همایش ملی توسعه فناوری در صنعت نفت
سال:1383 | دوره:2 |تعداد مقالات:111

المان های سوختی استفاده شده در راکتورهای تحقیقاتی و جنس دیواره آنها معمولا از آلیا‍ژ های آلومینیوم می باشند. یکی از مشکلات موجود در راکتورهایی با بدنه آلومینیومی ایجاد تاول هایی بر روی سطح جداره آنها می باشد. این موضوع در بازرسی های دوره ای صورت گرفته از جداره داخلی استخر یکی از راکتورهای تحقیقاتی مشاهده گردیده است. در این تحقیق سعی شده است تا ماهیت این تاول ها که از نوع هیدروژنی می باشند بررسی شود و به عوامل مهم ایجاد کننده این تاول ها و منابع تولید هیدروژن پرداخته شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

تشخیص و تعریف دقیق سیستم شکستگی ها در مخازن کربناته نقش مهمی در مطالعات مخازن و توسعه میادین نفتی و گازی را دارد. لذا بررسی و مطالعه مغزه های بدست آمده از حفاری زمانی کارایی خود را خواهد داشت که مغزه ها قادر به نشان دادن موقعیت فضایی سیستم شکستگی ها باشند، از این رو به روش های متعددی تلاش می کنند که مغزه ها را جهت یابی کنند. در این مقاله فهرستی از تکنولوژی های موجود در صنعت نفت معرفی شده و نحوه عملی کاربرد یکی از ابزارهای موردنیاز برای جهت  یابی مغزه ها به همراه آخرین روش ارایه گردیده است. در کشور ما تاکنون هیچ گونه ابزار جهت بریدن مغزه های جهت دار بکار گرفته نشده، در صورتی که هم اکنون ابزارهای ویژه مغزه گیری جهت دار هم برای چاههای عمودی و هم برای چاههای جهت دار و افقی در دسترس می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در اختیار داشتن فن آوری پیشرفته از مهمترین عوامل تعیین کننده پیشرفتگی یک کشور است. تا جایی که Girvan در این رابطه اظهار می دارد، "فاصله تکنولوژیک" میان کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته بزرگترین عامل واحدی است که زیر بنای "فاصله درآمد" میان آنهاست. با این حال، نگاهی به قانون جدید سرمایه گذاری خارجی نشان می دهد که قانون گذار ایران تلاشی جهت وادار نمودن سرمایه گذاری خارجی به انتقال فن آوری یا سوق دادن سرمایه گذاری به سوی تولیدات با فن آوری بالا (High Tech) نداشته است. البته، آن چنان که Scott و همکارانش  ابراز نموده اند "انتقال موفقیت آمیز فن آوری با صرف جابجایی فن آوری به محیطی جدید حاصل نمی شود. "و طبق گفته Maredia و همکارانش" انتقال تکنولوژی نه تنها به معنی جابجایی عین فن آوری است بلکه اطلاعات، آموزش، دستورالعمل های پشتیبانی کننده، و مقررات را نیز در بر میگیرد."مساله این تحقیق آن خواهد بود که آیا قوانین و مقررات یا قراردادهای منعقد شده با خارجیان زمینه را برای جلب وجذب بهترین و کارآمد ترین فناوری های مرتبط با صنایع مربوطه در ایران فراهم آورده است یا خیر؟

در گذشته کلیه مراحل اجرایی یک پروژه تعمیراتی اعم از زمان بندی، مراحل انجام پروژه، ارتباط بین قسمتهای مختلف و جمع آوری و ثبت اطلاعات، بصورت سنتی و کم و بیش ناقص انجام میشد. امروزه اهمیت اقتصاد باعث رشد و تکامل ارتباطات و استفاده روز افزون از فناوری اطلاعات در همه شئون کار و زندگی از جمله برنامه ریزی شده است. با توجه به تولید روزانه 2 میلیارد فوت مکعب گاز و 80000 بشکه میعانات گازی به ارزش حدود 5 میلیون دلار (به قیمت متوسط جهانی) در فاز 2 و 3 پارس جنوبی، برنامه ریزی و اجرای منظم تعمیرات اساسی در این دو فاز از اهمیت ویژه ای برخوردار است بطوری که بازای هر روز تعجیل در زمان تعمیرات در هر فاز بیش از 2 میلیون دلار صرفه جویی اقتصادی حاصل می شود.در یک سیستم برنامه ریزی صحیح، پیاده سازی ارتباط مناسب جهت تبادل اطلاعات میان ارکان پروژه از ضروریات می باشد. تکنولوژی اطلاعات ابزار سودمندی است که در این زمینه مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از تکنولوژی اطلاعات، یک پروژه تعمیراتی کاملا منظم و در کمترین زمان انجام می شود. تهیه یک سازمان مناسب، گردش کار، سیاست گذاری مبتنی بر اصول فنی، استفاده از نرم افزارهای مدیریت تعمیرات و نرم افزارهای برنامه ریزی، مقدمه اجرای یک برنامه تعمیراتی منظم و بهینه می باشد. در این مقاله نحوه تعریف هر پروژه و برنامه ریزی آن و زیر ساخت های نرم افزاری و سخت افزاری لازم بکار گرفته شده در فاز 2 و 3 پارس جنوبی مورد بررسی قرار می گیرد.

با توجه به حیاتی بودن جریان مداوم نفت در کشور، اهمیت ساخت و تسلط بر تکنولوژی سیستمی که موجب تضمین جریان این مایع حیاتی در کشور گردد بر کسی پوشیده نیست.سیستم عیب یاب هوشمند، سیستمی است که با استفاده از جریان نفت در داخل لوله ها حرکت کرده و با استفاده از سنسورهای مناسبی که در آن تعبیه شده است، وجود و موقعیت نقاط خوردگی و نقاطی که دارای هندسه متفاوتی نسبت به حالت اولیه می باشند و همچنین خم های موجود در طول لوله را آشکار می کند. استفاده از این سیستم با اعلام موقعیت نقاط معیوب در طول خط و ایجاد امکان ترمیم این قسمت ها، نه تنها باعث برقراری جریان نفت مصرفی و صادراتی شده بلکه با پیشگیری از شکست لوله های نفت، مانع از هدر رفتن مقدار زیادی نفت و آلودگی محیط زیست می گردد. همچنین ساخت این سیستم از خروج مقدار زیادی ارز جلوگیری کرده و ضمن بالا رفتن توان تکنولوژیک داخلی، باعث عدم وابستگی کشور در این زمینه می گردد.

به منظور حفاظت کاتدی سکوها و خطوط انتقال گاز و نفت دریایی از آندهای فداشونده آلومینیم و روی استفاده می شود. بواسطه هزینه کمتر، بازده بیشتر و کاهش وزن نهایی سازه، بیشتر آندهای آلومینیمی به کار می رود. با توجه به اینکه تحقیقات چندانی روی عملکرد Bi بر رفتار الکتروشیمیایی این آندها صورت نگرفته، در این تحقیق به این موضوع پرداخته شده است. در این راستا برای بررسی الکتروشیمیایی از تستهای پتانسیو دینامیک، پتانسیواستاتیک، گالوانواستاتیک، و بررسی راندمان در محیط آب دریای مصنوعی استفاده شد. سپس نمونه ها توسط میکروسکوپ الکترونی SEM و آنالیز EDAX مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت با استفاده از سیستم Image Analyzer نحوه توزیع حفره ها، اندازه حفره ها و درصدی از سطح که توسط حفره ها پوشیده شده اند تعیین شد. بر اساس این بررسیها مشخص شد که افزودن بیسموت در محدوده غلظت 0.3% تا 0.5%به همراه روی در غلظت 5% باعث فعال شدن آلومینیم و شکسته شدن پوسته پسیو محافظ سطحی می شود.

بسیاری از مخازن ایران با وجودی که به نیمه دوم عمر خود رسیده اند هنوز ناشناخته مانده اند و برای ارایه روشهای ازدیاد برداشت، شناخت دقیق خصوصیات مخزن و مکانیزمهای حاکم بر آن ضروری است. کمبود نیروی انسانی متخصص برای حل معضلات اساسی صنایع بالادستی امری کاملا واضح است و دانشگاههای معتبر داخلی نیز، چند سالی است که در سطوح کارشناسی ارشد و دکترا اقدام به پذیرش دانشجو نموده اند، همچنین تعداد زیادی از دانشجویان نیز در قالب طرح ضربت وزارت نفت، به دانشگاههای معتبر دنیا اعزام شده اند دانشگاههای معتبر دنیا با تخصصی کردن گروهها، آموزش و تحقیقات را در راستای اهداف معینی پیش می برند طوری که در این گروهها موضوع اصلی تحقیق، یک مساله خاص متناسب با معضلات اساسی صنعت آن کشور و یا دنیا می باشد بنظر می رسد یکی از بهترین راههای انتقال بهینه و موثر تکنولوژی، تخصصی کردن تیم ها برای پرداختن به موضوعات خاص باشد در این مقاله تجربه دانشگاههای معتبر در تخصصی کردن گروهها، محاسن اجرای آن در کشور ما، نحوه انتقال تکنولوژی از این طریق، ضرورت ایجاد مرکز انتقال تکنولوژی نفت و نیز ضرورت بازنگری در جدول دروس مهندسی نفت متناسب با نیازهای اساسی صنعت و انتقال تکنولوژی پرداخته می شود. با تشکیل گروههای تخصصی در دانشگاههای معتبر داخلی و استفاده از پتانسیل اساتید داخلی، اساتید ایرانی مقیم خارج، اساتید خارجی، دانشجویان طرح ضربت و … می توانیم در آینده ای نزدیک نه تنها معضلات اساسی صنایع بالادستی را حل کنیم بلکه قادر خواهیم بود که تکنولوژیهای مورد نیاز را نیز در مختصات بومی تولید کنیم.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

 این پروژه توزیع تراوایی در پهنه یک میدان نفتی بنگستانی با استفاده از داده های چاه آزمایی طی دو مرحله بدست آمده است. مرحله اول بررسی زمین شناسی و شناخت خصوصیات مخزن و سپس تفسیر کلیه اطلاعات چاه آزمایی انجام شده در این میدان می باشد. برای این کار پس از کنار گذاشتن اطلاعات ناقص و غلط و گردآوری اطلاعات مربوط به خواص پی وی تی سیال مخزن و خواص پترو فیزیکی سنگ مخزن نهایتا هشت حلقه چاه در مخزن ایلام و 14 حلقه چاه در سروک با استفاده از نرم افزار پن سیستم تفسیر شدند. در این تفسیرها مدلهای دینامیکی ممکن مخزن شبیه سازی شدند و اطلاعات مهمی از قبیل تراوایی - ضریب پوسته - فشار اولیه مخزن - طول شکاف - پارامترهای مخزن شکافدار (w و l) - فاصله تولیدی از مرز مخزن - آبده و گسل - نوع نیروی رانش بر مخزن و شعاع ریزش ثقلی چاه بدست آمد. مهمترین نتیجه ای که از آنالیز چاه آزمایی میدان بصورت یکجا بدست آمد اینست که مدل تولید مخزن، مخزن شکافدار است. مرحله دوم پروژه بدست آوردن توزیع تراوایی در مخزن با استفاده از نقاط معلوم (چاهها) از طریق نرم افزارجویز است. در مخزن ایلام بدلیل تعداد کم داده های معلوم توزیع تراوایی غیر ممکن است. در مخزن سروک تعداد داده های معلوم بیشتر از ایلام است که با وجود اشکالات ولی با نهایت تلاش و کوشش توزیع تراوایی در مخزن انجام گرفت. از تطابق تراوایی و تخلخل مغزه های گرفته شده در چاه 14یک رابطه بین تراوایی و لگاریتم تخلخل بدست آمد. از تعمیم این رابطه برای کل پهنه مخرن تراوایی در چاههای دیگر بدست آورده شد. سپس از تراوایی های بدست آمده در چاه ها بعنوان نقاط معلوم برای بدست آوردن توزیع تراوایی درپهنه مخزن استفاده گردید که مراحل انجام شده برای توریع تراوایی تفسیر چاه آزمایی نیز تکرار شد. مقایسه توزیع تراوایی بدست آمده از مغزه با توزیع تراوایی تفسیر چاه آزمایی نشان میدهد. 1- توزیع تراوایی در پهنه مخزن حاصل از دو روش همدیگر را تایید نمی نمایند. 2- از اطلاعات مغزه ها جهت بدست آوردن توزیع خواص (تراوایی - تخلخل - درصد آب و …) در پهنه مخزن نمی توان استفاده نمود. 3- بدلیل وجود اختلاف زیاد تراوایی (مغزه و تفسیر چاه آزمایی) در بعضی از نقاط مخزن مدل ترکدار بودن مخزن را تایید می نماید.

یکی از مهمترین تجهیزات موجود در واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمیایی، برج تقطیر است. به همین خاطر در بعضی مراجع از آن به عنوان قلب واحد یاد شده است. در افزایش ظرفیت واحدهای شیمیایی، برج های تقطیر همواره جزو گلوگاه های اصلی محسوب می شوند. روش متداول مورد استفاده برای بهینه سازی برج های سینی دار، تعویض سینی ها با سینی های ویژه و یا استفاده از آکنه به جای سینی  است. اما روش جدیدی که به تازگی ظهور نموده است، استفاده از شبیه سازهای هیدرودینامیکی می باشد. برای اجتناب از وقوع پدیده های نامطلوبی نظیر انواع طغیان، این برج  ها به گونه ای طراحی می شوند که حداکثر در نقطه حدود 85 % طغیان کار کنند. بدین ترتیب همواره 15% از ظرفیت برج بدون استفاده باقی می ماند. اما با استفاده از شبیه سازهای هیدرودینامیکی که قادر به شبیه سازی دقیق برج های تقطیر می باشند، می توان با پیش بینی وقوع پدیده های نامطلوب و با استفاده از یک الگوی کنترلی مناسب، ظرفیت عملیاتی برج های تقطیر را به بالای 95% طغیان رساند. بدین ترتیب با صرف هزینه اندک، می توان به عنوان نمونه ظرفیت یک برج پالایشگاهی را بیش از 10% افزایش داد. این روش برای نخستین بار در سال 1997 توسط شرکت 2nd point و با حمایت مالی سازمان انرژی ایالات متحده در مقیاس نیمه صنعتی به اجرا درآمد. نتایج حاصله نشانگر کارآمدی روش در بهینه سازی برج های تقطیر می باشد. در این مقاله ضمن معرفی مختصر شبیه سازهای هیدرودینامیکی و نحوه بهینه سازی برج های سینی دار به کمک آنها، راهکاری برای دستیابی به این فن آوری ارایه شده است.

در این مطالعه توزیع فضایی ترآوایی مطلق یک مخزن برای اولین بار با استفاده از داده های چاه آزمایی تخمین زده شد. داده های فشار گذرا در 28 حلقه چاه در یک مخزن کربناته تفسیر گردیدند و میزان ترآوایی موثر مخزن در نقاط مختلف تعیین گردید. ترآوایی موثر بین 0.5 تا 29.4 میلی دارسی در چاههای مختلف و لایه های مختلف مخزن بدست آمد. این اطلاعات لایه ها و مناطق با ترآوایی بالا را در مخزن مشخص می کند و حدود روند و جهت تغییر ترآوایی را تعیین می کنند. برای تخمین توزیع فضایی ترآوایی در کل مخزن اطلاعات فوق مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و سپس با استفاده از روش کریجینگ نقشه نقاط هم ترآوا در مخزن ساخته شد. نقشه ترآوایی در سازند سروک میدان جهت افزایش ترآوایی را از مرکز به قسمت های غربی مخزن نشان می دهد. این جهت افزایش در سازند ایلام از قسمت های شرقی به سمت قسمت های غربی مخزن می باشد این نتیجه گیری می تواند راهنمای خوبی برای جلوگیری از حفر چاههای جدید در قسمتهای شرقی مخزن باشد. نقشه های ترآوایی بدست آمده همخوانی خوبی با دیگر اطلاعات مخزنی مانند پتانسیل تولید و تاریخچه تولید را، نشان می دهند.

با توجه به نقش مهم شرکتهای مهندسی مشاور در انجام پروژه های نفتی و دستیابی به تکنولوزی و دانش فنی روز روند تکامل این شرکتها در کسب دانش فنی و تکنولوژی در 6 مرحله بررسی می گردد:•مرحله بهره برداری (operation)•مرحله ساخت و نصب (Erection&construction)•مرحله مهندسی تفضیلی (Detail design)•مهندسی پایه (Basic design)•مرحله طراحی مفهومی (licence)•مرحله تحقیق و توسعه (R&D)هدف از ارایه این مقاله یافتن دلیل عدم حضور شرکتهای داخلی در مرحله مهندسی پایه و دستیابی به دانش فنی و تکنولوژی آن و  تا حد ممکن ارایه راهکار مناسب جهت حل این مشکل می باشد.به این منظور مباحث زیر مورد بررسی قرار می گیرد:-  ضرورت دستیابی به تکنولوژی و دانش فنی جهت خود کفایی-  مراحل توسعه تکنولوژی در شرکتهای مهندسی مشاوره نفتی- پرداختن به احداث پتروشیمی ها از سال 42 تا سال 72- پرداختن به احداث پتروشیمی ها از سال 72 تا سال 80- بررسی دو شرکت خارجی- علت عدم حضور شایسته شرکتهای ایرانی در مرحله مهندسی پایه- راهکارهای پیشنهادی

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

امنیت انرژی، خطر تخریب محیط زیست، دسترسی نابرابر مردم جهان به انرژی و سرمایه گذاری و زیر ساخت های عرضه انرژی از چالش هایی هستند که ضرورت همکاری های بین المللی را دو چندان کرده است. افزایش میزان مبادلات انرژی تابعی از تقاضا برای آن است که این نیز به نوبه خود تابعی از رشد اقتصادی کشورها محسوب می شود. رشد سریع تقاضای انرژی در کشورهای در حال توسعه سبب خواهد شد که تقاضای جهانی انرژی در سال های آتی به طور متوسط سالیانه 2 درصد رشد کند.همگان براین باورند که انرژی یک موضوع جهانی است و بنابراین، بدون همکاری های بین المللی نمی توان مسایل مختلف مرتبط با آن را حل کرد و چون نفت هنوز بزرگ ترین سهم را در سبد مصرفی کل انرژی حفظ کرده است، رقابت قدرت های بزرگ اقتصادی، سیاسی و نظامی برای دسترسی به منابع نفت و گاز خاورمیانه، حتی بیش از گذشته ادامه دارد که این موضوع فرصت ها و تهدیدهایی را برای کشورهای منطقه ایجاد می کند.

 نفت بعنوان مهمترین منبع انرژی و اصلی ترین منبع درآمد کشور نقش بسزای در اقتصاد ایران دارد. علاقه کشورهای جهان به در اختیار داشتن این ماده حیاتی صنعت، آن را به محصولی استراتژیک تبدیل کرده است که توسعه صنعتی و رشد اقتصادی بدون آن با مشکلات زیادی روبرو است. از این رو اهمیت اطلاعات موجود در این صنعت بسیار بالاست و از دست رفتن این اطلاعات به هر دلیلی هزینه های بسیار زیادی را برای کشور به همراه خواهد داشت.تا چند سال قبل، اطلاعات 90 ساله صنعت نفت ایران، به روشهای سنتی در بایگانیها نگهداری می شد، که خطر احتمال از دست رفتن اطلاعات در اثر حوادث مختلف وجود داشت، ضمن آنکه جستجوی اطلاعات در بایگانی ها با مشکلات زیادی روبرو بود.در سال 79 شرکت مناطق نفت خیز جنوب تصمیم گرفت سیستمی برای مدیریت و ارشیو مستندات تهیه کند تا با این مشکلات مواجه نباشد. این شرکت طی مناقصه ای بین المللی از شرکتهای فعال در این زمینه دعوت به همکاری کرد. برنده این مناقصه شرکت زمین پردازش گوهر بود که با همکاری شرکت انگلیسی (HAMPTON DATA SERVICES (HDS این پروژه را به انجام رساند.

صنعت پتروشیمی در ایران همواره مورد توجه دولتمردان قرار داشته است و سرمایه گذاری های زیادی در آن صورت گرفته است. در نتیجه اقدامات صورت گرفته، صنعت پتروشیمی ایران دچار تحولات اساسی شده است.بنا بر عقیده بسیاری از صاحبنظران، صنایع پتروشیمی، صنایع ریسک داری محسوب می شوند و هرگونه سرمایه گذاری در آن مستلزم رعایت نکات و ظرافت های خاص است. همچنین روند توسعه و تحولات صنعت پتروشیمی در دنیا حاکی از توسعه پتروشیمی ها مبتنی بر یکسری اولویت ها و ملاحظات خاص است که ریسک سرمایه گذاری را کاهش داده و حاشیه سود را بهبود می بخشد. به عنوان مثال یادگیری و دستیابی به تکنولوژی در برخی حوزه های کلیدی از نکات قابل توجه در سرمایه گذاری های جدید است.حال یکی از نکات مهم در برنامه های توسعه پتروشیمی ایران شناسایی و تحقیق پارامترهای موثر در تعیین این اولویت ها و حوزه های مطلوب جهت سرمایه گذاری است.در این مقاله سعی شده است پارامترهای منابع طبیعی، تکنولوژی و بازار در تعیین اولویت های صنعت پتروشیمی مورد بررسی قرار گیرد، همچنین صنعت پی وی سی ایران و طرح های در دست اقدام در این صنعت مورد مطالعه قرار گرفته است.

جوشکاری یکی از مهمترین فرآیندها در تولید می باشد است که جایگاه خاصی را در صنایع مختلف خصوصا در صنایع وابسته به نفت دارد. متخصصان این علم بر این باورند که جوشکاری پر عیب ترین روش تولید است. بنابراین با تهیه و تنظیم دستورالعمل ها، استانداردها و آزمایشات دقیق کنترل کیفیت، سعی در کنترل عیوب ناشی از جوشکاری دارند. اما رعایت اصول فنی در جوشکاری به انضمام انجام تست های تشخیص کیفیت جوش می تواند به تنهایی ضامن سلامت و کارایی اتصالات جوشی در شرایط کاری باشد؟ این مقاله با بررسی جوشکاری خانواده خاصی از فولادها (فولادهای زنگ نزن آستنیتی)، نشان می دهد که یک اتصال جوشی با وجود موفقیت در آزمون های کنترل کیفیت با مشکلاتی در شرایط کاری مواجه شده است و خاطر نشان می کند که به همراه توسعه و به کارگیری تکنولوژی جوشکاری، آشنایی با متالورژی جوشکاری نیز ضرورتی انکارناپذیر در تضمین سلامت اتصالات جوشی است. با توجه به کاربرد فزاینده جوشکاری در صنعت نفت، همچنین جایگاه خاص فولادهای زنگ نزن در تاسیسات این صنعت در شرایط متنوع دمایی، تنشی و محیطی، مقاله حاضر که خود برگرفته از یک تجربه صنعتی است می تواند تجربه ارزنده ای را به متخصصان عزیز کشورمان در این صنعت انتقال دهد.

بیش از صد سال از حفر اولین چاه نفت در ایران می گذرد و صنعت نفت کشور در طی سده اخیر، فراز و نشیب های فراوانی را طی کرده است. اما به اذعان تمامی صاحبنظران، هنوز ایران به جمع توسعه دهندگان تکنولوژیهای صنعت نفت نپیوسته است. علیرغم دستاوردهای حاصله در حوزه بهره برداری، تعمیر و نگهداری و حتی مهندسی، سطح قابلیتهای تکنولوژیکی این صنعت، هیچگاه در حد توانمندیهای لازم برای توسعه و تجاری سازی تکنولوژیهای جدید و کاربردی نبوده است. اهیمت این موضوع زمانی آشکار می شود که بدانیم برخی کشورها با گذشت کمتر از دو دهه از زمان ورودشان به عرصه این صنعت، امروزه به عنوان صادر کننده تکنولوژیهای نفتی به دیگر کشورهای جهان شناخته می شوند و درآمد آنها از محل فروش و انتقال تکنولوژی از درآمدهای صادرات نفت خام بیشتر است.از سوی دیگر، انجام پروژه های مختلف انتقال تکنولوژی، در عمل به افزایش سطح قابلیتهای تکنولوژیکی صنعت نفت کشور تا حد توانمندیهای لازم برای توسعه تکنولوژی کمک نکرده است. لذا در این مقاله مزایای ترکیب هوشمندانه تحقیقات با انتقال تکنولوژی بررسی شده و این رویکرد بعنوان گزینه ای استراتژیک جهت توسعه تکنولوژی در صنعت نفت کشور پیشنهاد می گردد. مروری بر دستاوردهای ارزشمند پژوهشگاه صنعت نفت در پیروی از این رویکرد، کارایی عملی روش پیشنهادی را در محیط کشور تایید می کند.

لزوم کاهش خطرپذیری لرزه ای در شهر ها و مناطق صنعتی ایجاب می کند که برنامه ریزی منظم متناسب با منابع و اولویت بندی مناسبی انجام گیرد. برنامه ریزی دقیق و علمی برای کاهش میزان خطرپذیری باید بر مبنای در دست داشتن اطلاعاتی در مورد میزان کل خسارات بوجود آمده در یک زلزله احتمالی و نیز روشی جهت برآورد میزان هزینه های کاهش خطرپذیری و موثر بودن آن در کاهش کل خطرپذیری باشد.تکنولوژی برآورد خطرپذیری لرزه ای و کاربردهای آن در توسعه پایدار تاسیسات صنعتی بخصوص تاسیسات نفتی از طریق برآورد میزان خطرپذیری لرزه ای این گونه تاسیسات در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا معنی خطرپذیری لرزه ای و کاربردهای ارزیابی خطرپذیری لرزه ای توضیح داده شده، سپس روشهای کلی برآورد خطرپذیری لرزه ای و چالشهای برآورد خطرپذیری لرزه ای برای صنایع نفتی و راهکار پیشنهادی برای آن اشاره شده است. در نهایت روش و نتایج مطالعه موردی انجام شده در مورد یکی از تاسیسات صنعتی کشور و چشم انداز مطالعات آینده ارایه خواهد شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هر چند دانش و یادگیری فردی اساس انتقال دانش و تکنولوژی و نتیجتا توسعه سازمانی و ایجاد مزیت رقابتی در سازمان است، ولیکن یادگیری وقتی می تواند مزیت رقابتی را پایدار نماید که بتواند در نتیجه تعامل افراد در گروههای مختلف ایجاد گردد. در سازمانهای یادگیرنده که لازمه آن یادگیری مداوم و همیشگی و دائمی کلیه کارکنان است, تقریبا تمامی تصمیمهای مهم در گروهها اتخاذ می شود و گروهها خود به صورت واحدهای یادگیرنده عمل می نمایند. لازمه توسعه یادگیری گروهی در سازمان, شناخت اساسی از روانشناسی یادگیری، روشهای انتقال و شیوه های متناسب با اهداف یادگیری گروهی و نیز ویژگیها و موانع یادگیری گروهی است که در این مقاله به آن پرداخته می شود. همچنین تجربه یادگیری گروهی پژوهشگاه صنعت نفت در زمینه برنامه ریزی و بکارگیری مکانیزم های جدید یادگیری (گروهی) با هدف انتقال دانش و تکنولوژی ارایه می گردد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر لیتولوژی بر کیفیت آبخوان های موجود در سازندهای سخت است که منطقه مورد مطالعه با مساحتی نزدیک به 652 کیلومتر مربع در غرب شهرستان ارومیه واقع شده است. برای این منظور تعداد 15 نمونه از آب چشمه های مختلف در کل گستره مطالعاتی برداشت گردید. اندازه گیری غلظت کاتیون ها و آنیون های اصلی (HCO3, Cl, SO4, Mg, Ca, Na, K) و برخی خواص آب همچون EC، pH و TDS به روش های استاندارد انجام شد. بر اساس موقعیت نمونه ها در نمودارهای پایپر، دورو و گیبس معلوم گردید که تیپ غالب نمونه های آب زیرزمینی منطقه، بیکربناته و کلسیک بوده و فرآیندهایی چون تعویض یونی (به علت حضور کانی های رسی)، هوازدگی و انحلال سازندهای آهکی و دولومیتی موجود در منطقه عوامل اصلی کنترل کننده شیمی آب چشمه های مورد مطالعه بوده است، همچنین مشخص گردید که بخش اعظمی از تغذیه آب چشمه ها از واحدهای زمین شناسی مشابه (آهک های پرمین و واحدهای تخریبی میوسن) صورت می گیرد و لیتولوژی سازندهای منطقه نقش اصلی را در تعیین کیفیت آب زیرزمینی داشته است.

با توجه به اینکه نحوه تکمیل چاههای نفت که از سالها قبل جهت تولید دبی های جریانی بالای 10هزار بشکه در روز بوده و نظر به افت فشار مخازن و کاهش دبی متوسط تولیدی چاهها، بخش زیادی از پتانسیل تولید بعلت تشکیل رژیم جریانی نامناسب در ستون چاه به هدر رفته و این امر باعث کاهش تولید از چاهها میگردد. این مطالعه معضل مذکور و ارتباط آن با پارامترهای موثر بر تولید در چاه را مورد ارزیابی قرار میدهد که مطابق نتایج بدست آمده؛ تصحیح رشته تولیدی با نصب لوله مغزی با قطر و طول مناسب و با هدف بهبود رژیم جریانی در ستون چاه و به تبع آن بهبود و افزایش تولید از آنرا در بر دارد.نظر به نتایج بدست آمده از مطالعه و بررسی های انجام شده؛ راندن لوله مغزی با قطر و طول مناسب در چاههای شماره 27 و 52 منصوری و 350 و 351 و 352 اهواز بنگستان باعث بهبود وضعیت تولید از این چاهها گردید.

از آنجا که صنعت نفت یکی از مهمترین و قدیمی ترین واحدهای صنعتی در ایران می باشد و با توجه به تعداد بالای ژنراتورهای قدیمی موجود در این صنعت و هزینه بالای جایگزینی آنها، حفاظت این واحدها از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. نشان داده می شود که حفاظت واحدهای با بیش از 20 سال عمر در تشخیص بعضی از شرایط کاری ژنراتور ناتوان بوده و قادر به عملکرد صحیح و حفاظت دقیق ژنراتور نمی باشند. این شرایط را می توان حفاظت حساس اتصال زمین ژنراتور، حفاظت حساس اضافه شار، حفاظت نامتعادلی بار، برقدار شدن ناگهانی ژنراتور و در نهایت هم حفاظت ساده قطع فیور PT را نام برد. در این مقاله دلایل و ضرورت اجرای بهینه سازی حفاظت واحد های قدیمی مطرح شده و در انتها نیز مزایای اجرای این بهینه سازی به کمک رله های حفاظت مجتمع ژنراتور بررسی می شود.

طی چند دهه گذشته سرمایه گذاری جهانی در بخش نفت و گاز با روندی صعودی موجب پیدایش انقلابی تکنولوژیک در صنایع نفت و گاز شده و ظهور پدیده های جدیدی مانند لرزه نگاریهای سه بعدی و چهاربعدی، حفاریهای افقی و چند جانبه و سایر فنون جدید منجر به کاهش خطاها و در نتیجه کاهش هزینه ها و بهبود بهره دهی و تولید میدانهای نفت و گاز گردیده است.فن آوریهای پیشرفته صنعت نفت غالبا در اختیار شرکتهای بزرگ فراملی (که بخش عمده ای از آنها امریکایی هستند) قرار دارد و بهره گیری از این فن آوریها برای کشورهای نفت خیز در حال توسعه با توجه به کمبود سرمایه های ارزی در این کشورها تنها در چارچوب انعقاد قراردادهای نفتی با شرکتهای مذکور میسر بوده است. در سالهای اخیر روند فزاینده ای از گشایش بخش بالادستی صنایع نفت و گاز به روی سرمایه گذاریهای خارجی در کشورهای نفت خیز (و به ویژه کشورهای منطقه) پدیدار گردیده است و این کشورها در بستر سازی برای سرمایه گذاریهای خارجی و جلب سرمایه ها با اعطای امتیازات بیشتر به رقابت با یکدیگر پرداخته اند که عقد قراردادهای مشارکت در تولید و بیع متقابل با نرخ بازگشت سرمایه قابل توجه از این جمله است. در کشور ما نیز از بین روشهای مختلف عقد قراردادهای نفتی، طی سالیان اخیر شیوه سرمایه گذاری به روش بیع متقابل به عنوان تنها راه  قانونی ممکن برای توسعه میادین نفت و گاز به کار گرفته شده است که این شیوه از دیدگاه شرکتهای نفتی بین المللی و نیز از دیدگاه مصالح و منافع ملی کشورمان دارای ویژگیهای متعدد مثبت و منفی است. درحال حاضر در راستای حفظ اصول و ملاحظات اساسی دولت جمهوری اسلامی ایران در قراردادهای نفتی، به ویژه در زمینه جذب و انتقال فناوری های پیشرفته صنعت نفت و گاز چه در چارچوب طرح ها و چه در داخل کشور، رفع اشکالات موجود در قراردادهای بیع متقابل و تکامل آنها در طی زمان ضروری است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

این مقاله بخشی از تلاش دولتهای مختلف برای ایجاد، توسعه و ساماندهی تامین کنندگان تجهیزات و خدمات در صنعت نفت را بررسی می کند. نوع و ابعاد این تلاشها که در قالبهای مختلفی به اجرا درآمده است، از گذشته تا حال تغییر نموده و بسته به شرایط خاص هر کشوری متفاوت بوده است، اما همه این اقدامات در یک قالب کلی مطرح است که «نهاد دولت» مسوولیتهایی در زمینه «پرورشگری» تامین کنندگان تجهیزات و خدمات صنعت نفت دارد و دخالتهای مسوولانه و بلند مدت دولتها، تاثیر مهمی در ارتقای توانمندیهای فعالان این عرصه بر جای گذاشته است. در این مقاله به اجرای برنامه های طولانی مدت و همه جانبه (تجربه برنامه  Norsok در نروژ)، اعمال قوانین و مقررات لازم در برگزاری مناقصه ها و نظارت بر اجرای آنها (تجربه برزیل) و ایجاد خوشه نفت  و گاز (تجربه آمریکا) اشاره می شود. در پایان نیز با جمع بندی این تجارب، اقداماتی برای اجرا از سوی نهادهای حاکمیتی با توجه به ویژگیهای خاص کشور ایران پیشنهاد می شود.

در ایران با توجه به وابستگی شدید اقتصاد کشور به صادرات نفت خام و محصولات وابسته، همواره صنایع نفت و گاز و صنایع وابسته به آنها دارای اهمیت به سزایی هستند.به منظور بالا بردن تولید نفت خام تکنیکهای مختلف ازدیاد برداشت مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله جدیدترین تکنیکها ی مورد استفاده، فرایند ازدیاد برداشت به روش میکروبی است. فرایند ازدیاد برداشت به روش میکروبی نفت شامل استفاده از میکروارگانیسمهای بومی مخازن نفتی و یا استفاده از گونه های خاص باکتریایی خالص شده برای تولید متابولیتهای خاص است که به ازدیاد برداشت نفت کمک می کند."متانوژنها" که از جمله آرکیهای بومی مخازن نفتی می باشند به طرق مختلف مانند تولید گاز و نتیجتا افزایش فشار مخزنی و نیز کاهش گرانروی سیالات مخزنی، شکستن زنجیره های سنگین نفتی و کاهش گرانروی نفت، تولید مواد پلیمری در ایجاد انسداد انتخابی و یا افزایش گرانروی مایع تزریقی، و تولید ترکیبات فعال زیستی در فرایند ازدیاد برداشت مفید واقع می شوند.در این مطالعه چندین نمونه نفتی از مخازن مختلف برای بررسی حضور متانوژنها در نفت خام ایران در نظر گرفته شد. در پی ایزولاسیون در محیط های اختصاصی و عمومی تولید گاز و پلیمر مورد بررسی قرار گرفت. برای ردیابی حضور متانوژنها در نمونه ها پس از چندین بار کشت و حذف میکروارگانیسمهای دیگر، میکروسکوپ فلورسنت مورد استفاده قرار گرفت. تمامی نمونه های جدا شده به غلظت نمکی نیازمند بوده و برخی را می توان هالوفیل تلقی کرد.

تشکیل رادیکالهای فعال اکسیژن در بافتهای مختلف انسان و حیوانات آزمایشگاهی در بسیاری از بیماریهای التهابی، آسیبهای ایسکمیک و سرطان گزارش شده است. هدف از این مطالعه بررسی تشکیل رادیکالهای فعال اکسیژن و آسیب ناشی از آن بدنبال القا استرس درد در دو بافت مغزی و کبدی موش صحرایی بوده است. برای القا درد مداوم از تزریق فرمالین در پای موش صحرایی استفاده شد. جهت بررسی تاثیر شدت و مدت درد در روند تشکیل رادیکالهای فعال اکسیژن، فرمالین در فاصله های زمانی 24 ساعته، 4 روزه و 7 روزه به گروههای مختلف موش صحرایی تجویز شد. برای اندازه گیری میزان رادیکالهای فعال اکسیژن تشکیل شده، از معرف ´2,´7- دی کلروفلورسین استفاده شد. سلولهای پستانداران ´2,´7- دی کلروفلورسین را به متابولیت فلورسنت آن تبدیل می کنند که با روش اسپکتروفلوریمتری قابل اندازه گیری بوده و بعنوان مقیاسی از غلظت رادیکالهای فعال اکسیژن تشکیل شده در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس نتایج, تشکیل رادیکالهای فعال اکسیژن و نیز سمیت سلولی در بافتهای مغزی و کبدی با افزایش مدت و شدت درد القا شده، افزایش معنی داری از خود نشان داد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

برگزاری نهمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز و پتروشیمی که با حضور بی سابقه شرکت های داخلی و خارجی برگزار شد، عرصه شفاف و رسایی بود از توسعه صنعت نفت کشور، که در دو بخش توسعه نیروی انسانی، در قالب مدیریت ها، پیمانکاران و شرکت های خصوصی همچنین دانش فنی و آگاهی که در چهره تجهیزات جدید و فناوریهای نوین تبلور یافته بود.با نگاهی به گذشته و تبلور ترکیب توسعه نیروی انسانی و انتقال فناوری های مرتبط با صنعت نفت می توان اعلام کرد که چرخ های توسعه در هر دو بعد انسانی و فنی به حرکت درآمده و ادامه این حرکت اجتناب ناپذیر است تا آنجا که در حال حاضر آمارهای موجود در صنعت نفت کشور هم، افزایش سهم ایرانی در این پروژه ها را تایید می کند.انتقال فناوری و افزایش در مدیریت پروژه های صنعت نفت کشور از مهم ترین عوامل به منظور تامین سرمایه گذاری لازم برای سال های آینده به شمار می رود و این مهم تنها در بخش پیمانکاری ساختمانی، نصب و تاسیسات اهمیت ندارد بلکه باید برای ایجاد پیمانکاران عمومی که حتی در آینده قابلیت سرمایه گذاری نیز داشته باشند، مورد توجه قرار گیرد.این مقاله تلاش دارد تا ضمن معرفی توانایی ها و امکانات موجود در صنعت نفت کشور چالش ها را در این زمینه شناسایی و راهکارها را تا حد ممکن ارایه دهد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در این مقاله سعی شده است، سیر تاریخی سیاستهای دولت برزیل در بخش صنعت نفت و نتایج هر یک از آنها در دوره های مختلف تاریخی مورد بررسی قرار گیرد. برزیل نیز مانند اغلب کشورهای در حال توسعه، با هدف رسیدن به خودکفایی و توسعه صنایع داخلی سعی می کرد از طریق بوجود آوردن یک محیط حفاظت شده در برابر رقبای قدرتمند خارجی، به ایجاد و تولد شرکت های بومی کمک کند. پس از آن، صنعت نفت برزیل در دهه 1990 شاهد کاهش میزان سیاست های حمایتی و آزادسازی های نسبی بود ولی باز هم نکته مهم در این قوانین، تلاش برای حداکثرسازی توانمندی شرکتهای داخلی بود. در این مقاله سیاستهای تاریخی دولت برزیل و اثرات آن بررسی می شود و با توجه به تحولات دوره های مختلف و نتایج آن، در مورد تاثیر قوانین مناسب دولتی و نقش نهادهای ملی نکاتی به صورت نتیجه گیری ارایه می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

علیرغم ثابت بودن منابع جهانی نفت ولی تخمین نهایی از ذخایر قابل برداشت هنوز نهایی نشده و هر ساله رو به افزایش است. بخشی از این افزایش مدیون روشهای پیشرفته افزایش برداشت از مخازن نفتی میباشد که میزان برداشت از مخازن را افزایش میدهد.در ایران علاوه بر برداشت اولیه که تولید طبیعی از مخزن است روشهای برداشت ثانویه(تزریق گاز یا آب) در اکثر مخازن برنامه شده در حال اجرا میباشد که باعث افزایش برداشت حدود 5% از مخازن میگردد.روشهای افزایش برداشت پیشرفته شامل روشهای حرارتی و غیر حرارتی میتواند باعث افزایش ذخایر و طولانی نمودن عمر برداشت از مخازن گردد که تاکنون فقط یک مورد تزریق امتزاجی در مخزن رامشیر بعنوان پروژه راهنما طراحی شده که در سال جاری به بهره برداری رسید و نتایج آن در آینده روشن خواهد شد.طراحی، اجرا و بهره‏برداری از روشهای EOR نیاز به هزینه و برنامه ریزی و زمان طولانی دارد در راستای مدیریت صحیح مخازن برنامه ریزی روشهای پیشرفته ازدیاد برداشت از مخازن ایران با توجه به مشخصه های خاص آنها ضروری میباشد.

در قطعه بندی تصویر با اطلاعات مبهم و نویز مواجه هستیم؛ در روش خوشه بندی FCM اگر تصویر حتی به کمی نویز آغشته شود، شدیدا ازکارایی اش کاسته می شود. در این مقاله ما یک متد جدید خوشه بندی فازی نوع دوم بازه ای با در نظر گرفتن اطلاعات همسایگی پیکسلها ارایه داده ایم. در سیستم حاضر برای بهبود کیفیت خوشه بندی و مواجهه با عدم قطعیت موجود داده ها از فازی نوع دوم و برای کاهش تاثیر نویز از اطلاعات همسایگی استفاده کرده ایم. در روش پیشنهادی برای مقابله با عدم قطعیت فازی ساز m، ما از دو فازیساز m1 و m2 در متد خوشه بندی FCM بهره برده ایم. همچنین استفاده از اطلاعات همسایگی در بروزرسانی مقادیر تعلق باعث افزایش مقاومت الگوریتم پیشنهادی در برابر نویز شده است. در آزمایشات انجام گرفته، مقاومت این روش در مقابل نویز با روشهای رایج دیگر مانند FCM و SFCM،FCM  نوع دوم بازهای مقایسه شده است. نتایج آزمایشات نشان دهنده مقاومت بسیار بالاتر روش پیشنهادی در مقایسه با سایر روشها است.

 در حال حاضر گاز طبیعی نزدیک 25 درصد انرژی جهان را تامین می کند. با توجه به مسایل زیست محیطی و کاهش ذخایر نفتی جهان سهم این سوخت در سبد مصرف انرژی در حال افزایش است، به نحوی که طبق گزارش انجمن جهانی انرژی حداقل تا سال 2020 گاز طبیعی بهترین گزینه بعنوان سوخت جایگزین نفت خواهد بود.این مساله در کنار پتانسیل کشور در حوزه گاز طبیعی، ما را با این پرسش روبرو می کند که راه استفاده درست از منابع گازی کشور چیست و چگونه می توان در عمل گاز را به ابزاری جهت توسعه کشور مبدل ساخت؟در این مقاله که حاصل مصاحبه و نظر خواهی از بیش از سی تن از صاحبنظران حوزه های مختلف صنعت گاز است مشکلات موجود بر سر راه توسعه هدفمند و صحیح صنعت گاز بررسی شده و راهکارهایی جهت رفع این مشکلات ارایه گردیده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

با توجه به اینکه ایران در مقام دومین دارنده ذخایر نفت و گاز در جهان قرار دارد نفت و گاز از انرژی های محوری برای مصارف خانگی و صنعتی در این کشور محسوب میگردد و علاوه بر آن به دلیل دارا بودن مزیت صادراتی نفت  وگاز و بخصوص فراورده های آنها، باعث گردیده که حجم قابل توجهی از سرمایه گذاری در ایران به سمت پالایشگاه ها و همچنین خطوط بار گیری و سرچاهی و زیرآبی متوجه گردد. به دلیل این حجم گسترده خطوط در این سرزمین و هزینه بسیار بالای اجرا و نگهداری آنها، می توان به نوعی آنها را جز دارایی های کلان شرکت ملی نفت و گاز تلقی نمود. پیگ های کروی نقش به سزایی را در استفاده بهینه و نگهداری صحیح و تامین طول عمر و امنیت این دارایی ایفا می کنند که طراحی و تولید آنها در داخل با این حجم نیاز گامی موثر در جهت خود کفایی و عدم وابستگی به شرکت های خارجی می باشد.

استفاده از نانوذرات دکستران-کیتوزان به عنوان سامانه های انتقال دارو به علت دارا بودن خصوصیات مهمی مانند زیست سازگاری، زیست تجزیه پذیری و عدم سمیت در درمان سرطان ها بسیار قابل توجه می باشد. از این رو بهینه سازی شرایط سنتز به منظور کنترل خصوصیاتی مانند اندازه و پراکندگی اندازه نانوذرات با هدف انتقال بهتر و جذب سلولی بالاتر از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. ...

مقاله حاضر به بررسی انواع بازرسی که در ارزیابی وضعیت حاضر تجهیزات واحدهای فرآیندی بکار گرفته میشوند می پردازد. تشخیص انواع صدمات و یا شناسایی و دسته بندی آنها که توسط هر یک از روشهای بازرسی انجام میگیرد نیز مرور میگردند. همچنین مزایا و محدودیتهای هر یک از روشهای بازرسی با توجه به نوع تخریب یا عیب، مورد بحث قرار گرفته و روشها یا ترکیب روشهای بهینه برای تعیین عمر باقیمانده مشخص میگردند. بهنگام مرور روشهای تعیین عمر باقیمانده، بر داده های حاصل از بازرسیهای هنگام سرویس تاکید بیشتری صورت می پذیرد. روشهای نگرش یکپارچه و ارتباط مستقیم داده های بازرسی و روشهای ارزیابی عمر باقیمانده بررسی میگردند و با استفاده از نتایج حاصل از این نگرش یکپارچه، راهبران واحدها میتوانند در مورد مدت عمری که تجهیزات برای استفاده مناسب (Service Fitness For) می باشند، تصمیم گیری کنند، همچنین امکان تصمیم گیری در مورد ادامه استفاده، تعمیر و یا تعویض آنها جهت به حداقل رساندن مدت زمان توقف و یا تشدید تولید میسر میگردد.

با توجه به اهمیت استفاده بهینه از منابع هیدروکربنی در بحث انرژی و نقش آن در توسعه صنعتی و اقتصادی کشورها، استفاده هر چه بیشتر از ته مانده های سنگین در پالایشگاههای نفت و تولید محصولات سبک با ارزش افزوده موردتوجه روز افزون قرار دارد. در این میان فرایند شکست کاتالیستی بستر سیال (FCC) جهت شکست مولکولهای سنگین و تولید محصولات با ارزش بعنوان روشی مطمئن با ویژگیهای خاص از جایگاه مهم برخوردار است.به منظور جلب مشارکت داخلی در احداث واحدهای RFCC در پالایشگاههای کشور و همچنین ارایه مشاوره های فنی به صنعت درامر خرید تکنولوژی، پژوهشگاه صنعت نفت در برنامه سوم توسعه کشور (1383-1379) در راستای کسب دانش فنی فرایند FCC اقداماتی گسترده به انجام رسیده است. این اقدامات همچنین شامل انتقال بعضی نکات تکنولوژیک مهم از خارج از کشور به منظور بهره گیری از راه میان بر جهت دستیابی به فناوری مورد نظر بوده است.در این مقاله به تشریح این تکنولوژی و نقش آن در صنعت نفت پرداخته و ابعادی چون روند گزینش تکنولوژی انتقال یافته/مشخصات طرفین انتقال تکنولوژی/نوع همکاری صورت گرفته و در نهایت نتایج و نقاط ضعف انتقال این تکنولوژی را مورد تحلیل قرار می دهیم.

در این تحقیق، برای یک پالایشگاه بزرگ با ظرفیت 180.000 بشکه در روز، الگوی پالایشی جدیدی در نظر گرفته شده است. در این الگو، نفت خام بجای مرحله تقطیر ناگهانی که در یک Flash Drum اتفاق می افتد، از یک ستون تقطیر کوچک با 7 مرحله عبور می کند و بعد از گذر از این مرحله وارد ستون تقطیر می گردد. برای این الگو و الگوی سنتی پالایشگاه، پارامترهای اصلی حاکم بر فرایند تقطیر نفت خام، بطور همزمان با مرحله هدف گذاری بهینه شبکه مبدلهای پیش گرم، توسط تکنولوژی پینچ، مورد مطالعه قرار گرفته است. استفاده از این الگو، مزایای زیادی از جمله کاهش قطر و فشار ستون اصلی و کاهش بار حرارتی کوره پیشگرم را به دنبال خواهد داشت. در ادامه، برای هر دو الگو، پس از آنالیز پینچ در مرحله هدف گذاری، هزینه های صرفه جویی شده در بخش مبدلهای حرارتی و هم در بخشهای مهم فرایند که دستخوش تغییر عمده قرار می گیرند، برآورد شده است. در پایان، برای الگوی جدید، صرفه جویی به میزان بیش از 1.000.000 دلار در سال، نشان داده شده است.

ساختار زنجیره عرضه محصولات پتروشیمی در سال های اخیر دستخوش تغییرات بزرگی شده است. این زنجیره، تولید و عرضه مواد اولیه به صنایع پایین دستی (همچون صنایع پلیمر و صنایع شیمیایی) توسط صنعت پتروشیمی، فرآورش و تبدیل مواد به محصولات واسطه و نهایی توسط صنایع پایین دستی و عرضه آن به مصرف کننده نهایی را در بر می گیرد.در نظام سنتی، تعاملی بین سه بخش اصلی این زنجیره، صنایع پتروشیمی، صنایع پایین دستی و مصرف کنندگان، وجود نداشته و صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دستی با توجه به امکانات و منابع موجود محصول تولیدی خود را عرضه می کنند. اما در نظام نوین زنجیره عرضه محصولات پتروشیمی، ارتباطی قوی و موثر بین اعضای زنجیره وجود داشته و این ارتباط سبب ارتقا کیفیت مواد و محصولات، روش های تولید، بهره وری و در نهایت فناوری در هر دو بخش پتروشیمی و صنایع پایین دستی آن می شود. در این نظام، صنعت پایین دستی از یک سو در توسعه محصولات خود توجه بسیاری به نیازهای مشتریان داشته و از دیگر سو با ارتباط قوی با صنعت پتروشیمی و با فرآورش اطلاعات دریافتی از مصرف کنندگان، به نیروی محرکه ای برای ایجاد تغییرات در این صنعت تبدیل می شوند. نتیجه چنین ارتباطی، رشد فناوری صنعت پتروشیمی در جهت رفع نیازهای نوین صنایع پایین دستی و مصرف کنندگان نهایی، توسعه صنایع پایین دستی و توسعه کاربردهای نوین مواد پتروشیمی خواهد بود. در این مقاله ضمن معرفی نظام نوین زنجیره عرضه محصولات پتروشیمی و ذکر نمونه هایی موفق از نتایج آن، راهکارهایی برای تثبیت چنین نظامی در کشور ارایه می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

رویکرد جدید کمپانی های بین المللی نفت در برنامه های توسعه ای میان مدت خود مبنی بر مستقل نمودن کشورهای صنعتی از منابع انرژی هیدروکربنی و طرح فناوری های جدید به خصوص نانو فناوری به عنوان صدق این مدعا، واهمه آنرا برای کشورهای صاحب این ذخایر که نوعا اقتصاد آنها نیز وابسته به نفت می باشد، بوجود آورده است که جایگاه آنها در آتیه اقتصاد جهان چگونه است؟آنچه در این مقاله خواهد آمد ثابت می کند که نانو فناوری نه تنها از صنایع نفت و گاز مستقل نیست، بلکه با پیدایش زمینه ها و کاربردهای ویژه برای ترکیبات موجود در سیالات هیدروکربنی ارزش افزوده و اهمیت آنها را بیشتر نموده است. مهمترین این ترکیبات، نانوساختارهای آلی اعم از آسفالتین، الماسواره و هیدرات گازی می باشند که تا به امروز از معضلات و دور ریختنی های صنایع نفت و گاز بوده اند، اما از این پس نقش جدی در استراتژی پایین به بالا و همچنین مباحث خود چیدمانی که توسعه زمینه های مختلف فناوری نانو را به دنبال دارد، ایفا می کنند. به عبارت دیگر صاحبان صنایع نفت و گاز می بایست سیاست کلان خود را به نحوی تنظیم نمایند که آمادگی ورود صنعتی جدید، با ابعادی بسیار گسترده تر از صنایع پتروشیمی را داشته باشند.

این مقاله ضمن بررسی روش های متداول Cleaning به ویژه در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و مقایسه آن ها با تکنولوژی های نوین، در مورد شناخت اولیه رسوب و نتایج استفاده عملی از این تکنولوژیها در مجتمع های پتروشیمی و صنایع شیمیایی کشور بحث خواهد نمود. ارایه آمار در دسترس و تحلیل اقتصادی از ضرر و زیان های ناشی از وجود رسوبات و مزایای اقتصادی سرمایه گذاری روی تکنولوژی های جدید در این بخش و همچنین بررسی اجمالی شرایط کنونی سامانه های رسوب گیری بر روی محیط زیست و ضررهای ناشی از آن و جایگزینی روش های جدید جهت حفظ محیط زیست و افزایش ایمنی، بخش دیگری از مقاله را تشکیل میدهد. با ارایه دورنمای این دسته از تکنولوژی ها در آینده و بویژه در کشورهای پیشرفته صنعتی و نقش صنایع داخلی در این موضوع و جمع بندی و نتیجه گیری و ارایه پیشنهادی در سطح ملی در این خصوص مقاله به پایان خواهد رسید.

ایران دارای منابع سرشار انرژی است، کشور ما از نظر ذخایر نفت و گاز رتبه دوم دنیا را در اختیار دارد و از سوی دیگر 2 برابر استاندارد جهانی انرژی مصرف می کند. از این رو می توان گفت که ایران سرزمین انرژی و نیز سرزمین اتلاف انرژی است. در این میان استفاده از فناوری های نوین به منظور توسعه و نیز افزایش بهره وری در بخش نفت و گاز کشور می تواند تاثیر بسزایی در رشد و شکوفایی این بخش و در نهایت ایجاد ارزش افزوده بیشتر ایفا نماید. فناوری نانو از جمله این موارد است که می تواند در گستره وسیعی از صنعت نفت و گاز مورد استفاده قرار گیرد. مواردی مانند مته های حفاری، نانوسنسورها، نانوکاتالیست ها، افزودنی های نانوی روغن و سوخت، جلوگیری از خوردگی و بسیاری از این دست، مواردی هستند که نانو می تواند با توجه به آنها نقش کلیدی در حوزه انرژی ایفا نماید.

با توجه به ذخایر فراوان گاز طبیعی در ایران، استفاده از روشهای مناسب بهره گیری از این ثروت ملی حایز اهمیت فراوان است. در شرایط فعلی انتقال گاز طبیعی توسط خط لوله مستلزم سرمایه گذاری سنگین می باشد. از سوی دیگر با جدی شدن مشکلات زیست محیطی ناشی از استفاده از فرآورده های نفت خام، استانداردهای سختی روی محتوای گوگرد این فرآورده ها اعمال شده است که این امر مستلزم ایجاد تاسیسات پر هزینه در پالایشگاهها می باشد. بر همین اساس موضوع تبدیل گاز به فرآورده های مایع "GTL" در واقع مسیر جدیدی برای بهره گیری از گاز می باشد. فرآورده های حاصل از فرآیند GTL به ویژه گازوئیل تولیدی آن دارای خواص مناسبتری همچون نداشتن سولفور آروماتیک و همچنین درجه ستان بالا نسبت به گازوئیل عادی است.از نقطه نظر مولفه های بازار، روند فزاینده تقاضا برای فرآورده های GTL شامل گازوئیل، نفت، گاز مایع (LPG) و گاز آرگون در داخل کشور با توجه به اهداف کلان پیش بینی شده در برنامه چهارم توسعه مبنی بر توسعه مجتمع های پتروشیمی و ایجاد مجتمع های پتروشیمی جدید در طول برنامه چهارم و استفاده از این فرآورده ها به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی، بهتر بودن کیفیت محصولات تولیدی از فرآیند GTL و در نتیجه بالا بودن قیمت این فرآورده ها بین 1.5 تا 3 دلار نسبت به فرآورده های مشابه تولید شده در پالایشگاههای کشور، سودآوری فرآورده های طرح GTL را توجیه می نماید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یکی از مشکلات موجود بر اساس نظر خواهی از دانش آموختگان و مسوولین مربوطه مبنی بر عدم ارسال بموقع نمرات کارآموزان و کارورزان از گروه پزشکی اجتماعی به اداره آموزش دانشکده پزشکی، این گروه را بر آن داشت تا با بررسی فرایند دریافت و ارسال نمرات دانشجویان طرحی را برای ارتقا اجرا نماید فرایند با شرکت دانشجویان در امتحان پایان دوره کارآموزی و کارورزی شروع و به پیگیری و حصول اطمینان از ارسال نمرات توسط دفتر گروه به آموزش ختم می شود. فرایند جاری موجب نارضایتی دانشجویان بالاخص دانشجویان فارغ التحصیل، مراجعه مکرر و سردرگمی دانشجویان، اتلاف وقت دانشجویان و کارکنان گروه، مکاتبات متعدد اداری و شکایات مکرر کارکنان و مسوولین اداره آموزش دانشکده و دبیر خانه می شد. ارتقا موجب شد تا زمان ارسال نمرات کوتاه تر، رضایتمندی دانشجویان و کارکنان گروه پزشکی اجتماعی و اداره آموزش و دبیرخانه افزایش و از اتلاف وقت آنان جلوگیری شود که به نفع دانشجویان، کارکنان و سیستم اداری و آموزشی دانشکده پزشکی خواهد بود. لذا این موضوع بر عهده مسوول امور دانشجویی گروه واگذار گردید. استراتژی: استراتژی FOCUS-PDCA بعنوان روشی برای ارتقا فر آیند پیشگفت انتخاب و مراحل آن اجرا گردید. اگرچه در این فرآیند می توان داده های زیادی را سنجید ولی بدلیل اهمیت فاصله زمانی بین امتحان و ارسال نمرات به آموزش دانشکده متغیر زمان اندازه گیری می شد و واحد سنجش در این فرآیند "روز" است. فاصله زمانی در طی 25 دوره کارآموزی و کارورزی با استفاده از جدول جمع آوری و توسط نمودار جریان داده ها RUN CHART گزارش شد

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

جهانی شدن تجارت بیش از بیش اهمیت هماهنگی در استانداردها را روشن ساخته است. توجه به تایید صلاحیت کارکنان آزمون های غیر مخرب (NDT) بصورت مرکزی تحت یک استاندارد مشخص و توافق های فی ما بین کشورها در شناسایی یکسان این صلاحیت ها بخشی از فرایند تضمین کیفیت NDT در کشورهای پیشرفته است. موفقیت در این کار ضمن کاهش در هزینه ها، انگیزه کارکنان را نیز افزایش خواهد داد. در سال 2003 میلادی با ملحوظ شدنISO-9712  در کد ASME تحول جدیدی بوقوع پیوست. در همین سال سیستم ACCP1 در آمریکا از حالت بالقوه به مرحله بالفعل تبدیل گردید. در کشور ایران نیز با توجه به کاربرد وسیع NDT و پتانسیل بالای استقبال از نظام هماهنگ بین المللی، فعالیت های جدی در این زمینه از شش سال گذشته در سازمان انرژی اتمی ایران با همکاری آژانس بین المللی انرژی اتمی شروع گردیده و نتایج مثبتی در این مدت حاصل شده است. از جمله مهمترین این فعالیتها میتوان به تهیه و تصویب استاندارد ملی 6725 (خرداد 1383)؛ که مطابق با استاندارد بین المللی ISO-9712 میباشد؛ اشاره کرد. لکن جهت کاهش فاصله بین کشورهای توسعه یافته و در حال رشد، عزم ملی و فعالیت های مستمر بیشتری لازم می باشد. در این مقاله سعی گردیده است ضمن مقایسه نظام های گوناگون تایید صلاحیت کارکنان، استاندارد بین المللی ISO-9712 به عنوان الگو مطرح و فعالیت های انجام شده و برنامه های آتی در این ارتباط تشریح گردد.

در صنایع نفتی به علت اهمیت و نیاز رو به گسترش جهانی به نفت و گاز و فرآورده های آن، همواره تحقیقات وسیعی در جهت بکارگیری مواد، تجهیزات و فناوری های جدید صورت می پذیرد. در این صنایع، استفاده از موادی با وزن کم، مقاومت به خوردگی بالا، عمر زیاد و خواص ویژه (بر اساس نوع کاربرد)، از اولویت برخوردار است. الیاف کربن، ماده ای با ویژگی های منحصر بفرد نظیر استحکام و مدول الاستیک بالا، ضریب انبساط حرارتی پایین، پایداری گرمایی بالا، استحکام خستگی زیاد، سبکی وزن و سطح مخصوص زیاد می باشد که تحقیقات جدید نشان می دهد این ماده می تواند بخوبی در بسیاری از زمینه های صنعت نفت بکار گرفته شود.در این تحقیق، مهمترین و جدیدترین موارد کاربرد الیاف کربن در صنایع نفت شامل لوله های حفاری به منظور رسیدن به ذخایر نفت و گاز با دسترسی مشکل بخصوص در اعماق آبها و استفاده مجدد از ذخایر قدیمی بلااستفاده، مواد جاذب به منظور جمع آوری و بازیابی نفت سنگین جاری شده در اثر حوادث مختلف، مواد نگهداری گاز متان و گاز طبیعی و کابل های نگهدارنده سازه های دریایی، مورد بررسی قرار می گیرند. نتایج نشان می دهد که این الیاف به صورت مستقل و یا در قالب مواد کامپوزیتی به علت خواص ویژه می توانند با عمر و کارایی بالاتر، بخوبی جانشین سایر مواد مرسوم در کاربردهای مشابه باشد و انقلابی در این صنعت بخصوص در زمینه حفاری ایجاد کنند.بررسی ها نشان می دهد استفاده از الیاف کربن در صنایع نفت در داخل کشور، موضوعی نسبتا ناشناخته است و در شرایط فعلی از این ماده استفاده نمی شود. چون اولا این فن آوری، نسبتا نوین است و از طرفی الیاف کربن به عنوان ماده اولیه لازم برای ساخت قطعات، لوازم و تجهیزات مورد استفاده در صنعت نفت در کشور تولید نمی شود. بنابراین به علت این موضوع و همچنین عدم واردات عمده این الیاف و برخی مشکلات فنی، تولید محصولات حاصل از الیاف کربن (بخصوص محصولات کامپوزیتی) برای این صنعت نیز در ایران صورت نمی پذیرد.

تبدیل پارافین های سبک به ایزومرهای شاخه دار طی فرایندی موسوم به ایزومریزاسیون با هدف افزایش عدد اکتان و بهبود کیفیت بنزین، از جمله شیوه های نوین در جهت استفاده بهینه از مواد اولیه است. این تکنولوژی شامل دو بخش کلیدی فرایند و کاتالیست است.امتیاز دانش فنی ایزومریزاسیون با بهره گیری از تجارب شرکت سود کمی آلمان هم اکنون در اختیار پژوهشگاه نفت بوده و تامین کاتالیست بر عهده طرف آلمانی است.هدف این مقاله، توصیف تکنولوژی و دو جز اصلی آن، تعیین نوع همکاری تکنولوژیکی صورت گرفته، بررسی روند اجرای پروژه بر اساس شاخص های تعریف شده، تحلیل مشکلات عمده از دید دست اندرکاران پروژه بر سر راه انتقال موثر دانش فنی و در کنار آن تعیین مزایای پروژه در غالب هدف ها، محتوا، و قدرت چانه زنی طرفین است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

تاکنون رسوبات مخازن در اطراف شهرها بصورت پراکنده انباشته می شدند که بعلت وجود مشکلات زیست محیطی از یک طرف و طولانی شدن مدت عملیات رسوب زدایی بصورت سنتی و خطرات ناشی از آن از طرف دیگر این روش منسوخ و رسوب زدایی به روش مکانیکی که به زمان کمتری نیاز دارد و کاملا بی خطر میباشد رواج پیدا نمود.شرکت پاک تانک کیش از پیشگامان این صنعت نوین بوده و تاکنون توانسته تعدادی از مخازن نفت خام سازمانهای نفتی را رسوب زدایی نماید.

ارزیابی فرآیند یک انتقال تکنولوژی انجام یافته شامل بخش های مختلفی است نظیر ارزیابی نحوه شناسایی تکنولوژی های موجود و انتخاب تکنولوژی مناسب، ارزیابی نحوه شناسایی عرضه کنندگان تکنولوژی مورد نظر و انتخاب مناسبترین آنها، ارزیابی نحوه اکتساب تکنولوژی و قرارداد منعقده بین عرضه کننده تکنولوژی و انتقال گیرنده و ... .این مقاله درصدد است تا فرآیند انتقال تکنولوژی مرکاپتان زدایی (DeMercaptanization Distillate=DMD) از شرکت ونیوس (VNIIUS) به پژوهشگاه صنعت نفت را از دیدگاه مدیریت تکنولوژی ارزیابی نماید و ملاحظات مختلف این فرآیند را به منظور کمک به سایر تصمیم گیری های مرتبط با انتقال تکنولوژی مشخص نماید. به همین منظور ابتدا مقدمه و سپس مدیریت تکنولوژی و ضرورت توجه به آن در فرآیند انتقال تکنولوژی بصورتی خلاصه آورده می شود. در ادامه ضرورت دستیابی به تکنولوژی DMD بیان گردیده، به معرفی تکنولوژی DMD، انتقال دهنده و انتقال گیرنده آن پرداخته می شود. پس از آن بر اساس الگوی سیستماتیک ارزیابی فرآیند انتقال تکنولوژی، به بررسی فرآیند انتقال این تکنولوژی پرداخته، تلاش می گردد نکات مختلف آن مطرح گردد. در آخر نیز با جمع بندی و نتیجه گیری از مباحث مطرح شده مقاله پایان می یابد.

با توجه به اینکه ایران در مقام دومین دارنده ذخایر گازی در جهان قرار دارد، گاز از انرژی های محوری برای مصارف خانگی و صنعتی در این کشور محسوب میگردد و علاوه بر آن به دلیل دارا بودن مزیت صادراتی، گاز، در طرح های توسعه مورد توجه قرار گرفته است. به دلیل این حجم گسترده ذخایر گازی کشور، ایران جز معدود کشورهای دارنده خطوط لوله در سایز "56 قرار گرفته است. هزینه بسیار بالای اجرا و نگهداری این سایز خطوط لوله در طولانی مدت باعث شده که این خطوط در اولویت دارایی های کلان شرکت ملی گاز قرار گیرد و استفاده بهینه و نگهداری صحیح و تامین طول عمر و امنیت این دارایی بدون وابستگی به شرکت های خارجی از اهمیت خاصی برخوردار است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در این تحقیق سعی شده است تا با معرفی و بررسی یک تکنولوژی نوین در صنعت گاز طبیعی گامی دیگر در جهت رشد و ارتقای صنعت پالایش گاز کشور برداشته شود. این تکنولوژی جدید تلفیقی از دو تکنولوژی معتبر تصفیه گاز طبیعی با محلول آمین و تصفیه گاز طبیعی با استفاده از غشاهای صنعتی می باشد که تحت عنوان سیستم دوگانه جداسازی CO2 مطرح شده است. این سیستم قادر به تصفیه گاز طبیعی و جداسازی CO2 از آن در شدت جریانهای زیاد گاز با محتوای CO2 بالا می باشد.استفاده از غشاهای صنعتی به منظور تصفیه گاز طبیعی در فشار جزیی بالای CO2 اخیرا مورد توجه قرار گرفته است لیکن تصفیه گاز توسط محلول آمین بیش از 50 سال است که در واحدهای صنعتی متداول جهت تصفیه گاز از CO2 و H2S مورد استفاده قرار می گیرد. در این بررسی به مطالعه تکنولوژی غشا و مقایسه معایب و مزایای آن با تکنولوژی آمین پرداخته می شود. در نهایت با تحقیق بر چگونگی تلفیق این دو تکنولوژی در قالب یک سیستم دوگانه تصفیه گاز می توان نتیجه گرفت، در مواقعی که میزان شدت جریان گاز ترش به حدی بالاست که استفاده از دو واحد موازی تصفیه گاز را ضروری می سازد، بکارگیری سیستم دوگانه می تواند طراحی و ساخت دو واحد را به یک واحد کاهش دهد. مطالعات نشان می دهد که سیستم دوگانه در مقایسه با هر یک از دو واحد فوق هزینه ثابت یکسانی دارد، در حالی که این سیستم سبب کاهش هزینه عملیاتی بدلیل کاهش بخار مصرفی در ریبویلر واحد آمین می گردد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سکوی پایه کششی، علاوه بر پیچیدگی ساختمانی و سازه چکیده دارای بارگذاری و پاسخ های دینامیکی پیچیده ای نیز می باشد. تحلیل و بررسی به منظور تعیین کلیه ملزومات مورد نیاز سازه ای و دینامیکی در کلیه مراحل طراحی سکو ضروری می باشد که به دلیل طیف وسیعی از پاسخ ها و در عین حال لزوم برقراری شرایط متعدد سازه ای و محیطی، فرآیند طراحی این سازه بسیار پیچیده می باشد.در این مقاله، طراحی یک سکو با هدف می نیمم نمودن Down TIME دنبال گردیده است. در این مورد، مولفه شتاب قائم، بیشترین تاثیر را داراست و لذا دست یابی به طراحی با رفتار شتاب قائم حداقل، مطلوب می باشد. در این بحث، نیروی وارد از سوی امواج منظم خطی، با بهره گیری از تئوری امواج خطی آیری و معادله موریسون و صرف نظر از تاثیرات بازتاب امواج محاسبه شده است. به این ترتیب، کلیه پاسخ های سکو به کمک نرم افزار مدل سازی سکو استخراج گردیده و نهایتا در مرحله پایانی، با بکارگیری روش مدرن الگوریتم ژنتیک، بهینه ترین طرح سکو تعیین گردیده و پاسخ های نهایی، با نمونه مرجع مقایسه و مورد تحلیل قرار گرفته است.

صنعت نفت در روند اقتصاد جهانی مدتهاست که از محدوده ملی فراتر رفته و خود را به سوی صنعتی شدن و تعامل در مقیاس جهانی سوق داده است. امروزه جهانی شدن مفهومی است که در صنعت نفت و گاز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است زیرا به طور طبیعی منابع نفت و گاز معمولا در خارج از مرزهای کشورهای مصرف کننده قرار داشته و به طور تاریخی با جابه جایی سرمایه و نیروی کار و تکنولوژی بین المللی گسترش یافته است. اینگونه موضوعات باعث شده اند که بازارهای بین المللی انرژی، در سراسر جهان با مسوولیتی فراتر از بازارهای محلی پایه ریزی شوند.اما در این مقاله ما ابتدا به تعریف جهانی شدن تکنولوژی و جنبه های آن اشاره خواهیم کرد. سپس ضرورت جهانی شدن تکنولوژی در صنعت نفت را مورد بررسی قرار می دهیم و در بخشهای بعدی کسب و بکارگیری تکنولوژی، ایجاد مرکز تحقیق و تکنولوژی در صنعت نفت و قراردادهای بیع متقایل که عمده ترین سرمایه گذاریهای خارجی صنعت نفت را تشکیل می دهد و همچنین الگوی توسعه در صنعت نفت را مورد بررسی قرار می دهیم.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

فناوری نانو، فناوری مقیاسها و فضاهای اتمی و ملکولی، می رود تا با توانمندی ساخت اتم به اتم مواد و هوشمندی فرآیندهای تولید بر حوزه های وسیعی از علم و صنعت بشری محیط گردد. این فناوری که جدیدترین عضو خانواده فناوری های پیشرفته است تا آنجا موثر می باشد که منظور نکردن آن در برنامه ها و تصمیم گیریهای آتی می تواند به یک تهدید ملی تبدیل گردد و ساختار اقتصادی و صنعتی کشور را بصورت کامل ناکارآمد سازد.در مواجهه با فناوری نانو و حیطه های فراوان کاربری آن، تشخیص جایگاه مناسب ورود و نحوه قرارگیری آن در کنار زیرساخت های قبلی امر مهمی است که تنها صحت آن می تواند منجر به بهره برداری همه جانبه از آن شود.صنعت نفت، با قدمتی نزدیک به صد سال به عنوان راهبردی ترین صنعت فعلی کشور، اولین و مناسبترین گزینه ورود این فناوری است. در این مقاله سعی بر آن است که به پرسش هایی پاسخ داده شود که می توانند فرآیند توسعه نانو فناوری در صنعت نفت را تسریع نمایند، چرا باید فناوری نانو وارد صنایع نفت و گاز گردد؟ زمینه ها و اولویت های ورود فناوری نانو به صنعت نفت و وضعیت فعلی کشور در این شاخه ها چگونه است؟ چالش های ورود این فناوری به صنعت چیست و چه راهکارهایی وجود دارد؟

توسعه فن آوری فرآیندی چند سویه است و در هر کجا که به پیش برده شود وارد شبکه ای از ارتباطات پیچیده با جامعه و محیط می شود. بی توجهی به این چند سویگی از ناحیه مدیران توسعه فن آوری از یک طرف باعث ایجاد جزیره های پیشرفته صنعتی و مسکونی در دریای عقب مانده محیط میزبان می شود، و از سوی دیگر نیروهای تولیدی آن محیط را منفعل و غیر مولد نموده و باعث خالی ماندن عقبه صنعت می شود.منشور اخلاقی سند آگاهی نهادها به نقش خود به عنوان نیروهای تاثیرگذار اجتماعی و حاصل برنامه ریزی سنجیده آنان برای تعامل آگاهانه با محیط خود است. تدوین این سند مهم در ایران بحث جدیدی است. کاربرد صفت "اخلاقی" در کنار واژه  "منشور" باعث شده است تا درک درستی از آن حاصل نشود و در بسیاری از مراکز، و از جمله در صنایع پتروشیمی، تدوین، اجرا و نظارت بر اجرای آن با مشکلات نظری رویارو شود و با بحث مربوط به طرح تکریم مشتری یکی انگاشته شود - بحثی که تنها گوشه ای از مسوولیت اجتماعی شرکت هاست.مقاله حاضر به این مطلب می پردازد که "منشور اخلاقی" چیست و چرا باید همگام با طرح های توسعه فن آوری صنعت نفت از اولویت تنظیم و اجرا برخوردار باشد. برای ارایه یک مدل نیز به ویژگی های پتروشیمی بندر امام اشاره خواهم نمود.از نظر روش، این مقاله حاصل فعالیت در تدوین منشور اخلاقی پتروشیمی بندر امام و نیز مشارکت در اقدامات مربوط به مسایل توسعه منطقه ماهشهر در کنار کارشناسان داخلی و خارجی است و به فعالیت کتابخانه ای و مواد چاپی متکی نیست.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در سالیان اخیر این پرسش همواره مطرح بوده است که چرا با وجود توسعه تکنولوژی در دانشگاه ها، مراکز تحقیق و توسعه و شرکت های پژوهشی، این تکنولوژی ها در صنعت نفت به سختی جای خود را باز می کنند؟ چالش های کاربردی کردن این تکنولوژی ها برای شرایط خاص صنعت نفت و گاز که ملاحظات و استانداردهای خاص خود را دارد چگونه باید حل شود، آن هم در شرایطی که توسعه دهندگان تکنولوژی یا انتقال دهندگان آن معمولا از این ملاحظات و استانداردها بدون اطلاع هستند؟ کاربران تکنولوژی های انتقال یا توسعه یافته چگونه باید اطمینان یابند که مزایای استفاده از این تکنولوژی ها، ریسک کاربرد این تکنولوژی ها را توجیه می کند و از همه مهم تر چگونه توسعه دهندگان تکنولوژی و انتقال دهندگان آن باید از نیازها و مشکلات صنعت نفت آگاهی یابند تا تکنولوژی وارد شده به صنعت نفت، بیشترین تطبیق را با این نیاز ها و مشکلات داشته باشند؟نهادهای تسهیل کننده تامین تکنولوژی می توانند پاسخی برای تمام پرسش های فوق باشد که در این مقاله به مطالعه موردی انجمن انتقال تکنولوژی نفت آمریکا، و برنامه تسهیل کننده فناوری صنعت در صنعت نفت انگلستان پرداخته می شود. برنامه ITF، توسط کمپانی های بزرگ نفتی اروپا به منظور انتقال و ارتقای فناوری در صنعت نفت اجرا می شود، این برنامه نقش محرک و تسهیل کننده تامین تکنولوژی شرکت های بزرگ نفتی را ایفا می کند. PTTC نیز یک انجمن ملی متشکل از تولید کنندگان مستقل نفت در آمریکا است که جهت تامین فناوری برای تولیدکنندگان مستقل طراحی شده است.

نقش دانش در رقابت پذیری بنگاه های اقتصادی طی دهه اخیر بسیار برجسته تر شده است، در حقیقت امروزه اغلب ارزش افزوده کسب شده توسط بنگاه های اقتصادی نه به واسطه تجهیزات و امکانات، بلکه به وسیله دانش انباشته شده در آن سازمان کسب می شود. لذا به عنوان یک پارامتر بسیار تاثیرگذار، "مدیریت دانش" یا هنر ایجاد ارزش افزوده از این سرمایه ناملموس، از ارزش و اهمیت ویژه ای برخوردار است. از آن سو صنعت نفت نیز صنعتی است که در بسیاری از تخصص های آن "تجربه" حرف اول را می زند و بر خلاف بسیاری از رشته های مهندسی، قواعد و اصول مهندسی حاکم بر آن به سختی قابل نوشته شدن و کد شدن است.گستردگی شرکت های نفت بین المللی در سطح جهان، تعداد زیاد کارکنان آنها، نوع دانش در صنعت نفت (که در بسیاری از موارد مبتنی بر تجربه است) و نقش پر رنگ سرمایه دانش در حفظ رقابتمندی شرکت ها، موجب شده است مدیریت دانش مورد توجه شرکت های بزرگ بین المللی در صنعت نفت و گاز قرار گیرد.در این مقاله ضمن بررسی مقدمات و تعاریف مدیریت دانش، شیوه های پیاده سازی سیستم مدیریت دانش در چند شرکت بزرگ نفتی مورد بررسی واقع شده و آثار و نتایج آن مورد مطالعه قرارمی گیرد، سپس با توجه به شرایط صنعت نفت ایران، پیشنهاداتی ارایه می گردد.

یکی از دغدغه و نگرانی مادران در حین زایمان ترس از اتاق زایمان و نا آشنا بودن محیط و افرادی است که در این مکان حضور دارند میباشد. در این وضعیت مادران معمولا به علت نگرانی و نا آشنا بودن، همکاری مناسب را در زمان زایمان ندارند. به همین دلیل لازم است یک نفر از افراد خانواه در کنارشان حضور داشته باشد که در صورت امکان بهتر است مادر زائو باشد. که از لحاظ روانی کمک کننده می باشد. همراه مادر با پوشیدن گان و مناسب کردن شرایط خود برای ورود به اتاق زایمان و کمک به ماما همکاری های لازم را انجام میدهد. هدف از اجرای این طرح دادن آرامش روانی به مادر و کاهش استرس از محیط زایمان، انتقال خواسته های ماما از طریق همراه به مادر، ایجاد اطمینان در مادر از اینکه در آن محیط همه به فکر وی هستند و تحمل راحتتر درد توسط مادر میباشد که در نتیجه زایمانی راحت و آرام توسط مادر در کنار عزیزانش و عدم احساس تنهایی و ترس را در پی خواهد داشت.

فرآیند معمول جی.تی.ال. فرآیندی غیر مستقیم و دو مرحله ای است. در مرحله اول از واکنش گاز طبیعی با بخار آب و اکسیژن در راکتور اتوترمال ریفرمینگ، گاز سنتز 3 تولید می شود. در مرحله دوم، گاز سنتز در واکنش فیشر - تروپش 4، در راکتوری به همین نام به محصول اولیه 5 تبدیل شده، در ادامه با استفاده از روشهایی نظیر تقطیر و کراکینگ می توان محصولات نهایی ارزشمندی مانند نفتا یا گازوئیل تولید کرد که قابلیت ذخیره سازی، انتقال و صادرات آن آسان بوده، از لحاظ مشخصات زیست محیطی و سایر مشخصات کاربردی جز ایده آل ترین سوختها محسوب می گردند.این مرکز (مجری طرح) بطور خصوصی و با حمایت مالی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران طی چهار سال مراحل مختلف این پروژه را به دست متخصصین خود، طراحی و با موفقیت اجرا نموده است:دستگاه تولید اکسیژن مورد نیاز به روش پی.اس.آ 6 طراحی، ساخته و با موفقیت استفاده شده است.تمامی مراحل طراحی و ساخت راکتور تولید گاز سنتز و کاتالیست های مورد نیاز آن در این مرکز انجام گرفته و با موفقیت آزمایش و راه اندازی شده است.رآکتور فیشر - تروپش که از فناوری پیشرفته ای برخوردار است، از مقیاس آزمایشگاهی (لوله آزمایش)، تا مقیاس پایلوت (یک بشکه در روز) به همراه کاتالیست های مورد نیاز آن (کاتالیستهای آهن و کبالت) در چند مرحله طراحی، ساخته و با موفقیت آزمایش و راه اندازی گردیده است.

یکی از فناوری های پیشرفته جدید در صنایع بالادستی، تکنولوژی مخزن هوشمند است.نقطه آرمانی در مخازن هوشمند آنجایی است که خطاهای آزمایشگر، زمان های تلف شده و هزینه های فعلی دسترسی به اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده های مخزن به حداقل برسد و با افزایش جدی کیفیت بررسی رفتار مخازن رشد چشمگیری در عملیات اکتشاف و تولید و توسعه میادین حادث شود.این فناوری هنوز در دنیا توسعه نیافته و دو چالش عمده عملیاتی در مسیر آن سد پیشرفت شده که در مقاله بدان ها خواهیم پرداخت. تحقق تکنولوژی مذکور در کشور بدلیل جدید بودن آن از یک سو و منافع بسیارش از سوی دیگر به آزمون بزرگی برای مدیریت تکنولوژی - یعنی مهمترین ابزار بومی سازی و توسعه فناوری - در توسعه صنایع بالادستی بدل خواهد شد.در این مقاله نخست به معرفی مخازن هوشمند و برتری های آن نسبت به مخازن معمول می پردازیم. سپس چالش های عمومی و فنی و راهکارهای اجرایی آنها جهت دستیابی کشور به این فناوری انقلابی را بررسی می کنیم. در بخش راهکارهای فنی، تولید گونه ای سامانه تحلیلگر مجتمع و نگارش بسته نرم افزاری منعطف را برای حل معضلات فنی پیشنهاد خواهیم نمود.

 با توجه به افق نه چندان روشن انرژی، و سایه الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی بر صنعت و اقتصاد کشور، تحقیقا قیمت انرژی واقعی تر، دسترسی به انرژی مشکل تر، و هزینه های ناشی از سو مصرف انرژی قابل ملاحظه تر خواهد شد. مساله هزینه انرژی، به مسایل روز سازمانها تبدیل شده و تاثیرات قابل ملاحظه ای بر قیمت تمام شده خواهد داشت. از این رو مساله انرژی نیز مثل کیفیت به یک مساله رقابتی تبدیل خواهد شد، از طرفی دیگر، محدودیتهای انرژی و ملی بودن منابع آن استراتژی های کاملی را در سطح ملی نیز طلب می کند، جامعه مصرف کننده انرژی نیازمند برنامه ریزی و اقدام عملی سیستماتیک است. بدین ترتیب برخورد سیستماتیک با انرژی روز به روز مهم تر به نظر رسیده و ساختار سازی به عنوان قدم اولیه رخ می نمایاند، ساختار مورد نیاز در حال حاضر برای کشور، استاندارد سازی سیستم مدیریت انرژی، درگیر ساختن بنگاههای اقتصادی با مساله انرژیست. در این مقاله کوشش بر آن شده است تا با معرفی ساختار لازم سیستم های مدیریت بطور کلی، و همچنین بررسی یک نوع سیستم مدیریت بطور کلی، چارچوب مشخصی برای سیستم مدیریت انرژی معرفی گردد. این مقاله، بر آن است تا علاوه بر پیشنهاد چارچوب ساختمانی سیستم مدیریت انرژی، راهکاری را برای استقرار سیستم مدیریت انرژی را در سازمانهایی که تحت گواهی استاندارد های جهانی سری ISO 9000 فعالیت می کنند نیز معرفی نمایند.

در مطالعات لرزه نگاری برای تعیین موقعیت های حفاری اهداف کوچک (تله های چینه ای) ویژگی های جزیی بیانگر تغییرات سنگ شناسی محسوب می شود. در پردازش داده های لرزه ای تشخیص ناپایداری های جانبی موجک لرزه ای بوجود آمده در عملیات و ممانعت از ایجاد آن می تواند در آشکار سازی جزییات سنگ شناسی موثر باشد. تشخیص این ناپایداری مشکل بوده گاه با بهترین روش های کنترل کیفیت قادر به تشخیص آن نخواهیم بود. عملیات لرزه نگاری خشکی گاه با دو نوع چشمه انرژی انجام می شود؛ پدیده های موجود در عملیات دریایی نیز اختلاف های وابسته به مکان را در مشخصات چشمه انرژی بوجود خواهند آورد. هر گونه خطا حاصل از عملیات و ایجاد شده در پردازش موجب خواهد شد تا نتایج روش های کمی تفسیر واقعی نبوده و مورد اعتماد نباشد.عدم آشنایی با روش های تعیین موجک چشمه، اختلاف نظر موجود در مورد اساس مدل همامیخت و وجود روش های آماری استخراج موجک (که غیر واقعی گزارش نشده است) موجب گردیده تا در مورد اندازه گیری مستقیم موجک، گزارش های متمرکز کمتر دیده می شود.این مقاله سعی دارد، جایگاه دانستن موجک چشمه در پردازش و تاثیر آن بر نتایج اکتشافات هیدروکربوری را هر چند بطور خلاصه بیان نماید. بنابراین ابتدا مدل همامیخت، سپس علت های ایجاد ناپایداری موجک در داده های لرزه ای و چگونگی استفاده از موجک ثبت شده برای حل این مشکل بحث خواهد شد.  

گستره وسیع دانش و تکنولوژی، اثرات شدید آن بر رشد و توسعه اقتصادی و نقش و اهمیت آن در مقایسه با مزیت های تعریف شده در اقتصاد از قبیل سرمایه، مواد اولیه و نیروی کار ارزان باعث شده است کشورهای مختلف با یکسو کردن تمام ظرفیت ها و توانمندی های خود و اتخاذ روش های مختلف جذب و ارتقا تکنولوژی، سعی در بدست آوردن جایگاهی در عرصه رقابت بین المللی باشند.تشکیل شرکت های چند ملیتی راهکاری تجربه شده در کشورهایی چون ژاپن، اسرائیل، ایتالیا و بسیاری از کشورهای اروپایی می باشد، که باعث هم افزایی توانمندی تکنولوژیک، قدرت بازاریابی در عرصه بین المللی، استفاده از مزیت های جغرافیایی و در اختیار داشتن مزیت ها نسبی یکدیگر شده است.صنعت نفت کشور در برهه زمانی بسیار حساس و تکرار نشدنی قرار دارد. با در اختیار داشتن مزیت بازار در سال های آینده می تواند با فراهم آوردن شرایط مناسب داخلی و ارتقا سطح توانمندی صنعتی، این مزیت را برای تشکیل شرکت های چند ملیتی با کشورهایی که دارای سطح دانش و تکنولوژی مناسب و همچنین روابط مطلوب اقتصادی با ایران می باشند، مورد استفاده قرار دهد.در این مقاله سعی شده است با پرداختن به لزوم توجه به تکنولوژی در رشد اقتصادی، مزایا و فواید همکاری های بین المللی در چارچوب شرکت های چند ملیتی مورد بررسی قرار گیرد. در راستای هدف این مطالعه، توانمندی ها و ظرفیت های ایران برای تشکیل چنین همکاری هایی بیان شده و موانع و مشکلات این امر نیز مورد توجه قرار گرفته است.

در راستای توسعه فناوری در صنعت نفت، ساخت تجهیزات مورد نیاز در داخل کشور با توجه به سوابق تامین قبلی که عمدتا خرید خارج از کشور بوده مشکلات عدیده ای رابه دلایل قابل بحثی در مقابل سرمایه گذاران و سازندگان داخلی بوجود آورده که رفع این مشکلات با توجه به سیاستهای کلان مدیریت کشوری، صنایع داخلی را در راستای توسعه پایدار و خودکفایی صنعتی سوق خواهد داد و لذا اهم مشکلات از دیدگاه اینجانب عبارتند از:1- عدم اعتماد بخش مصرف کننده از کالای ساخت داخل2- نبودن زبان مشترک فنی در هنگام ارجاع سفارش3- نبودن رقابت سالم و ایجاد یک محیط بسته جهت مانور کیفی و مبلغ کالای ساخت داخل4- عدم وجود استاندارد بین المللی جهت بازرسی و کنترل کالای ساخته شدهاکنون پیشنهادات لازم جهت رفع مشکلات فوق که می بایست بصورت مشارکتی انجام گیرد عبارتند از:1- ریشه یابی دلایل عدم اعتماد مصرف کننده که چهار مورد را می توان نام برد2- ایجادیک زبان مشترک فنی بر اساس تدوین فرم یا شناسنامه شناسایی هر کالا که در اختیار مصرف کننده قرار گیرد3- ایجادیک فضای رقابتی سالم در خصوص ثبات و بهینه نمودن کیفیت کالای فروخته شده و کاهش منطقی قیمت4- با توجه به عدم استاندارد بین المللی با همکاری سازمانها و ارگانهای ذیصلاح و سازندگان استاندارد داخلی تدوین گردد.

دانش مدیریت تکنولوژی بر اساس شرایط و نیازهای عملیاتی صنعت در جوامع توسعه یافته شکل گرفته است. در نتیجه دسته ای از مسایل اساسی مبتلابه صنعت نفت در جامعه ما مورد بحث جدی قرار ندارد. نخست؛ شرایط رقابتی لازم در این صنعت برای شرکت های خصوصی و دولتی فراهم نیست. دوم؛ تکنولوژی در این صنعت ابزار تولید نفت نه کسب درآمد و مزیت رقابتی است. سوم؛ صنعت نفت ما از فرهنگ سنتی و شرایط سیاسی - اجتماعی ما متاثر است. هیچ یک از این مسایل در دانش مدیریت تکنولوژی رایج مورد بحث جدی نیست.توسعه این دانش در صنعت نفت نیازمند رشته بندی، تنظیم موضوعات و تولید علم متناسب با نیازهای اجتماعی ماست. این کار مستلزم سیاستگذاری و همکاری دانشگاه و صنعت است. در کنار ارتقا سطح آگاهی، برای توسعه مدیریت تکنولوژی در عمل سیاست اصلاح ساختار صنعت نفت و خصوصی سازی به صورت مدبرانه ای باید دنبال شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

وابستگی کشور به منابع عظیم نفتی و گازی باعث شده تا حرکت در مسیر توسعه پایدار اقتصادی بدون توجه کافی به صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ناممکن به نظر برسد. این امر با توجه به اکتشافات منابع نفتی و گازی در چند ساله اخیر و همچنین روند بهره برداری از این منابع در کشور اهمیتی دوچندان یافته است. از سویی صنایع یاد شده به شدت تکنولوژی- محور بوده و ضرورت توجه به فرایند اثربخش مدیریت تکنولوژی در آن مشهود است و از سوی دیگر سرعت بالای تغییر و تحولات در محیط تکنولوژیک توانایی برنامه ریزی و تصمیم گیری در این حوزه را بدون درک شایسته از موقعیت حال و آینده تکنولوژی تا حدود زیادی ناممکن ساخته است. در این بین، مراحل نخستین مدیریت تکنولوژی اعم از شناسایی و ارزیابی فناوری به عنوان سنگ بنای این فرایند بسیار حائز اهمیت خواهند بود؛ به همین منظور لازم است اطلاعات مربوط به این فناوری ها بصورت مداوم و منسجم جمع آوری شده و همچنین ارزیابی های یکپارچه ای از تاثیر آن ها بر عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره انجام گیرد. در فضای فناوری، تصمیم گیری های به جا، به موقع و صحیح نیازمند اطلاعاتی به هنگام و دقیق است که گاه یافتن آن ها خود موضوع فعالیت های زمان بر، هزینه بر و مستقلی خواهد بود. در این راستا و با درنظر گرفتن نیاز حیاتی صنعت نفت کشور به پایش هوشمندانه فناوری های حوزه نفت و گاز، راه اندازی مرکز پایش و تحلیل (رصدخانه) فناوری صنعت نفت پیشنهاد می شود. در این مقاله ضمن بیان ضرورت ها و لوازم ایجاد چنین مرکزی، به مدل و الگویی برای ایجاد و توسعه آن خواهیم پرداخت.

در این مقاله تجربه نروژ در توسعه صنعت نفت و مخصوصا تامین کنندگان داخلی تجهیزات و خدمات مورد بررسی قرار می گیرد. کشور نروژ را می توان در زمره کشورهای دارای یک اقتصاد نفتی - و البته نه از نوع اقتصاد تک محصولی و وابسته به نفت همچون سایر کشورهای تولید کننده نفت - به شمار آورد. با توجه به موفقیت چشمگیر این کشور نفت خیر در عرصه توسعه صنعت نفت، مروری بر سیاست ها و برنامه ریزی های آن کشور در طی دوران صنعتی شدن، می تواند درس های آموزنده ای برای کارگزاران و متولیان امر برنامه ریزی در دیگر کشورهای نفت خیر داشته باشد.

بررسی ساختار صنعت نفت در کشورهای مختلف جهان دو الگوی مختلف را نشان می دهد. این دو مدل عبارتند از: الگوی توسعه مبتنی بر بهره برداری، الگوی توسعه مبتنی بر تکنولوژی. الگوی نخست عمدتا بر اساس بهره برداری از مخازن نفت و گاز به وسیله تکنولوژی وارداتی و سرماـه خارجی قرار دارد. هدف استراتژیک در این مدل بهره برداری از منابع نفتی و تولید ارزش افزوده از آن است. صنعت نفت در کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران از این الگو پیروی می کند.الگوی دوم، مبتنی بر ایجاد قابلیت ها و زیر ساخت های تکنولوژیکی بهره برداری از مخازن نفت و گاز و ایجاد ارزش افزوده به وسیله انجام فعالیت های مهندسی، ساخت تجهیزات و امور فنی در کنار استفاده از منافع بهره برداری یا مستقل از آن است.مقایسه مدل های توسعه بر شمرده نشان می دهد الگوی توسعه مبتنی بر تکنولوژی به مراتب نسبت به توسعه مبتنی بر بهره برداری مخازن نفتی ارجحیت دارد. اتخاذ این الگو و پیاده کردن آن، زیر ساخت های فرهنگی، انسانی و سازمانی خاصی را می طلبد. در این مقاله هر یک از این مدل ها و زیر ساخت های توسعه مطلوب به تفصیل توضیح داده شده است.

صنعت پتروشیمی صنعتی پویا است که سهم بالایی از تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است. گسترش زیاد این صنعت و افزایش تعداد بازیگران آن، رقابت سختی بین تولید کنندگان به وجود آورده است.مراکز تحقیق و توسعه در حفظ رقابت مندی شرکت ها نقش مهمی ایفا می کنند و تمام شرکت ها به تقویت و گسترش این مراکز توجه ویژه ای دارند. نکته ای که در این میان بسیار مهم است تعریف نقش و جهت گیری صحیح این مراکز در صنعت پتروشیمی است. آنچه که موفقیت و شکست این صنعت را رقم می زند مبلغی نیست که به این امر اختصاص می یابد، بلکه نحوه عملکرد آن است.شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سال های اخیر اقداماتی در زمینه گسترش مراکز تحقیق و توسعه انجام داده است و در کنار مراکز تحقیق و توسعه مستقر در مجتمع های پتروشیمی، یک شرکت جدید با عنوان شرکت پژوهش و فناوری ایجاد کرده است. در نتیجه این اقدامات شاهد افزایش بودجه تحقیق و توسعه بوده ایم در حالی که هنوز این مراکز شکل واقعی به خود نگرفته اند و نقش واقعی آنها به خوبی تعریف نشده است، به طوری که این مساله به یکی از چالش های این صنعت تبدیل شده است.در این مقاله ضمن بررسی وضعیت موجود تحقیق و توسعه در صنعت پتروشیمی ایران، عوامل تاثیرگذار در عملکرد آنها نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد.

با توجه به این که در کارهای اکتشافی و تولیدی توصیف مفصل و کمی خصوصیات مخزن که همه اطلاعات لرزه ای، پتروفیزیکی و زمین شناسی در دسترس را در برداشته باشد، می تواند شدیدا اقتصاد توسعه و ازدیاد برداشت مخزن را بهبود ببخشد، همچنین درک خوب از مدل مخزن شامل توزیع پارامترهای پتروفیزیکی از قبیل سنگ شناسی، تخلخل و اشباع شدگی می تواند در تصمیمات با ریسک های مالی زیاد از قبیل حفاری مفید باشد. لذا با تعیین خصوصیات مخزن، تشخیص ریسک ها و ساختن پیشگویی های صحیح از پارامترهای مخزن می توان از مخازن هیدروکربوری با تعداد چاههای کمتر، حداکثر بهره برداری را بعمل آورد. نتیجه این توصیف مخزن روی هم رفته کاهش هزینه های اکتشاف و تولید در کارهای زیر سطحی خواهد بود.یکی از روشهای بهینه توصیف مخزن، توصیف لرزه ای مخزن می باشد و منظور از آن، ساختن یک مدل زمین شناسی با خواص توصیف شده بوسیله پارامترهای پتروفیزیکی قابل اندازه گیری از داده های لرزه ای مثل زمانهای سیر و دامنه موج می باشد. داشتن آگاهی بیشتر از اطلاعات نگارهای چاهها، نتایج بدست آمده از نمونه های مغزه، نتایج آزمایشات تولید چاهها، اطلاعات فشار مخزن، اطلاعات زمین شناسی و ... در جهت ساختن یک مدل واقعی تر مفید خواهد بود.

ارتباط دانشگاه و صنعت در همه کشورهای جهان یک مساله پیچیده و مهم است. ریشه اصلی این مساله از یک طرف در تفاوت ماهیت این دو نهاد است، زیرا صنعت یک نهاد اقتصادی و دانشگاه یک نهاد علمی است. در کشورهای پیشرفته این دو نهاد گام به گام در توسعه یکدیگر نقش تکاملی متقابل داشته اند. پیشرفت های اولیه علمی سبب به وجود آمدن صنایع شد که علاوه بر اثبات عملی نظریه های علمی، ابزارهای لازم را به همراه نیازهای جدید برای پیشرفت های بعدی علمی فراهم می کردند و این سیر تکاملی همچنان ادامه دارد. از این رو در کشورهای صنعتی و پیشرفته دانشگاه ها به سبک کنونی به خاطر پاسخ گویی به نیازهای صنعتی عصر خود پاگرفته و عظمت امروز را پیدا کرده اند، در حالیکه در کشور ما، دانشگاه منفک از نیازهای صنعتی کشور شکل گرفت. به عبارت دیگر در کشورهای توسعه نیافته صنعت و دانشگاه دو نهاد وارداتی هستند که علاوه بر منتزع بودن از کل سیستم و ساختار جامعه، از خود نیز جدا و بی ارتباط هستند.در این مقاله به بررسی مشکلات کلی صنعت و دانشگاه در راستای چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر پرداخته می شود. همچنین در این مقاله سعی شده است ضمن تشریح عوامل موثر در شکل گیری این ارتباط و پیوند، به طور خلاصه الگوهای پیوند صنعت نفت به عنوان صنعتی زیر بنایی و اساسی و دانشگاه ها به ویژه دانشکده های مهندسی نفت اشاره شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مطالعات اولیه در مورد به کارگیری روشهای میکروبی در ازدیاد برداشت از مخازن از حدود سال 1926 آغاز گردیده و تاکنون مطالعات بسیاری پیرامون استفاده از این روشها در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، روسیه، چین، اندونزی، امارت متحده و عربستان صورت گرفته و نتایج رضایت بخشی نیز حاصل شده است. به طور مثال مطالعات انجام گرفته در عربستان بیانگر این مطلب است که با استفاده از این روشها می توان تا 30% نفت باقیمانده در شرایط مخزن را برداشت نمود.مهمترین وجه تمایز روش میکروبی در مقایسه با سایر روشهای ازدیاد برداشت استفاده از یک موجود زنده به عنوان مهمترین عامل این فرایند می باشد که این مطلب موجب محدودیتهایی در استفاده از این روش می گردد. برای این منظور ابتدا  باید میکروبی که قدرت سازگاری با شرایط دما و فشار، میزان شوری آب، مقدار گوگرد و سایر ترکیبات مضر موجود در مخزن را داشته باشد، یافته و ضمن بررسی مکانیزم عملکرد آن در مخزن، شرایط را برای رشد و ادامه حیات آن فراهم نمود.در ایران با توجه به وجود مراکز فعال در امر بیوتکنولوژی زمینه مناسبی برای استفاده از این تکنولوژی وجود دارد. بعلاوه از آنجایی که بهترین گزینه ها در انتخاب میکروب، استفاده از میکروبهای موجود در خود مخزن است نیازی به وارد کردن میکروب از خارج از کشور وجود ندارد و تنها لازم است که مطالعات جامعی پیرامون نوع و عملکرد میکروبهای موجود در مخازن کشور انجام گیرد.در این مقاله ضمن معرفی MEOR، در مورد انتقال تکنولوژی آن نیز پیشنهاداتی ارایه شده است.

مراکز انتقال نفت خام و فرآورده که در سطح کشور گسترده شده اند شامل توربین های گازی و موتورهای محرک پمپ ها، ژنراتورها، انواع شیرها، خطوط لوله و تجهیزات جانبی می باشند. آلودگی صوتی ناشی از این مراکز سبب ناراحتی و شکایت کارکنان و ساکنان مناطق اطراف می گردد. از طرفی سازمانهای حمایت کننده از محیط زیست قوانینی را جهت محدود کردن این آلودگی ها وضع نموده اند. بخش عمده ای از آلودگی صوتی موجود در این مراکز مربوط به توربینهای گازی است که جهت تامین نیروی محرکه پمپها مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به خصوصیات صدای حاصله از این تجهیزات روشهای متداول کنترل نویز (روشهای کنترل غیر فعال) به تنهایی کارایی چندانی ندارند. لذا در سالهای اخیر استفاده از روشهای کنترل فعال نویز مورد توجه قرار گرفته است. کنترل فعال نویز معمولا به فرآیندی اطلاق می شود که در آن صداهای نامطلوب به وسیله تولید پاد - صدا حذف می گردند. کنترل فعال صدا به عنوان روش موثر کاهش صداهای با فرکانس پایین شناخته شده و مثالهای فراوانی از موفقیت این روش در کاربردهای صنعتی و تجاری دیده می شود. اما به هر حال این روش شامل محدودیت هایی از قبیل پیچیدگی میدان اکوستیکی، هزینه و تجهیزات مورد استفاده می باشد.در این مقاله برای آشنایی با اصول کنترل صدا ابتدا تعاریف و مفاهیم پایه اکوستیک ارایه می گردد. سپس تاریخچه و سیر تکاملی تکنیک کنترل فعال نویز بیان گردیده، مکانیزم فیزیکی کنترل فعال نویز تشریح می شود. در ادامه کاهش آلودگی صوتی موجود در مراکز انتقال نفت با استفاده از روش کنترل فعال مورد بررسی قرار می گیرد. در انتها نیز زمینه های دیگری از کاربرد این روش در صنایع مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در انتقال موثر تکنولوژی محصول جدید، دریافت کننده تکنولوژی بایستی از صلاحیت فنی بر خوردار باشد.تجارب کشورهای موفق در انتقال تکنولوژی نشان می دهد که تواناییهای تکنولوژیکی طرف گیرنده عامل بسیار اساسی در توفیق و دستیابی موثر به تکنولوژی محصول جدید می باشد. نقش سازمانهای تحقیق و توسعه در مراحل انتقال تکنولوژی چه در سطح عمودی که شامل تعیین نیاز واردات تکنولوژی به کشور بوده و چه در سطح افقی که شامل گسترش آن به صنایع و سازمان های دیگر میباشد، بسیار مهم و اساسی است. در صورتی که انتقال تکنولوژی بدرستی انجام شود تدوین دانش فنی فرایند محصول به خوبی قابل انجام می باشد. متاسفانه در حال حاضر بسیاری از ساختارهای تحقیق و توسعه کشورهای در حال رشد نفت خیز با ضرورت رشد صنعتی سازگار نیست و با توجه به وجود ذخایر عظیم انرژی و برتری مادی نسبت به دیگر کشورهای در حال توسعه لازمه فعالیت بر روی منابع انسانی و توسعه فرهنگ تحقیق و توسعه بیش از پیش تاکید میگردد. یکی از مناسب ترین شیوه های انتقال تکنولوژی محصول جدید این است که صنایع پس از گزینش تکنولوژی مناسب بموازات انتقال فیزیکی، انتقال دانش فنی بطور غیر مستقیم و توسط موسسات تحقیق و توسعه متشکل از خبرگان صنعت و دانشگاه انجام شود.

امروزه اکثر متخصصان و سازمانهای جهانی متقاعد شده اند که برای توسعه پایدار نیاز به توسعه و بکارگیری فن آوری اطلاعات می باشد. به همین علت درک کافی از فن آوری اطلاعات در کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله تلاش می شود تا وضعیت فناوری اطلاعات در کشور، عوامل تاثیر گذار داخلی و خارجی، اهداف، راهبردها و سیاستگذاریها مورد بحث و بررسی قرار گیرد و بکارگیری فن آوری اطلاعات در صنعت نفت و گاز بررسی شود و  سایت مورد نیاز، نحوه ایجاد این سایت، ساختار سازمانی مورد نیاز، و فعالیت هر یک از قسمت ها توضیح داده شده است. همچنین فهرست های پیشنهادی برای این سایت و شیوه استفاده آن برای عموم و اعضای صنعت نفت و گاز و شرکت های وابسته شرح داده شده است. همچنین درباره فهرست های مقدماتی مورد نیاز مانند اطلاع رسانی، آموزش، ارسال صورت حساب مشتریان، مناقصه و مزایده گذاری، تشکیل کلاس یا مدرسه مجازی در زمینه نفت و پتروشیمی‏‏ ارتباط با پیمانکاران، استخدام، دورکاری، تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک بحث و بررسی شده است.

در تحقیق حاضر روشهای عملی اندازه گیری ضخامت باقیمانده لوله ها در حین کارکرد آنها به روش فراصوتی و پرتونگاری مورد بررسی قرار گرفته است. روشهای مذکور از لحاظ تئوری و عملی مطالعه شده و مزایا و معایب آنها، با استفاده از قطعات مرجع، بصورت عملی با هم مقایسه شده است. در روش مماسی با تابش پرتو به دیواره لوله و بررسی تصویر آن روی فیلم (اندازه گیری عرض نوار روشن روی فیلم) ضخامت باقیمانده لوله اندازه گیری می شود. بررسی این روش در قالب یک پروژه بین المللی با همکاری آژانس بین المللی انرژی اتمی جهت تدوین استاندارد ISO در حال اجرا است. در روش دیگر با استفاده از چگالی نوری فیلم، ضخامت لوله های با ابعاد مختلف توسط روابطی بررسی می گردد. نتایج تحقیق نشان داد که با استفاده از این روش ها کاهش ضخامت هایی به میزان 10، 20 و 50 درصد همراه با وسعت آنها در لوله هایی با قطرهای شش تا ده اینچ و ضخامت های مختلف را می توان اندازه گیری کرد. هر چند در روش مماسی جهت بررسی ضخامت لوله های ده اینچ بایستی از منابع با انرژی بالاتر از ایریدیم 192 (به عنوان مثال کبالت 60) استفاده کرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

از سال 1995 تاکنون که مدت ده سال از عمر تاسیس سازمان تجارت جهانی می گذرد، هنوز بحث نفت بصورت جدی در این سازمان مطرح نشده است که قطعا با طرح این موضوع موازنه قدرت بین کشورهای صنعتی و کشورهای نفتی عضو سازمان برقرار می شود.اما همان طور که می دانیم راز بقای کشورهای عضو سازمان در بهبود کیفیت و کاهش قیمت محصولات عرضه شده به بازار تجارت جهانی است. این امر محقق نمی شود مگر با تقویت نهادهای تحقیق و توسعه در صنعت.صنعت نفت کشور ما بیش از هر صنعت دیگر نیازمند ایجاد مراکز تحقیقات کاربردی فعال در زمینه تولید تجهیزات جانبی می باشد. قیمت تمام شده تولید نفت خام در کشور عربستان در حدود 8 تا 12 دلار است، در صورتیکه در کشورهای صنعتی که صاحب ذخایر نفتی می باشند مانند آمریکا بین 1 تا 2 دلار است. یکی از دلایل این اختلاف دسترسی به تکنولوژی ساخت تجهیزات جانبی این صنعت در اکتشاف، حفاری، استخراج و بهره برداری نفت است.بنابراین اگر بخواهیم پس از عضویت در سازمان تجارت جهانی با طرح بحث نفت بیشترین استفاده را از آن ببریم، می بایست بر روی ساخت تجهیزات تکنولوژیکی صنعت نفت در کشور سرمایه گذاری کنیم که یکی از آن نهادها مراکز تحقیقات کاربردی در زمینه ساخت تجهیزات نفت است که با توسعه تحقیقات بنیادی و یا مهندسی معکوس قادر به ساخت تجهیزات تکنولوژیکی صنعت می باشند.در این مقاله سعی می گردد تا با معرفی تهدیدات و فرصتهای موجود در راه پیوستن به سازمان تجارت جهانی جایگاه تحقیقات کاربردی را در تبدیل تهدیدات به فرصتها تعیین نماییم.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

یکی از روشهای معمول و اقتصادی در زمینه صادرات گاز طبیعی به بازارهای دور، استفاده از فناوری تبدیل گاز به LNG می باشد. این فناوری بسیار پیچیده می باشد و متعلق به شرکتهای محدودی در جهان می گردد که عمده آنها آمریکایی هستند. انتخاب این فناوری برای ایران با توجه به محدودیتهای ناشی از تحریم ها با ریسکهایی روبرو است.لازم به ذکر است، بررسی و مقداری کردن ریسک در انتخاب فناوری ها همیشه دارای جذابیتهای خاص خود میباشد و در عین حال باید اذعان نمود، شناسایی ریسک فناوری در برخی شرایط میتواند به تصمیم گیریها در مورد اجرا و یا اجرای یک طرح کمک کند.در این مقاله سعی بر اینست که ضمن مرور کلی ریسک تکنولوژی فناوری مایع سازی گازطبیعی به سوالات زیر پاسخ دهیم:1-  چرا فناوری مایع سازی گاز طبیعی اروپایی نسبت به فناوریهای آمریکایی دارای ریسک بالاتری است؟2- تحریم آمریکا تا چه اندازه در انتخاب فناوری مایع سازی برای محدود کننده است؟3 - در صورت بکارگیری فناوریهای اروپایی که هنوز در بازار جهانی امتحان خود را پس نداده اند چگونه میتوانیم اعتماد مشتریان محصول خود را بالاخص در آسیای جنوب شرقی جلب کنیم؟4 - راه حل SWOT در رابطه با انتخاب فناوریهای مایع سازی اروپایی چگونه است؟در این مقاله سعی میگردد که توسط روشهای آماری و شناسایی تابع چگالی احتمال توزیع ریسک به سوالات فوق پاسخ داده شود.در عین حال بنظر میرسد که انتخاب فناوری اروپایی در زمینه مایع سازی گاز و تبدیل آن به LNG با وجود برخی مشکلات در صورت بکارگیری استراتژی صحیح میتواند نتایج خوبی را در پیش داشته باشد.

آنالیزر آمونیاک برای اندازه گیری یون آمونیوم که مهمترین عامل آلوده کننده پساب خروجی در فرآیند تولید آمونیاک، اوره وکریستال ملامین میباشد، بر اساس جدیدترین روشهای آنالیز دستگاهی و استفاده از امکانات داخلی طراحی و پس از ساخت نمونه آزمایشی و تست و تایید عملکرد آن نمونه صنعتی آن آماده و هم اکنون در واحد کریستال ملامین مجتمع پتروشیمی خراسان نصب و راه اندازی گردیده است.روش کار دستگاه بر این اساس است که با افزایش PH، یون آمونیوم طی واکنش به آمونیاک گازی محلول تبدیل میشود. آمونیاک گازی محلول با عبور از یک غشا نیمه تراوا سبب تغییر غلظت آمونیاک در سوی دیگر غشا میگردد. افزایش اختلاف پتانسیل الکترود نسبت به یک الکترود مرجع سنجیده میشود و به روشی مبتنی بر جداول استاندارد غلظت آمونیاک اندازه گیری میشود. جهت افزایش دقت کار دستگاه روش اندازه گیری بصورت افزایش استاندارد است که سبب کاهش خطا به کمتر از 2% میشود و همچنین سیستم از کالیبراسیون دوره ای بی نیاز میگردد. ضمنا در این روش تنها ماده شیمیایی مورد نیاز سود سوزآور میباشد و بعلت تداخل بسیار کم سایر اجزا در نمونه مورد آنالیز محدودیتی وجود ندارد.این دستگاه قابلیت ثبت آنالیز و نمایش آن بر روی نمایشگر خود بصورت گزارش را دارد و خروجیهای RS232 و 4-20mA استاندارد جهت اتصال به سیستمهای دیگر بر روی آن در نظر گرفته شده است. سیستم شستشو نیز بعداز هر آنالیز دستگاه را برای آنالیز بعدی آماده میکند.قابلیت اعلام خطاء وآلارم بر روی دستگاه در نظر گرفته شده است. محدوده اندازه گیری قابل انتخاب می باشد و امکانات تست و تنظیم برای ورودی و خروجیهای آنالوگ و دیجیتال نیز بروی دستگاه تعبیه شده است.با توجه به قابل برنامه ریزی بودن دستگاه از این سیستم میتوان برای آنالیز یونهای دیگر که دارای الکترود یون انتخابی (ISE) باشند و همچنین بعنوان تیتراتور اتوماتیک استفاده نمود. با توجه به ارزش بالای دستگاههای آنالیزر قیمت دستگاه کمتر از یک پنجم مشابه خارجی خواهد بود.

امروزه افزایش میزان بهره وری چاههای نفت و انتقال بهینه آن یکی از اهداف عمده صنعت نفت کشور می باشد که استفاده از فن آوریهای پیشرفته همراه با دیدگاه اقتصادی و عملیاتی از راهکارهای اصلی در این زمینه است. رسوبات و مواد آلی سنگین همچون موم های نفتی و آسفالتین ها یکی از مشکلات بزرگ، پیچیده و مهم صنعت نفت می باشد که باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد و بازدهی آن از قبیل: افزایش گرانروی سیال، تغییر خاصیت ترشوندگی سنگ مخزن، افزایش افت فشار مخزن، گرفتگی و کاهش قطر چاه و خطوط لوله انتقال، و در نهایت کاهش و یا توقف تولید و همچنین افزایش هزینه ها می شوند. به همین علت و بر اساس همین نیاز، مطالعه ای بر روی طراحی، ساخت و تست یک نمونه آزمایشگاهی از دستگاه الکتروهیدروپالس انجام پذیرفت. نمونه طراحی شده در واقع نوعی مدولاتور ولتاژ بالا با سوئیچینگ میلی ثانیه ای می باشد که با تخلیه الکتریکی ولتاژ قوی بصورت پالسی در بین دو الکترود، ایجاد یک نیروی الکتروهیدرولیکی قوی در درون سیال نفت نموده و امواج مکانیکی ناشی از این نیرو، موجب فروریزش و جدا شدن جرم و رسوبات دیواره ای داخلی چاه، لوله های انتقال نفت و همچنین باعث ایجاد گرما و فشار، کاهش چسبندگی و افزایش خاصیت سیلان در مخازن نفت شده و در نهایت ضریب بازیافت نفت خام را افزایش می دهد.

در راستای تعهد به توسعه پایدار و ضرورت های زیست محیطی و با توجه به بالاتر از حد مجاز بودن میزان غلظت یونهای سولفات در پساب خروجی واحدهای انعقادسازی پلیمری به دلیل استفاده از عامل انعقاد ساز اسیدسولفوریک، لازم است میزان یون سولفات تحت کنترل قرار گیرد. با توجه به فرایندهای مختلف حذف یونهای معدنی و اسیدی (مانند یونهای سولفات) از پساب، مانند روشهای شیمیایی (روشهای آهک زنی و استفاده از نمکهای باریم و ...) و روشهای غشایی و هزینه های بسیار زیاد اجرای برخی از فرایندهای فوق و تبعات زیست محیطی فراوان برخی از روشهای اشاره شده (مانند روشهای آهک زنی)، تصفیه بیولوژیکی غیرهوازی روش بهینه ای برای کاهش و حذف یونهای سولفات به نظر می رسد. در این راستا با تهیه یک setup آزمایشگاهی با حجم 500 میلی لیتر و کشت گونه های مختلف باکتری SRB و افزایش مداوم یون سولفات به مجموعه و محاسبه تغییرات غلظت تجمعی یون سولفات و بررسی و آنالیز میزان غلظت یون سولفات نهایی موجود در هر یک از نمونه ها نتایج زیر به دست آمد. در این طرح در مرحله اول با شناسایی روشهای بیولوژیکی موجود برای کنترل غلظت یونهای معدنی و سولفات، اقدام به کشت نمونه های میکروارگانیزمها نموده و میکروارگانیزم مناسب مورد استفاده مانند (Sulfate Reducing Bacteria) SRB از محیط کشت شده استخراج می گردد. در ادامه با تامین شرایط محیطی لازم برای رشد میکروارگانیزمها، جمعیت میکروبی افزایش یافته و زمینه برای ورود خوراک محتوی یونهای سولفات آماده می شود. در ادامه با کاهش خوراک میکروارگانیزمها و افزایش غلظت یونهای سولفات در محیط، تحمل پذیری میکروارگانیزمها تقویت گردیده و در ادامه با قطع خوراک آنها، این میکروارگانیزمها شروع به استفاده از یونهای سولفات به عنوان منبع غذایی می نمایند. تحلیل نتایج آزمایشات حاکی از آن است استفاده از روشهای بیولوژیکی یکی از مناسبترین گزینه ها برای کنترل پساب محتوی یون سولفات می باشد و میزان غلظت یون سولفات در نمونه ها پس از زمان ماند 40 ساعت به 12% مقدار اولیه کاهش یافته است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

خوردگی از دیرباز یکی از بزرگترین مشکلات صنایع نفت و گاز بوده است. خوردگی نه تنها باعث ایجاد هزینه های بالای تعمیرات می شود، بلکه توقف تولید در زمان تعمیرات و مسایل ایمنی نیز خسارات هنگفتی را بوجود می آورد. روشهای پایش و تعیین نرخ خوردگی در گذشته شامل استفاده از کوپنهای خوردگی بوده است که بررسی آنها مستلزم صرف زمان و هزینه است و از دقت بالایی نیز برخوردار نیست.تکنولوژی امروز استفاده از روشهای الکتروشیمیایی، شامل پلاریزاسیون و امپدانس الکتروشیمیایی را توصیه می کند. به کمک این روشها با صرف زمان و هزینه کمتر میتوان به نتایج دقیقتری دست یافت. در این مقاله ضمن بررسی انواع روشهای موجود پایش خوردگی نقش تکنولوژی در پیشبرد این روشها بررسی می شود.

در سالهای اخیر و پس از تحقیق و آزمایش، تکنولوژی سنسورهای نوری ذاتا ایمن جهت اندازه گیری فرایندهای نفت، گاز، پتروشیمی و غیره کامل گشته و هم اکنون به عنوان یک محصول کارا و اقتصادی قابل استفاده در صنایع مختلف میباشد. محاسبات نشان میدهند، این فن آوری در مقایسه با ادوات الکترونیکی رایج به هزینه کمتری در نصب و نگهداری نیاز داشته، استفاده از آن در صنعت کاملا اقتصادی بوده، دقت اندازه گیری بالاتری دارد و در آینده جایگزین مناسبی برای ادوات اندازه گیری الکترونیکی رایج خواهد بود. در این مقاله ابتدا مزایای استفاده از اینگونه سنسورها معرفی شده، سپس تکنولوژی اندازه گیری سنسور فیبر نوری بیان گشته و در انتها نتایج اندازه گیری دما و فشار توسط یک نمونه سنسور فیبر نوری نشان داده شده است.

طبق آمار موجود چنانچه ایران بخواهد سهم 14.3 درصدی خود را در اوپک همچنان محفوظ نگهدارد می بایستی ظرفیت تولید نفت خود را تا سال 2005 به 5.3 میلیون بشکه در روز و تا سال 2010 به 6.4  میلیون بشکه در روز برساند که در صورت عدم ظرفیت سازی مناسب و با توجه به رشد 3.6 درصدی مصرف داخلی و در شرایط عدم سرمایه گذاری با احتساب افت تولید سنواتی، در سالهای 2005 و 2010  به ترتیب میزان تولید نفت به 2.5 میلیون و 1.3 میلیون بشکه در روز می رسد. داده های موجود حاکی از نیاز به ظرفیت سازی روزانه 4 میلیون بشکه در روز طی 20 سال آینده می باشد تا صرفا بتوانیم همین سهم 14.3 درصدی خود در اوپک را ثابت نگهداریم. با در نظر گرفتن نیاز به سرمایه گذاری 800 میلیون دلاری به ازای هر 100 هزار بشکه می بایستی جهت ایجاد ظرفیت جدید مورد نیاز تا سال 2020 نزدیک به 32 میلیارد دلار سرمایه گذاری نمود که در غیر این صورت جایگاه فعلی ایران در دنیای نفت به نوعی از دست خواهد رفت.با توجه به داده های مذکور و حجم عظیم سرمایه گذاری مورد نیاز و این واقعیت که اقتصاد ایران وابستگی شدید و بیمار گونه ای به درآمدهای نفتی دارد، استفاده از روشهای نوین ابداع شده در خصوص مدیریت پروژه به منظور به هدر نرفتن سرمایه گذاری ها و فرصتها در حوزه طرح های زیر بنایی صنعت نفت، بیش از پیش ضرورت می یابد. در این گونه طرحها که مجریان آنها با مسایل مختلفی از جمله پیچیدگی های تکنولوژیکی، تنوع تخصصهای مورد نیاز، حجم عظیم فعالیتها و نیز تعداد زیاد سازمانها و افراد درگیر در طرح ها و مسایل مختلف دیگر سروکار دارند استفاده از روشها و ساختارهای مدیریتی به روز نه تنها ضروری بلکه اجتناب ناپذیر می نماید تا با رهایی از روشهای ناکارآمد سنتی و بهره گیری از آخرین دستاوردهای علمی در این زمینه، پروژه های اجرایی خود را در محدوه زمانی و بودجه مشخص توام با کیفیت بهینه به اتمام برسانند. به ویژه به دلیل روند رو به رشد سرمایه گذاری در طرحهای بزرگ صنعت نفت، بکارگیری سیستم های پیشرفته امروزی در حوزه مدیریت پروژه، که هر یک فرآیند تکاملی خاص خود را طی نموده و با توجه به نیازها و شرایط حاکم بر پروژه ها انتخاب و اجرا می شوند، جهت حصول به اهداف برنامه های توسعه اقتصادی مورد نظر در کشور کاملا حیاتی می نماید.مقاله حاضر سعی دارد با بررسی فلسفه پیدایش روش پیمانکاری مدیریت (MC) و توضیح ویژگی های آن، بعنوان روشی به روز در مدیریت پروژه ها، نشان دهد که در ابداع این روش نوین، اهداف اصلی آن بوده است که نه تنها هماهنگی بیشتری میان مراحل طراحی و ساخت برقرار گردد، بلکه وظایف مدیریتی از وظایف فنی طراحی و ساخت مستقل گردد. روش پیمانکاری مدیریت (MC) از جمله روشهایی است که اغلب در طرحهای بزرگ صنعت نفت مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش پیمانکار مدیریت (MC)، عضوی از گروه کاری کارفرما محسوب می شود که بر اساس حق العملی توافق شده در خصوص ساخت، تکمیل و راه اندازی طرحها و پروژه های کارفرما به وی خدمات مدیریتی ارایه می نماید.