کنفرانس ژئوفیزیک ایران
سال:1387 | دوره:13 |تعداد مقالات:80

تجزیه طیفی تمامی روش هایی را گویند که در هر پنجره زمانی به مرکز یک نمونه زمانی از ردلرزه، طیف فرکانسی (طیف دامنه، طیف فاز یا تغییرات فاز با فرکانس و طیف انرِژی) را می دهد. بنابراین حاصل کار تجزیه طیفی یک ردلرزه صفحه نمایش زمان-فرکانس می باشد. در این مقاله تجزیه طیفی به روش تبدیل فوریه زمان کوتاه در تصویرسازی لایه های نازک در مقاطع لرزه ای بررسی شده است. شیوه کار بدین صورت است که از صفحه نمایش زمان-فرکانس مربوط به هر ردلرزه، نشانگرهای طیفی استخراج می گردند تا لایه نازک را تصویر کنند. نشانگرهای مورد مطالعه در این تحقیق شامل فرکانس قله، دامنه قله و تغییرات محلی فاز با فرکانس می باشند. در این مقاله، الگوریتم طراحی شده بر روی قسمتی از یک مقطع لرزه ای واقعی با فاز صفر اعمال شد. نشانگرهای فرکانس قله و دامنه قله در بازه فرکانسی کوچک و نشانگر تغییرات محلی فاز با فرکانس به ازای یک فرکانس خاص نتیجه قابل قبولی ارایه دادند.

در 28 می 2004 زلزله ای به بزرگی (USGS) MW=6.2 مناطق غربی استان مازندران را لرزاند که شوک اصلی آن توسط 145 ایستگاه شتابنگاری مرکز تحقیقات مسکن ثبت شد. در این مطالعه با استفاده از شتابنگاشتهای ثبت شده در اطراف رومرکز زلزله کجور، ضریب کیفیت امواج کدا با استفاده از روش تک پراکنش به عقب آکی و چوت (1975) برای همه ایستگاههای ثبت کننده ای که نسبت سیگنال به نویز خوبی داشتند، بدست آمد که به ترتیب برای 4 ناحیه پهنه بندی شده توسط چالنکو (1974)، میانگین مقادیر فاکتور کیفیت و وابستگی فرکانسی آن به صورت زیر:1- ناحیه شمال غرب3       QC=92×f1.14 - ناحیه جنوب غرب QC=157.5×f0.93 2- ناحیه شمال شرق4      QC=92×f0.79 - ناحیه جنوب شرق QC=132.5×f0.87 در ایستگاههای ثبت کننده شوک اصلی و در رنج فرکانسی f=1~32Hz بدست آمده که نحوه تغییر Q-1 در ایستگاههای مختلف و ارتباط آن با لرزه خیزی و تکتونیک منطقه، مورد مطالعه قرار گرفته است.

تعیین حدود زمینه، آستانه ای و ناهنجاری در مورد داده هایی که این حدود در آن مشخص نیست همواره مورد بحث و چالش بوده است. در این میان روش آماری میانگین-انحراف معیار از جمله روش هایی به حساب می آید که به طور گسترده در تعیین این حدود مورد استفاده می گیرد. در این مقاله سعی شده تا با ارایه تکنیک هندسه فرکتالی که در آن موقعیت فضایی نمونه ها نیز لحاظ می گردد، نسبت به تعیین این حدود و مقایسه آن با روش میانگین-انحراف معیار اقدام شود. جهت سنجش اعتبار نتیجه حاصله از اندیس احتمال (PI) استفاده شده است. تمامی عملیات فوق با استفاده از داده های برداشت شده ژئوفیزیک هوایی (لایهeU ) در منطقه ناریگان انجام پذیرفته است. نتایج حاصل بیانگر این مطلب است که روش هندسه فرکتالی نسبت به روش سنتی میانگین-انحراف معیار محدوده های ناهنجاری معتبرتری را نمایش می دهد.

در این مقاله با استفاده از لیدار پس پراکنشی و عکسبرداری دیجیتالی تحول زمانی ابر مورد بررسی قرار می گیرد. از لیدار برای اندازه گیری ارتفاق و نمایه ابر استفاده شده است. با استفاده از یک دوربین دیجیتالی Nikon D200 و کنترل آن توسط رایانه، تصاویر مربوط به ابر در بازه های زمانی مختلف، بصورت 8- بیتی و در مقایس خاکستری در رایانه ذخیره می شوند. با استفاده از برنامه ای که در محیط MATLAB نوشته شده است، هر تصویر به واحدهای کوچکتری (سلول) تقسیم می شوند. با محاسبه بیشینه همدوسی شدت برای سلولهای نظیر در دو عکس با فاصله زمانی مشخص و تکرار محاسبات برای عکسهای با بازه زمانی مختلف، می توان تحول زمانی ابر را بررسی کرد.

همواره بر روی برداشت های لرزه ای، پدیده های بازتاب توسط نوفه های زمین غلت پوشیده می شوند و مشاهده و تشخیص این پدیده ها معمولا آسان نیست. تبدیل ردلرزه شعاعی یک تبدیل ساده برای بردن مجموعه داده ها از حوزه دورافت - زمان به حوزه سرعت ظاهری - زمان سیر است. فرکانس ظاهری امواج زمین غلت در حوزه ردلرزه شعاعی به شدت کاهش پیدا خواهد کرد در حالی که فرکانس ظاهری پدیده های بازتاب در این حوزه تا حد بسیار زیادی دست نخورده باقی می ماند. با توجه به این مساله با عبور صافی های پایین گذر و میان گذر در حوزه ردلرزه شعاعی از روی داده های لرزه، بخش وسیعی از این نوفه های خطی همدوس، شامل امواج سطحی، حذف خواهد شد. در این مقاله نتایج بدست آمده از روش فرکانس-عدد موج و روش ردلرزه شعاعی روی یک دسته داده چشمه مشترک به دست آمده از عملیات نفتی مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد که صافی های ردلرزه شعاعی نسبت به روش فرکانس-عدد موج این پدیده ها را، بدون کاهش زیاد محتوای فرکانسی، بهتر حذف می کند.

پروژه گرانی بابلسر جهت تعیین تله های هیدوکربوری احتمالی در زیر دشت پوشیده از رسوبات عهد حاضر انجام شد. با توجه به اینکه در منطقه احتمال تشکیل تله هیدروکربوری در داخل سازند چلکن به عنوان سنگ مخزن مواد هیدروکربوری وجود دارد لذا پس از تهیه نقشه باقیمانده گرانی، ساختمان های تعیین شده با دو روش مدلسازی معکوس با الگوریتم تالوانی و مدل معکوس ورقه ای مورد بررسی قرار گرفته و پارامترهای فیزیکی و هندسی آنها تعیین شدند. برای انجام مدلسازی از نرم افزار Grav2dc و یک برنامه کامپیوتری به زبان فرترن استفاده شد. نتایج مدلسازی دو روش در تطابق نسبتا خوبی از یکدیگر قرار دارند. نتایج به دست آمده از دور روش مدلسازی، ساختمان های تعیین شده را مربوط به دوره سوم زمین شناسی می داند. بازه عمقی تعیین شده برای ساختمان های منطقه 870 متر تا 4800 متر می باشد.

داده های لرزه ای همیشه با نوفه همراه اند. نوفه های لرزه ای حاصل از عملکرد چشمه لرزه ای به نوع چشمه به کار رفته (چه در پروژه های نفتی و چه در لرزه نگاری مقیاس کوچک) بستگی دارد. به عنوان مثال می توان به ایجاد هواموج توسط چشمه های انفجاری (یا ضربه ای) اشاره کرد که به عنوان یک نوفه همدوس بر روی رکورد لرزه ای ظاهر می شود. این موج به علت طی مسافت کوتاه در هوا، با سیگنال های مطلوب بر رکورد لرزه ای (یعنی امواج بازتابی) همپوشانی فرکانسی قابل توجهی دارد. لذا فیلترهای فرکانسی برای تضعیف این نوفه مناسب نخواهد بود. روش های مختلفی همچون فیلترهای سرعتی در حوزه فوریه دو بعدی F-K و فیلتر K-L برای این منظور ابداع و مورد استفاده قرار گرفته است Deighan and watts,1997)؛ سیاهکوهی، 1379؛ گودرزی، 1381(.روشی که در این تحقیق برای تضعیف هوا موج مد نظر است، استفاده از تبدیل موجک پاکتی و انتقال داده به حوزه زمان-فرکانس است. این روش به علت دقت بالا در تفکیک موج به مولفه های سازنده آن و امکان بازسازی مجدد موج یا ترکیب های متنوعی از مولفه ها، زمینه حذف نوفه هوا را با کمترین صدمه به سیگنال های بازتابی نسبت به روش های فیلترینگ فرکانسی و سرعتی فراهم آورده است.

اساس روش اویلر دیکانولوشن بر مبنای معادلات جزیی اویلر و مفهوم لایه هم ارز بنا شده است که با معرفی یک شاخص ساختمانی می تواند موقعیت توده ها را به دست آورد. از جمله مشکلات کار با این روش، تخمین صحیح شاخص ساختمانی می باشد که به طور مستقیم به ژئومتری توده مربوط می باشد. یکی از روش های تخمین این شاخص، بکارگیری آن بر روی ساختارهای مشخص و شاخصهای ساختمانی مختلف است. راه حل دیگری که در این مقاله شرح داده می شود، تعیین ضریب همبستگی بین آنومالی میدان کل و میدان ناحیه ای است که هترین شاخص ساختمانی، شاخصی است که کمترین ضریب همبستگی را تولید کند. هر دو روش ذکر شده در بالا بر روی یک کنتاکت مغناطیسی بکار گرفته شده است تا میزان اعتبار آن مشخص گردد.

در تعبیر و تفسیر داده های گرانی یکی از هدف های مهم بدست آوردن عمق توده مورد نظر می باشد. در متون علمی ژئوفیزیکی سه روش مهم متداول عددی برای تخمین عمق وجود دارد که عبارتند از روشهای اویلر، ورنر و سیگنال تحلیلی در این مقاله روشهای مزبور بر روی داده های حقیقی و مصنوعی مورد آزمایش قرار گرفته و حاصل این مقایسه نتایجی است که در قسمت نتیجه گیری بیان شده است.

یکی از روشهای معمول در اکتشاف بی هنجاری های رسانا واقع در عمق کم، روش VLF می باشد. برای بهبود تفسیر داده های VLF چه به صورت کیفی (فیلتر فریزر)، نیمه کمی (فیلتر کاروس-هجلت) یا کمی، تلاشهای زیادی صورت گرفته است. یکی از این روشها یک رابطه بین مولفه های افقی و قائم میدان مغناطیسی که همان مولفه های تابع مختلط تیپر می باشد را در نظر می گیرد. مولفه های حقیقی و موهومی تابع تیپر قابل محاسبه بوده و از آنها برای بهبود تفسیر کیفی و همچنین برای محاسبه مقاومت ویژه ظاهری (تفسیر کمی) استفاده می شود. نهایتا در یک مثال عملی، از این تابع به منظور تشخیص محدوده های بی هنجاری رسانای فلزی در یک منطقه معدنی در استان اصفهان استفاده شده که نتایج آن در این مقاله آورده شده است.

بازخور بخار آب و ترازمندی تابشی، در سیستم اقلیمی نقش مهمی را ایفا می کند. در این مطالعه، میزان تاثیر بخار آب جوی در اندازه شار تابشی خالص در سطح و در جو با استفاده از یک مدل تابشی یک بعدی بررسی شده است. به این منظور شارهای تابشی بالاسو و پایین سو در بازه های طول موج کوتاه و بلند بررسی شد و در ستون جو، این تاثیر در سه زمان مختلف شبانه روز تا ارتفاع 20 کیلومتری محاسبه و حساسیت مدل نسبت به مقدار آب قابل بارش تعیین شد. نتایج نشان می دهد در روز، شار تابش خالص سطح در جو مرطوب بیشتر از جو خشک است و با نزدیک شدن به بیشینه تابش در ظهر تفاوت بین آنها کاهش می یابد. در طی شب تلف خالص انرژی تابشی سطح با وجود جو مرطوب کمتر است. نیمرخ قائم شار تابش خالص در روز، برخلاف شب، در جو مرطوب مقادیر بزرگتری را نسبت به جو خشک نشان می دهد. اندازه شار تابشی طول موج کوتاه در نیمرخ قائم جو مرطوب کوچکتر از جو خشک است، در حالیکه شار تابشی طول موج بلند در نیمرخ قائم جو خشک کوچکتر از جو مرطوب است.

بررسی 45 سال داده های ایستگاه همدید اصفهان به روش تحلیل خوشه ای نشان داد که در اصفهان 9 تیپ هوا وجود دارد. این تیپ ها عبارتند از تیپ سرد، یخبندان، آرام؛ تیپ سرد، یخبندان، خشک؛ تیپ معتدل؛ تیپ بسیار سرد، یخبندان، آرام، مه آگین؛ تیپ سرد، بادی؛ تیپ گرم و خشک؛ تیپ بارشمند؛ تیپ بادی؛ تیپ بسیار گرم و خشک. تغییرات فصل در اصفهان به سبب پیدایش و میرش این تیپ های هواست.

لایه آمیخته، بخشی از لایه مرزی جو است که آلاینده های جوی به شکل یکنواختی در آن پخش می شوند. تخمین عمق این لایه یکی از مهمترین ورودی های مدل های پخش آلودگی هوا است که بر اساس آن محدوده قائم آمیختگی آلودگی ها مشخص می شود. از این رو مطالعه تغییرات روزانه لایه آمیخته جو شهری و عوامل موثر در آن، از نظر توزیع و پخش آلاینده ها، بخصوص وضعیت آلودگی هوا حایز اهمیت است.در این پژوهش، با استفاده از مدل میان مقیاس MM5 و با انتخاب طرحواره مناسب لایه مرزی، عمق لایه آمیخته جو شهری و تغییرات روزانه آن برای منطقه تهران در ماههای آگوست و فوریه سال 2005، به عنوان نمونه ای از دو فصل گرم و سرد سال بررسی شده است. سپس از عوامل موثر در عمق های کمینه و بیشینه لایه آمیخته در هر یک از دو ماه، شرایط همدیدی مستقر در منطقه مورد نظر، فرارفت گرما، رطوبت، شارهای سطحی گرما و تکانه، حرکتهای قائم و چینش قائم جهت و تندی باد افقی مطالعه شده است.در نتایج مدل، تغییرات فصلی قابل توجهی در عمق لایه آمیخته و دیگر کمیتهای مورد بررسی به چشم می خورد. به عنوان مثال، میانگین ارتفاع لایه آمیخته در فصل تابستان حدود 3 کیلومتر بوده و نسبت به فصل زمستان تقریبا دو برابر است. نتایج نشان می دهد که روند کلی تغییرات ماهانه عمق لایه آمیخته، خصوصا در فصل تابستان، به علت شرایط آرام جو بوده و مستقیما از روند تغییرات شارهای سطحی پیروی می کند. به علاوه، رشد لایه آمیخته در این فصل بستگی بیشتری به فرا رفت گرما، در مقایسه با دیگر عوامل دارد. در حالیکه در زمستان، که تغییرات شارهای سطحی و نوسانات لایه آمیخته چشمگیرتر می باشد، رشد این لایه بیشتر متاثر از ساختار سامانه های همدیدی و چینش قائم باد است.

نمایه های خشکسالی مورد بررسی در این مطالعه عبارتند از: نمایه دهک ها -(DPI) نمایه درصد از نرمال بارندگی -(PNPI) نمایه معیار -Z نمایه ناهنجاری بارش -(RAI) نمایه بارش استاندارد شده -(SPI) نمایه Z چینی (CZI) و نمایه Z چینی تعدیل یافته (MCZI)، معیارها در دو گروه زیر ارزیابی شدند: الف) شباهت توالی سالهای خشک، نرمال و تر که با استفاده تحلیل کلاستر (Cluster analysis) مورد بررسی قرار گرفت و ب) همبستگی آماری بین نمایه ها. بررسی ها از دیدگاه تحلیل خوشه ای نشان داد که سنجه های RAI و Z از لحاظ معیار آماری کاملا مشابه بوده و در ارزیابیهای خشکسالی نیز تقریبا نتایج مشابهی عاید می سازند. همچنین سنجه های Z،DPI   و RAI از لحاظ توصیف وضعیت خشکسالی بسیار بهم نزدیک بودند. در مجموع، در شرایط اقلیمی استان همدان (سرد نیمه خشک) سنجه های DPI، RAI و Z بعنوان بهترین سنجه های خشکسالی هواشناسی شناخته شدند. این سنجه ها نسبت به سایر نمایه های مورد مطالعه تطابق بهتری با شواهد واقعی کشاورزی در سالهای خشک نشان دادند.

در این مقاله تفسیر خودکار اطلاعات میدان پتانسیل (گرانی و مغناطیس) با استفاده از صافی های فاز محلی معرفی می شود. صافی های فاز محلی بر اساس توابعی از گرادیان های قائم و افقی میدان پتانسیل تعریف می شوند. زاویه تمایل و گرادیان افقی کامل زاویه تمام صافی هایی هستند که به عنوان صافی فاز محلی برای بالا بردن قدرت تفکیک جانبی و تعیین لبه بی هنجاری های گرانی و مغناطیس بکار گرفته می شود. نتایج اعمال این صافی ها بر داده های مصنوعی گرانی و داده های مغناطیس هوایی بخشی از زاگرس ارایه شده است.

تهیه و توسعه مدل سرعت بهینه جز لاینفک و پر اهمیت تمامی مراحل پردازش و تفسیر داده های لرزه ای است. تهیه این مدل با دقت و اطمینان بالا به خصوص در مناطق با پتانسیل بالای نفت و گاز مانند فروافتادگی دزفول در خوزستان دارای اهمیت ویژه ای است. از جمله مهمترین سازندهای مناطق نفت خیز جنوب ایران، سازند گچساران است که به عنوان پوش سنگ سازند آسماری عمل می کند. به علت شرایط ویژه ای ساختمانی و چینه ای این سازند که ناشی از خصوصیات تکتونیکی منطقه رسوبی و خواص لیتولوژیکی سازند یاد شده می باشد، تخمین سرعت و تهیه مدل سرعت برای این سازند همواره چالش زا بوده است.در این مقاله سعی بر آن است که با استفاده از نمودارهای لیتولوژی، صوتی و لرزه ای چاه های منطقه جنوب فروافتادگی دزفول مدل لیتولوژی - سرعت بهینه ای برای سازند گچساران ارایه شود. جهت ارایه این مدل، در ابتدا مدل ریاضی چند متغیره خطی برای تخمین سرعت بر حسب لیتولوژی در هر چاه ارایه می شود. ضرایب معادله خطی در هر چاه محاسبه می گردد و نقشه ضرایب معادله برای منطقه تهیه می شود. پس از آن یک معادله چند متغیره خطی برای سازند گچساران در کل منطقه محاسبه و به عنوان یک مدل کلی و صرفنظر از تغییرات محیطی ارایه می گردد. در پایان نیز با استفاده از نقشه های لیتولوژی سازند گچساران در منطقه مورد مطالعه و بر اساس مدل های سرعت جامع (GVM) و محلی (LVM) در نقشه سرعت میانگین برای سازند گچساران ارایه می گردد.بررسی دو نقشه سرعت ارایه شده نشان دهنده کارایی این دو مدل در مناطقی با پیچیدگی ساختمانی و چینه ای بسیار بالا است و می تواند به عنوان یک معیار در کنار دیگر اطلاعات لرزه ای جهت تخمین سرعت مورد استفاده قرار گیرد. همچنین با توجه به مقایسه نتایج دو مدل سرعت به نظر می رسد که مدل سرعت منطقه ای با تخمین بسیار بهتری قادر به نشان دادن تغییرات سرعت در منطقه است.

حداکثر بارش محتمل (PMP) به لحاظ نظری بیشترین ارتفاع بارش در یک مدت مشخص برای یک دوره معین از سال که از نظر شرایط فیزیکی خاص در محدوده طوفان و یک منطقه معین جغرافیایی می تواند ببارد، اطلاع می گردد. (Hansen و دیگران،1982 ؛ WNO،  .(1986حداکثر بارش محتمل با فرض رخداد همزمان دو عامل حداکثر مقدار رطوبت و حداکثر مقدار همگرایی و انتقال طوفان و بیشنه سازی دمای نقطه شبنم و باد، آب قابل بارش و حداکثر بارش محتمل حوزه آبخیز اراک (کویر میقان) طی گام زمانی 24، 48 و 72 ساعته برآورد شده است. با بکارگیری داده 21 ایستگاه در حوضه فوق طی دوره آماری 30 ساله (1355- 1384) شش طوفان با حداکثر بارندگی انتخاب گردید. آنگاه با استفاده از نرم افزارهای surfer و arcveiw (به روش کریگینگ)، متوسط بارندگی تجمعی حوزه آبخیز کویر میقان در هر طوفان محاسبه و منحنی DAD مربوطه با طول زمانی 24، 48 و 72 ساعته رسم گردید. مقدار حداکثر بارش محتمل طی گام زمانی فوق برای حوضه کویر میقان 87.85، 161.85 و 174.22 میلیمتر برآورد و محاسبه شد.

بطور معمول در نخستین مراحل ارزیابی داده های الکترومغناطیس هلیکوپتری حوزه فرکانس، مقاوت ویژه ظاهری بر اساس مدلی از یک نیم فضای همگن، در برابر عمق محاسبه می شود. البته برای انجام این مهم تاکنون الگوریتم های متعددی ارایه شده است. اما در هیچیک از مقالات و تحقیقات گزارش شده، روند کامل محاسبات ارایه نشده است. دو مورد از مهمترین این الگوریتم ها عبارتند از: روش عمق مرکزی سنگپیل و روش سیمون. یکی از نکات مهم در این دو الگوریتم نحوه بهره مندی از تبدیل هنکل در محاسبات مربوطه است. در این مقاله چگونگی استفاده از روش گوپتا و سینگ در انجام این محاسبات و نتایج حاصل ارایه شده است. در نهایت با ارایه چند مثال به مقایسه نتایج حاصل از روش ارایه شده در این مقاله با نتایج روش های پارامتر دیفرانسیلی هوانگ و فریزر، سنگپیل و سیمون پرداخته شده است.

اهمیت و نقش تعیین کننده خواص پتوفیزیکی در بررسی مخازن نفت و گاز، ایجاب می کند که از هرگونه اطلاعات برای پی بردن به این خواص استفاده شود. یکی از روشهای متدوال و مفید جهت بررسی تغییرات لیتولوژی و تخلخل در میادین نفت و گاز استفاده از روشهای برگردان لرزه ای می باشد. در این مقاله داده های دوبعدی لرزه ای یکی از میادین نفتی خلیج فارس به همراه نگارهای صوتی، گاما و چگالی چاههای این میدان استفاده شد تا پس از استخراج روابط موجود بین نشانگرهای لرزه ای و مقادیر تخلخل در چاهها، از این روابط برای تخمین تخلخل در فواصل چاهها استفاده شود. بعد از بررسیهای کلی داده ها، یک خط لرزه نگاری که چاههای شماره 1 و 3 روی آن قرار دارند، انتخاب شد و روشهای برگردان لرزه ای (روشهای خارهای پراکنده و بر پایه مدل) بر آن اعمال گردید. نتایج حاصل از این روشها با یکدیگر مقایسه شدند که از این میان روش بر پایه مدل نتایج قابل قبولی را ارایه نمود. سپس با استفاده از روابط موجود بین امپدانس صوتی حاصل از برگردان لرزه ای و تخلخل موجود در چاهها، توزیع تخلخل به روشهای تک نشانگر، چند نشانگر و شبکه های عصبی مصنوعی تخمین زده شد.

در این مطالعه به بررسی ارتباط نوسان اطلس شمالی و اقلیم جنوب غرب آسیا پرداخته شده است. برای انجام این کار از داده های مرکز NCEP /NCAR در دوره 1950 تا 2005 میلادی برای فصل زمستان استفاده شده است. روش استفاده شده شامل محاسبه ضریب همبستگی بین شاخص روزانه نوسان اطلس شمالی با فشار سطح زمین و ارتفاع سطح 500 هکتوپاسکال در دوره های زمانی گوناگون می باشد. همچنین میانگین چند پارامتر مهم هواشناختی در ماه هایی که شاخص NAO دارای مقادیر بحرانی مثبت و منفی بوده است، محاسبه شده و با یکدیگر مقایسه شده اند. اگرچه نقشه های همبستگی تاثیر نوسان اطلس شمالی بر اقلیم منطقه جنوب غرب آسیا را ناچیز نشان می دهند ولی نقشه های ترکیبی این اثر را بیشتر آشکار کرده اند. رخداد نوسان اطلس شمالی سبب تغییر کمیت های هواشناسی مهم که با شدت و حرکت چرخنده ها در مدیترانه و جنوب غرب آسیا مرتبط می باشند، می شود. همچنین در این بررسی مشخص شد اغتشاشات ناشی از فازهای مختلف نوسان اطلس شمالی توسط جریانات میانگین می توانند تا جنوب غرب آسیا گسترش یابند که این مساله در فاز منفی مشهودتر است.

اندازه گیریهای آرایه ای میکروترمور در یک آرایه دایره ای دوگانه به منظور تخمین ساختار سرعتی موج برشی در لایه های عمیق در جنوب شرقی بم توسط پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله انجام شد و از تحلیل داده ها به روش SPAC منحنی پاشش موج ریلی در محدوده فرکانسی 1.6-2.3 هرتز بدست آمد. با بکارگیری الگوریتم وارون ژنتیک ساختار سرعت موج S تا عمق 400 متر تخمین زده شد. تطابق نتایج حاصل با داده های درون چاهی موجود در ساختگاه مورد مطالعه نشان می دهد که روش SPAC با توجه به عمق نفوذ زیاد، سهولت برداشت و تحلیل داده ها، صرفه اقتصادی و غیر تخریبی بودن می تواند مکمل و یا جایگزین خوبی برای روشهای متداول تعیین ساختار سرعتی موج برشی باشد.

پیش بینی پدیده های همرفتی با توجه به شرایط دینامیکی و ترمودینامیکی حاکم بر آنها و نیز اثرات تخریبی این پدیده ها از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه مقیاسهای افقی بیشتر ابرهای کومه ای منفرد کوچکتر از فاصله شبکه ای مدلهای میان مقیاس می باشد، اثر جمعی ابرهای کومه ای همانند انتقال گرما، رطوبت، و تکانه در محیط با مقیاس بزرگتر بوسیله متغیرهای در مقیاس شبکه، توسط طرحواره های پارامتره سازی همرفت کومه ای نمایش داده می شود. همه طرحواره های پارامتره سازی همرفت کومه ای شکل ساده ای از مدل یک بعدی ابر همرفتی را برای توزیع اثرات همرفت در جهت قائم بکار می برند. مدل یک بعدی ابر بکار رفته در این طرحواره ها می تواند نقش بسزایی در شار قائم جرم، نمایه گرمایش، نمایه خشکی و آهنگ بارش داشته باشد.در این تحقیق ، مطالعه عددی از تشکیل ابر همرفتی و تحول آن بوسیله یک مدل یک بعدی وابسته به زمان صریح ابر کج (چن و سان 2004 از این به بعدCS ) صورت می گیرد. اجرای مدل با استفاده از نیمرخ قائم دما و نسبت اختلاط بخار آب یک گمانه زنی قائم آغازگری می شود. در اجرای مدل جمله های درون آمیختگی، پخش پیچکی جانبی، پخش قائم، خرد فیزیک ابر محاسبه شده و نیز پریشدگی فشار پارامتریزه می شود. مقدار زاویه کج شدگی برابر صفر در نظر گرفته شده است.شرایط اولیه و مرزی مشابه مقادیری هستند که که در مقاله اگورا و تاکاهاشی (1971 از این به بعدOT ) استفاده شده است. در راستای قائم محاسبات در محدوده 15 کیلومتر از سطح زمین با توان تفکیک 250 متر می باشد. گام زمانی انتخابی برابر با 1 ثانیه و طول زمان انتگرالگیری برابر با 70 دقیقه می باشد. آهنگ افت دما با ارتفاق برابر با آهنگ افت دمای بی دررو در زیر 1 کیلومتر و آهنگ افت دمای تر در بالای 1 کیلومتری تا 10 کیلومتر و بالاتر از آن به صورت همدما می باشد. دمای سطح زمین برابر با 298 درجه و رطوبت هوا 94.5 درصد فرض شده است. این مقدار رطوبت با ارتفاع تا 1 کیلومتر به طور خطی افزایش و از آن به بعد با نرخ %5 کاهش می یابد. روش عددی بکار رفته برای انتگرالگیری زمانی پیش سو-جریان سو می باشد که مطابق با مدل OT جهت هموارسازی در هر گام زمانی W دو تراز میانگین گرفته می شود. همچنین معادلات جو در نظر گرفته شده غیر هیدرواستاتیک می باشد و در راستای قائم دارای ترم پخش می باشد. خرد فیزیک ابر بکار برده شده از لین و همکاران (1983) گرفته شده است.نتایج حاصل از این شبیه سازی نشان میدهد که با وارد کردن اثر فرآیندهای خرد فیزیکی و پریشدگی فشار، سه مرحله چرخه عمر یک ابر کومه ای به خوبی توسط مدل شبیه سازی می شود. انتظار می رود که با بهره گیری از این مدل در طرحواره های پارامتره سازی همرفت کومه ای مدل های میان مقیاس، پیش بینی بارش حاصل از این مدلها تا حد زیادی بهبود پیدا کند. این یکی از اهداف آتی است که توسط مولفین پیگیری می شود. نتایج بدست آمده از اجرای مدل در شکلهای 1 تا 6 آورده شده است.

در این پژوهش، ویژگیهای آب و هوایی منطقه بیرجند از نظر نابهناری های دما و بارش در یک دوره 16 ساله از سال 1368 تا 1383 مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات نشان می دهد اکثر بارش های منطقه زمستانی است. میانگین نقشه های همدیدی گرفته شده از دوره های مورد بررسی، نشان می دهد که شرایط حاکم بر نابهنجاری های مثبت بارشی عبارتند از ورود سیستم های کم فشار دینامیکی سرد و مرطوب مدیترانه ای عرضهای بالا، از طرف غرب و شمال غرب ایران و برهمکنش آن با سیستم کم فشار گرم و بسیار مرطوب جنوبی از سودان و دریای عرب روی مرکز، شرق و جنوب شرق کشور. همچنین شرایط حاکم بر نابهنجاری منفی بارشی عبارتند از، تقویت و نفوذ کم فشارهای سرد شمالی که رطوبت کافی ندارند در زمستان به عرضهای پایین تر و مهاجرت به سمت شمال پرفشارهای گرم تابستانی عرضهای پایین و ساکن شدن در منطقه فلات ایران و یا کاهش رطوبت سیستم های مرطوب مدیترانه ای حین عبور از روی رشته کوه های زاگرس در غرب و شمال غرب ایران که جز وزش باد، حاصلی روی مرکز و شرق ایران ندارد.

معمولا اکتشاف طلا به طور مستقیم (مانند فلزات پایه) ممکن نیست. تجمع طلا اغلب چنان کم است که دارای قابلیت اکتشاف این قبیل از کانسارها استفاده از مدل های سنگ شناسی، ساختاری و دگرسانی است. در این مقاله در نظر است تا داده های حاصل از برداشت های مغناطیس و الکترومغناطیس هوایی هلیکوپتری منطقه کلاته-رشم دامغان جهت تعیین بهترین محل برای اکتشاف طلا مورد استفاده قرار گیرند. نتایج مطالعه نشان می دهد که تفسیر و تلفیق این نوع داده ها می تواند در دستیابی به الگوی مهمی برای شناسایی کانی سازی منطقه نقش بسزایی را ایفا نماید.

سیگنال تحلیلی یکی از روش های کمی تفسیر داده های میدان پتانسیل است. بر اساس مطالعات قبلی اثبات شده که خصوصیات بدنه مغناطیسی و جهت مغناطیس شدگی تاثیری در سیگنال تحلیل ندارد. سیگنال تحلیلی میدان آنومالی کل مستقل از جهت مغناطیس شدگی است و در تعیین بدنه مغناطیسی راهنما است. استفاده از سیگنال تحلیلی ندارد. سیگنال تحلیلی میدان آنومالی کل مستقل از جهت مغناطیس شدگی است و در تعیین بدنه مغناطیسی راهنما است. استفاده از سیگنال تحلیلی برای تعیین عمق بدنه مغناطیسی، باعث کاهش محاسبات پیچیده و نیز کاهش اثر تداخل می شود.سیگنال تحلیلی با استفاده از مشتق در جهات مختلف اثر روند منطقه ای که از نوع درجه اول می باشد را در سه جهت حذف می کند و با حذف اثر آنومالی های سطحی (نوفه) بدنه مغناطیسی را بهتر نشان می دهد.مشکلات این روش یکی فاصله بدنه مغناطیسی نسبت به سطح زمین است که هرچه نزدیک تر باشد پاسخ مناسب تری داریم و دیگری اختلاف اثر خودپذیری بدنه مغناطیسی و سنگ های اطراف است که هرچه اختلاف بیشتر باشد نقشه سیگنال تحلیلی واضح تر است.

در سال های اخیر، روش های ژئوفیزیکی الکتریکی خصوصا روش های سه بعدی ژئوالکتریک، به طور موفقیت آمیزی در بررسی های زیست محیطی مورد استفاده قرار گرفته اند. باطله های تولید شده از کارخانه زغال شویی، اغلب حاوی مواد سولفیدی می باشند. حضور این مواد در مجاورت آب و اکسیژن هوا، زمینه ای برای تولید پساب اسیدی می باشد که باعث بروز مشکلات زیست محیطی می شود. در این مقاله هدف بر این است تا آلودگی های ناشی از دپو باطله های ایجاد شده از کارخانه زغال شویی البرز شرقی با استفاده از برداشت سه بعدی داده های ژئوالکتریک مورد بررسی قرار گیرد. نتایج مدل سازی سه بعدی با نرم افزار RES3DINY نشان می دهد که آلودگی در پایین دست محل دپوی باطله ها از عمق 20 تا 60 متری در بخش هایی از منطقه وجود دارد.

تلفیق داده ها و تحلیل آنها در سیستم مکانی می تواند پی جویی و اکتشافات ذخایر معدنی را توسعه بخشد. برای شناسائی ذخایر بزرگ در کمربند متالوژنی مس دار شمال ایران از GIS و داده های ژئوفیزیکی، بهدف توسعه اکتشافات ذخایر معدنی استفاده کرده ایم. نقشه پتانسیل مطلوب ابزاری تکمیلی برای اکتشاف اندیسهای سطحی محسوب می شوند. لذا تلفیق نقشه پتانسیل مطلوب با داده های ژئوفیزیکی برای توسعه اکتشافات ذخایر پنهان می تواند موثر باشد. منطقه مورد مطالعه قسمتی از زون متالوزنی ترود-معلمان را پوشش میدهد که اندیسهای مس و پلی متال گسترش یافته اند. تحلیل داده های زمین شناسی، سنجش از دور، ساختاری و داده های بهینه ژئوفیزیکی در این ناحیه معدنی کمک کرد تا زونهای کانی سازی پراکنده (غیراقتصادی) را از زونهای اقتصادی و پنهان جدا سازیم. طبق روش وزنهای نشانگر با تحلیل و تفسیرِ فاکتورهای ساختاری، زمین شناسی، دگرسانی، لیتولوژی سنگ میزبان یک الگوی تشخیص بصورت مدل اکتشافی برای ذخایر مس در ناحیه ترود-معلمان ارایه شد. فقط 6 درصدِ این ناحیه برای اکتشاف ذخایر مس پتانسیل دار تعیین گردید. نقشه نهایی احتمال مطلوب کانی سازی مس در ناحیه معلمان-ترود، اولویت بندی اندیسها را نشان میدهد که اندیس چاه موسی در اولویت اول اکتشافات تفضیلی (چهار روش ژئوفیزیکی) واقع شده است. نتیجه کاربرد این روش با عملیات صحرایی، اینکه ایده جدیدی برای استراتژی اکتشاف زونهای پتانسیل دار کانی سازی شده، فراهم می کند.

تحلیل سرعت یکی از کلیدی ترین مراحل پردازش داده های لرزه ای می باشد. به طور کلی اساس اکثر روش های تحلیل سرعت بر انتخاب بیشینه همدوسی (coherence) می باشد. شباهت (semblance) یکی از معیارهای اندازه گیری همدوسی است. در این مقاله دو روش جدید برای بهبود قدرت تفکیک طیف تحلیل سرعت با استفاده از تجزیه مقادیر تکین معرفی می شود. مبنای این دو روش مانند روش شباهت است با این تفاوت که پس از محاسبه شباهت برای داده های محدود به پنجره حول هذلولی، مقدار محاسبه شده با استفاده از نسبت دو مقدار تکین اولیه یا نسبت مقدار تکین اول به مجموع سایر مقادیر تکین وزن داده می شود. با این روش پهنای بیشینه مقدار طیف سرعت کاهش یافته و انتخاب بهترین سرعت میسر می شود.

بسیاری از پدیده های هواشناختی در منطقه خاورمیانه و ایران تحت تاثیر سامانه های چرخندی همراه با جبهه است. در این مقاله مکانیزم جبهه زایی در یک سامانه چرخندی واقع در خاورمیانه و عوامل موثر در آن بررسی، و نقش هر یک از جملات تابع جبهه زایی در تغییر و تحول جبهه تعیین می شود.برای این کار، ابتدا یک سامانه چرخندی همراه با جبهه که در بازه زمانی 2 تا 4 فوریه 2007 بین دریای مدیترانه و ایران قرار داشته است، توسط مدل میان مقیاس MM5 شبیه سازی شد. سپس با استفاده از دمای پتانسیلی و مولفه های باد در سطوح مختلف، جملات تابع جبهه زایی شامل تغییر شکل و کج شدگی محاسبه شد.

پدیده های ژئودینامیکی و تکتونیکی پوسته را میتوان به عنوان عوامل عمده خطاهای سیستماتیک موثر بر روش مشاهدات ژئودتیکی در نظر گرفت. از این رو، با پردازش سریهای زمانی مشاهدات ژئودتیکی و پالایش آنها با استفاده از فیلترهای عددی میتوان جابجایی های پوسته در یک منطقه را کشف نمود. در این مقاله روشی ارایه گردیده است که با استفاده از فیلترهای عددی میتوان جابجایی های پوسته در یک منطقه را کشف نمود. در این مقاله روشی ارایه گردیده است که با استفاده از فیلتر عددی وینیر و مشاهدات ایستگاههای دایمی GPS بتوان جابجایی پوسته را کشف کرد.

گستره 31.5o-35.5o N وE   45o-49.5oبرای برآورد خطر زمینلرزه به روش تعینی و احتمالاتی در استان ایلام انتخاب شد و پهنه بندی خطر زمینلرزه در این منطقه انجام گرفت. کاتالوگ یکنواختی از زمینلرزه ها شامل 15 زمینلرزه تاریخی و 142 زمینلرزه دستگاهی از سال 2007-1917 با بزرگای MS>4 می باشد. مجموعا 5 چشمه بالقوه زمینلرزه در گستره مورد مطالعه تعیین شده است. با توجه به نتایج بدست آمده بر اساس روش تعینی، استان ایلام دارای مناطقی با خطر پایین و متوسط می باشد. حداقل شتاب مورد انتظار در منطقه0.11g  و حداکثر0.31g  است. در مطالعه خطر زمینلرزه بر اساس روش احتمالاتی، پارامتر جنبش نیرومند زمین، برای سطوح طراحی مختلف، O.B.E،D.B.E  و M.C.E و عمر مفید 50 سال، محاسبه شده است. نقشه خمهای هم شتاب سطح طراحی D.B.E و عمر مفید 50 سال مبنای پهنه بندی قرار گرفته است. بر این اساس، منطقه موردن مطالعه به چهار محدوده با سطوح خطر نسبی مختلف تقسیم بندی شده است. محدوده با خطر بسیار پایین، که شتاب مورد انتظار در آن برای دوره بازگشت 475 سال کمتر از0.1g  است. منطقه با سطح خطر پایین، 0.1<PGA<0.15، منطقه با خطر متوسط، 0.15<PGA<0.2 و منطقه با سطح خطر بالا که شتاب مورد انتظار در آن بیش از0.2g  است. در بیشتر مناطق استان سطح نسبی خطر زلزله متوسط است و تنها در قسمت کوچکی از استان، انتهای جنوب شرقی آن، سطح خطر نسبی زمینلرزه پایین است.

این مطالعه با مطالعه همبستگی های آماری 6 نمایه خشکسالی هواشناسی و با استفاده از آمار بارندگی یک دوره آبی 35 ساله (1345- 1346) تا (1379- 1380) مربوط به 22 ایستگاه بارانسنجی در استان همدان انجام شده است. در این مطالعه 6 نمایه مختلف بر اساس روابط همبستگی آماری ارزیابی گردیدند. ضرایب همبستگی های دوگانه: شاخص هایZSI-PNPI ، RAI-PNPI، RAI-ZSI، CZI-SPI در تمام ایستگاههای این استان مقادیر نسبتا بالایی را (R2>0.85) نشان دادند. تطابق داده های میدانی شاخص عملکرد محصول (بعنوان شاهد) با نتایج بدست آمده، در سال های با خشکسالی شدید نشان داد که علیرغم همبستگی های بالا برای برخی از شاخصها، نمی توان این شاخص ها را با درجه اطمینان بالایی جهت ارزیابی و پیش بینی خشکسالی های منطقه بکار برد. انتخاب مناسب ترین شاخص (شاخص ها) تحت شرایط اقلیمی منطقه، به تحلیل های دیگر نظیر تحلیل خوشه ای نیازمند می باشد.

منطقه تهران بخشی از رشته کوه البرز است که منطقه ای فعال و لرزه خیز شناخته شده است. به علت قرار گرفتن کلان شهر تهران در این منطقه چندین شبکه لرزه نگاری در این ناحیه فعال است. شبکه لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران یکی از این شبکه ها است که طی 10 سال گذشته به صورت کامل و دقیق زلزله های رخ داده را ثبت نموده است. در این مطالعه ما از داده های 717 زلزله ثبت شده توسط تمام ایستگاه های این شبکه در بین سال های 19996 -2004 استفاده کرده و برای یکنواخت سازی در فازها، تمامی فازها را مجددا انتخاب و زلزله ها را مکان یابی دوباره کردیم. یک مدل سرعت یک بعدی برای امواج P و S با استفاده از 213 زلزله این مجموعه و روش معکوس سازی همزمان سرعت و کانون زلزله برای منطقه مورد مطالعه محاسبه شده است. یک مدل 9 لایه با عمق متوسط موهو 45 کیلومتر نیز برای منطقه ارایه شده است. بهبود مکان زلزله ها این امکان را فراهم نمود که بررسی دقیق تری از لرزه خیری و گسل های منطقه انجام دهیم. لرزه خیزی منطقه محدود به عمق 30 کیلومتری است که ضخامت 30 کیلومتر را برای محدوده پوسته شکننده نتیجه می دهد. اغلب فعالیت منطقه در مرکز منطقه تمرکز دارد که مربوط به گسل های گرمسار، ایوانکی و بخش های شرقی گسل مشا و شمال تهران است. در بخش غربی این دو گسل فعالیتی مشاهده نشد. ناحیه بین گسل های گرمسار و مشا منطقه ای بسیار فعال و لرزه خیز دیده شد که بسیار به کلان شهر تهران نزدیک است.

ذرات هواویز نقش برجسته ای را در سیستم اقلیمی و بودجه تابشی جو بازی می کنند. علی رغم تلاش های گسترده جهت مدلسازی هر چه دقیقتر فرایندهای فیزیکی، دینامیکی و ترمودینامیکی موثر بر هواویزها در مدلهای جهانی و منطقه ای، عدم قطعیت های نسبتا بزرگی در برآورد واداشت تابشی آنها در جو در مقایسه با گازهای گلخانه ای به چشم می خورد(2001 ,IPCC). یکی از منابع این عدم قطعیت را می توان به ضعف داده های مشاهداتی هواویزها در مقیاس جهانی و داده های اولیه مورد استفاده در مدل ها مربوط دانست. در این مقاله با استفاده از آرشیو داده های جهانی AeroCom در سال 2000 و نیز سال 1750 میلادی با تفکیک فضایی یک درجه در یک درجه طول و عرض جغرافیایی به مطالعه و بررسی چشمه های گسیل اجزا مختلف هواویز جوی به ویژه در منطقه ایران پرداخته شده است. بیشترین جرم هواویزها در این منطقه مربوط به ذرات گرد و غبار از چشمه های طبیعی و هواویزهای سولفات از چشمه های صنعتی و به ویژه ترافیک جاده ای است و آثار صنعتی شدن در ایران در گسیل سولفات رشد فزاینده تری نسبت به کل جهان از سال 1750 تا 2000 نشان داده است.

اقلیم استان یزد اقلیمی گرم و خشک است. استقرار بعضی الگوهای همدیدی می تواند در به وجود آمدن این شرایط در منطقه موثر باشد. بنابراین علاوه بر بررسی آماری پارامترهای اقلیمی، از قبیل بارش و دما، از دیدگاه بی هنجاری در یک دوره، انجام بررسی های همدیدی و دینامیکی در جهت شناخت عوامل موثر در بی هنجاری ها ضرورت دارد. در این راستا با استفاده از مقادیر میانگین ماهانه دما و مجموع بارش برای دوره 1984- 2003 در دو ایستگاه یزد و طبس، بی هنجاری های ماهانه دما و بارش برای دو فصل گرم و سرد سال تعیین گردید. در بخش همدیدی نقشه های مرکز NCEP /NCAR به کار برده شده و در بخش دینامیکی از کمیتهای تاوایی، سرعت قائم، فرارفت دما و فرارفت رطوبت استفاده شده است. نقشه های خطوط هم دما و جهت باد غالب نشان می دهد که در هر دو فصل و در اکثر موارد فرارفت هوای سرد در منطقه وجود دارد. در صورتی که سامانه کم فشار گرمایی در طول فصل گرم و یا جریان های پایدار در برخی از ماههای فصل سرد وجود داشته باشد، از شدت فرارفت هوای سرد کاسته می شود و حتی بی هنجاری متضاد با آن فرارفت در عناصر اقلیمی (دما و بارش) به چشم می خورد.

یکی از مهمترین روش های ارزیابی کمی که اساس کار آن داده های پیش از برانبارش است، مطالعات AVO یا تغییرات دامنه در برابر دورافت می باشد. مطالعات AVO بطور کلی عبارت است از استخراج نشانگرهای معمول AVO در ارتباط با تغییرات عرض از مبدا و شیو و همچنین وارون سازی AVO، که با استخراج پارامترهای لامه می تواند در تشخیص سیالات مخزنی و سنگ شناسی های مختلف بکار رود. در این مطالعه، به بررسی کاربرد روشهای معمولAVO  و همچنین وارون سازی AVO به منظور استخراج خصوصیات کشسان سنگ در جداسازی سیالات مخزنی و سنگ شناسی های مختلف در مخزن ماسه سنگی غار میدان ابوذر در خلیج فارس پرداخته شده است. در این بررسی داده های یک چاه به منظور کالیبره کردن داده های لرزه ای سه بعدی مورد استفاده قرار گرفت.

بیشتر اوقات داده های لرزه ای بطور غیر یکنواخت در مکان نمونه برداری می شوند، یعنی داده ها روی یک شبکه با فاصله یکسان برداشت نمی شوند. این مساله ممکن است منجر به ایجاد جاماندها در مقاطع لرزه ای شود که تفسیر را دچار مشکل می کند. در این مقاله برای بازسازی ردلرزه های مفقوده از داده های لرزه ای که با نمونه برداری غیر یکنواخت برداشت شده اند از روش معکوس در حوزه فوریه با استفاده از کمترین مربعات استفاده شده است. اساس روابط ریاضی این روش تخمین ضرایب فوریه ای است که توصیف کننده داده های لرزه ای با نمونه برداری غیر یکنواخت هستند. پس از تخمین ضرایب می توان سیگنال را روی هر شبکه مناسب توسط یک تبدیل فوریه معکوس بازسازی کرد.

یک روش تئوری جدید برای تعیین کل الکترونهای گنجانیده شده (TEC) در زیر یک ماهواره چرخان آهسته ارایه شده است. بر طبق این روش TEC می تواند با استفاده از اجزای یک ionogrom بالاسو که فقط شامل اثرات سیگنالهای بازتاب شده از سطح زمین می باشد بدست آید. در طول این مطالعه برخی از تغییرات فضایی TEC ثبت شده اند که می توانند به عنوان یک ساختار موجی نوعی TID تفسیر می شوند.

بلاکینگ پدیده ای است که می تواند جریان های جوی و شکل گیری و مسیر سامانه های جوی را تحت تاثیر قرار دهد. از آن جا که دریای مدیترانه یکی از مناطق مهم چرخندزایی در نیمکره شمالی است، و به دلیل این که بیشتر سامانه های جوی موثر بر ایران در پاییز و زمستان از دریای مدیترانه منشا می گیرند، مطالعه اثر بلاکینگ بر چرخندزایی مدیترانه می تواند به شناخت دو چرخند رخ داده در زمستان سال های 2006 و 2007 یکی با بود و یکی با نبود بلاکینگ، با استفاده از نسخه 5 مدل میان مقیاس MM5 بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که وجود بلاکینگ منجر به بی هنجاری منفی مولفه مداری و بی هنجاری مثبت مولف نصف النهاری باد، تقویت تاوایی نسبی و پتانسیلی و افزایش سرعت های قائم، رطوبت نسبی و میزان بارش می شود. علاوه بر این، بلاکینگ موجب تقویت و افزایش طول عمر و تغییر مسیر چرخندها به عرض های پایین تر می شود.

منطقه مورد مطالعه نیمه شمالی نقشه زمین شناسی 1:100000 بافت را شامل می گردد. از تصاویر سنجنده ASTER جهت نقشه برداری از مناطق دگرسان شده با استفاده از روش نقشه بردار زاویه طیفی استفاده گردیده است. نقشه بردار زاویه طیفی روشی است که بر اساس مقایسه طیف بدست آمده از تصویر با طیفهای مرجع، کانی ها را می توان نقشه برداری نمود. جهت استفاده از این روش بایستی داده های خام را تصحیح نمود. از تصحیح نرمالیزه شده، میانگین بازتاب داخلی نسبی و لگاریتم باقیمانده استفاده گردید و نتایج بدست آمده از سه روش با یکدیگر مقایسه شدند. تصاویر بدست آمده نشان داد که دو روش لگاریتم باقیمانده و میانگین بازتاب داخلی نسبتی انطباق بیشتری را با داده های برداشت شده صحرایی داشتند.

در این نوشتار ساختار پیچک های میان مقیاس در خلیج فارس با روش ماهواره ای مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. در این روش مشاهده ماهواره ای پیچک ها و پیش بینی ایجاد آنها با استفاده از داده های دمای سطحی امکان پذیر است. با توجه به برخورد جریانهای اصلی خلیج فارس یعنی جریان آب ورودی از طریق تنگه هرمز و آب ورودی از رودخانه های شمالی خلیج فارس، بیشترین احتمال رخداد و تشکیل پیچک ها در نواحی میانی خلیج فارس معین شده است.

این تحقیق یک مدل عددی سه بعدی برای پیش بینی سرعت جریان آب ناشی از وزش باد ثابت ارایه می دهد و نتایج حاصل از آن با مشاهدات مورد بحث قرار می گیرد. مدل عددی مذکور بر اساس حل معادلات حاکم بر جریان و با استفاده از روش تفاضل محدود در یک شبکه ای که طول و عرض هر سلول آن 100 متر می باشد. این شبکه بندی را در جهت قائم و در ده لایه انجام داده ایم. داده های باد شامل سرعت و جهت در روزهای 25 و 26 و 28 تیرماه سال 1384 در منطقه امیر آباد از سازمان هواشناسی مازندران اخذ گردید. طول و عرض جغرافیایی منطقه از نقشه هیدروگرافی سازان نقشه برداری کشور استخراج شد. عمق نقاط شبکه بندی شده نیز با استفاده از نرم افزار autocad و surfer محاسبه گردید. مدل بر اساس مشاهدات و گزارش های موجود مورد ارزیابی قرار می گیرد. دما در این مقاله ثابت در نظر گرفته می شود.

مطالعه توزیع بارش سالانه کشور در دهه اخیر، با استفاده از اطلاعات سازمان هواشناسی کشور، نشان از تغییر آن از نظر شدت و فرکانس وقوع، نسب به میانگین بلند مدت دارد. در این مقاله اثر احتمالی ارتباط از دور انسو بر بارش های ایران از طریق مطاله بی هنجاری توزیع بارش سالانه در سال های فعالیت انسو (خورشیدی و آبی) در دوره 1971 -2000 بررسی شده است. داده های بارش تجمعی ماهانه و سالانه برای 43 ایستگاه از سازمان هواشناسی کشور و داده های مربوط به سالهای فعالیت انسو در فازهای گرم و سرد از مرکز نوا (NOAA) تهیه شده اند.نتایج بررسی انجام شده بر شش نمونه از سال های فعالیت انسو، سه النینو و سه لانینای قوی، نشان می دهند که در هیچ یک از فازها، توزیع سالانه بارش از روندی خاص تبعیت نمی کند و در هریک از دو فاز الگوهای متفاوت دیده می شود. به بیان دیگر فقط با تعیین فاز انسو نمی توان بی هنجاری بارش سالانه را پیش بینی کرد.

با توجه به نیاز مبرم کشور ایران به منابع آب زیرزمینی، پارامترهای چون تخلخل، آبدهی ویژه، میزان آب موجود در آبخوان و مقدار آب قابل استحصال از اهداف ضروری مطالعات هیدروژئولوژی یک آبخوان می باشند. پارامترهای مذکور معمولا به کمک مطالعات زیر سطحی محاسبه می شوند. با توجه به پرهزینه و وقت گیر بودن اینگونه روشهای زیر سطحی با استفاده از ارتباط مستقیم این پارامترها با مقاومت الکتریکی و اندازه گیری آن با استفاده از روش های ژئوالکتریکی با روشی ارزان تر و سریع تر تخمینی کیفی از این پارامترها بدست آمده است و با محاسبه حجم لایه آبدار و استفاده از مقادیر تخلخل و آبدهی ویژه میزان آب موجود و قابل استحصال آبخوان برآورد گردیده است.

در این تحقیق، از ترکیب آنسامبلی شبکه های عصبی مصنوعی برای تخمین نگار نوترون استفاده شده است. جهت مطالعه موردی، از نگارهای پتروفیزیکی سازند کنگان در میدان پارس جنوبی استفاده گردید. با انجام یک مرحله طولانی آزمون و خطا، 5 شبکه سه لایه با الگوریتم آموزشی پس انتشار خطا، که بهترین توان تعمیم را داشتند، برای ساخت ترکیبات آنسامبلی انتخاب شدند. با استفاده از دو روش میانگین گیری ساده و الگوریتم MSE-OLC 26 ترکیب آنسامبلی ممکن این 5 شبکه، ساخته شدند و نتایج آن ها با نتایج بهترین شبکه منفرد مقایسه گردید. میانگین مربعات خطا در بهترین ترکیب آنسامبلی حاصل، در مرحله تعمیم، به میزان %12.8 کاهش یافت.

آنومالی های مغناطیسی به دلیل ماهیت برداری خود از آنومالی های گرانی که فقط دارای اندازه می باشند پیچیده تر هستند. لذا عوامل موثر بر شکل آنومالی های مغناطیسی از آنومالی های گرانی بیشتر است که باعث دشواری تعبیر و تفسیر آنها خواهد شد.برای بررسی نقش عوامل مختلف بر شکل آنومالی های مغناطیسی از مدل سازی دوبعدی استفاده و این کار توسط نرم افزار Mag2dc انجام شده است. از عوامل موثر بر آنومالی های مغناطیسی می توان زاویه میل و انحراف بردار میدان مغناطیسی، مغناطیس باقیمانده توده، امتداد خط برداشت، شکل توده، عمق توده و ساسبلیته را نام برد که در بین عوامل ذکر شده سه عامل ابتدایی از اهمیت بیشتری برخوردار است.

مهاجرت (f-k) یک روش مهاجرت در حوزه فوریه است (stolt, 1978) که بر اساس تصویرسازی بنا نهاده شده است. این روش ساده و کاراست اما محدود به محیط با سرعت است. روش مهاجرت v(z)(f-k) که در این مقاله معرفی می شود، قادر است مهاجرت در محیط هایی با تغییرات عمودی سرعت را انجام دهد. در این مطالعات ضمن بیان تئوری روش v(z)(f-k) کارآیی آن بر روی داده های لرزه ای مصنوعی تست و نتایج با روش مهاجرت (f-k) مقایسه می شود.

تبدیل موجک عرصه جدیدی برای پردازش داده های مغناطیسی فراهم می آورد. این تبدیل، اطلاعات حاصل از وابستگی فضایی عدد موجها را حفظ می کند و به این صورت می توان فیلترهای متغیر با فضا طراحی کرد که روی ضرایب موجک عمل می کنند. در این بررسی، به کمک تبدیل موجک پیوسته فیلترهای خطی یک بعدی و دوبعدی متقارن شعاعی ساخته می شود که پاسخهای عدد موجی وابسته به فضا دارد. یکی از کاربردهای این فیلتر به عنوان عملگر ادامه فراسوی سطح-متغیر است. این فیلتر چارچوبی قوی و موثر جدیدی را برای بهبود فیلترهایی فراهم می آورد که برای استفاده توسط تکنیکهای حوزه فضایی یا عدد موجی غیر کاربردی هستند. مشکلات موجود در ادامه فروسو ناشی از وجود نوفه که به شدت ادامه را تحت تاثیر قرار می دهد، توسط این فیلتر کاهش می یابد. در انتها این فیلتر با دیگر روشهای متداول برای ادامه فراسو و فروسو مقایسه می شود.

ما با مکان یابی دوباره زمین لرزه های ثبت شده توسط شبکه کوتاه دوره ایران یک توزیع دقیق تر برای لرزه خیری زنجان و مناطق اطراف به دست آورده ایم. هم چنین گسلش فعال در استان زنجان را مطالعه کرده و یک نقشه جدید از گسل های فعال آن تهیه کرده ایم. بر طبق نتایج جدید، لرزه خیزی عمدتا به دره طارم در حاشیه شمال شرقی استان محدود است. گسلش کواترنر نیز بیش تر به صورت مجموعه ای است گسل های معکوس همراه با حرکت راستالغز راست گرد عمل می کند. نبود شواهد کافی برای حرکات بسیار جوان کواترنر به همراه فعالیت لرزه ای کم در قسمت عمده ای از نواحی مرکزی و غربی منطقه موید تغییر شکل درونی کم در این قسمت از شمال غرب ایران در حال حاضر است.

یکی از حوادث غیرمترقبه که در ماه ژوئن سال 2007 در شمال غرب اقیانوس هند روی داد شکل گیری سیکلون حاره ای گونو بود که این سیکلون در مقیاس سفیر-سیمپسون در رده طوفان های سیکلونی شدید قرار گرفت. این طوفان در عمان، ایران، افغانستان، پاکستان، هند خسارات زیادی بر جای گذاشت. چون در این ماه شاهد شکل گیری امواج گرمایی شدید در جنوب شرق آسیا، اروپا و شکل گیری طوفان سیکلونی حاره ای یمین در خلیج بنگال بودیم لذا ضرورت داشت که جریانات جوی در این اه بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

در این مقاله، اثر گرانی اجسام دوکی شکل مدفون با زوایای میل و آزیموت مختلف نسبت به سطح زمین محاسبه می شود. با توجه به همانندی شکل مهمات منفجر نشده مدفون (UXO) با دوک، این مدل سازی در یافتن محل دفنUXO  مفید است. در ضمن جرم کل UXO هم تخمین زده میشود.

استفاده از توابع تبدیل ریاضی برای یافتن مشخصات بی هنجاری ای مغناطیسی امری رایج می باشد. یکی از توابع تبدیل ریاضی برای تفسیر، تبدیل ملین می باشد. در تبدیل ملین از انتگرال استفاده می شود. در این مقاله ابتدا تبدیل ملین معرفی می شود و سپس این تبدیل بر روی یک مدل فرضی دایک ضخیم اعمال شده و پارامترهای فرضی و محاسبه شده از تبدیل مقایسه می شوند. در انتها تبدیل بر روی داده های مغناطیس هوایی از منطقه خرم آباد اعمال شده و پارامترهای هندسی بی هنجاری مغناطیسی را بدست می آوریم.

کرولت ها توابع ریاضی شبیه موجک ولی جهت دار هستند که به خوبی در هر دو حوزه زمان و فرکانس متمرکزاند. در این مقاله ضمن معرفی این توابع ریاضی نشان می دهیم که چگونه آنها می توانند در حل مسایل مطرح در لرزه شناسی به کار روند. به عنوان مثال در این مطالعه از این تبدیل برای تفکیک نوفه از سیگنال های لرزه ای استفاده شده است.

در این مقاله دیدگاه جدیدی برای نمونه برداری و بازسازی داده های لرزه ای ارایه می گردد. هنگامی که نمونه برداری با فاصله های منظم انجام می گیرد، طبق تئوری نمونه برداری نایکویست، به منظور بازسازی کامل سیگنال، سرعت نمونه برداری باید حداقل دو برابر باند فرکانسی سیگنال باشد. نمونه برداری با سرعتی کمتر از مقدار فوق منجر به پدیده نامطلوب الیاسینگ می شود که گاهی اوقات گریز از آن اجتناب ناپذیر است. در اینجا بر مبنای تبدیلات تنک (sparse) کننده سیگنال های لرزه ای (مانندwave atom ) الگوریتمی برای نمونه برداری و بازسازی داده های لرزه ای با سرعت بسیار کمتر از حد نایکویست ارایه شده است. مبانی نظری روش ارایه شده ایجاب می کند که هنگام نمونه برداری تنها اطلاعات مهم سیگنال برداشت شود. عملکرد الگوریتم تدوین شده بر روی داده های لرزه ای یک و دو بعدی نشان داده شده است.

در این مقاله تلاش شده است استفاده از روش تابع انتقال گیرنده به عنوان یک راهبرد موثر در مطالعات مربوط به تخمین عمق پوسته و محاسبه ساختار گوشته بالایی معرفی گردد. در نهایت با استفاده از امواج دورلرز ثبت شده از ایستگاه های باند پهن متعلق به پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ایران به مدت دو سال و پردازش این داده ها مبتنی بر روش تابع انتقال گیرنده، ضخامت پوسته البرز مرکزی محاسبه شد و این مقدار در حدود 42 کیلومتر به دست آمد که با مطالعات قبلی در همین زمینه سازگاری نسبتا خوبی دارد.

برای تعیین ساختار سرعتی پوسته در استان خراسان زمین لرزه های رخ داده در این منطقه که توسط شبکه های لرزه نگاری قوچان و مشهد وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بدست آمده بود پردازش شد. از میان داده های ثبت شده در این شبکه تعداد 103 زمین لرزه مورد استفاده قرار گرفت آنها زمین لرزه هایی بودند که حداقل توسط چهار ایستگاه ثبت شده بودند، حداقل 12 قرائت P داشتند، جدایش آزیموتی آنها کمتر از 270 بوده و RMS کمتر از 0.5 ثانیه داشتند و خطای تعیین محل (در سطح و عمق) آنها کمتر از پنج کیلومتر بود. ابتدا زمان رسیدهای این زمین لرزه ها برای پیدا کردن مدل یک بعدی سرعتی با استفاده از روش ولست، وارون شد. به خاطر آنکه ساختار بدست آمده به شدت به مدل آغازین به کار رفته شده وابسته است با اعمال تغییر سرعت در هر لایه از مدل اولیه، 50 مدل اولیه تولید شد. تنها مدل هایی به عنوان نتیجه انتخاب شد که حاصل برگردان یک بعدی آنها همگرایی خوبی را نشان می داد. نتیجه نهایی مدل ساده دو لایه تا عمق 20 کیلومتری متشکل از لایه ای به ضخامت 10 کیلومتر و سرعت 4.5 کیلومتر بر ثانیه می باشد که بر روی یک لایه با سرعت 6.2 کیلومتر بر ثانیه قرار گرفته است. به دلیل استفاده از داده های محلی تهیه مدل سرعتی برای پوسته فوقانی و پوسته میانی تا عمق 20 کیلومتری امکان پذیر بوده است.

با توجه به بهبود و تکامل مدل رقومی گرانی برای فلات ایران امکان مطالعات دقیقتر نظیر ژئوئید گرانی دقیق و همچنین مدل پوسته دقیق فراهم شده است. در این پژوهش مدل پوسته و هم ایستایی ایری-هیسکانن جدیدی برای منطقه غرب فلات ایران شامل رشته کوههای زاگرس و دشت خوزستان و مناطق پست مغرب بین النهرین بر اساس روش سه بعدی صفحه نامحدود تعیین شده است. برای جداسازی میدان ناحیه ای از روش تجزیه موجک گسسته که روش انعطاف پذیری و کارآمدی در اعمال صافی بر داده های میدانی می باشد بهره گرفته شده است.

در این مقاله روشی جدید جهت جدایش آنومالیهای منطقه ای از آنومالیهای مورد بررسی در اکتشافات میکروگرانی سنجی آزمایش و نتیجه گیری شده است. روش مورد بررسی بر اساس موجک گسسته در دو حالت 1 بعدی و 2 بعدی پایه ریزی شده است که عملکرد آن با استفاده از مدلهای مصنوعی تایید می گردد. نتایج بدست آمده از این روش در مقایسه با روشهای جدایش دیگر مانند تبدیل فوریه 2 بعدی و برازش چند جمله ایها پاسه بسیار دقیقتر و کاملی را نشان می دهد در پایان آزمایش این روش بر روی آنومالیهای واقعی مورد بررسی حاصل از برداشت داده های میکروگرانی سنجی در تعیین حفرات زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است.

روش معرفی شده در این مطالعه زمان رسید فازهای P و S را بر اساس تبدیل موجک گسسته (DWT) و ویژگی های پلاریزاسیون ضرایب تبدیل، تنها با اطلاعات لرزه نگاشت سه مولفه ای کوتاه پریود مربوط به یک ایستگاه تعیین می کند. علت انتخاب تبیل موجک بعنوان ابزاری برای این مطالعه این است که معمولا ویژگی های اصلی نگاشت لرزه ای مانند امواج P و S در همه مقیاسهای تبدیل موجک قابل مشاهده است ولی ویژگی های فرعی تر مانند پراش و نوفه ها در مقیاسهای پایین تحلیل می یابند. در اینجا تبدیل موجک گسسته هر سه مولفه از لرزه نگاشت مورد مطالعه تا 6 مقیاس بکار برده شده، سپس با بررسی پلاریزاسیون و بدست آوردن تابع خطی بودن، زمان رسید موج P بدست آمد. در حالیکه زمان رسید موج S با استفاده از مولفه های عرضی و شعاعی و ضرایب موجک آنها در 10 مقیاس و محاسبه تابع ترکیبی بدست آمد.

در این مقاله روشی ارایه گردیده است که با استفاده از فیلترکالمن و با پردازش داده های ایستگاه های دایمی سیستم تعیین موقعیت جهانی، بتوان به مقدار جابجایی ها برای یک منطقه مشخص دست یافت. ایده اصلی در این روش این است که در مناطقی که متاثر از پدیده های ژئودینامیکی و تکتونیکی هستند و اطلاعات و شواهد قبلی موید این مساله است، جابجایی های ایجاد شده را میتوان به عنوان خطاهای سیستماتیک عمده موثر بر روی مشاهدات در نظر گرفت.

منطقه مورد مطالعه (کوه پنج) با آب و هوای خشک-نیمه خشک و پوشش گیاهی کم، بین طولهای جغرافیایی 29o45’ تا 30o و عرض های جغرافیایی 56o15’ تا 56o30’ قرار دارد. با توجه به قرارگیری منطقه در بخش جنوبی کمربند ماگمایی ارومیه-دختر، احتمال وجود کانسارهای مس پورفیری در این منطقه بالا می باشد. به دلیل وجود هاله های وسیع دگرسانی گرمابی در اطراف کانسارهای مس پورفیری، بارزسازی این دگرسانی ها به عنوان هدف اکتشافی برای پی جویی این نوع کانسارها مورد توجه قرار گرفت. در این تحقیق سعی شد ضمن آنالیز داده های سنجیده ASTER و ژئوفیزیک هوایی جهت بارزسازی دگرسانی های گرمابی منطقه، بهترین لایه داده ها در محیط سامانه جغرافیایی با یکدیگر تلفیق و در نهایت توسط روش طبقه بندی شبکه عصبی مصنوعی، نقشه دگرسانی تولید گردید.

اصول لرزه نگاری بر مبنای انتشار امواج لرزه ای در محیط کشسان است. این امواج هنگام انتشار در محیط زمین واقعی تضعیف می شوند. تضعیف امواج تابع فرکانس بوده و باعث افت فرکانس غالب و به تبع آن موجب از بین رفتن قدرت تفکیک در مقاطع لرزه ای می گردد. یکی از عوامل اصلی در تضعیف امواج لرزه ای، پدیده جذب می باشد. در این مقاله با بکارگیری ایده فیلترهای خطی غیر پایا، راه کاری برای جبران اثر این پدیده از داده های لرزه ای معرفی می شود. روش مورد نظر در این مطالعه موسوم به PSO بوده و بر پایه عملگرهای شبه دیفرانسیلی در حوزه زمان-فرکانس است. نتایج نشان می دهند که بهتر است قبل از اعمال روش، تا حد امکان نوفه ها به کمک فیلترهای مناسب حذف شوند، زیرا در فرایند جبران اثر Q، همراه با تقویت سیگنال، نوفه ها نیز (بخصوص در بخش انتهایی ردلرزه) تقویت شده و باعث محو شدن سیگنالهای اصلی می شوند.

یونسفر لایه یونیزه ای است که در اثر وجود خورشید ایجاد می شود و هرچه شدت تابش یونیزه کننده خورشید بیشتر باشد، تولید الکترون ها و یون ها در یونسفر بیشتر خواهد بود. چون مقدار انرژی رسیده از خورشید به مولکول ها و اتم های یونسفر با زاویه تابش خورشید ارتباط دارد، می توان گفت که در عرض های جغرافیایی مختلف که زاویه سمت الراس خورشید متفاوت است، میزان تولید یونیزاسیون هم دارای اختلافاتی خواهد بود.در این بررسی با رسم منحنی های چگالی الکترون لایه F2 برای عرض های جغرافیایی مختلف، تغییرات چگالی الکترون ها با تغییرات عرض جغرافیایی در روی کره زمین بحث شده و این تغییرات با تغییرات مکانی میدان مغناطیسی زمین مقایسه شده است. نتایج نشان می دهند که تغییرات در یونش مولکول ها و اتم ها در یونسفر به طور کامل با تغییر زاویه سمت الراس خورشید متناسب نیست.

اختلاف قابل توجه مقاومت بین زونهای شکستگی و محیط اطراف ما را به استفاده از متد CSTMT جهت آشکارسازی گسل ها ترغیب کرد. هدف این متد مشخص کردن ساختارهای رسانایی زیر سطح کم عمق است. ساختارهای زمین شناسی بسته تخلخل، شاره ها و موادرسی پاسخ های متفاوتی به امواج الکترومغناطیسی می دهند.هفتاد قله زیر زون جنوب غربی از زون ایران مرکزی است که خود از سه زیر زون تشکیل شده است: هفتاد قله، زیر زون مرکزی و زیر زون شمال شرقی. گسل تلخاب مرز بین زیر زون مرکزی و زیر زون هفتاد قله است که توسط رسوبات کواترنی مدفون شده است. سنگ شناسی منطقه عمدتا شامل سه قسمت می باشد: ترسیانهای جوان، ترسیانهای قدیمی و کنلگلومراهای آتشفشانی و پیروکلاستیکهای غیر سیمانی.در مردادماه 1385 یک بررسی CSTMT جهت اکتشاف گسل تلخاب در منطقه انجام شد. برداشت داده ها با استفاده از سیستم EnviroMT از دانشگاه اوپسالا روی یک پروفیل شرقی-غربی شامل 40 ایستگاه با فاصله 200-100 متر انجام شد.با استفاه از مدهای TE و TM مقاومت ظاهری و فاز به عنوان داده های ورودی برنامه معکوس سازی استفاده شد. تخمین معکوس سازی 1D (پدرسون، 2004) برای داده ها در مد TE و TM انجام شد و برای معکوس سازی  2Dکد سیریپوناواراپورن و اگبرت (2000) استفاده شد.مدلهای 1D و 2D داده های CSTMT روی پروفیل یک زون نسبتا مقاوم را نشان داد. زون مقاوم مشاهده شده با توجه به طبیعت خشک شکستگی و آب و هوا خشک منطقه تفسیر شد و اندازه گیری های CSTMT اختلاف مقاومت را روی زون شکستگی تا 100 متر در زیر سطح به خوبی نشان دادند.

بیشترین راندمان در انتقال گرما، درون گوشته زمین مربوط به همرفتی است. مطالعات متعدد در مدت نزدیک به نیم قرن منجر به دو دیدگاه یک لایه و دو لایه بودن همرفتی در گوشته شده است. این سوال اساس که آیا همرفتی در تمام عمق گوشته گسترش می یابد و یا به دو لایه گوشته بالایی و گوشته پایینی تقسیم می شود، هم چنان مورد بحث می باشد. در مدل های تئوری انتقال گرما درون زمین، عوامل و پارامترهای مختلفی ممکن است در تخمین چنین ساختاری موثر باشند. در این مقاله اثر ضریب انبساط گرمایی (TEC) در ساختار همرفتی در گوشته زمین مورد مطالعه قرار گرفته است. ضریب انبساط گرمایی در مرز دو لایه و نیز ضخامت این لایه مرزی بین دو گوشته که ضریب انبساط منفی برای مواد آن پیش بینی کرده ایم، نقش کلیدی در دو لایه ای بودن همرفتی در گوشته زمین دارند که روشی جدید در تعیین ساختار همرفتی درون گوشته می باشد.

نفوذپذیری یکی از پارامترهای پتروفیزیکی مهم مخازن نفتی است که در تخمین ذخیره، تولید و توسعه مخازن نفتی از جایگاه خاصی برخوردار می باشد. در صنعت نفت معمولا روش متداول برای تعیین نفوذپذیری، آنالیز مغزه و آزمایش چاه می باشد. این روشها بسیار گران هستند، از طرفی همه چاه های یک میدان دارای مغزه نمی باشند. در نتیجه روش یا روش هایی که بتواند با استفاده از نگارهای چاه پیمایی خواص پتروفیزیکی مخزن از جمله نفوذپذیری را ارایه دهند، اهمیت زیادی خواهند داشت، زیرا در تمام چاه های یک میدان معمولا نگارهای چاه موجود هستند. به همین جهت در ادامه سه روش تجربی، رگرسیون خطی چند متغیره و شبه عصبی مصنوعی که به نظر می رسد از قابلیت خوبی برای پیش بینی نفوذپذیری از طریق نگارهای چاه برخوردار باشند، توضیح داده می شوند. نتایج حاصل از دو روش شبکه عصبی و رگرسیون خطی چند متغیره در این مطالعه برای پیش بینی نفوذپذیری میدان گازی پارس جنوبی مبین قابلیت بالای شبکه عصبی در تخمین است.

در یک لایه مرزی سیاره ای همگن افقی و شبه ایستا شارهای تلاطمی گرما و سرعت باد با افت و خیزهای دما و سرعت از طریق روابط شباهتی مربوط هستند. نظریه شباهتی برای محاسبه شارهای تلاطمی لایه سطحی به کار می رود. روابط همانندی برای منطقه مسطح در شرایط خنثی و پایدار و ناپایدار نه چندان قوی به روابط مونین-ابوکف معروفند. تعیین توابع همانندی (فرمول در متن اصلی) برای تعیین چینش قائم باد و دما بسیار حایز اهمیت است. بهترین آزمایشهای خرد مقیاس جهت تعیین توابع همانندی در کانزاس (1962) انجام شده و ضرایب ثابت توابع (فرمول در متن اصلی) تعیین شده است. در مطالعه حاضر نظریه همانندی در منطقه کویر مرکزی ایران توسط داده های یک برج هواشناسی به ارتفاع 100 متر بررسی شده است و اعتبار این نظریه برای منطقه ای با توپوگرافی نه چندان هموار به کمک تعیین ثابت های توابع همانندی بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که بین ثابتهای بدست آمده توسط داده های این برج و مقادیری که در آزمایش کانزاس ثبت شده تفاوت های اندکی وجود دارد.

در این مقاله قسمتی از غرب گسل مشا واقع در شمال تهران مورد بررسی مغناطیسی و فرکانس پایین قرار گرفته است. مطالعات مغناطیسی بطور مستقیم محل گسل را نشان نمیدهد ولی وجود توده های آذرین با عمق زیاد در قسمت غرب محل برداشت، احتمالا میتواند ناشی از عملکرد گسل در این ناحیه باشد. اکثر شبه مقاطع پروفیل های فرکانس پایین محله گسله و شیب آن را مشخص می نمایند.

دز زلزله سال 1369 منجیل و رودبار ساختمان های زیادی در شهر رشت آسیب دید. در این تحقیق با کمک لرزه نگاری شکست مرزی با پروفیل P و S شرایط محلی خاک و زمین شناسی افق های سطحی و ساختگاه منطقه تخریب شده مطاله شده است. بررسی ها نشان می دهد که ساختگاه شهر رشت بر رسوبات کواترنر دریایی قدیمی Q1m، رسوبات دلتایی Q2d، رسوبات دلتایی همراه با گراول Qdg و رسوبات دریایی جوان Q2m قرار دارد و بر اساس نتایج این مطالعات، مرز رسوبات در اثر تاثیر میزان رس بر سرعت موج P و ویژگی های لرزه ای آنها در بستر شهر رشت تفکیک شده است. مطالعات نشان می دهد که روند تغییرات سرعت امواج P و S در بستر شهر رشت در بالاتر و پایین تر از سطح آب زیرزمینی با توجه به بالا بودن سطح آب زیرزمینی با ساختار رسوبی همخوانی دارند. در زیر سطح آب زیرزمینی مرز رسوبات با وضوح بیشتر در نقشه تغییرات VP تفکیک شده است. تغییرات جانبی در سرعت موج P در رسوبات قدیمی Q1m نشان می دهد که ساختگاه شهر رشت در این قسمت دارای تغییر جانبی زیادی است. موقعیت ساختمان های تخریب شده در زلزله 1369 در بستر شهر رشت عموما در این واحد رسوبی واقع است.

در این مقاله خطر زمینلرزه در استان خوزستان بر اساس روش احتمالی برآورد شده و منطقه از نظر خطر نسبی زمینلرزه پهنه بندی شده است. محدوده مورد مطالعه منطقه ای محصور بین 46.7 تا 52.5 درجه طول شرقی و 29.5 تا 34 درجه عرض شمالی است. هشت چشمه بالقوه لرزه زا در منطقه شناسایی و به صورت حجمی مدل شده اند. پس از برآورد پارامترهای هر چشمه شامل مقادیر a،b  و بیشینه بزرگی مورد انتظار، شتاب حاصل از فعالیت چشمه ها به روش احتمالی در 12000 نقطه برای دوره بازگشت 475 سال برآورد شد. بر اساس نتایج به دست آمده، منطقه از نظر سطح خطر به پنج بخش تقسیم می شود: سطح خطر بسیار پایین و شتاب کمتر از 0.1، سطح خطر پایین و شتاب 0.1 تا 0.15، سطح خطر متوسط و شتاب 0.15 تا 0.2، سطح خطر نسبتا بالا و شتاب 0.2 تا 0.3 و سطح خطر بالا با شتاب بیش از 0.3.

جهت اکتشاف تله های نفتی در منطقه ساوه که بخشی از حوضه رسوبی قم می باشد، عملیات گرانی سنجی در طول 47 پروفیل در 1433 ایستگاه طراحی و انجام پذیرفت. پس از انجام تصحیحات لازم و حذف اثرات ناحیه ای، نقشه های باقی مانده گرانی تهیه شده. تعیین پارامترهای هندسی و فیزیکی آنومالی های مشخص شده از مسایل اساسی و مهم در تفسیر کمی نتایج گرانی سنجی برای هر گونه تصمیم گیری بعدی است که می تواند در مدیریت هزینه های کلان موثر واقع گردد. از این رو در مقاله حاضر داده ای گرانی منطقه مورد مدل سازی دو و سه بعدی معکوس قرار گرفت. برای این منظور از نرم افزار Modelvision Pro استفاده شد. تفسیر نتایج مدل سازی دو و سه بعدی نشان داد که اکثر ساختارها در عمق کمتر از 1000 متری واقع شده اند که گویای این واقعیت است که این ساختارها احتمالا در تشکیلات قرمز فوقانی بوجود آمده اند و چین خوردگی ها مربوط به سازند قم نمی باشند.

افیولت ملانژهای منطقه مورد مطالعه (رباط-خبر) قسمتی از افیولیت های شهر بابک است که در امتداد کمربند افیولیتی نایین-بافت قرار گرفته اند. در بررسی این منطقه، با توجه به پتانسیل مجموعه های افیولیتی در دارا بودن مواد معدنی همچون کرم و منگنز به خصوص در سنگ های مافیک والترا مافیک، از داده های مغناطیس هوایی و دورسنجی استفاده شد، که انجام فیلترهای برگردان به قطب، مشتق اول و ادامه فراسو بر روی داده های مغناطیس هوایی باعث شناسایی آنومالی ها و تشخیص سطحی بودن و عدم گسترش آنها در عمق شد. استفاده از نسبت های باندی (4.7-4.1-2.3±4.3) و (4.7-3.4-2.1) سنجیده آستر در تعیین سنگ های مافیک والترامافیک مجموعه افیولیت ملانژ منطقه کمک کرد.

تخمین درست و دقیق موجک چشمه لرزه ای در پردازش و تفسیر داده های لرزه ای بازتابی بخصوص در وارون سازی داده ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. تا کنون روش های مختلفی برای تخمین موجک معرفی شده است. در این مقاله روش جدیدی بر مبنای تبدیل موجک گسسته برای تخمین موجک چشمه معرفی می شود. در این روش با تجزیه لگاریتم طیف دامنه ردلرزه، طیف دامنه موجک بدست می آید، سپس با فرض فاز کمینه یا فاز صفر برای موجک، موجک چشمه تخمین زده می شود. روش بر روی داده های مصنوعی و واقعی اعمال گردید. نتایج نشان می دهند که روش مذکور می تواند با دقت خوبی موجک چشمه را تخمین بزند.

در مطالعات و تحقیقاتی که تا کنون از سوی دانشمندان علوم زمین صورت گرفته، وجود شکستگی های بزرگ در پی سنگ ایران قطعی است. با توجه به عمق زیاد پی سنگ در ایران و قرارگیری ضخامت زیادی از رسوبات بر روی آن، شناسایی و تشخیص نوع حرکات این گسل ها تنها از راه های غیرمستقیم میسر بوده است از جمله استفاده از اطلاعات مغناطیس سنجی هوایی، گرانی سنجی، استفاده از نقشه های خطوط هم ضخامت، تغییرات رخساره ای، بررسی های ساختمانی قشر رسوبی روی پی سنگ و ....گسل پی سنگی کازرون - برازجان (قطر-کازرون) از جمله شکستگی های بزرگی است که در جنوب ایران مرز زاگرس ساده چین خورده و فروافتادگی دزفول را تشکیل می دهد (C.J. Talbot & M.Alavi, 1996) شکل (1). این شکستگی در سطح زمین به صورت یک منطقه گسلی عریض است که دو روند شمالی جنوبی و کم و بیش موازی در آن دیده می شود. این دو روند در مجموع به صورت دو گسل راستالغز کازرون و برازجان معرفی شده اند (ساجدی، 1386). مطالعاتی که پیشتر از سوی برخی از پژوهشگران انجام گرفته است(Falcom 1974; Baker et al., 1993; Berberian, 1995; Talbot and Alavi, 1996)  گسل کازرون را به عنوان گسلی راست گرد معرفی کرده است. همچنین حرکات عمودی آن در قسمت های مختلف مشاهده شده است .(M. Sepehr and J.W. Cosgrove, 2005) در این تحقیق سعی شده حرکات مختلف گسل و وضعیت فعالیت آن در زمان های گوناگون نشان داده شود. برای این منظور اطلاعات حاصل از چاه اکتشافی و خطوط لرزه نگاری منطقه کوه کاکی واقع در 70 کیلومتری جنوب شرقی شهر بوشهر مورد استفاده قرار گرفته است.

آبهای زیرسطحی هدفی مناسب برای مقایسه روش های مقاومت ویژه و GPR می باشند، که در این مقاله این مطلب مورد بررسی قرار گرفته است. در پروفیل با شرایطی متفاومت بر روی قنات آب در نظر گرفته شد و دو روش مذکور از نظر عمق نفوذ و قدرت تفکیک مورد مقایسه قرار گرفتند. GPR در به نقشه درآوردن مرزهای ناگهانی  (sharp)بسیار موفق عمل می کند، در صورتی که عمق نفوذ آن در محیط های رسانا بسیار پایین بوده و استفاده از آن در اینگونه محیط ها مگر در شرایطی که هدف در عمق کمی واقع است توصیه نمی شود. روش مقاومت ویژه در مقایسه با GPR از قدرت تفکیک پایین تری برخوردار بوده و در آشکارسازی مرزهای تدریجی موفق عمل می کند.

مقاله حاضر به بررسی رفتار لایه F2 یونسفر در زمان دو طول ژئومغناطیسی در سال 2006 و 2007، می پردازد. نمودارهای پربندی انحراف فرکانس بحرانی لایه F2 یونسفر در زمان طوفان ژئومغناطیسی و مقایسه آن با تغییرات مولفه افقی میدان ژئومغناطیسی H، همچنین تغییرات اندیس ژئومغناطیسی Dst در بازه روزهای طوفان، فاز مثبت در زمان طوفان ژئومغناطیسی را نشان می هد. با استفاده از داده ای سونداژ قائم یونسفری میتوان تغییرات زمانی یونسفر در زمان طوفان ژئومغناطیسی را بررسی نمود.

در اغلب داده های لرزه ای بازتابنده های کم عمق توسط امواج انکساری و رسید های مستقیم پوشیده می شوند و مشاهده این پدیده ها را مشکل می ساند. تبدیل ردلرزه شعاعی یک تبدیل ساده برای بردن داده ها از حوزه x-t به حوزه سرعت ظاهری و زمان سیر است. فرکانس ظاهری امواج انکساری و رسیدهای مستقیم در حوزه ردلرزه شعاعی به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. با این دانسته و اعمال صافی های فرکانسی، شامل صافی های پایین نگذر و میان گذر، در حوزه ردلرزه شعاعی این پدیده ها می توانند کاهش پیدا کنند. در این مقاله تضعیف امواج انکساری و رسیدهای متسقیم روی دسته برداشت چشمه مشترک های مربوط به یک خط برداشت انجام شده است. با تشکیل مقطع برانبارش شده مربوط به این خط، نتیجه نشان می دهد که حذف امواج انکساری و رسیدهای مستقیم با استفاده از تبدیل ردلرزه شعاعی باعث آشکارسازی قابل توجه بازتاب های کم عمق شده است. در حالی که اگر از روش حذف یا بریدن برای تضعیف امواج انکساری و رسیدهای مستقیم استفاده کنیم، بازتاب های کم عمق قرار گرفته در پشت این پدیده ها از بین می روند و عملا آشکارسازی بازتاب های کم عمق غیرممکن می شود.

آنالیز AVO با سه ابزار قدرتمند امواج غیر تبدیلی P-P، امواج تبدیلی برشی P-Sv و کراس پلات های هردوگرامی قادر به تشخیص هر نوع مخزن گازی ماسه سنگی است. به کارگیری تکنیک هردوگرام در تفسیر کراس پلات های AVO روشی نو محسوب می شود. شباهت روند زون های زمینه و آنومال، استفاده از این روش را اجتناب ناپذیر کرده است. در شیوه کراس پلاتی هردوگرامی ابتدا کراس پلات کل نقاط زمینه رسم می شود و در مرحله بعد کراس پلات پخش آنومال (اشباع آبی و گازی) بر روی نقاط زمینه پلات می شود و زوایای پلاریزاسیون با هم مقایسه می شود. در این مطالعه که در دشت گرگان انجام شده و طیف وسیعی از نشانگرها (نشانگرهای تبدیلی و غیرتبدیلی) را شامل می شود ابتدا به کمک نشانگر ضریب سیال، دو زون مخزنی در مقطع برگردان شده نشانگر مذکور شناسایی شده است و نکته جالب توجه این است که چاه 3-الف گرگان به هیچ کدام از این دو زون برخورد نکرده و تنها با یک زون گازی بسیارکوچک در ناحیه ای دیگر مواجه شده است. نتایج به دست آمده حاکی از این است که عموما روند زمینه و زون گازی در این کراس پلات ها یکی بوده و تفاوت در نحوه توزیع نقاط می باشد. در ضمن مقادیر زاویه پلاریزاسیون کراس پلات ها در حالت تبدیلی منفی و در حالت غیرتبدیلی مثبت بوده است. از نتایج جالب به دست آمده دیگر، شکل مشخصه اوالی (بیضوی کشیده) در هر دو زون گازی در کراس پلات زوایای برانبارشی تقریبا قایم مقابل بازتابندگی امپدانس موج تراکمی است که در حالت آبی و زمینه چنین شکلی را نداریم. در ضمن تغییر مقیاس کراس پلات ها به حالت لگاریتمی و نیمه لگاریتمی توصیه نمی شود و تاکید می شود که کراس پلات ها در حالت های مدلیزه، کاملا ایده آل بوده و در تفسیرهای واقعی به علت تاثیر اثر زمینه عملا کاربردی ندارند. با توجه به فقدان اطلاعات زمین شناسی می توان به ماسه ای بودن (شیلی نبودن) زون های احتمالی مخزنی به کمک کراس پلات های هودوگرامی پی برد.

در حل مسایل وارون مگنتوتلوریک تابع هدفی متشکل از عدم انطباق داده ها با پاسخ مدل مقاومت ویژه زیر سطح زمین و معیار خاصی از آن مدل کمینه می شود. اینگونه مسایل عموما از نوع مسایل وارون غیرخطی می باشند که روش استاندارد حل آنها وارون سازی خطی تکرار شونده است و رایج ترین آنها الگوریتم گاوس-نیوتن (GN) می باشد. روش دیگری که به منظور خطی کردن مسایل وارون غیرخطی کاربرد دارد، روش گرادیانهای مزدوج غیرخطی (NLCG) است که در آن با استفاده از تکنیک گرادیانهای مزدوج دیگر نیازی به حل مسایل وارون خطی شده به طور کامل نمی باشد. کارایی این روش نسبت به روش GN هم از نظر حافظه کامپیوتری مورد نیاز و هم از نظر زمانی که cpu صرف یافتن حل های دقیق می کند بسیار بیشتر است. بدین دلیل که در الگوریتم NLCG از دو کار سنگین و فشرده محاسباتی که در هر مرحله از روش GN انجام می شود، اجتناب شده است: یکی محاسبه ماتریس کامل ژاکوبین مربوط به عملگر مدلسزا پیشرو و دیگری حل کامل یک سیستم خطی روی فضای مدل. در این مقاله روش گرادیانهای مزدوج غیرخطی برای محاسبه پاسخهای تثبیت شده مسایل وارون دوبعدی مگنتوتلوریک بکار برده شده و کارایی این روش با اعمال آن بر داده های مقاومت ویژه و فاز حاصل از یک مدل زمین دوبعدی مورد بررسی قرار گرفته است.

آلودگی های ناشی از فعالیت های معدن کاری خصوصا معادن فلزی نظیر سرب و روی و عدم انتخاب محل مناسب انباشت باطله های حاصل اثرات مخربی روی محیط زیست دارد. از این رو بررسی امکان آلودگی و تعیین مناطق آلوده شده می تواند در مدیریت بهتر فعالیت های معدنی کمک شایانی نماید. با توجه به اینکه در اینگونه موارد ورود عناصر مختلف فلزی سمی به چرخه آب زیرزمینی می تواند سبب تغییرات قابل توجهی در رسانندگی زمین های اطراف محدوده های معدنی گردد از این رو روش های ژئوفیزیکی الکتریکی مقاومت ویژه و قطبش القایی (IP) به همراه روش های الکترومغناطیسی در شناسایی محدوده های آلوده شده و شیوه گسترش آن می توانند نقش مهمی را ایفا نمایند. در این مقاله داده های الکترومغناطیسی با فرکانس خیلی پایین (VLF) همراه با داده های مقاومت ویژه و IP مربوط به معدن سرب و روی تاش شاهرود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته تا اثرات مخرب زیست محیطی آن مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بررسی ها و مدل سازی های صورت گرفته نشان می دهد که باطله های معدنی توانسته اند مناطق پایین دست محدوده معدنی را تا فاصله بیش از 60 متری با گسترش جانبی 30 متر و تا عمق متوسط 25 متر آلوده نمایند.