پایش کارای فرآیندهای تولیدی هم بسته با بهرهگیری از نمودارهای کنترلی به شدت مورد توجه محققین مختلف قرار دارد تا از طریق آن بتوانند عملکرد یک فرآیند را در گذر زمان مطالعه کنند. هدف این نوع مطالعه بررسی آماری تحت کنترل بودن در شرایط عدم حضور عوامل اخلال در فرآیندها است.در این مقاله به نحوه پایش تغییرات یکسان در درایه های ماتریس واریانس – کوواریانس فرآیند های نرمال دو متغیره توجه شده است و در آن با بهره گیری از آماره پیرسون و ویلکس نحوه محاسبه حدود نمودار کنترلی، ارایه جدول مقادیر کوانتیل های آماره مذکور، پیشنهاد شده است. این روش کاربران را به آگاهی از تحت کنترل نبودن فرآیند از طریق ایجاد تغییر در ماتریس واریان - کوواریانس قادر می سازد. به کمک این نمودار کنترلی و نیز با استفاده از نمودار جمع تجمعی چندمتغیره ابزار مناسبی در اختیار کاربران قرار می گیرد تا به سهولت علاوه بر نمودار کنترل تغییرات تک متغیره بتوانند موارد چند متغیره را نیز تحلیل نمایند. همچنین مقاله حاضر مشتمل بر خطوط راهنمایی شده می باشد تا زمینه بهره گیری صحیح این نمودار فراهم شود.به منظور تعیین چگونگی طراحی نمودار کنترلی، مثال عددی ارایه و برای شبیه سازی آن برخی تغییرات معنی دار در فرآیند را نیز مورد توجه قرار گرفته است تا تصویر عملکرد این نمودار کنترلی را نشان دهد.

طراحی یک نمودار کنترل می تواند به صورت ابتکاری، آماری، اقتصادی و اقتصادی- آماری انجام گیرد. هنگامی که یک نمودار کنترل نظیر نمودار کنترل جمع تجمعی چند متغیره برای پایش فرآیند تولید بکار گرفته می شود، سه پارامتر اندازه نمونه، فاصله بین دو نمونه گیری متوالی و حدود کنترل باید تعیین شوند.در این مقاله الگوریتمی مبتنی بر روش شبیه سازی برای طراحی اقتصادی- آماری یک نمودار جمع تجمعی چند متغیره Projection Pursuit Cumulative Sum (PPCUSYM) ارایه می گردد. همچنین یک مثال برای تشریح روش ارایه می شود و حساسیت نمودار مورد سنجش قرار می گیرد.

در فرآیندهای چند متغیره که نیازمند کنترل دو یا چند مشخصه کیفی به طور همزمان هستند، باید دو هدف عمده محقق گردد. هدف اول تشخیص وضعیت های خارج از کنترل و هدف دوم شناسایی مشخصه های کیفی منحرف شده، در زمان وقوع یک وضعیت خارج از کنترل می باشد. در این مقاله علاوه بر بررسی روش های موجود برای تشخیص وضعیت خارج از کنترل در نمودارهای کنترل T2، به منظور ایجاد حساسیت بیشتر در این نمودارها، حدود هشدار برای آنها تعریف شده است. در شناسایی مشخصه های کیفی منحرف شده، روش های موجود مورد بررسی قرار گرفته و روشی جدید پیشنهاد شده است. نتایج شبیه سازی درخصوص ارزیابی عملکرد حدود هشدار نشان می دهد که با تعریف این حدود برای نمودار کنترل Hotelling T2 می توان 81% از وضعیت های خارج از کنترل را به درستی شناسایی کرد. این در حالی است که با استفاده از نمودار کنترل معمولی تنها در 19% از موارد چنین وضعیت هایی قابل کشف می باشند. همچنین در مقایسه با روش های مشابه، استفاده از رویه تجزیه زوجی آماره T2 در کشف مشخصه های کیفی عامل انحراف، منجر به شناسایی دقیق مشخصه های اصلی منحرف شده در 76% از موارد شده است. در حالی که در روش  مشابه، حداکثر در 64% از موارد مشخصه های عامل انحراف به خوبی شناسایی می شوند.

برای پایش فرایندهای خود همبسته یک متغیره و همچنین کنترل فرایندهای چند متغیره نمودارهای زیادی ارایه شده است، ولی با وجود کاربرد نسبتا فراوان، نمودارهای چند متغیره در حالت خود همبسته کم تر مورد بررسی قرار گرفته اند. در این نوشتار با استفاده از روشی جدید به منظور کاهش خود همبستگی مشاهدات، یک نمودار کنترل به نام نمودار میانگین های گروهی دسته بندی شده چند متغیره (MGBM) برای پایش بردار میانگین فرایندهای چند متغیره خود همبسته ارایه می شود. نمودار کنترل پیشنهاد شده در زمره نمودارهای کنترل بی نیاز از مدل است که در آن پارامترها در حضور داده های اتورگرسیو برداری درجه اول بررسی، و پیشنهاداتی نیز برای تعیین مقدار بهینه آنها ارایه شده است. همچنین کارایی نمودار پیشنهادی در قالب متوسط طول دنباله تحت کنترل و خارج از کنترل و در حضور انحرافات مختلف در میانگین، بررسی می شود.

در نمودار کنترل چندمتغیره T2 هتلینگ گرچه دارای مزیت های زیادی است اما برای شناسایی تغییرات کوچک و متوسط در میانگین فرآیند بسیار کند عمل می کند. جهت فایق آمدن بر این کاستی، این مقاله به طراحی نمودار کنترلی چندمتغیره T2 هتلینگ با استفاده از طرح نمونه گیری فواصل زمانی متغیر می پردازد. در این راستا، برپایه مفاهیم زنجیر مارکوف، نمودار کنترل T2 -VSI بناسازی می گردد. سپس با استفاده از تکنیک الگوریتم ژنتیک، پارامترهای نمودار کنترل (در سطح معینی از خطا) به قسمی تعیین می گردند که توان چارت در شناسایی تغییرات در میانگین فرآیند کمینه گردد. در پایان با استفاده از یک مثال برگرفته از ادبیات موضوع دو نمودار کنترل T2 -FRS و T2 -VSI از بعد آماری با هم مقایسه می گردند.

من الکتب المؤلفة فی الرسم عند المشارقة کتاب «نثر المرجان فی رسم نظم القرآن» تألیف محمد غوث الآرکاتی (1238 ه) فی الهند. ولم یحظ باهتمام العلماء به علی الرغم من مکانته العلمیة. وهذا الکتاب ذو أهمیة من ناحیتین: الأولی: أنه من کتب الرسم التی ألّفت فی مشرق العالم الإسلامی، والثانیة: أنه یحتوی علی مصادر مشرقیة التی لم تکن معروفة و لم نکن مبالغین إن قلنا لا تزال غیر معروفة عند المهتمین برسم المصحف والدارسین له. هذا الکتاب موسوعة علمیة فی علوم القرآن عامَّة، وفی رسم المصحف خاصَّةً، وهو یتألَّف من سبعة أجزاء علی عدد أحزاب المصحف التی کانت معروفة عند الصحابة فی زمن النبیصلی اللّه علیه وآله. قسّم المؤلف کتابه إلی ثلاثة أقسام: مقدمة، ومقالتین. یختلف نثر المرجان عن کتب الرسم أولاً بذکر کلمة کلمة من البدایة إلی نهایة المصحف ثمّ یتمیز بذکر ظواهر کتابیة فی رسم المصحف لم یرد أمثالها فی کتب الرسم للمغاربة، وأنه لم یشر فی کتابه قط إلی أبی داود وکتابه. ولعل السبب فی ذلک عدم وصول الکتاب إلیه أو عدم اطلاعه علیه. وربما یمکن تفسیر هذا الأمر بأن کتاب أبی داود لم یکن معروفا عند المشارقة کما کان کتاب المقنع لأبی عمرو الدانی، ویؤیده عدم ذکره فی مصادر الکتاب.

آلودگی هوا یکی از مهم ترین مسائل زیست محیطی است. زیرا قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا به طور گسترده با مشکلات سلامتی مرتبط است. این مطالعه با هدف بررسی الگوی قطبی آلودگی هوا بر اساس عوامل هواشناختی در نوار ساحلی استان مازندران صورت گرفت. از داده ها ی غلظت SO2، CO، NO2، O3 سنجنده TROPOMI و متغیرهای هواشناسی (سرعت و جهت باد) در دوره 2022-2018 بهره گرفته شد. نمودارهای سری زمانی، گلباد، گلغبار و قطبی دو متغیره برای تجزیه و تحلیل داده ها و شناسایی منابع انتشار استفاده شد. بررسی الگوی تغییرات زمانی نشان داد در اکثر ایستگاه ها بیشترین مقدار SO2، CO و NO2 مربوط به سال 2021 و O3 مربوط به سال 2019 است. نتایج بررسی در مقیاس سالانه گلباد و گلغبار نشان داد جهت باد غالب غلظت آلاینده ها در ایستگاه امیرآباد و بابلسر هم جهت سرعت باد است، درحالی که ایستگاه رامسر و نوشهر جهت سرعت باد با جهت غلظت آلاینده ها متفاوت است. اما الگوی قطبی موجود در گلباد و گلغبار دو متغیره فصلی نشان داد جهت سرعت باد و آلاینده با هم متفاوت است به طوری که بیشترین مقدار غلظت هر یک از آلاینده ها در سرعت باد پایین اتفاق افتاده است. همچنین نتایج نشان داد مناطقی که در شرق نوار ساحلی مازندران هستند به دلیل شرایط آب و هوایی، صنایع بیشتر، تردد وسایل نقلیه، نیروگاه شهید سلیمی، تالاب میانکاله و سوزاندن بقایای گیاهی دارای آلودگی هوای بیشتری نسبت به غرب منطقه مورد مطالعه هستند. لذا ارائه تحلیل بصری قطبی جهت مدیریت آلودگی بسیار کارآمد خواهد بود.

یای میانجی ابتر یا همزه مانند (ء) که بعد از اسامی مختوم به های غیرملفوظ بکار میرود؛ مانند: نامه من، خانه من، پدیده ایست که از دیرباز در متون کهن فارسی رایج بوده و بعنوان میراث زبانی و فرهنگ نوشتاری بدست ما رسیده است؛ و یاددهی و یادگیری آن برای برقراری ارتباط نوشتاری با گذشتگان و انسانهای عصر حاضر و آینده یک امر ضروریست. اکنون بیش از ده سالست که در کنار برخی تغییرات رسم الخط زبان فارسی بجای یای کوچک بالای های ناملفوظ، از یای بزرگ (ی) استفاده میکنند. این جریان از کتابهای درسی آموزش و پرورش شروع شد و از آن طریق به سایر مراکز نشر و چاپ گسترش یافت. علیرغم اینکه فرهنگستان زبان و ادب فارسی کاربرد یای میانجی بعد از های غیرملفوظ را به صورت همزه مانند (ء) تصویب کرده است؛ اما اصل تعمیم، تطابق صورت مکتوب با ملفوظ، ملاحظات آموزشی، سابقه کاربرد آن در برخی از متون گذشته و التباس آن با همزه از جمله دلایلیست که طرفداران یای میانجی بزرگ را برآن داشته است که بر اعتقاد و التزام خود به کاربرد یای بزرگ بعد از های غیرملفوظ راسخ بمانند. این مقاله به بررسی میزان اتقان دلایل فوق الذکر میپردازد و نتیجه میگیرد که باید مصوبه فرهنگستان زبان و ادب فارسی ملاک عمل ما در ویرایش و نگارش فارسی قرار گیرد.