زمینه و هدف: سبک زندگی نشانه بارز فرهنگ و تمدن یک جامعه و پایبندی به هنجارهای اخلاقی و اجتماعی است که این پایبندی ضامن یک نظام مبتنی بر نظم عمومی و همبستگی اجتماعی می باشد. این پژوهش با هدف مطالعه و تحلیل سبک زندگی جوامع ایران باستان و شناسایی نقاط ضعف و قوت آن انجام گرفته است. مواد و روش ها: در این پژوهش تحلیلی با بهره مندی از داده ها و اطلاعات اسنادی، سبک زندگی جوامع ایران باستان (پادشاهی ماد، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان) از جنبه های عینی و ذهنی مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفت. یافته ها: سبک زندگی در جوامع شهری ایران باستان ریشه در جهان بینی آنان داشته و علیرغم آن که تعالیم دینی مبتنی بر موازین اخلاقی و کرامت انسانی بود و پایبندی به آیین ها بخشی از زندگی مردمان آن روزگار را در بر می گرفت، اما قوانین مدنی وضع شده و شیوه اجرای آن با کاستی ها و نابرابری های اجتماعی همراه بوده است. علیرغم توسعه سبک زندگی در جوامع ایران باستان، فرصت های برابر برای همه اقشار جامعه در زمینه بهره مندی از ظرفیت های جامعه وجود نداشت. در این دوره باور بر این بود که نعمت ها متعلق به شاهان است و اشراف به لحاظ روحی و عقلی برتر هستند و مردم موظفند تا در برابر آنان سر تعظیم فرود آورند. نتیجه گیری: به اقتضای شرایط زیست بوم، نوعی هم طرازی در سبک زندگی ایرانیان مطابق با مولفه های زیست محیطی پدید آمده است که می توان از این تجارب در شرایط کنونی بهره برد.

هدف از این مطالعه، عرضه الگویی مفهومی از تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی و رویکرد پژوهش ازنوع استقرایی است. استراتژی پژوهش بر اساس هدف، ازنوع کاربردی و ازنظر نوع داده ها کیفی است که با روش تحلیل محتوا انجام شده است. این پژوهش ازنظر گردآوری داده ها ازنوع کتابخانه ای است که داده های آن ازطریق سندکاوی و مطالعه اسناد و مدارک گرد آمده اند. جامعه پژوهش، کتاب پانزده جلدی الگوهای رفتاری امام علی (ع)، دانشنامه قرآن و حدیث (دوره شانزده جلدی آنلاین)، و کتاب مفاتیح الحیاه را شامل می شود و به منظور نمونه گیری از شیوه هدفمند استفاده کرده ایم. پایایی براساس ضریب توافق بین دو کدگذار با ضریب 75/. و اعتبار الگو نیز برمبنای درصد توافق بین متخصصان، 33/83 درصد بود. برای تحلیل داده ها از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده و براساس یافته های پژوهش، الگوی تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی به دست داده شد. این الگو دارای نه مولفه اصلی (عبادی و اعتقادی، اخلاقی، تعلیمی و تربیتی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، مدیریتی، حقوقی، و سلامتی) و هشتاد مولفه فرعی است. خداشناسی، شناخت مباحث اعتقادی، ساده زیستی، خدمت به خلق، علم اندوزی، کسب دانش کاربردی، رفتار مناسب با مردم، تربیت سیاسی مردم، توجه به کسب وکار پاک و حلال، تشویق مردم به کار و تولید، مسیولیت پذیری، رعایت حقوق اجتماع و پرهیز از حرام خواری ازجمله مولفه های فرعی ای هستند که متناسب با موضوع، ازطریق برنامه درسی قرآن، هدیه های آسمان، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش، کار و فناوری، ریاضیات و علوم تجربی می توان به آن ها دست یافت. تنظیم عناصر برنامه درسی، تجدیدنظر در محتوای فعلی و تنظیم محتوا در قالب های مختلف، و اجرا و ارزشیابی برنامه درسی متناسب با سبک زندگی اسلامی از اقدامات نهایی در الگوی تلفیق سبک زندگی اسلامی در برنامه درسی دوره ابتدایی هستند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف: این پژوهش به معرفی خصوصیات و ویژگی های افسانه های شفاهی و چگونگی بهره گیری آنها از سبک زندگی اسلامی بود. مواد و روش ها: این پژوهش از استراتژی پژوهش استقرایی استفاده گردیده و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش مشاهده مشارکتی و مصاحبه نیمه متمرکز گردآوری گردیده است. یافته ها: قصه های شفاهی در فرهنگ عامه اصفهان نشان دهنده ویژگی های جهان بینی، اعتقادات و باورهای روزمره مردم، راه های تقرّب و توسل مردم به خدا و راه های ارتباط با او می باشد و نمایانگر محور سازمان اجتماعی و خویشاوندی، نقش و منزلت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و نظام اعتقادی-دینی زنان، آداب و ادب عامه استان اصفهان است. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داده که افسانه های شفاهی با توجه به گردش سینه به سینه جزء مهمی از میراث فرهنگی مردم هستند. زیرا که برای بقاء و استمرار در هر عصر و دوره و در هر جامعه و فرهنگ خود را با نظام اجتماعی رایج، اعتقادات و باورهای مردم و شیوه زندگی آنها تطبیق داده اند. همچنین افسانه های شفاهی ریشه در اعتقادات و باورهای مردم دارند و کارکرد اصلی آنها انتقال اندیشه، باور، اعتقادات مذهبی و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است.

مقدمه: دین اسلام همواره بر اهمیت سلامتی و تندرستی تاکید دارد. قرن هاست که مسلمانان ارزش زندگی خوب، تمیز و سالم را به رسمیت شناختند. سبک زندگی سلامت محور به عنوان یک پدیده چند علتی، چند بعدی، و چند دلالتی مطرح می شود. هدف این مطالعه طراحی و تبیین سبک های زندگی سلامت محور در فرهنگ اسلامی بر اساس نظرات، تجارب و ادراکات روحانیون، اساتید و دانشجویان بود. روش: این تحقیق از نوع کیفی با رویکرد گراندد تئوری است. فرآیند جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند با مشارکت کنندگان انجام شد. همچنین از منابع موجود مانند مطالعات موردی، زندگی نامه ها، خاطرات روزانه، و مصاحبه های مطبوعاتی انجام شده است. یافته ها: انحراف از اعتدال فکری، اعتقادی و رفتاری به عنوان متغیر مرکزی یا مشکل اساسی روانی-اجتماعی پدیده سبک زندگی سلامت محور بر مبنای فرهنگ اسلامی تعیین گردید. بر اساس تجزیه و تحلیل داده ها، هفت طبقه اصلی شامل «تعلیم و تربیت اسلامی»، «ساختار سیاست گذار در نظام سلامت»، «جریان معارف اسلامی در زندگی خانواده محور»، «روابط معاشرت و مشارکت»، «شهروند اخلاق و قانون محور»، «تحرک و اوقات فراغت و کار» و «تلاش و معاش» مشخص گردید. نتیجه گیری: ظرفیت سازی در خانواده، توانمندسازی آن و اصلاح الگوی سبک زندگی در روند دستیابی به سرمایه اجتماعی و جامعه سالم با بهره گیری از آموزه های دینی می تواند راه حل مناسبی برای تمامی مشکلات زندگی سالم در عصر حاضر محسوب گردد. امکان استفاده از این دستورات و توصیه های دینی به عنوان یک عامل تاثیرگذار در اصلاح سبک زندگی فعلی مسلمانان وجود دارد. در رویکرد ساختاری، توصیه می گردد، که مواردی همچون اقتداربخشی به خانواده و حمایت از پدر، مادر و همسر مورد توجه قرار گیرد. در تسهیل عملکردهای خانوادگی نیز راه حل های سیستمی و تقویت نهادهای هنجارساز خانواده بویژه آموزش و پرورش و رسانه در دستور کار جدی خود قرار گیرند. پیشنهاد می گردد که نهادهای مرتبط با تعلیم و تربیت نظیر آموزش و پرورش و آموزش عالی ضمن توجه به فرهنگ کار و تلاش، نوع محتواهای آموزشی و تنوع آموزش خود را در جهت مهارت آموزی و توانمند کردن فرزندان این جامعه جهت ایفای نقش خود در زندگی خانوادگی و اجتماعی قرار دهند و آنان را به استفاده از معارف اسلامی تشویق و ترغیب نمایند.