد و متناسب با نتایج تجزیه و تحلیل، پیشنهادهای عملیاتی نیز ارائه می شود.

مالیات ها از اصلی ترین منابع درآمدی دولت ها بوده به گونه ای که همواره اخذ مالیات از تمام ظرفیت های موجود در اقتصاد از دغدغه های اصلی اقتصاددانان و سیاست گذاران است. هدف از این مقاله برآورد ظرفیت مالیاتی و محاسبه تلاش مالیاتی در بین کشورهای با درآمد متوسط است. به این منظور از روش داده های تابلویی و دوره زمانی (2009-1995) برای برآورد ضرایب مدل استفاده شده و سپس با استفاده از این ضرایب، تلاش مالیاتی، محاسبه شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد تلاش مالیاتی در ایران کمترین میزان را در میان کشورهای مورد بررسی دارد.

نظام مالیاتی مطلوب دارای اهدافی چون تامین درآمد کافی برای دولت، تخصیص بهینه منابع و توزیع عادلانه درآمد است. این نظام پایه های مالیاتی کارا، عادلانه و از نظر اجرایی کم هزینه را برمی گزیند. منابع مالیاتی که این ویژگی ها را داشته باشند، برای دولت ها از اهمیت بالایی برخوردارند. مالیات بر ارزش زمین یکی از پایه های مالیاتی است که تمامی ویژگی های فوق را داراست. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی الگوی مناسب اجرای مالیات بر ارزش زمین در ایران می پردازد. این پژوهش با بررسی مبانی نظری مالیات- ستانی و میزان پوشش اهداف و ویژگی های نظام مالیاتی مطلوب توسط مالیات بر ارزش زمین، و با بررسی نتایج حاصل از اجرای این مالیات در ادبیات اقتصادی و بررسی تطبیقی اجرای آن در سایر کشورها، به بیان اهمیت استخراج الگوی مناسب اجرایی برای کشور از این طریق می پردازد. در نهایت نیز مدل مناسب اجرای مالیات بر ارزش زمین در ایران استخراج می شود. نتایج بدست آمده نشان می دهد که برای اجرای مالیات بر ارزش زمین در کشور، نیاز است قانون جدیدی در این خصوص تدوین شود.

از مهمترین وظایف اقتصادی دولت ها، کنترل وضعیت نابرابری درآمد است، به این ترتیب دولت ها باید به منظور کاهش نابرابری، چگونگی تغییرات درآمدهای افراد جامعه را با استفاده از ابزارهای موجود، تجزیه و تحلیل کنند. عوامل متعددی از جمله عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاستهای پولی و مالی بر تغییرات توزیع درآمد جامعه در طول زمان موثر است. عواملی مانند سیاستهای مالیاتی، مخارج دولت، نوع درآمد، تبعیض قیمت ها، کمکهای انتقالی دولت، حداقل دستمزد، نرخ بیکاری، تسهیلات مالی برای افراد کم درآمد و غیره می توانند به نحوی تنظیم شوند که باعث افزایش درآمد فقرا و تعدیل درآمد ثروتمندان و گاه برعکس شود. مالیات علاوه بر آنکه از مهمترین منابع تامین مخارج دولت است، یکی از ابزارهای سیاستی موثر در برقراری ثبات اقتصادی، تخصیص مجدد منابع اقتصادی و تعدیل نابرابری درآمد است. لذا هدف از این مقاله به طور خاص، بررسی اثر سیستم مالیاتی بر توزیع درآمد است و در کنار بررسی اثر مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم، عواملی همچون نرخ بیکاری و حداقل دستمزد نیز مورد توجه قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با افزایش مالیاتهای مستقیم و سطح حداقل دستمزد، کاهش مالیاتهای غیرمستقیم و نرخ بیکاری، توزیع درآمد بهبود می یابد.

تمکین مالیاتی در ادبیات مالیاتی به عنوان مهم ترین هدف یک سیستم مالیاتی کارا به شمار می رود. در اغلب نظام های مالیاتی تعریف دقیق، روشن و عملیاتی از تمکین مالیاتی وجود دارد، در حالی که در نظام مالیاتی ایران این مفهوم بسیار مبهم و ناشناخته است. در متون مالیاتی ایران، تمکین به مفهوم پای بندی مودیان به تکالیف مالیاتی و رعایت قوانین مالیاتی از سوی آنها شناخته شده است. این تعریف علاوه بر مبهم بودن، تفسیرپذیر بوده و پژوهش در این عرصه را با مشکل مواجه می سازد. از این رو لازم است کارشناسان و پژوهشگران در این حوزه به بررسی و تحقیق پیرامون ارائه تعریفی دقیق و عملیاتی از تمکین مالیاتی با توجه به شرایط اقتصادی کشور بپردازند. این مطالعه بر آنست تا ضمن بررسی مفاهیم مختلف از تمکین مالیاتی، تعریف دقیق و روشنی از آن ارائه نماید و در نهایت سطح تمکین و موانع آن را در نظام مالیاتی ایران محاسبه نماید.

در میان معیارهایی که می توان بر اساس آن وضعیت اقتصادی کشورهای جهان را مورد سنجش و مقایسه قرار داد، شاخص فضای کسب و کار به عنوان شناخته ترین شاخص و در عین حال، مقبول ترین آن در سطح جهانی است. از این رو، جمهوری اسلامی ایران نیز همواره کوشیده است تا با رصد نمودن شاخص های فضای کسب و کار خود و بهبود آن ها جایگاه خود را در میان کشورهای جهان ارتقا بخشد. در همین راستا طرح ایجاد فضای مساعد کارآفرینی و رفع موانع کسب و کار در مجلس شورای اسلامی تنظیم و به تصویب رسیده است. در این میان و در میان شاخص های فضای کسب و کار، جایگاه مالیات نسبت به سایر معیارها از اهمیتی دو چندان برخوردار بوده و از این رو به عنوان یکی از اساسی ترین معیارهای سنجش فضای کسب و کار هر کشور محسوب می شود. بر این اساس این مقاله می کوشد تا اهمیت معیار پرداخت مالیات را نسبت به سایر معیارهای فضای کسب و کار و از نگاه کارگزاران بخش صنعت، کارشناسان این بخش و صنعتگران مورد بررسی قرار دهد.

دولتها برای اعمال تغییر مناسب در سازمانهای بخش دولتی ناگزیرند، خط مشی هایی را وضع کنند که ناظر بر تغییرات بنیادی یا اصلاحی یا هر دو آنها در سازمانها باشد. سازمان امور مالیاتی کشور نیز از این تغییر و تحولات در امان نبوده و ناگریز برای دستیابی به اهداف سازمانی، نیازمند توجه به تغییرات است. برون سپاری یکی از مباحث کلیدی و مهمی است که امروزه در بسیاری از سازمانها جایگاه ویژه ای پیدا کرده است و اهمیت به کارگیری آن روز به روز بیشتر می شود. با توجه به اهداف و سیاست های کلان دولتی و تحولات پیش روی سازمان، «خصوصی سازی و کوچک سازی بخش دولتی، قانون خدمات کشوری، اصل 44 قانون اساسی و جهانی شدن» برون سپاری فرایندهای سازمان و تغییر و تحولات در این جهت منطبق با سیاستهای بلند مدت، استراتژی و اهداف سازمان است. در این مقاله مدلی برای تصمیم گیری برون سپاری و معیارهایی برای ارزیابی برون سپاری فرآیندهای کاری در سازمان امور مالیاتی با استفاده از روش دلفی فازی و مدل تصمیم گیری TOPSIS ارائه می شود.