به منظور بررسی اثر کشت مخلوط افزایشی لگوم و غله (جو رقم آبیدر و ماشک برگ درشت) بر شاخص های اکولوژیک تنوع گونه ای و غالبیت علف های هرز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، در دو سال زراعی 95-1393، به-صورت فاکتوریل چهار در پنج و با سه تکرار، در یک مکان و به صورت دیم اجرا شد. تیمارهای کشت مخلوط، تعداد و وزن خشک کل علف های هرز را به طور معنی داری نسبت به تک کشتی کاهش دادند. بهترین تیمارها در سال اول و دوم از جهت کنترل علف های هرز به ترتیب یک بار وجین و نسبت های بذری 70: 100 (جو: ماشک) و 100: 100 و دوبار وجین × 70: 100 بود. همچنین اثر متقابل سه فاکتور مورد مطالعه (سال، علف هرز و کشت مخلوط)، بیانگر سهم به سزای ترکیب 40: 100 و 70: 100 به همراه یک بار وجین در کاهش وزن خشک علف های هرز بود (در سال اول به ترتیب برابر 98/17 و 16/17 گرم در متر مربع). این اثر متقابل در سال دوم نیز کم ترین وزن خشک علف هرز را داشت (82/20 و 20 گرم). کم ترین غنای گونه ای نیز به تیمارهای یک بار و دوبار وجین و عدم وجین با نسبت بذری 100: 100 تعلق داشت. همچنین تیمارهای بالا در سال اول، بیش از سال دوم غالبیت علف های هرز را نشان دادند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

این مطالعه با هدف بررسی اثرات کشت مخلوط ارقام جدید و قدیم گندم با کلزا به صورت سری های افزایشی بر عملکرد، کارایی مصرف نور و نسبت برابری زمین به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 اجرا شد. عامل اول شامل ارقام گندم (قدیمی: روشن و طبسی) و (جدید: سیروان و پارسی) و عامل دوم نسبت های کشت مخلوط افزایشی گندم با کلزا (100: 0، 100: 25، 100: 50، 100: 75، 100: 100 و0: 100 درصد) بود. تراکم دو گیاه گندم و کلزا به ترتیب 400 و 20 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد گندم بجز وزن هزار دانه در کشت خالص بود و با افزایش نسبت کلزا به 75 درصد کاهش معنی داری در عملکرد دانه و بیولوژیک گندم مشاهده شد. عملکرد دانه ارقام جدید گندم در مقایسه با رقم قدیمی طبسی افزایش معنی داری نشان داد؛ در حالی که عملکرد بیولوژیک تحت تاثیر رقم قرار نگرفت. در حضور رقم جدید سیروان عملکرد دانه و بیولوژیک و کارایی مصرف نور کلزا افزایش معنی داری با سایر ارقام داشت. بیشترین نسبت برابری زمین کل در نسبت کشت 25 درصد کلزا با 41/1 محاسبه گردید که با سایر نسبت ها تفاوت معنی داری داشت. به طور کلی، با توجه به این آزمایش بنظر می رسد که ارقام جدید نسبت به ارقام قدیم گندم قابلیت ترکیب پذیری بیشتری با کلزا داشته و عملکرد در ارقام جدید بیشتر بوده اما کارایی مصرف نور و نسبت برابری زمین تفاوت معنی داری را نشان نداد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: کشت مخلوط در بسیاری از مناطق دنیا به دلیل استفاده مناسب از منابع و افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاهان اهمیت یافته و می تواند به عنوان یکی از راهکارهای بهبود عملکرد و پایداری در تولید مطرح باشد. اخیرا، توجه ویژه ای به کشت مخلوط گیاهان دارویی و بقولات می شود. از این رو، آزمایشی به منظور ارزیابی سودمندی کشت مخلوط باقلا و رازیانه در سری های جایگزینی و افزایشی انجام شد. مواد و روش ها: این آزمایش در سال 1398 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش در سری های جایگزینی شامل 6 ردیف باقلا، 4 ردیف باقلا + 2 ردیف رازیانه، 3 ردیف باقلا + 3 ردیف رازیانه، 2 ردیف باقلا + 4 ردیف رازیانه، 6 ردیف رازیانه و در سری های شامل 6 ردیف باقلا + 3 ردیف رازیانه، 6 ردیف باقلا + 2 ردیف رازیانه، 2 ردیف باقلا + 6 ردیف رازیانه و 3 ردیف باقلا + 6 ردیف رازیانه بودند. پس از رسیدن دانه های رازیانه به وزن ثابت، عملکرد و اجزای عملکرد در بوته های رازیانه اندازه گیری و تعیین شدند. محتوای اسانس موجود در دانه های رازیانه نیز با استفاده از دستگاه کلونجر اندازه گیری شد. پس از برداشت بوته های باقلا در مرحله گدهی نیز عملکرد ماده ی خشک آنها اندازه گیری شد. در نهایت، ضریب نسبی تراکم، نسبت برابری زمین، افزایش یا کاهش عملکرد واقعی و سودمندی کشت مخلوط باقلا و رازیانه در قالب سری های جایگزینی و افزایشی محاسبه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف کشت مخلوط، اثر معنی داری بر کلیه صفات مورد بررسی داشتند. بیشترین تعداد چتر در بوته های رازیانه از کشت خالص (10/12 عدد) آن بدست آمد. بیشترین وزن هزار دانه از کشت خالص رازیانه (62/5 گرم) و کشت-های مخلوط جایگزینی بخصوص از کشت مخلوط 2 ردیف باقلا + 4 ردیف رازیانه (56/5 گرم) بدست آمد. بیشترین عملکرد زیستی (47/1503 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (73/617 کیلوگرم در هکتار) از کشت خالص رازیانه بدست آمد. بیشترین مقدار شاخص برداشت مربوط به کشت مخلوط 3 ردیف باقلا + 3 ردیف رازیانه بود که نشان می دهد چنین ترکیب گیاهی در کشت مخلوط دو گیاه منجر به بیشترین عملکرد دانه نسبت به عملکرد زیستی تولیدی می گردد. درصد اسانس دانه رازیانه نیز در کشت های مخلوط افزایشی بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. بیشترین عملکرد ماده خشک باقلا از کشت خالص آن (02/1933 کیلوگرم در هکتار) و کمترین مقدار نیز از تیمارهایی بدست آمد که در آنها 2 ردیف باقلا کاشته شده بود. همچنین، کشت مخلوط 2 ردیف باقلا + 6 ردیف رازیانه دارای بیشترین ضریب تزاحم نسبی (96/3) بود. نسبت برابری زمین در تمامی نسبت های کشت مخلوط بیشتر از یک و یا نزدیک به یک بود که نشان از مفید بودن کشت مخلوط باقلا و رازیانه دارد. بیشترین میزان عملکرد واقعی (07/0) و شاخص سودمندی (17/0) مربوط به کشت مخلوط جایگزینی 3 ردیف باقلا + 3 ردیف رازیانه بود. کمترین میزان عملکرد واقعی نیز مربوط به کشت های مخلوط افزایشی بخصوص آنهایی بود که رازیانه نسبت بالاتری از باقلا داشت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این تحقیق، در کشت مخلوط 3 ردیف باقلا + 3 ردیف رازیانه به نحو مطلوبی از منابع محیطی شامل نور، آب و عناصر غذایی بهره برداری شده و رقابت چندانی جهت دستیابی به آنها صورت نگرفته است. به عبارتی دیگر، تفکیک آشیانه های بوم شناختی در این الگوی کشت مخلوط به نحو مطلوبی صورت گرفته است که در نتیجه ی آن شاخص عملکرد واقعی نیز افزایش نشان داده است. از اینرو، کشت مخلوط باقلا با رازیانه با نسبت اختلاط 50: 50 در قالب سری های جایگزینی جهت دستیابی به بیشترین سودمندی در شرایط آب و هوایی نیمه خشک توصیه می شود.

این تحقیق به منظور بررسی اثر نسبت های مختلف کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد کنجد و نخود در کشت مخلوط در سال 1386 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود، که از دو الگوی کاشت شامل کشت ردیفی و درهم به عنوان عامل اصلی و پنج سطح کشت شامل تک کشتی نخود، تک کشتی کنجد، 10% نخود + 100% کنجد، 20% نخود + 100% کنجد و 30% نخود + 100% کنجد به عنوان عامل فرعی تشکیل شده بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد کنجد از مخلوط 20% نخود + 100% کنجد در آرایش کاشت ردیفی با 1.8 تن در هکتار و کمترین عملکرد با 0.74 تن در هکتار از نسبت 10% نخود + 100% کنجد در کشت درهم به دست آمد. محاسبه عملکرد نسبی کل (RYT) نشان داد که میزان عملکرد محصول در نسبت های 20% نخود + 100% کنجد، 30% نخود + 100% کنجد و 10% نخود + 100% کنجد در الگوی کاشت ردیفی به ترتیب 39 درصد (RYT=1.39)، 28 درصد (RYT=1.28) و 24 درصد (RYT=1.24) بیشتر از تک کشتی است و لذا چنین می توان استنباط کرد که در مخلوط دو گونه با نسبت های فوق این دو گیاه از عوامل محیطی بهتر از تک کشتی استفاده کرده اند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

بمنظور مطالعه شاخص های رشد شاهدانه (Cannabis sativa L.) و کنجد (Sesamum indicum L.) در دو نوع کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو نوع کشت مخلوط جایگزینی (75%کنجد و 25%شاهدانه، 25%کنجد و 75%شاهدانه و 50%کنجد و 50%شاهدانه) و افزایشی (50%کنجد و 100%شاهدانه و 100%کنجد و 50%شاهدانه) و کشت خالص کنجد و شاهدانه بود. نتایج نشان داد که بیشترین میزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک شاهدانه در سری جایگزینی 50%کنجد و 50% (به ترتیب با 2.99 و 1921.7 گرم بر متر مربع) و کمترین میزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک در سری افزایشی 50%کنجد و 100%شاهدانه (به ترتیب با 1.06 و 929.9 گرم بر متر مربع) مشاهده شد. بیشترین شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک کنجد در کشت خالص (بترتیب با 1.34 و 551.27 گرم بر متر مربع) و کمترین میزان در سری افزایشی 50%کنجد و 100%شاهدانه (بترتیب با 0.23 و 51.73 گرم بر متر مربع) بدست آمد. بیشترین سرعت رشد گیاه در شاهدانه و کنجد بترتیب در سری جایگزینی 50%کنجد و 50%شاهدانه (76.58 گرم بر متر مربع در روز) و کشت خالص (22.78 گرم بر متر مربع در روز) مشاهده شد. بطور کلی نتایج نشان داد که کشت مخلوط شاهدانه با کنجد بدلیل سایه اندازی و ممانعت از جذب نور برای کنجد باعث کاهش رشد در مخلوط شد، بطوریکه بالاترین میزان شاخص های رشد در کشت خالص مشاهده گردید.

جبران کمبود آب در بخش کشاورزی نیازمند بهره گیری از روش های صحیح مدیریت زراعی می باشد. هدف از اجرای این آزمایش بررسی اثرهای سطوح کم آبیاری براساس نیاز آبی گیاه سورگوم بر صفات کمی و کیفی الگوی کشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor L. ) و یونجه حلزونی (Medicago scutellata L. ) بود. این آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 98-97 و 97-96 در کرمانشاه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح آبیاری 50، 75، 100 و 125 درصد (به عنوان کرت های اصلی) و نسبت های کشت خالص سورگوم، کشت خالص یونجه حلزونی، کشت 100 درصد سورگوم توأم با سری های افزایشی 50، 75 و 100 درصد یونجه حلزونی (به عنوان کرت های فرعی) بود. براساس نتایج آزمایش بیش ترین عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب 45/53578 و 68/13302 کیلوگرم در هکتار) در کشت 100 سورگوم+ 100 یونجه حلزونی و در تیمار 125 درصد نیازآبی حاصل شد که علاوه بر استفاده مؤثر از زمین (نسبت برابری زمین 29/1)، افزایش 82/834 کیلوگرم در هکتار علوفه تر و 36/63 کیلوگرم علوفه خشک را در مقایسه با کشت خالص سورگوم با نیاز آبی 125 درصد در پی داشت. با کاهش سهم یونجه حلزونی در مخلوط، میزان پروتئین 05/11 درصد کاهش یافت. هم چنین بیش ترین درصد خاکستر خام (79/11 درصد) و ماده خشک قابل هضم علوفه (04/81 درصد) در علوفه در تیمار کشت خالص سورگوم و بیش ترین درصد الیاف غیرمحلول در شوینده اسیدی در الگوی کشت خالص یونجه حلزونی (94/30 درصد) مشاهده شد. به طورکلی ممکن است که کشت مخلوط سورگوم با یونجه حلزونی (تراکم 100: 100)، علاوه بر بهبود کمی و کیفی علوفه، افزایش بهره وری آب را نیز در پی داشته باشد.

سابقه و هدف: برای افزایش رشد و تولید محصولات کشاورزی روش های زیادی مدنظر کشاورزی پیشرفته، قرار دارد که یکی از مهم ترین روش ها، افزایش میزان کارایی کاربرد منابع است. افزایش کارایی کاربرد نور یکی از مهم ترین راهکارهای افزایش تولید در واحد سطح است زیرا تجمع مادة خشک گیاهان ارتباط خطی با تشعشع فعال فتوسنتزی (PAR) تجمعی دارد. یکی از راه های افزایش جذب تشعشع در نظام های زراعی استفاده از کشت مخلوط است. در شرایط کشت مخلوط انرژی خورشید بیشتر استفاده می شود و در نتیجه تولید در واحد سطح بهبود می یابد. بنابراین این بررسی با هدف ارزیابی جذب و کارایی کاربرد نور در کشت مخلوط چندگانه افزایشی نخود و کنجد انجام گرفته است. مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل اصلی شامل روش کاشت در دو سطح ردیفی و درهم و الگوی کاشت شامل پنج سطح تک کشتی کنجد، 100% کنجد+ 10% نخود، 100% کنجد +20% نخود، 100% کنجد+30% نخود و تک کشتی نخود در سه تکرار اجرا شد. نتایج و بحث: نتایج آزمایش نشان داد که کاراریی کاربرد نور کنجد در اغلب تیمارها بیشتر از نخود خواهد بود. مقادیر کارایی کاربرد نور کنجد در طول فصل رشد از 1.49 تا 1.76 گرم بر مگاژول PAR در روش کشت ردیفی و از 1 تا 1.27 گرم بر مگاژول PAR در روش کشت درهم متغیر بود. همچنین مقادیر کارایی کاربرد نور نخود در طول فصل رشد از 1.02 تا 1.1 گرم بر مگاژول PAR در روش کشت ردیفی و از 0.71 تا 0.94 گرم بر مگاژول PAR در روش کشت درهم متغیر بود. کارایی کاربرد نور کنجد در همه ی تیمارهای مخلوط نسبت به تک کشتی افزایش پیدا کرد اما کارایی کاربرد نور نخود فقط در روش کشت ردیفی بیشتر از تک کشتی بود. به طورکلی میزان کارایی کاربرد نور هر دو گیاه چه در شرایط تک کشتی و چه در شرایط مخلوط، در روش کشت ردیفی بالاتر از روش کشت درهم بود. بر این پایه بهترین تیمار شایان توصیه برای کشت مخلوط کنجد و نخود تیمار 100% کنجد- 30% نخود به شکل ردیفی است که در آن میزان کارایی کاربرد نور نخود در بالاترین حد ممکن (1.1 گرم به ازاء مگاژول PAR) بوده و کارایی کاربرد نور کنجد نیز در این تیمار بیشتر از میزان تک کشتی شده است (1.7 گرم به ازاء مگاژول در این تیمار نسبت به 1.49 در تک کشتی). با اینکه روند نتایج برای گیاه کنجد همسان روش کشت ردیفی بود، اما در هر صورت مقادیر کارایی کاربرد نور هر دو گیاه در روش کشت درهم بسیار پایین بود. به گونه ای که میانگین کارایی کاربرد نور کنجد و نخود در روش کشت درهم به ترتیب 31 و 21 درصد نسبت به شرایط ردیفی کاهش نشان دادند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که گیاه نخود در شرایط کشت مخلوط ردیفی به خوبی قادر به تحمل سایه ناشی از کنجد بود. بیشترین عملکرد از تیمارهایی به دست آمد که دارای بیشترین میزان کارایی کاربرد نور بودند. میزان کارایی کاربرد نور نخود در شرایط کشت مخلوط درهم کاهش پیدا کرد، که دلیل اصلی آن نزدیکی بیشتر دو گیاه کنجد و نخود و در نتیجه سایه اندازی بیشتر روی نخود بود.