همایش بررسی مسایل اجتماعی-فرهنگی استان همدان (با تاکید بر نقش جایگاه خانواده)
سال:1388 | دوره:1 |تعداد مقالات:10

خانواده از نخستین نهادهای بشری و مرکز آموزش نقشهای اجتماعی و تامین نیاز های عاطفی است و در ثبات شخصیتی فرد اثر تعیین کننده دارد. علی رغم اهمیت خانواده آمار و اطلاعات بیانگر از همسیختگی این نهاد و سیر فزاینده آمار طلاق در جهان و ایران است در تبیین عوامل از هم گسیختگی خانواده از نظریات کارکردگرایی، تعامل گرایی و تضاد استفاده شده است.روش بررسی پیمایشی بوده و تکنیک پرسشنامه همراه مصاحبه جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است و از تکنیک های آماری جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است نتایج توصیفی این نمونه تاثیر مشکلات مالی،اعتیاد، جرم،اعمال خشونت، سرقت، زندان و ... را بر از هم پاشیدگی خانواده اثبات می کند. 70.3 در صد افراد نمونه عدم رضایت از زندگی زناشویی خود را ابراز داشته اند. 63 در صد گفته اند دایم بر سر تامین مخارج زندگی با همسرشان اختلاف دارند، 46 درصد اظهار داشته اند که همسرشان سابقه اعتیاد دارد.52  درصد خشونت خانگی را گزارش نموده اند. 38.9 درصد پاسخگویان اظهار داشته اند که همسرشان سابقه زندان دارد.9.2  در صد خود سابقه دستگیری و 4.6 درصد سابقه اعتیاد داشته اند. آسیب پذیری خانواده زمینه آسیب پذیری فرزندان را فراهم کرده 11 درصد اعتیاد فرزند به مواد مخدر، 12 درصد فرار از منزل و 7 درصد سرقت آنها را اعلام کرده اند.

پژوهش حاضر نوعی زمینه پژوهی به شمار می آید که به دنبال سنجش میزان اعتماد متقابل شخصی دبیران شهر همدان می باشد. با کاربرد روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته، 159 نفر از دبیران آموزش و پرورش شهر همدان و به طریق نمونه گیری تصادفی ساده و نسبتی انتخاب شدند.نتایج پژوهش در سطوح توصیفی و تحلیلی حاکی از آن است که اعتماد به والدین در مرتبه اول و اعتماد به همسر در مرتبه دوم قرار می گیرد. اعتماد به بیگانگان در آخرین مرتبه قرار می گیرد و میزان آن ضعیف می باشد و مردان از اعتماد متقابل بیشتری نسبت به زنان برخوردار می باشند.

این مقاله به بررسی میزان رضایت زناشویی زوج های ازدواج دانشجویی دانشگاه پیام نور مرکز همدان با توجه به جنسیت، سن، وضعیت اشتغال، و میزان درآمد آنان پرداخته است. از میان جامعه آماری زوج های ازدواج دانشجویی دانشگاه پیام نور مرکز همدان، نمونه ای به حجم 86 زوج به روش نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شدند و به پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ پاسخ گفتند. داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی، آزمون آماری مربع کای، آزمون t برای گروه های مستقل و تحــلیل واریانس یک طرفه به وسیله نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.نتایج بیانگر آن است که رضایت زناشویی هیچ یک از زوج ها در حد خیلی کم یا خیلی زیاد نیست، بلکه بیشتر در حد متوسط است. همچنین نتایج نشان داد بین میزان رضایت زناشویی زوج های ازدواج دانشجویی تفاوت معنی داری مشاهده می شود. به نحوی که میزان رضایت زناشویی افراد به ترتیب در حد متوسط، زیاد و کم است. در ضمن نتایج نشان دادند که میانگین رضایت زناشویی دانشجویان با توجه به جنسیت، گروه سنی، وضعیت اشتغال، و سطوح درآمد آنها تفاوت معنی داری ندارد.

پدیده شکاف نسل ها تضاد ارزش های جوانان و بزرگسالان در زمینه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی واقتصادی بوده و درواقع تفاوت بین سیستم های ارزشی دو نسل است. در شرایط بحران ارزش ها به دلیل هماهنگی جوانان با تحول سریع جامعه و عدم هماهنگی بزرگسالان با آنها در زمینه فکری، میان نسل جوان و بزرگسالان شکافی ایجاد می شود که در طول زمان پیوسته افزایش می یابد. هدف از پژوهش حاضر سنجش میزان شکاف نسل ها و شناخت عوامل موثر بر آن می باشد. اطلاعات از طریق مصاحبه حضوری و پر کردن پرسشنامه از دویست نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان همدان که از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده بودند، جمع آوری گردید. آزمون تحلیل واریانس یکطرفه، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون T-test مستقل گروهی در تحلیل این پژوهش به کاربرده شد. نتایج نشان می دهند که بیش از 50 درصد از آزمودنی ها در حد متوسط و متوسط به بالا دچار پدیده شکاف نسل ها می باشند و به عبارتی 25 درصد در حد زیاد و خیلی زیاد و 26 درصد نیز در حد متوسط دچار شکاف نسل ها شده اند. یافته ها همچنین نشان می دهند که بین میزان شکاف نسل ها و میزان ارتباط جوانان با خانواده رابطه معنی داری وجود دارد. به علاوه رابطه شکاف نسل ها با میزان ارتباط دوستان و میزان گرایش به وسایل ارتباط جمعی معنی دار بود. در مورد ارتباط ویژگی های فردی و شکاف نسل ها تنها متغیر میزان اختلاف سنی آزمودنی ها با والدین رابطه معنی داری نشان داد و این رابطه در مورد سایر ویژگی های فردی (شغلی، تحصیلات و درآمد خانواده) معنی دار نبود.

هدف مقاله حاضر «بررسی عوامل فرهنگی - اجتماعی موثر بر گرایش جوانان استان همدان به دین در سال 1387» است. این تحقیق با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را جوانان استان همدان در سال 1387 تشکیل می دادند، که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعدادی از آن ها انتخاب شدند.نتایج نشان می دهد بین متغیرهای مستقل جنسیت، سطح تحصیلات، گروه مرجع، طبقه اجتماعی، میزان فردگرایی، میزان تقدیرگرایی، میزان تضاد خانوادگی، میزان پایبندی دینی والدین و متغیر وابسته گرایش به دین رابطه معنادار وجود دارد. ولی بین متغیرهای سن، وضعیت تاهل، میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی و متغیر گرایش به دین رابطه معنادار وجود ندارد.

موضوعی که در این مقاله مطرح شده عبارت است از: «بررسی معیارها و میزان گرایش دانشجویان پسر و دختر مجرد دانشگاه های استان همدان به ازدواج و عوامل موثر بر آن». جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانشجویان پسر و دختر مجرد استان همدان در سال 1387 تشکیل می دادند. روش پژوهش در این تحقیق، پیمایشی و تکنیک جمع آوری اطلاعات هم پرسشنامه محقق ساخته است. روش نمونه گیری این تحقیق نیز، روش نمونه گیری تصادفی ساده است. نتایج نشان می دهند که 0.3 درصد پاسخگویان کم، 20.2 درصد تاحدودی، 75 درصد زیاد و 4.5 درصد خیلی زیاد نسبت به ازدواج گرایش داشته اند. همچنین اولین اولویت دانشجویان برای انتخاب همسر به ترتیب عبارت بودند از: داشتن شغل و درآمد، تناسب سنی، صداقت، عشق، گذشت و ایثار. مهم ترین مشکل ازدواج دانشجویان مجرد برای انتخاب همسر هم به ترتیب عبارت بودند از: نبود درآمد و بیکاری، عدم صداقت طرف مقابل، عدم اعتماد کافی به جنس مخالف، مشکل مسکن، بالا بودن توقعات طرفین، بالا بودن مهریه و نداشتن شناخت از همدیگر. در ضمن نتایج نشان می دهند بین متغیرهای سن، میزان درآمد خانواده، تعداد اعضای خانواده، میزان رضایت از زندگی، طرز فکر پاسخگو درباره جنس مخالف، جنسیت و توان مالی با میزان گرایش به ازدواج رابطه معناداری وجود دارد.

خانواده و خویشاوندی، یکی از کهن ترین و اساسی ترین نهادهای جامعه بشری هستند. دو واقعیت مکمل و وابسته به یکدیگر، که بر اساس مطالعات بین فرهنگی و مردم شناسانه، در ادوار مختلف تاریخی و در میان جوامع مختلف به شکلها گوناگونی ظهور کرده اند.با توجه به دگرگونی هایی که در جامعه ایران، به خصوص در دهه های اخیر رخ داده، شاهد تغییراتی در نهاد خانواد بوده ایم. این تغییرات هم در شکل و هم در محتوای روابط درونی خانواده و در ارتباطات اعضا با یکدیگر رخ داده است، اما این تغییرات در کل جامعه و در میان اقشار مختلف به یک شکل و محتوا مشاهده نمی شود.به رغم مطالعات انجام شده پیرامون خانواده و خویشاوندی در ایران، و از آنجا که زندگی خانوادگی و ارتباطات افراد درون خانواده امری خصوصی محسوب می شود، ساختارهای حاکم بر روابط اعضای خانواده، و چگونگی ارتباط با شبکه خویشاوندی، کمتر با دیدی مردم شناسانه و موشکافانه و از نزدیک مورد توجه و مطالعه قرار گرفته است.لذا در این تحقیق هدف ما مطالعه مردم شناسانه مقولات خانواده و خویشاوندی در میان خانواده های ساکن در یکی از محلات حاشیه ای شهر همدان است. خانواده هایی که پدر و مادر در آنها اصالتا روستایی هستند، و زمانی به شهر مهاجرت کرده اند و در این محله ساکن شده اند.

پژوهش فوق رابطه بین شیوه های فرزندپروری و بهداشت روانی دانش آموزان دبیرستانی شهرستان نهاوند را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش از نوع همبستگی است که برای نمونه 100 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهرستان نهاوند به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه اقتدار والدین و بهداشت روانی (GHQ) استفاده شده است. داده های بدست آمده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند. داده ها با نرم افزار  SPSSتحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که شیوه فرزند پروری آسان گیر با افسردگی، اضطراب و جسمی سازی در ارتباط است و شیوه فرزند پروری اقتدار طلب با افسردگی و اضطراب در ارتباط است. اما شیوه فرزندپروری دموکراتیک ارتباطی با مقیاسهای بهداشت روانی نداشت. تفاوت های جنسی نشان داد که شیوه های فرزندپروری برای دختران به سمت دموکراتیک تمایل بیشتری دارد و کمتر به سمت شیوه اقتدار طلبی متمایل است. به علاوه دختران نمره بیشتری نسبت به پسران در افسردگی و اضطراب کسب نمودند. نتایج تحقیق نشان داد شیوه های فرزند پروری اقتدار طلبانه و آسان گیر می تواند تاثیر تخریبی روی بهداشت روانی دانش آموزان دبیرستانی شهرستان نهاوند داشته باشد.

خشونت خانگی ابزاری برای تثبیت قدرت و سلطه جویی است که نه تنها آرامش و امنیت خانواده، بلکه اعتبار و کرامت انسانی را خدشه دار می سازد. از مهمترین نوع خشونت های خانگی می توان به خشونت علیه زنان اشاره کرد که تاثیرات مهمی در روابط خانوادگی و تربیت فرزندان به جا می گذارد. خشونت علیه زنان در این پژوهش از ابعادخشونت کلامی/روانی، جسمی، اقتصادی و جنسی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق از دیدگاه های نظری نظارت اجتماعی، یادگیری اجتماعی و دیدگاه فمینیستی در تدوین فرضیه و صورت بندی پرسشنامه بیشترین بهره را گرفته ایم. روش تحقیق در این پژوهش، روش پیمایشی بوده و از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات از میان شهروندان زن متاهل ساکن در شهرک مدنی همدان، که با روش نمونه گیری سهمیه ای به تعداد 150 نفر انتخاب شده بود، استفاده شده است. بعد از آزمون فرضیه ها و تجزیه و تحلیل داده ها نتایج زیر به دست آمد:مهمترین عامل در بروز خشونت خانوادگی در این پژوهش به عامل اعتیاد شوهران مربوط می باشد. وضعیت اقتصادی خانواده نیز در بروز خشونت عامل تاثیر گذار بوده و شیوه تربیتی زنان بویژه شکل روابط خانوادگی در خانواده رهیاب در ایجاد خشونت علیه زنان موثر و رابطه معنی داری بین این متغیرها وجود داشت. سن زنان، تحصیلات، اشتغال زنان، نوع واکنش زنان، نوع آشنایی با همسر و رابطه با همسر پیش از ازدواج با توجه به اینکه در این پژوهش میزان وجود خشونت علیه زنان در حد نسبتا پایینی بود در بروز خشونت علیه زنان تاثیرگذار نبود.

مقاله پژوهشی حاضر با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است که هدف زیر را دنبال می کند بررسی عوامل کارآفرینی در واحدهای تولیدی کوچک وراهکارهای تقویت آن با تاکید بر نقش خانواده. حجم نمونه شامل 118 شرکت که با روش کرجسی و مورگان از 160 شرکت شهر همدان انتخاب شده است. روش نمونه گیری، تصادفی ساده می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از دو روش مصاحبه مستقیم با مدیران شرکتهای تولیدی کوچک (کار آفرینان) و پرسشنامه برای سایرین استفاده گردید. پایایی یا آلفای کرونباخ آن (0.86) به دست آمده است. نتایج به دست آمده نشانگر آن است که بین میزان تحصیلات و خصوصیات خلقی فرد کار آفرین و کارآفرینی وی که مرتبط با نحوه تربیت او در خانواده می باشد، ارتباط معناداری وجود دارد.