سالمند: مجله سالمندی ایران
سال:1395 | دوره:11 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

اهداف: نگرش ارائه دهندگان خدمات سلامت به مددجویان می تواند عاملی مهم و زمینه ساز برای ارائه مراقبتی موثر و اثربخش باشد؛ به عبارت دیگر در صورتی که پرستاران در ارتباط با مددجویان نگرشی مثبت داشته باشند، با انگیزه و عزمی راسخ تر می توانند به ارائه خدمات بالینی بپردازند. پژوهش حاضر با هدف تعیین نگرش کارآموزان و کاروزان پرستاری در زمینه مراقبت از سالمندان انجام شده است.مواد و روش ها: مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر روی 211 نفر از دانشجویان پرستاری، شامل 147 کارآموز و 64 کاروز دانشکده پرستاری و مامایی استان کرمانشاه در سال 1394 انجام شد. روش نمونه گیری کارآموزان به صورت تصادفی ساده و کارورزان به صورت سرشماری بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ای با 21 سوال بود. داده ها با نسخه 22 نرم افزار SPSS و آزمون تی مستقل تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین نگرش سالمندی در کارآموزان 72.63±5.97 و کارورزان 74.6±7.27 بود که از نظر آماری اختلاف معناداری وجود داشت (P<0.05). بیشتر کارآموزان (89.8 درصد) و کارورزان (81.3 درصد) در زمینه مراقبت از سالمندان نگرش متوسطی داشتند. گویه «پرستاری از سالمندان اتلاف وقت است؛ زیرا آن ها به پایان عمر خود رسیده اند»، از دیدگاه کارآموزان 4.67±0.57 و کارورزان 4.73±0.47 بیشترین میانگین را در بین گویه ها داشت. بین این دو میانگین، اختلاف معناداری وجود نداشت (P>0.05).نتیجه گیری: در دانشجویان سال بالا، نگرش مثبت به مراقبت از سالمندان افزایش یافته است. به نظر می رسد آموزش مراقبت از سالمند در ایجاد این نگرش موثر بوده است. با توجه به اینکه بیشتر دانشجویان به سالمندان نگرشی متوسط (نه خوب) داشتند، به کارگیری آموزش های تخصصی تر برای ارتقای سطح دانش و به تناسب آن نگرش سالمندی ضرورت دارد.

اهداف: بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، به افراد 60 ساله یا بیش از آن سالمند گفته می شود. سالمندی بخشی از فرایند زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را دربر می گیرد. افزون براین قسمتی از زندگی است که پس از میان سالی رخ می دهد و همواره با مشکلات و ناراحتی ها و کاهش توان فیزیکی افراد در انجام کارها همراه است. در فرایند سالمندی سیستم های مختلف بدن تحلیل می روند. همچنین با کاهش توانایی در سالمندان وابستگی به دیگران ایجاد می شود. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط ناتوانی های بینایی، شنوایی، حافظه و قدرت چنگش دست با میزان قابلیت استفاده سیستم های در دسترس سالمندان مقیم خانه های سالمندان شهرکرمان انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی روی 110 نفر (58 مرد و 52 زن) سالمند مقیم خانه های سالمندان شهر کرمان انجام شد. جمع آوری اطلاعات به صورت سرشماری بود و تمام داده های مدنظر با مراجعه حضوری به خانه های سالمندان و دیدار چهره به چهره با افراد در ساعاتی از روز جمع آوری شود که تداخلی با دیگر فرایندهای جاری کارکنان خدماتی خانه های سالمندان نداشته باشد. به منظور بررسی ناتوانی های شنوایی، حافظه و بینایی به ترتیب از روش ادیومتری، پرسش نامه استاندارد سنجش حافظه و روش بینایی سنجی چارت E استفاده شد. از دینامومتر جامار به منظور اندازه گیری نیروی چنگش قدرتی دست ها استفاده شد. قابلیت استفاده از سیستم ها (تلویزیون، رادیو و یخچال) با استفاده از پرسش نامه SUS در مقیاس لیکرت سنجیده شد. پس از کسب اطلاعات لازم داده های جمع آوری شده با استفاده از نسخه شانزدهم نرم افزار SPSS و آزمون های آماری در سطح معنی داری 0.05 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها محدوده سنی افراد بین 60 تا 96 بود. میانگین سنی مردان 73.70 و زنان 77.19 و میانگین سنی کل جامعه 75.35 به دست آمد. بیشترین تعداد مردان سالمند با 27 نفر (46.4 درصد) در گروه سنی 60 تا 70 و در زنان سالمند با 17 نفر (32.2 درصد) در گروه سنی 80 تا 90 وجود دارد. همچنین کمترین فراوانی در هر دو جنس در گروه سنی 90 تا 100 (مردان 6.9 درصد و زنان 3.8 درصد) وجود دارد. میانگین سنی جامعه آماری 75.35 به دست آمد. تفاوت ناتوانی شنوایی و بینایی در گوش و چشم چپ سالمندان معنادار بود. از لحاظ ناتوانی حافظه ای تفاوت معناداری بین زنان و مردان مشاهده نشد. اما تفاوت نیروی چنگش قدرتی دست ها در مردان و زنان معنادار بود (P=0.0001). بیشترین میزان قابلیت استفاده در هر دو گروه مردان و زنان در ارتباط با یخچال و کمترین این مقدار در ارتباط با تلویزیون به دست آمد. ناتوانی های بررسی شده و قدرت چنگش دست در سالمندان با قابلیت استفاده از هر سه وسیله تلویزیون، یخچال و رادیو ارتباط معناداری داشت.نتیجه گیری: با افزایش سن بر میزان ناتوانی های سالمندان افزوده می شود و قابلیت استفاده از سیستم ها کاهش می یابد؛ بنابراین لازم است برای افزایش قابلیت استفاده از سیستم های دردسترس سالمندان از کاهش توانایی آن ها جلوگیری شود.

اهداف: سالمندی فرایندی زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان آن را تجربه می کنند. از موضوعات مهم در این دوره، نزدیکی زمانی با مرگ و اضطراب ناشی از آن است. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مولفه های حمایت اجتماعی و پایبندی به مذهب با اضطراب مرگ در سالمندان زن و مرد، باتوجه به وضعیت تاهل بود.مواد و روش ها: در این پژوهش از روش همبستگی و علی مقایسه ای استفاده شد. در این پژوهش 376 نفر نمونه شامل 190 نفر زن و 186 نفر مرد (مجرد و متاهل) بررسی شدند. نمونه ها از بین شهروندان با مدرک دیپلم و دامنه سنی 60 تا 75 سال از مناطق 2، 3، 5، 6 و 22 شهر تهران که مقیم آسایشگاه نبودند، به صورت در دسترس انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس های اضطراب مرگ (فرم 27 سوالی) و حمایت اجتماعی (فرم 19 سوالی) و نگرش های مذهبی (فرم 26 سوالی) استفاده شد. داده ها با روش تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون پیرسون و با استفاده از نسخه 21 نرم افزار SPSS تحلیل شدند.یافته ها: نتایج محاسبه همبستگی نشان داد از چهار مولفه حمایت اجتماعی، بین دو مولفه اضطرب مرگ یعنی ترس از عواقب مردن و (P<0.05) ترس از مرگ توسط دیگران (P<0.05) با اضطراب مرگ کلی (P<0.01) رابطه معنادار مثبت وجود دارد. علاوه براین بین پایبندی به مذهب با اضطراب مرگ، صرفا بین مولفه اعتقادی با مولفه ترس از عواقب مردن رابطه معنادار مثبت وجود دارد (P<0.01). همچنین نتایج تحلیل واریانس نشان داد در میان مردان مجرد و متاهل در زمینه اضطراب مرگ تفاوت معناداری وجود دارد؛ به طوری که مردان مجرد اضطراب مرگ بیشتری را تجربه می کنند (P<0.01). همچنین میانگین نمره های اضطراب مرگ در زنان بیشتر از مردان است (P<0.01)؛ اما بین میزان اضطراب مرگ زنان مجرد و متاهل تفاوت معناداری وجود ندارد.نتیجه گیری: افزایش تعامل اجتماعی، تقویت پایبندی به مذهب و متاهل بودن موجب کاهش اضطراب مرگ می شود که عاملی شایع و مختل کننده بهداشت روانی سالمندان به ویژه زنان سالمند است.

اهداف: در دهه های اخیر لزوم برخورد مناسب و جامع با مساله سالمندی جمعیت که تضمین کننده کیفیت زندگی آن ها باشد منجر به روی آوردن جوامع به دیدگاه مثبت به سالمندی و به ویژه سالمندی فعال شده است. درک بومی از سالمندی ضرورتی انکارناپذیر است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل استراتژی های سالمندی فعال بر اساس تجربه سالمندان ساکن در اجتماع صورت گرفت.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع کیفی بود که به روش نظریه مبنایی در سال 1393-1394 انجام شد. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند و نظری استفاده شد. در این مطالعه با مراجعه به فرهنگسراها، کانون های فرهنگی و ادبی و پارک های شهر تهران با 35 سالمند در دامنه سنی 61 تا 85 سال مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد تا داده ها به مرحله اشباع برسند. داده ها با روش استراوس و کوربین تجزیه و تحلیل شد. اعتبار داده ها بر اساس معیارهای پیشنهادی اسکواند و لینکن و گوبا تایید شد.یافته ها بر اساس تجارب سالمندان استراتژی های فعال بودن شامل 41 مفهوم، 7 زیرمقوله و 5 مقوله عمده است. مقوله های عمده و زیرمقوله های آن ها عبارتند از: استراتژی های اولیه انزواگریزی (شامل عدم خانه نشینی و تعامل گرایی)، مشارکت اجتماعی (شامل تداوم نقش آفرینی حرفه ای، فعالیت های داوطلبانه و مشارکت اجتماعی و نهادی)، استراتژی های نگرشی و یادگیری (شامل بینش فعال و یادگیری)، پویایی جسمی و مدیریت امور و اوقات خانه نشینی.نتیجه گیری: سالمندی فعال در گرو استراتژی هایی است که در سه حوزه بینش سالمند و محدوده زندگی (خانه) و محیط اجتماع تحقق می یابد. بنابراین برای داشتن سالمندانی فعال، متخصصان و برنامه ریزان باید به این سه حوزه توجه کنند.

اهداف: خودکارآمدی متغیر مهمی در حوزه سالمندی است که کمتر به آن توجه شده است. کیفیت زندگی یکی از مهم ترین شاخص های توسعه انسانی است. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین خودکارآمدی و کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه های شهر تهران در سال 1394 انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی و تحلیلی که به روش مقطعی انجام شد، جامعه آماری شامل تمام سالمندان مقیم آسایشگاه های سالمندی شهر تهران بود. 210 نفر از سالمندان مقیم آسایشگاه های شهر تهران با توجه به معیارهای پژوهش انتخاب شدند. نمونه گیری با روش سهمیه ای انجام شد و از هر آسایشگاه به نسبت تعداد سالمندان مقیم نمونه گیری تصادفی ساده به عمل آمد. به منظور جمع آوری داده ها از مقیاس خودکارآمدی عمومی و پرسش نامه کیفیت زندگی سالمندان لیپاد و پرسش نامه جمعیت شناختی استفاده شد. ابزارها از نظر پایایی ارزیابی شدند. میانگین سن سالمندان 78.66±11.78 سال بود. داده ها بعد از جمع آوری به نسخه 18 نرم افزار SPSS وارد شد و با آمار توصیفی شامل فراوانی و میانگین و انحراف معیار و آمار استباطی شامل آزمون کای اسکوئر، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون کلموگروف اسمیرنوف، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تی مستقل تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین خودکارآمدی وکیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه های سالمندی شهر تهران به ترتیب 17.68±4.00 و 27.9±88.80 بود. بین سن و جنسیت و وضعیت تاهل با خودکارآمدی در سالمندان رابطه معنادار وجود ندارد. بین سطح تحصیلات (P=0.042) با خودکارآمدی تفاوت معنادار وجود دارد. بین سن (P=0.047) و سطح تحصیلات (P=0.038) با کیفیت زندگی ارتباط معنادار وجود دارد. بین جنسیت و وضعیت تاهل با کیفیت زندگی ارتباط معنادار وجود ندارد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، خودکارآمدی و کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه های سالمندی شهر تهران پایین بود. با افزایش نمره خودکارآمدی در بین سالمندان مقیم سراهای سالمندی،کیفیت زندگی آنان نیز افزایش می یابد.

اهداف: با افزایش سن در عملکرد شناختی نظیر زمان واکنش تغییراتی رخ می دهد. با توجه به اهمیت آماده سازی در پاسخ به زمان واکنش در موقعیت های گوناگون زندگی، هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر پیش دوره های مختلف 0.5، 1.5، 2.5 و 3.5 ثانیه و دست برتری بر زمان واکنش شنیداری ساده و انتخابی است.مواد و روش ها: این تحقیق از نوع نیمه تجربی است که با نرم افزار محقق ساخته که روایی و پایایی آن تایید شده است انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام سالمندان شهر اهواز بود که از بین آن ها 30 نفر به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و در دو گروه دست برتری چپ و راست قرار گرفتند. آزمون زمان واکنش به صورت ساده و انتخابی با پیش دوره های مختلف به صورت متغیر از هر فرد گرفته شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس درون گروهی تجزیه و تحلیل شد و سطح معناداری P<0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: نتایج نشان داد بین پیش دوره های مختلف و نیز بین زمان واکنش ساده و انتخابی تفاوت معناداری وجود دارد (P<0.05). پیش دوره های خیلی کوتاه (0.5 و 1.5) باعث افزایش زمان واکنش می شود. همچنین مشخص شد افراد چپ دست زمان واکنش کوتاه تری نسبت به افراد راست دست دارند.نتیجه گیری: به دلیل اینکه فرایندهای پردازش شناختی در سالمندان کندتر صورت می گیرد، به منظور آماده سازی افراد سالمند برای اجرای مهارت های مختلف بهتر است از پیش دوره های خیلی کوتاه اجتناب کرد. همچنین احتمالا افراد چپ دست به دلیل برتری عصبی ذاتی ناشی از حجم ماده شیار مرکزی خاکستری مغز و درگیری بیشتر نیم کره راست مغز که رشته های عصبی بیشتری دارد زمان واکنش کوتاه تری نسبت به افراد راست دست دارند.

اهداف: در سال های اخیر مسائل روان شناسی و روان درمانی به خصوص در سالمندان مورد توجه قرارگرفته است. به دلیل افزایش آمار اختلالات روانی در سالمندان، شناسایی عوامل تاثیرگذار بر سلامت روان سالمندان اهمیت پیدا کرده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی ارتباط بین بهزیستی روان شناختی و استحکام روانی در سالمندان با نقش میانجیگر فعالیت بدنی است.مواد و روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی است که داده های آن با استفاده از پرسش نامه های بین المللی فعالیت بدنی، استحکام روانی و بهزیستی روان شناختی از بین سالمندان جمع آوری شد. بدین منظور 217 نفر (107 سالمند فعال و 110 سالمند غیرفعال) با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با میانگین سنی 65.38±3.12 انتخاب شدند و همه آن ها پرسش نامه های مذکور را تکمیل کردند. هوشیاری کامل و داشتن سلامت روانی و ذهنی از معیارهای ورود به مطالعه بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی بررسی شد. برای تعیین نقش واسطه ای فعالیت بدنی از آزمون بوت استرپ و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نسخه 21 نرم افزار SPSS و نسخه 18 نرم افزار AMOS استفاده شد. سطح معناداری P<0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: شرکت کنندگان با استفاده از پرسش نامه بین المللی فعالیت بدنی در دو گروه فعال و غیرفعال قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین اکثر خرده مقیاس های استحکام روانی و بهزیستی روان شناختی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین مشخص شد میانگین استحکام روانی و بهزیستی روان شناختی سالمندان فعال نسبت به سالمندان غیرفعال بالاتر است و نیز متغیر فعالیت بدنی توانست به عنوان عامل میانجیگر بین استحکام روانی و بهزیستی روان شناختی ایفای نقش کند.نتیجه گیری با توجه به نتایج پژوهش حاضر و نقش میانجی فعالیت بدنی در استحکام روانی و بهزیستی روان شناختی، تشویق سالمندان به انجام فعالیت های بدنی و ورزشی می تواند به افزایش سلامت روانی و افزایش بهزیستی روان شناختی در آن ها کمک کند.

اهداف: با افزایش سن زمان واکنش افراد در اثر ناتوانی در پیش بینی درست محرک افزایش خواهد یافت که این عمل شناختی با ورود به مرحله سالمندی شدیدتر می شود. برنامه نوروفیدبک از طریق تنظیم ناهنجاری های امواج مغزی به صورت خودتنظیمی، می تواند عملکرد شناختی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر تمرین های نوروفیدبک بر بهبود زمان واکنش سالمندان مرد غیرفعال است.مواد و روش ها: این تحقیق از نوع نیمه تجربی است. تعداد 18 نفر مرد سالمند با میانگین سنی (65.38±3.12) انتخاب و به طور مساوی و کاملا تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. به منظور ارزیابی زمان واکنش شرکت کنندگان از دستگاه زمان واکنش YB-1000 استفاده شد. هر دو گروه در سه مرحله (پیش آزمون و آزمون میانی و پس آزمون) آزموده شدند. آزمودنی های گروه تجربی دوازده جلسه در تمرین های نوروفیدبک شامل افزایش توان بتا و کاهش توان تتا شرکت کردند. به منظور حذف اثر تلقین، گروه کنترل نیز در همان شرایط قرار گرفت، اما فقط امواج ضبط شده تمرین های گروه تجربی را به عنوان تمرین مشاهده کردند.یافته ها نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی کوواریانس نشان داد در قیاس با گروه کنترل، تمرین های نوروفیدبک (افزایش موج بتا و کاهش موج تتا) موجب بهبود معنادار (P<0.05) در عملکرد زمان واکنش گروه آزمایش شد.نتیجه گیری: تمرین های نوروفیدبک، با استفاده از بازداری یا تقویت فعالیت امواج مغزی و همچنین بهبودی در استفاده مفید از حافظه می تواند به عنوان یک روش تمرینی موثر در بهبود پردازش های شناختی نظیر زمان واکنش سالمندان مدنظر قرار گیرد.

اهداف: خودکارآمدی در تمام رده های سنی به ویژه در سالمندان به لحاظ شرایط سنی و تغییرات فیزیولوژیک و آسیب پذیری آن ها بحث وسیعی را بین متخصصان ایجادکرده است. بسیاری از مطالعات، خودکارآمدی را مهم ترین عامل پیش بینی کننده رفتارهای بهداشتی بزرگ سالان و سالمندان می دانند. این مطالعه با هدف بررسی خودکارآمدی در سالمندان شهر فریدون شهر انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی تحلیلی و مقطعی بود. بدین منظور 200 نفر از سالمندان فریدون شهر به روش نمونه گیری سیمستاتیک تصادفی انتخاب شدند. میانگین سنی سالمندان 68.02±7.3 بود. 101 نفر (50.5 درصد) زن و 99 نفر (49.5) مرد بودند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه ای متشکل از دو بخش استفاده شد. بخش اول شامل اطلاعات جمعیت شناختی سالمندان و بخش دوم شامل پرسش نامه خودکارآمدی شرر بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نسخه 20 نرم افزار SPSS و آزمون های آماری توصیفی اسپیرمن و آزمون تی مستقل و همبستگی پیرسون استفاده شد.یافته ها: میانگین نمره خودکارآمدی سالمندان 26.6 با انحراف معیار 6.8 به دست آمد. آزمون تی مستقل نشان داد در سالمندانی که بیماری مزمن داشتند نمره خودکارآمدی به طور معناداری کمتر از سالمندانی بود که بیماری مزمن نداشتند. همچنین میانگین نمره خودکارآمدی در سالمندانی که باخانواده زندگی می کردند به طور معناداری بیشتر از سالمندانی بود که تنها زندگی می کردند. میانگین نمره خودکارآمدی در سالمندان شاغل به صورت معناداری بیشتر از سالمندان بیکار بود.نتیجه گیری: خودکارآمدی یکی از اجزای مهم تغییرات سبک زندگی است که می تواند در تغییر رفتار و ایجاد رفتار بهداشتی موثر باشد. در این مطالعه خودکارآمدی سالمندان در حد متوسط بود. لذا توصیه می شود به منظور بالابردن و ارتقای خودکارآمدی در سالمندان مداخلات آموزشی و ارتقای سلامت طراحی و اجرا شود.

اهداف: دیالیز روش درمانی مناسبی برای سالمندان با نارسایی مزمن کلیه است؛ اما در این روش درمانی بیمار با مشکلات زیادی روبه رو می شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی چالش های سالمندان دیالیزی با تاکید بر سندروم های سالمندی و شناخت بیشتر آن و پیشگیری است.مواد و روش ها: در این مطالعه برای دستیابی به اهداف مطالعه، جست وجوی منابع الکترونیکی در پایگاه داده های اطلاعاتی گوگل اسکالر، پاب مد، اسکوپوس، پرکوست، ایران مدکس، الزویر و آی اس آی، با کلید واژگان انگلیسی و فارسی سالمندان، چالش، سندروم های سالمندی و همودیالیز بدون محدودیت زمانی تا پایان سال 2015 انجام شد.یافته ها: سالمندان دیالیزی مشکلات جسمی و روحی وروانی زیادی دارند و میزان همبودی بیماری ها و مصرف دارو در آن ها در مقایسه با جوانان بیشتر است. این امر موجب می شود تا کیفیت زندگی پایین تری در مقایسه با دیگر گروه های سنی داشته باشند. سالمندان دیالیزی مشکلات بیشتری ازجمله سندروم های سالمندی شامل سقوط، ناتوانی در عملکرد، اختلال شناختی و آسیب پذیری را در مقایسه با سالمندان سالم تجربه می کنند. میزان شیوع این اختلالات در سالمندان دیالیزی بیشتر است و موجب نبود استقلال و ناتوانی و مرگ ومیر بیشتر می شود.نتیجه گیری با افزایش تعداد سالمندان دیالیزی، شناخت دقیق مشکلات و اختلالات این گروه سنی ضروری به نظر می رسد. با افزایش آگاهی و دانش می توان برای مراقبت و توان بخشی آنان برنامه ریزی دقیقی کرد.