پزشکان به نمایندگی از بیماران در مورد مراقبت های درمانی تصمیم گیری می کنند به همین دلیل می توانند تقاضای بیمار را به صورت غیرضروری افزایش دهند. پزشکان در همه موارد نقش نمایندگی را به درستی اجرا نمی کنند (نمایندگی غیرکامل) و توصیه های آنها تحت تأثیر منافع شخصی شان قرار دارد. آن بخشی از تقاضا که در جهت منافع پزشک (عرضه کننده) به جای منافع بیمار ایجاد شده است را تقاضای القایی ازطرف عرضه کننده می نامند. این پژوهش یک مطالعه کیفی و کمی به روش آمیخته و با استفاده از روش تحلیل تم و مدل های تصمیم گیری چند شاخصه انجام شده است که نشان می دهد بیشترین علل مربوط به ارائه دهندگان خدمات سلامت مؤثر بر تقاضای القایی (علل ناشی از عملکرد پزشکان) عبارت بودند از: تشویق پزشک به کار بیشتر، آزادی پزشکان در ارائه خدمات مختلف، تجویز بی مورد و زیاد از حد دارو، فقدان وابستگی پزشک به قرارداد بیمه ها عدم تمایل پزشک به ارائه خدمت صحیح به بیمار در بخش دولتی. مهمترین راه کاهش تقاضای القایی ایجاد شده توسط پزشک، اجرای کامل نظام ارجاع مبتنی بر پزشک خانواده در کشور است. البته باید راهنماهای بالینی پزشکی به خوبی تدوین شود و پزشکان موظف به رعایت آن باشند. بنابراین پیشنهاد می شود قانونی دائمی براساس تکلیف دولت بر ایجاد سامانه «خدمات جامع و همگانی سلامت» مبتنی بر مراقبت های اولیه سلامت با محوریت پزشک خانواده و نظام ارجاع و تکلیف نظام بیمه ای بر انحصار خرید خدمت از این سامانه به تصویب برسد.

بر خلاف ادبیات تقاضای پول در ایران که صرفا مبتنی بر چارچوب مطالعات کلان است این مقاله ساختار تقاضای داراییهای پولی را در چارچوب یک سیستم مخارج غیرخطی طی دوره 1368 تا 1383 با تاکید بر کششهای قیمتی و درآمدی مورد بحث قرار می دهد. تخمین الگوی برآورده شده که به منظور اجتناب از خطای تصریح ناشی از محدودیتهای نهادی و پویایی های بازار پول به صورت یک سیستم پویا تصریح شده است- نشان می دهد که کششهای قیمتی (هزینه استفاده) داراییهای پولی با افزایش سررسید سپرده ها و یا داراییهای پولی به تدریج بطور قابل توجهی افزایش می یابد ولی کششهای داراییها نسبت به نرخ سود سپرده ها تقریبا برابر با صفر است. براین اساس، مقدار کشش داراییهای پولی نسبت به هزینه استفاده داراییها نمی تواند- علیرغم رابطه غیرخطی بین هزینه استفاده و سود سپرده ها- به سود سپرده ها نسبت داده شود. افزون براین، بررسی روند زمانی کششهای مختلف، مبین آن است که تغییرات کششها، صرفا از اثر درآمدی نشات گرفته و شاید عدم تنوع سبد داراییهای مالی در کشور موجب ثبات کششهای هیکسی شده است؛ بطوریکه نوسانات شدید و رکود بخش حقیقی؛ مثلا در سالهای 1374 و 1376 به شدت در نوسانات کششهای محاسبه شده، منعکس شده است. با توجه به عدم حساسیت کششهای محاسبه شده نسبت به نرخ سود سپرده ها از نقطه نظر سیاستی، می توان گفت که سیاستهایی نظیر کاهش نرخ تورم- که منجر به کاهش هزینه استفاده داراییها می شود- بطور قابل توجهی می تواند منجر به افزایش تقاضای داراییهای بلند مدت گردد.

مدل های مختلفی در تجزیه و تحلیل تقاضای انرژی مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این مدل ها صرفا جهت مطالعه تقاضای انرژی طراحی شده اند. بعضی دیگر اختصاص به تقاضای انرژی ندارند ولی در تحلیلهای تقاضای انرژی  نیز مورد استفاده قرار می گیرند. عمده ترین مدل های تقاضای انرژی، مدل های مصرف نهایی و مدل های اقتصادسنجی ساختاری و غیرساختاری می باشند. مدل ارزیابی تقاضای انرژی، یکی از مشهورترین مدلهای مصرف نهایی است که مخصوص تجزیه و تحلیل تقاضای انرژی است.سیستم تقاضای خطی استون، سیستم تقاضای ترانس لوگ، سیستم تقاضای با کشش ثابت، سیستم تقاضای روتردام، سیستم تقاضای تقریبا ایده آل، الگوهای خود توضیح، میانگین متحرک، خود توضیح میانگین متحرک، خود توضیح جمعی میانگین متحرک، خود توضیح برداری و تصحیح خطای برداری نیز از معروفترین مدلهای ساختاری و غیرساختاری اقتصادسنجی هستند که در تحلیل تقاضای انرژی مورد استفاده قرار می گیرند.در این مقاله از میان الگوهای فوق، مدل دینامیک تصحیح خطای برداری به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد، جهت تجزیه و تحلیل پویای تقاضای انرژی در ایران مورد استفاده قرار گرفته است. در این راستا سه الگوی جداگانه برای بررسی تقاضای فرآورده های نفتی، برق و گاز طبیعی در ایران طراحی شده است. جهت برآورد این مدل های تصحیح خطای برداری طراحی شده برای تحلیل تقاضای انرژی در اقتصاد ایران، از نرم افزارهای Eviews و Microfit و سری های زمانی مربوط به متغیرهای تولید ناخالص داخلی حقیقی، قیمت حقیقی حاملهای انرژی و مقدار فیزیکی تقاضای حاملها در دوره 1338 لغایت 1383 استفاده شده است. به کارگیری روش جوهانسن، نشان می دهد که تعداد بردارهای همجمعی بین متغیرهای مدل تقاضای فرآورده های نفتی و مدل تقاضای برق، یک می باشد. بین متغیرهای مدل تصحیح خطای برداری گاز طبیعی، رابطه تعادلی بلند مدت پایا وجود ندارد. در مدل تصحیح خطای برداری تقاضای فرآورده های نفتی ضرایب تمامی متغیرها در سطح اطمینان بالایی از نظر آماری معنادار هستند و علامت جمله تصحیح خطا نیز صحیح است. در این مدل، سرعت تعدیل انحرافات از رابطه تعادلی بلند مدت، ملایم است. ضرایب رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای مدل تصحیح خطای برق، نشان می دهد که کشش قیمتی و درآمدی بلندمدت تقاضای برق بالاست و به ترتیب معادل 0.86- و 1.84 می باشد. لازم به یادآوری است که در این تحقیق منظور از کوتاه مدت دوره کمتر از یک سال و منظور از بلندمدت دوره بیش از یک سال تا زمانی است که در روابط بین متغیرها تغییرات ساختاری به وجود نیامده باشد.

تحقیقات وسیعی که در سال های اخیر به سمت اجرای برنامه های پاسخگویی تقاضای برقهدایت شده اند به دنبال کاهش قیمت برق، رفع تراکم خطوط انتقال، افزایش امنیت و بهبود نقدینگی بازار هستند. بر این اساس، برنامه های پاسخگویی تقاضا به دو دسته اصلی «برنامه های تشویق محور» و «برنامه های زمان محور» تقسیم می شوند. مدل اقتصادی تقاضای پاسخگویی تشویق محور/ زمان محور بر اساس کشش قیمتی تقاضای انعطاف پذیر و تابع مطلوبیت مشترکین به دست می آید. تقاضای مشترکین به علائم تصمیم گیری متفاوتی از قبیل قیمت برق، سطح مشارکت مشترکین، ارزش مشوق ها و جریمه های تعیین شده در برنامه های پاسخگویی تقاضا بستگی دارد و با استفاده از مدل اقتصادی پیشنهادی، این علائم با استفاده از نرم افزار MATLAB شبیه سازی شده و سپس عملکرد مدل پیشنهادی با استفاده از مطالعات عددی مشخصات بار شبکه در روز اوج مصرف ایران در سال 1387 بررسی شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.