محدوده مورد مطالعه در جنوب شهر راین، در 100 کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان، در شمال شرقی ورقه زمین شناسی ساردوئیه واقع است. این منطقه در کمربند آتشفشانی ارومیه - دختر (دهج - ساردوئیه) قرار گرفته است. واحدهای زمین شناسی منطقه ماهیت کلسیمی - قلیایی و کلسیمی - قلیایی غنی از پتاسیم تا شوشونیتی دارند. تحلیل زمین شیمیایی حاصل از تجزیه نمونه ها برای عنصر مس و عناصر همراه (Ag, As, Mo, Pb, Zn) حاکی از غنی شدگی بالای این عنصر به همراه آرسنیک است. هیستوگرام های عناصر نقره، مولیبدن، سرب و روی چولگی منفی و تهی شدگی و هیستوگرام های عناصر مس و آرسنیک چولگی مثبت نشان می دهند که حاکی از غنی شدگی در نمونه های منطقه است. همبستگی عنصر مس با عناصر نقره و روی خیلی بالاست در حالی که عناصر آرسنیک، مولیبدن و سرب همبستگی متوسط تا پایین با بقیه عناصر نشان می دهند. میانگین عنصر مس در نمونه های برداشته شده، 6219.5 ppm بوده که بیشترین مقدار آن در نمونه EH-11 (33973 ppm) است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

اهمیت مدیریت صحیح منابع آب در استان کرمان، به علت محدودیت و بحران منابع آبی بسیار زیاد است. در این تحقیق به بررسی دو سیستم آبیاری عقربه ای اجرا شده در شهرستان های راین و بردسیر در استان کرمان پرداخته شده است. برای این منظور پارامترهای ارزیابی شامل راندمان کاربرد، پتانسیل کاربرد، راندمان واقعی کاربرد، یکنواختی توزیع در ربع پایین و نصف پایین، ضریب یکنواختی کریستیانسن و کفایت آبیاری بدست آمده است. مقایسه این دو سیستم نشان می دهد سیستم آبیاری عقربه ای راین با داشتن ضریب یکنواختی، کفایت آبیاری و همچنین یکنواختی پخش بالا ولی راندمان کاربرد پایین و اختلاف راندمان واقعی کاربرد با پتانسیل کاربرد آب نشان دهنده ضعف در طراحی، اجرا و نظارت می باشد. از طرفی سیستم آبیاری عقربه ای شهرستان بردسیر به علت نزدیک تر بودن مقدار راندمان واقعی کاربرد با مقدار پتانسیل کاربرد آب نشان دهنده عمدی بودن مقدار کم آن، از نظر مدیریتی است.

روند استفاده و هدر رفت منابع طبیعی به دست انسان ها در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است. از این رو یکی از مهم ترین دغدغه های دانشمندان و دوستداران محیط زیست، جانمایی و مکان یابی اصولی شهرک های انرژی خورشیدی در جهت توسعه پایدار و درخور است که با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی قابل انجام است. در این پژوهش با استفاده از روش راهبرد ترکیب خطی وزن دار که یک روش محافظه کارانه با لحاظ کردن اولویت های پایین تر دیگر نقشه های موضوعی شرکت کننده در ارزیابی تناسب مکان های واجد تناسب برای کاربری است را در درجات تناسب کمتر ارزیابی می کند که البته از نظر جمع نگری به عوامل به آنچه در طبیعت اتفاق می افتد نیز نزدکتر است. استان کرمان به دلیل تابش خورشید بیش از 300 روز در سال از مزیت خوبی در انرژی خورشیدی برخوردار است به همین دلیل مطالعه ارزیابی تابش خورشیدی در شهر راین در استان کرمان برای کاربردهای بالقوه انرژی خورشیدی مورد توجه است. مساحت کل در نظر گرفته شده برای احداث شهرک خورشیدی حدود 700 هکتار می باشد که از این مساحت حدود 600 هکتار برای نصب پنل های خورشیدی اختصاص می یابد. هر 12 متر مربع در این محدوه حدود 1 کیلووات برق تولید می کند در نتیجه در منطقه مورد مطالعه قابلیت تولید حدود 580000 کیلووات برق وجود دارد. از کنار هم قرار دادن مقادیر سلول های خورشیدی ماژول خورشیدی ساخته می شود و با قرار گرفتن ماژول های خورشیدی در کنار یکدیگر یک پنل خورشیدی ساخته می شود و برای مصرف ردیف زیادی از پنل خورشیدی در کنار هم قرار می گیرند و یک سری خورشیدی تشکیل می دهند. پنل های خورشیدی سیلیکونی در دو نوع مونوکرسیتال و پلی کریستال ساخته می شود. پیشنهاد می شود در پژوهش های بعدی علاوه بر گزینه های مکانی، گزینه های فنی نیز مورد بررسی قرار گیرند.

منطقه مورد مطالعه، قسمتی از مجموعه آتشفشانی هزار (کمربند ارومیه-دختر) می باشد که در جنوب استان کرمان واقع شده است. این مجموعه، آخرین فاز آتشفشانی ائوسن را در استان کرمان نشان می دهد و شامل تناوبی از گدازه، مواد آذرآواری و رسوبات تخریبی است. گدازه ها، شامل آندزیت بازالتی، بازالت آندزیتی و بازالت بوده و نهشته های آذرآواری از نظر غیر ژنتیکی شامل برش و ماسه سنگ های آتشفشانی و سنگ های رسوبی شامل آهک، سیلتستون و ماسه سنگ می باشند. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی، گدازه های مورد مطالعه دارای ترکیب کالکوآلکالن بوده واز آندزیت تا بازالت تغییر می کنند. نهشته های آذرآواری منطقه در تقسیم بندی های ژنتیکی در دو گروه نهشته های آذرآواری جریانی و نهشته های آذرآواری ریزشی قرار می گیرند. مطالعات رخساره شناسی و آتشفشان شناسی در بخش بالایی این مجموعه نشان می دهد که محصولات ذکر شده احتمالا حاصل فوران های مکرر پلینین در آتشفشان (های) مرکبی هستند که در برخی فازها با دخالت آب، نهشته های فراتوپلینین را به جای گذاشته اند. هر یک از این فازهای فورانی مقدار زیادی مواد آذرآواری به همراه خاکستر و گدازه تولید کرده اند. نهشته های حاصل از این فازها گاهی توسط مرزهای تدریجی به یکدیگر تبدیل شده و در برخی موارد نیز با دوره های توقف کوتاه از یکدیگر تفکیک می شوند. در هنگام توقف فعالیت های آتشفشانی، نهشته های سخت نشده، فرسایش یافته و به صورت واحدهای تخریبی نهشته شده اند. به نظر می رسد که فوران ها در خشکی صورت گرفته اند، اما بخشی از مواد حاصل از فوران، در دریاچه های محلی موجود رسوب کرده اند. در هنگام توقف فوران، این دریاچه ها محیط مناسبی را برای ته نشست آهک ها ایجاد کرده اند. شواهد رخساره ای و بافتی نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه احتمالا در رخساره متوسط تا دور آتشفشان (های) مرکب قرار گرفته است.

در مناطق خشک و کم باران به دلیل شرایط خاص جوی و اقلیمی که تبخیر بالا می­ باشد، امکان ذخیره ­سازی سطحی آبها در بسیاری از موارد، در مقیاس کوچک مشکل و غیر اقتصادی است؛ بنابراین مطالعات سدهای زیر­زمینی اهمیت بسزایی دارد. برای انجام این تحقیق، حوزه آبخیز سد زیرزمینی راین در جنوب شهر راین در استان کرمان انتخاب شد. مطالعات ژئوالکتریک سد زیرزمینی منطقه راین در چند مرحله و در مجموع با 35 سونداژ الکتریک انجام گردید. نتایج تحقیق نشان داد که مقاومت ویژه الکتریکی سنگ کف از بالادست به سمت محور پیشنهادی افزایش می­ یابد. این مسئله بیانگر تغییر سنگ کف در محدوده نزدیک به محور پیشنهادی نسبت به نقاط بالادست می­ باشد اما مقادیر مقاومت ویژه الکتریکی مربوط به لایه آبرفتی در کل محدوده مورد مطالعه تغییر چندانی نشان نمی ­دهد و این حالت بیانگر وجود یکنواختی لایه آبرفتی در بازه مورد مطالعه می­ باشد. مقادیر مقاومت ویژه الکتریکی سنگ کف، در مجموع نسبت به مقادیر ویژه الکتریکی لایه آبرفتی بالاتر است و لایه آبرفتی به علت وجود املاح فراوان و آب لب ­شور در آن مقاومت ویژه الکتریکی پائینی را نشان می­ دهد. ضمنا دامنه مقاومت ویژه الکتریکی رسوبات و سنگ­ های مختلف در مجموع حداقل 36 اهم-متر و حداکثر 1313 اهم-متر را از خود نشان دادند و نوع روش ژئوالکتریکی به کار برده شده نیز به شیوه برداشت چهار الکترودی با آرایه شلومبرژه می­ باشد.

گستره مس زندی (استان کرمان) در منطقه ای کنار روستای گور در 70 کیلومتری جنوب شرق شهرستان راین واقع است. این گستره از نظر تقسیمات زمین شناسی ایران، در پهنه ایران مرکزی (کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر) و نوار ماگمایی دهج- ساردوئیه قرار دارد. در این گستره روانه هایی وجود دارند که بر اساس بررسی­های صحرایی و سنگ­نگاری، ترکیب سنگ شناسی آنها اغلب حدواسط تا اسیدی شامل آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت، ریولیت و سنگ های آذرآواری وابسته به آن­ها و به مقدار کم بازالت و آندزیت بازالت است. آنها اغلب دارای بافت پورفیری با خمیره ریزسنگی هستند. سنگ های حدواسط تا اسیدی از کانی های پلاژیوکلاز، هورنبلند، بیوتیت و کوارتز تشکیل شده­اند و سنگ های بازالتی دارای کانی های پیروکسن و پلاژیوکلاز هستند. در نمودارهای عنکبوتی الگوی عناصر فرعی و خاکی نادر بهنجار شده نسبت به مراجع کندریت و گوشته اوّلیه، عناصر خاکی نادر سبک (LREE) غنی شدگی ضعیفی نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) دارند. اغلب عناصر در نمودارهای مختلف زمین شیمیایی الگوی به نسبت مشابه با سنگ­های وابسته به مناطق کرانه فعال قاره را نشان می­دهند. عناصر Rb,Th و Ba ناهنجاری مثبت و عناصر Ti و P ناهنجاری منفی نشان می­دهند. نمودارهای سنگ­زایی و زمین­ساختی ماگمایی به همراه ناهنجاری به نسبت منفی Eu در سنگ­های مورد بررسی بیانگر وابستگی آنها به ماگماهای مناطق فرورانشی است. از این رو، به نظر می­رسد که این سنگ ها مشابه بسیاری از سنگ های پهنه آتشفشانی-نفوذی ارومیه- دختر در نتیجه ماگماهای برآمده از فرورانش صفحه عربی به زیر صفحه ایران، بوجود آمده­اند.

ارگ های راین و بم، با قدمت و تمدنی کهن از زمان ساسانیان، به واسطه قرارگرفتن در تقاطع مسیر شمال به جنوب خراسان و گواشیر کرمان تا بندرعباس و بزرگراه غرب به شرق فارس به بلوچستان، موقعیت تجاری مناسبی داشته و به لحاظ موقعیت جغرافیایی و قرارگرفتن در مسیر شاهراه ارتباطی مذکور، همواره مورد تهدید و هجوم اقوام و دولت های مختلف قرار می گرفتند؛ استان کرمان درطول دوره اسلامی، از پایگاه های درگیری راهزنان با قوای حکومتی بوده و ساخت بسیاری از ارگ ها و قلاع کرمان کارکرد امنیتی و دفاعی داشته است. دو ارگ راین و بم، از دوره ساسانی تا قاجار نقش مهمی در حیات جوامع و حفظ امنیت در ناحیه کرمان داشته اند. پرسش اصلی این است که وجوه اشتراک و افتراق ساختارهای دفاعی این دو ارگ از منظر امنیتی چگونه بوده است؟ پژوهش حاضر در پی شناخت عناصر دفاعی امنیتی دو ارگ راین و بم در استان کرمان و دستیابی به الگوهای ساختاری دفاعی و نحوه ارتباط، اشتراک و افتراق آن ها با یکدیگر است. اطلاعات این مقاله با روش های کتابخانه ای (اسنادی)، مشاهده بصری و مقایسه یافته های حاصله، گردآوری شده و پژوهش با روش تطبیقی-تحلیلی صورت گرفته است. داشتن حصار، حاکم نشین، برج دیده بانی و همچنین روزنه های صلیبی شکل دیده بانی و تیرکش ها نشانگر کارکرد نظامی و امنیتی این دو ارگ است. می توان این فرضیه را طرح کرد که ساختار استحکامات دفاعی ارگ راین متاثر از ارگ بم است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که به دلیل قرارگیری این دو ارگ در مسیرهای ارتباطی خراسان، سیستان، مرکز ایران، موجب شکل گیری این دو ارگ و استحکامات دفاعی در این دو منطقه شده است.

سنگ های ساب ولکانیک اسیدی منطقه نصیرآباد با ترکیت ریولیتی و سن ائوسن بالایی بر روی سنگ های پیروکسن آندزیتی کمپلکس رسوبی-ولکانیکی سازند رازک، با سن ائوسن زیرین، واقع در بخش شرقی کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر، رخنمون یافته اند. از مشخصات سنگ های ساب ولکانیک اسیدی ریولیتی، وجود ساختار ستون منشوری است. این ساخت بیشتر به صورت عمودی و گاهی نیز با زاویه 50 تا 70 درجه به سمت شرق است. ستون های منشوری نصیرآباد عمدتا دارای سطوح 5 یا 6 وجهی بوده، اما سطوح 3، 4 و 7 وجهی نیز در آنها مشاهده می شود. تشکیل ساخت منشوری به واسطه انقباض ناشی از سرد شدن توده قابل توجیه است. در سنگ های ساب ولکانیک ریولیتی آلکالی فلدسپار، پلاژیوکلاز، کوارتز، بیوتیت و هورنبلند از کانی های اولیه قابل تشخیص در مقطع نازک هستند. بافت کلی سنگ میکروپورفیری است و در برخی موارد بافت گلومروپورفیری و فلسوفیریک نیز در مقاطع تشخیص داده شده است. در پیروکسن آندزیت های منطقه نصیرآباد نیز پلاژیوکلاز، آمفیبول، و پیروکسن از کانی های اولیه قابل تشخیص در مقطع نازک هستند؛ بافت کلی آندزیت ها پورفیریتیک است. به دلیل عملکرد وسیع دگرسانی پتاسیک، کانی های ثانویه ای مانند کلریت، کلسیت، سریسیت و اپیدوت در این سنگ ها ایجاد شده است. نتایج حاصل از مطالعات ژئوشیمیایی، نمودارهای محیط تکتونیکی و نمودارهای عنکبوتی نشان داد که این سنگ ها متعلق به سری ماگمایی کالک آلکالن بوده و سنگ های ریولیتی از نوع I، متاآلومینوس تا کمی پرآلومینوس هستند. سنگ های آندزیتی از یک منشا غنی شده گوشته ای مشتق شده و از لحاظ محیط تکتونیکی متعلق به محدوده قوس هستند.

توده گرانیتوییدی کوه شاخ سفید و اسکارن وابسته به آن در 70 کیلومتری جنوب خاوری کرمان جای دارد و از دیدگاه زمین شناسی، در پهنه ایران مرکزی و حاشیه جنوبی بلوک لوت است. این توده به سن پالئوژن (ائوسن- الیگوسن) درون سنگ های رسوبی منطقه به سن کرتاسه نفوذ کرده و در آنها اسکارن پدید آورده است.ترکیب سنگ شناسی توده یکنواخت و بیشتر از گرانیت و گرانودیوریت است. کوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوکلاز از کانی های اصلی، بیوتیت کانی فرعی و کلریت و سریسیت از کانی های ثانویه این سنگ ها هستند. شیل، ماسه سنگ، سیلتستون و سنگ آهک و سنگ های دگرگونه مرمر و اسکارن ها سنگ های رسوبی هستند که میزبان توده آذرین هستند. اسکارن ها از نوع کلسیک بوده و کانی های اصلی آن ها گارنت گروسولار- آندرادیت، ترمولیت، منیتیت، به همراه هماتیت، گوتیت و لیمونیت هستند. پیریت، کالکوپیریت و کربنات های مس (مالاکیت، آزوریت) از دیگر کانی های اسکارنی هستند. بررسی های زمین شیمیایی عنصرهای اصلی و فرعی در این توده گرانیتوییدی نشان می دهد با افزایش مقدار SiO2، تغییرات چندانی در مقدار اکسید های دیگر دیده نمی شود، زیرا ترکیب توده یکنواختی داشته و پراکندگی برخی عنصرها پیامد بافت های ناهمگن و دگرسانی های منطقه است. نمودار های عنکبوتی، عنصرهای فرعی بهنجارشده به ترکیب کندریت و گوشته اولیه، غنی شدگی از بیشتر عنصرها، به ویژه عنصرهای Th و Pb و آنومالی منفی Ti، P و Sr در توده گرانیتوییدی را نشان می دهند. این ویژگی ها شاید پیامد ﺗﺄثیر آلایش پوسته ای روی توده یادشده باشد. غنی شدگی از عنصرهای خاکی نادر سبک10 (LREE) تا 100 برابر و عنصرهای خاکی نادر سنگین 1) HREE) تا 10 برابر غنی شدگی تر از ترکیب مرجع (کندریت)، همچنین، الگوی منظم با شیب کمابیش یکسان، روند موازی و همانند آنها نشان دهنده خاستگاه یکسان سنگ های سازنده توده هستند. توده گرانیتوییدی کوه شاخ سفید از نوع I، متاآلومین تا پرآلومین هستند و از دیدگاه جایگاه زمین ساختی به پهنه حاشیه فعال قاره ای وابستگی نشان می دهد. کانی و کانه زایی اسکارن کوه شاخ سفید به کانسار های اسکارنی نوع آهن شباهت چشمگیری دارد. کانی های بی آب مانند گارنت و منیتیت در مرحله های پیشرونده و در دماهای کمتر از 470 درجه سانتیگراد، در محدوده گریزندگی اکسیژن 23-10 تا30-10 و کانی های اپیدوت، ترمولیت، کلریت، کلسیت و کوارتز در مرحله پسرونده و در دمای کمتر از 450 درجه سانتیگراد و گریزندگی اکسیژن سیال نزدیک به 23-10 در این اسکارن پدید آمده اند.