کنفرانس بین المللی زبان، ادبیات، تاریخ و تمدن
سال:1400 | دوره:6 |تعداد مقالات:55

تحقیق حاضر به بررسی تطبیقی شکل درختان در آثار نگارگری، با گونه های همسان آن در طبیعت ایران اختصاص دارد. مقایسه بر اساس تطبیق نمونه ها، به دنبال پاسخی برای این سؤال است که تا چه حد شکل درختان بومی ایران نمونه ای برای الهام و نقاشی صورت درخت در آثار نگارگری بوده است. بنابراین هدف حول همین مسئله است که میزان مطابقت درخت در نگاره های ایرانی با درخت در طبیعت ایران چه اندازه است. بدین منظور با روایت گونه های درختان در باغهای ایرانی، به تطبیق شکلی آنها با نگاره های مکاتب نگارگری ایران در دوره های مختلف می پردازیم. یافته ها حاکی از آن است که در اغلب آثار نگارگری ایران، دریافت نگارگر از شکل درخت در طبیعت، به ترسیم عینی توأم با ظرافت در نگاره ها مبدل شده و طبیعت بستر الهام و مشق هنرمند نگارگر بوده است. قطعاً شکل و گونه درخت براساس الزامات درون اثر و روایت متن ترسیم می شود. در مواردی براساس ترکیب بندی، در مواردی هم براساس مفاهیم نمادین، شکل می گیرد. شکل درخت با هر نیتی در نگاره ها ترسیم شده باشد، برگرفته از طبیعت ایران و عنصر مهم روایت در نگاره های ایرانی است.

مثنوی مولوی به عنوان یکی از آثار تعلیمی ادب فارسی که دارای ساختار داستانی است، محل تجلی مسایل مبتلا به جامعه روزگار شاعر است. پیش از قرن هفتم به دلایل ایجاد فرقههای گوناگون مذهبی و اختلافات شدید حامیان این فرق، اوضاع نابسامانی در کشور وجود دارد که حملات مغول در اوایل قرن هفتم و ایجاد کشتار و ناامنی بر دامنه آن میافزاید و فضایی پر تنش همراه با رشد مذموم پدید میآورد. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام میشود با توجه به اوضاع اجتماعی قرن هفتم، برخی رذایل اخلاقی و صفات مذموم پر بسامد در مثنوی که تبعات اجتماعی دارند مورد بررسی قرار گرفته و تاثیر این اوضاع بر بسامد و تکرار این صفات نشان داده شده است. نتیجه این بررسی نشان می دهد مولوی علاوه برذکر رذیلتهای اخلاقی و صفات ناپسند، دلیل ابتلاء و راهکار رهایی از آن را نیز توضیح داده است.

در این مقاله که داده ها و اطلاعات به روش کتابخانه ای و با مطالعه مقالات به روز، کتاب ها و نوشته های وب سایت ها تهیه شده است به بررسی نقش روش های نوین آموزش تاریخ اعم از استفاده پرینتر های سه بعدی، دوربین های واقعیت افزوده و مدلسازی های سه بعدی و تاثیر آن بر توسعه سیاست های گردشگری در ایران پرداخته شده است. آموزش اصولی تاریخ می تواند به تجسم بصری ابنیه تاریخی و مدلسازی واقعی تر از سایت های تاریخی کمک به سزایی کند. با بهره گیری از تکنولوژی های به روز در آموزش تاریخ، متخصصان حوزه گردشگری می توانند با ارائه مدل های سه بعدی در بستر فضای مجازی به صورت ویدئو یا عکس تصویر جذاب تر و واقعی تری از گذشته سایت های تاریخی ای که طی سالیان متمادی بخش زیادی از آنها تخریب شده به جهانیان معرفی و توریست های بیشتری را برای بازدید جذب کنند. از سوی دیگر این شیوه نوین آموزش تاریخ به باستان شناسان و سازمان میراث فرهنگی کمک می کند تا با دید دقیق تر و مهندسی ساز تری به مرمت سایت های تاریخی بپردازند، که این نیز به خودی خود باعث شده تا از یک بنای تخریب شده به یک بنای کاملا بازسازی و مرمت شده با همان شکل و شمایل تاریخی دست پیدا کنند که توجه گردشگران بسیاری را به خود جلب می نماید.

هنر هخامنشی به عنوان هنری درباری با ویژگی التقاطی، در تداوم هنر تمدن های پیشین و متأثر از فرهنگ ملل تابعه نظیر مصر، یونان و به ویژه آشور و بابل می باشد. دستاوردهای ارزشمند این تاثیر پذیری ها و الگوپذیری، در ابنیه وکاخ های شهر پارسه، با شکوه و جلال، توسط هنرمندان عهد هخامنشی به منصه ظهور رسیده است. فتح آشور و بابل توسط کوروش کبیر موجب پیوند تمدن هخامنشی با تمدن های میانرودان گردید ودر پی آن، هنر آشوریان مورد استقبال هنرمندان هخامنشی قرارگرفت. غالب این تاثیرپذیری ها علاوه بر قالب کلی کاخ سازی و ابنیه واجد میانسرا، در اجزای کاخ های پارسه نظیر نقش برجسته ها، پلکان ها و پیکره های متصل به معماری، نمود یافته است. در این نوشتار سعی شده تا با تحلیل کلی اجزای معماری کاخ های پارسه، بتوان ریشه هنر و معماری تمدن های میانرودان در بخش های مختلف آن را بررسی نمود. شیوه ی تحقیق این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی می باشدکه با استفاده از منابع کتابخانه های علمی تخصصی معماری شهرسازی و مطالعه وبسایت های علمی پژوهشی و مرکز اطلاع رسانی علوم و فن آوری بوده است.

بررسی سبک و سبک شناسی شاعران و نویسندگان از دیرباز مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است. دولتشاه سمرقندی در تذکره الشعرا که کتابی در شرح حال و زندگانی شاعران است. با طبقه بندی و ذکر احوال و اشعار شاعران، سبک شناسی را در تذکره خود به شیوه های متفاوت نشان داده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی بر آن است که در این مقاله، رویکردهای سبکی تذکره الشعرامورد بررسی قرار داده شود. دولتشاه سمرقندی با رویکردهای سنّتی که بعدها نیز دردیگر تذکره ها توالی پیدا میکند. به تألیف تذکره پرداخته است. نتایج نشان میدهد که از میان رویکردهای مختلف بیشتر به رویکردهای سبک شناسی (شمٌی، عاطفی، بیانی) توجه کرده است. و با ستودن شاعران بزرگ و گزینش زیباترین سروده های آن ها و گذشتن از کنار شاعران متوسط و ضعیف، رویکرد سبکی خود را نسبت به شعر و شاعران آشکار می کند

نوشته حاضر مروری است بر مقاله "اضافه به عنوان وند تصریفی هسته نما" نوشته پُلِت سَموِلیان که با استفاده از داده هایی از زبان های فارسی و کردی کرمانجی به بررسی ساخت اضافه در این زبان ها پرداخته است. بخش اول نگاهی دارد بر دیدگاه های موجود در مورد اضافه. بخش دوم، مروری است بر ویژگی های اصلی و بنیادین ساخت اضافه و سیر تاریخی آن از فارسی باستان تاکنون. بخش سوم به برخی محدودیت های موجود در مورد ساخت اضافه در زبان فارسی اشاره می کند و برای توجیه این محدودیت ها، دلیلی صرفی با توجه به محدودیت های موجود در انباشتگی وندی ارائه می کند. بخش پایانی، نقدی کوتاه است که نگارنده در مورد این مقاله ارزشمند انجام داده است.

پژوهش حاضر به بررسی دو اثر داستانی مرشد و مارگاریتا اثر میخائیل بولگاکف و ملکوت اثر بهرام صادقی می پردازد؛ این دو اثر برمبنای ادبیات تطبیقی و همچنین رئالیسم جادویی بررسی گردیده اند. ادبیات تطبیقی گونه ای پژوهش میان رشته ای است که به بررسی وجوه شباهت و تفاوت میان آثار ادبی خلق شده، در حوزه ی ادبیات ملل می پردازد؛ این گونه ی پژوهشی می-تواند نشان دهنده ی اضطراب تأثیر، میزان تأثیرپذیری، بینامتنیت و تفاوت های فرهنگی و ادبی باشد. رئالیسم جادویی مکتبی است تلفیقی از واقعیت و رؤیا. در این مکتب، علاوه بر اینکه یک داستان به صورت واقعی روایت می گردد، عناصری غیرواقعی به آن افزوده می شوند؛ هرچند این عناصر در طول روایت و برای شخصیت های داستان عادی می نمایند. آثاری که در این مکتب خلق می شوند، عموماً دارای زمینه ی سیاسی-اجتماعی هستند. در بررسی تطبیقی این دو اثر مشاهده گردید که دوران استالین و کودتای 28 مرداد 1332 بر هر دو اثر تأثیرگذاشته است. همچنین وجود موجودات فراطبیعی همچون شیطان و جن، وجود عوامل جادویی، پیشگویی ها و مرگ، در کنار روال عادی داستان، در هر دو اثر به چشم می خورد.

مار در ادبیات پارسی یکی از نمادهای مهم به شمار می رود. تا جایی که حتی در ضرب المثل های روزانه نیز از آن استفاده می شود و با زندگی روزمره مردم درآمیخته. در گذشته دور مار نقش خباثت و دشمنی نیست و گاه نقش خدایی دارد. در ادبیات شاعران بزرگ پارسی چون مولانا، فردوسی، خیام، حافظ. . . نیز بارها با معانی متفاوت استفاده شده است. هدف از این پژوهش بررسی نقش مار در زبان و ادبیات پارسی با تمرکز بر اشعار کهن پارسی است. برای این منظور برای بررسی ادبیات پارسی از شاعرانی چون مولانا، شاهنامه فردوسی، حافظ، فایز دشتستانی، اساطیر و ادبیات پارسی، به تطبیق آنها پرداخته می شود. سؤال مطرح شده مار در اشعار به چه معنایی به کار رفته است؟ روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، کیفی و از نوع تحلیلی محتوا و نیز کتابخانه ای اسنادی و می دانی با استفاده از منابع مدون موجود و تجزیه وتحلیل داده ها و نمونه ها بوده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که نماد مار در ادبیات گاه جایگاه خدایی و پرستش و مفاهیمی همچون باروری، برکت، آب، حاصلخیزی را در برداشته است. کم کم شاهد تغییر بار معنایی مار هستیم تا جایی که بسیار کم رنگ شده است و جایگاه زبان برنده و موی معشوقه و اخلاق بد یار را گرفته است. دلیل این تغییر معنایی مار از خیر به شر آن هیچ گاه مشخص نشده است. ممکن است دلیل این تغییر جایگاه، مربوط به دین یا تغییر شرایط آب وهوایی منطقه باشد. این پژوهش به سؤالات مطرح شده دراین خصوص پاسخ داده است.

آموزه ی هفت اندام لطیفِ نجم الدین کبری، از شناخته شده ترین روش های سلوک در عرفان اسلامی است، که علاءالدوله سمنانی آن را شرح و بسط داد. هندوییزم شش مکتب فکری دارد، که یکی از آنها یوگا می باشد. در این مقاله به بررسی این آموزه ها در مقایسه با آیین هندو می پردازیم، و به عنوان نمونه موردی گذر بهرام گور در هفت پیکر نظامی بیان می گردد. سوال، این است که، چه تفاوت و شباهت هایی میان آموزه هفت اندام لطیف نجم الدین کبری و هفت پیامبر وجود در عرفان شهودی علاءالدوله سمنانی با هفت چاکرای یوگی در آیین هندو وجود دارد؟ چه عواملی باعث بروز این تفاوت ها و شباهت ها می شود؟ چه تفاوت و شباهت هایی میان گذر بهرام در هفت گنبد با هفت اندام لطیف و هفت لطیفه یک یوگی وجود دارد؟ چه عواملی باعث بروز این تفاوت ها و شباهت ها می شود؟ مطالعه تطبیقی هفت اندام لطیف در عرفان اسلامی با هفت چاکرای آیین هندو چگونه است؟ هدف این تحقیق بررسی آموزه های نجم الدین کبری و علاء الدوله سمنانی در عرفان اسلامی در باب اندام های فراحسی پیکره انسان نورانی و مقایسه آن با هفت چاکرای در آیین هندو، از وجه مقایسه مرتبه های طی شده در طریقت یک عارف و یوگی، و شناخت عواملی که باعث بروز تفاوت میان عرفان اسلامی و آیین هندو می شود، می باشد. از جنبه ای دیگر شناخت تفاوت و شباهت های میان گذر بهرام در هفت گنبد با هفت اندام لطیف و هفت لطیفه یک یوگی، و شناخت عواملی که باعث بروز این تفاوت ها و شباهت ها می شود. شناخت ارزش های اندیشه عرفانی در تطبیق با آیین هندو نیز از اهداف قابل بررسی در این پژوهش است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد تطبیقی انجام می شود. داده های این پژوهش به روش کتابخانه ای و از کتاب ها و مقالات موجود در سایت های علمی معتبر، جمع آوری، و با مطالعه اسناد و منابع موجود و با ابزار فیش برداری انجام گرفته است، روش تجزیه و تحلیل داده ها، به روش کیفی، و درنهایت با توجه به اهداف پژوهش داده ها در جداولی تنظیم، دسته بندی، و به صورت تطبیقی مقایسه می شوند.

از گذشته دور حیوان نقش مهمی در زندگی انسان ها داشته است. آثار به دست آمده از نقاشی بر دیوار غارها و سفالینه ها، می توان دریافت که حیوان نقش حامی خدا و گاه خدا را داشته است. اما با گذر زمان و افزایش آگاهی انسان، حیوان دیگر جایگاهی نداشت و این انسان بود که بر سرنوشت او تصمیم می گرفت. یکی از این حیوانات که نقش آن در دوره باستان به وفور کار شده و تا شرق دور هم پراکنده شده، نقش مار است. در آن دوره مار موجودی خبیث و موذی نیست. هدف از این پژوهش بررسی نقش مار در آثار هنری فلات ایران با تمرکز بر تمدن لرستان است. برای این منظور به بررسی آثار هنری و ظروف و اشیا مفرغی به جا مانده از این تمدن پرداخته می شود. سؤال مطرح شده این است که نقش مار در این دوره به چه معنایی به کار رفته است؟ روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، کیفی و از نوع تحلیلی محتوا و نیز کتابخانه ای اسنادی و می دانی با استفاده از منابع مدون موجود و تجزیه وتحلیل داده ها و نمونه ها بوده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که نماد مار در این دوره گاه جایگاه خدایی و پرستش و مفاهیمی همچون باروری، برکت، آب، حاصلخیزی را در برداشته است. دلیل این بار معنایی متفاوت عمدتا از حالت طبیعی خود مار نشات می گیرد. این پژوهش به سؤالات مطرح شده دراین خصوص پاسخ داده است.

یکی از موارد به دست آمده از لوازم تزئینی بانوان در حفاری های لرستان سنجاق سرهای مفرغی است. این سنجاق ها هرگز به طور جدی بررسی نشده اند و فقط اندکی باستان شناسان به آن اشاره کرده اند. این مقاله تلاش دارد با نگاهی بر این سنجاق های بدست آمده از حفاری های این دوره، به نشانه شناسی این سنجاق ها بپردازد. باستان شناسان و پژوهشگران، نقوش این سنجاق ها را بر اساس موارد موجود در طبیعت و بومی منطقه با تاثیر گرفتن از فرهنگ تمدن های همجوار آن دوره می دانند. هدف این پژوهش، بررسی نقوش سنجاق های مفرغی لرستان است. بر این اساس تعداد ده نمونه از این سنجاق ها انتخاب شد. روش به کار رفته در این پژوهش از لحاظ هدف بنیادی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد. در این تحقیق که بعنوان یک روش پژوهشی بکار گرفته شده با تکیه بر منابع مکتوب با استفاده از شیوه ی کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است. سوال مطرح شده درتحقیق این است که: معنی نماد ها و نشانه های به کار رفته درسنجاق سرها چیست؟ نتایج تحقیقات صورت گرفته نشان داد که نقوش انسانی و جانوری و گیاهی استفاده شده در این سنجاق ها به ترتیب نشانه ی قدرت و برتری و باروری است.

امروزه در عرصه روابط بین الملل، کشورهای جهان جهت کاهش نزاع و اختلاف و همچنین تقویت مبادلات و مراودات فی مابین، اقدام به ایجاد توافق نامه های بین المللی در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی می نمایند. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که میان ایران و کشورهای گروه 1+5 (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) در شهر وین صورت گرفت، نمونه ای از این توافق است. پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی به آن پرداخته شده، درصدد پاسخ گویی به این سؤال است که روابط جمهوری اسلامی ایران و اروپا قبل و بعد از خروج آمریکا از برجام چگونه بوده است؟ پژوهش حاضر این فرضیه را به آزمون گذاشته است که پس از تصویب برجام، روابط سیاسی و اقتصادی ج. ا. ایران با کشورهای اروپایی از بهبود نسبی برخوردار شده است لیکن به دلیل کارشکنی های ایالات متحده آمریکا، از همان ابتدا روابط کشورهای اروپایی با ایران بر مبنای محافظه کاری و ترس بوده و پس از خروج کشور آمریکا از توافق برجام، کشورهای اروپایی نیز با خروج سرمایه و شرکت های اقتصادی خود از ایران و همچنین اعمال تحریم های ظالمانه، پیروی از سیاست های آمریکا را بر پایبندی به توافق برجام ترجیح داده اند.

در آیه ی شریفه ی نور در قرآن مجید، خداوند به نور و مَثَل نور الهی به چراغدانی تشبیه شده که تمام عالم را از حقیقت آکنده می سازد. مفسران مسلمان تعابیر و تفاسیر زیادی در مورد این آیه ذکر نموده اند. همه بر این که نور همان حضور و ذات بار تعالی است، اتفاق نظر دارند. مسجد و فضای عبادی، مکانی است که انسان از جهان مادی جدا شده و به سوی عالم معنا رهسپار می گردد. هنرمند و معمار مسلمان همواره کوشیده تا فضایی را خلق کند که نور در تعریف آن، جایگاه ویژه ای داشته و آینه ی تمام نمای وجود خدا باشد. معماری مسجد، همواره به عنوان نوعی معماری به کار برده شده که در فضاهای داخلی آن، نور و منزلت آن، نشانه ای از حضور خدا بوده است. و فرم و فضای محراب، گنبد، شبستان، ایوان، دالان ها، گلدسته ها و نقوش و تزیینات آن ها، همگی ترجمان مفهوم سیر از کَثرت به وحدت الله و از مصادیق آیه ی شریفه" الله نور السماوات والأرض" می باشند. معماری دوره صفوی دوران اعتلای هنر و معماری قدسی منجمله مساجد است. معماری نور و رنگ از ویژگی های اصلی این دوره می باشد. که از بارزترین مصادیق این معماری می توان به مسجد شیخ لطف الله اشاره نمود. در این نوشتار سعی بر آن است تا جایگاه و حکمت آیه ی شریفه نور در قرآن کریم و نقش آن در تعریف فضاهای عبادی به ویژه در روشنایی و نورپردازی فضاهای داخلی مسجد شیخ لطف الله، مورد تحلیل قرار گیرد. روش تحقیق مقاله، توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه های علمی تخصصی معماری شهرسازی و مطالعه وبسایت های علمی پژوهشی از جمله سیلیویکا، جهاد دانشگاهی و مرکز اطلاع رسانی علوم و فن آوری بوده است.

سِحر یا جادو از یکی از اعتقادات، آیین ها یا اعمالی که گفته می شود نیروهای طبیعی یا ماورا الطبیعه را دستکاری می کند. به افرادی که به کارهای جادویی می پردازند، جادوگر گفته می شود. در ایران جادو و جادوگری سابقه طولانی دارد. مردم برای برآورد شدن خواسته ها و آرزوهایشان از جادوگران یاری می جستند. شاهنامه مهمترین سند با ارزش و با عظمت زبان فارسی است. هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل نقش جادو و جادوگری در نگاره با تمرکز بر داستان کیخسرو و کی کاووس در شاهنامه است. در ادامه، سوال این پژوهش این است، نقش جادو و جادوگری در ادبیات و فرهنگ ایران چیست؟ . روش پژوهش از لحاظ هدف بنیادی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده ها به لحاظ اسنادی است. می توان نتیجه گرفت که جادو از آغاز خلقت بشر به صورت یک اعتقاد تام وهمه گیر در میان تمام اقوام و ملل وجود داشته و تا روزگار ما هم اگر چه اثرات آن کم رنگ تر گشته اما هنوز ادامه دارد. واژه جادودر شاهنامه هم به معنای نیرنگ و حیله به کار رفته و هم به عنوان نیروی ماوراء طبیعی و تسخیر کننده طبیعت، اشیاء و انسان ها. در این پژوهش نیروهای ماوراء الطبیعه از قبیل دیو، اهریمن و نیروهای جادویی مورد بحث و تحلیل قرار خواهد گرفت.

در دوره مشروطه، به مثابه نقطه عطفی در تاریخ سیاسی-اجتماعی و فرهنگی ایران واجد اهمیت ویژه ای است. در این دوران ادبیات و سیاست بیش از اداوار دیگر همگام شده اند. ملک الشعرای بهار از جمله شخصیت های سیاسی و ادبی مشروطیت شعر خود را به خدمت نشر افکار سیاسی و آگاهی بخشی توده درآورد. دماوندیه های بهار از جمله قصاید و شهرآشوب های سیاسی این دوره به شمار می روند که او با به کاربستن مولفه های ملی و اسطوره ای مانند: کوه، البرز، دیو، مادر، آتش، بند، شیر، مشت، مقاصد فرا ادبی خود را نیز به نمایش گذاشته است. شیوه بررسی مقاله حاضر توصیفی – تحلیلی بر مبنای منابع کتابخانه ای تدوین شده است و نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بهار با ذکر تاریخ پهلوانی و ستایش عظمت دماوند، به مثابه صورت مثالی مادر، دیو سپیدِ حامی، پناهگاه شیران و حصار حصین دشمنان، میهن پرستان را به قیامی همه جانبه علیه ظالمان دیوصفت فرا خوانده و حماسه ای امروزی بنیاد نهاده است.

«زروانیسم» یکی از آیین های رایج در ایران باستان است که بسیاری از باورهای آن در میان ایرانیان حفظ شد و بعد از اسلامی شدن ایران به حیات خود ادامه داد. این باورها در بسیاری از آثار پارسی دوره ی اسلامی بازتاب یافت. از جمله باورهای این آیین می توان به اعتقادات آن ها در مورد تقدیر، زمانه، آبستنی و زایندگی زمانه، فرسایش، تعیین سرنوشت، مرگ و نابودی موجودات و پدیده های جهان هستی و مهمّ ترین خویشکاری زمانه اشاره کرد. در میان نویسندگان و شاعران ایرانی ناصرخسرو از جمله افرادی است که می توان بسامد بالای این تفکّرات و نمود این واژه ها را در دیوان وی و همچنین دیگر آثار او مشاهده کرد. حضور این حجم بالا و پربسامد استفاده از واژه ی زمان و متعلّقات آن و نیز اعتقادات مربوط به کیهان و کیهان شناسی نشانگر تأثیرپذیری ناصرخسرو از این آیین است. از جمله این تأثیرها می توان از: اعتقاد به بخت و سرنوشت، اعتقاد به تأثیر چرخ و کارسازی اختران در زندگی آدمی، بحث از زمان، نکوهش جهان و گرایش به زهد، را نام برد. در این پژوهش با تکیه بر دیوان ناصرخسرو به بررسی تأثیر و نمود افکار و اندیشه های آیین زروان در تألیفات این شاعر ایرانی می پردازیم.

هنر پارچه بافی و طراحی پارچه، به دلیل کاربردهای مهم آن در زندگی انسان، همواره مورد توجه حکومت ها و مردم بوده است. دو سلسله ی هم عصر صفوی و عثمانی نیز، در اثر حمایت و توجه خاص پادشاهانشان، به این هنر موفق به تولید پارچه هایی فاخرشدند. این پارچه ها دارای شباهت ها و تأثیرپذیری های متقابل و همچنین تفاوت هایی از نظر نقوش و رنگهای مورد استفاده بودند. هرچند آمار مشخصی که نشان دهنده میزان تولید منسوجات سنتی در سده های پیشین باشد، موجود نیست، اما آنچه مسلم است، این است که، تولید این منسوجات در گذشته از رونق خاصی برخوردار بوده و پارچه های مرغوب یزد، در تمام نقاط دنیا شهرت و اعتبار داشته اند. ازجمله پارچه نفیس ترمه، با توجه به ظرفیت های بالایی که در زمینه های دکوراسیون داخلی منازل وهمچنین طراحی لباس دارا می باشد با حمایت و توجه می تواند، سهم بزرگی از بازار مصرف را به خود جلب نماید. با توجه به اینکه هنر و صنعت نساجی در استان یزد، از اصیلترین، سودآورترین و پیشتازترین صنایع محسوب می شود، توانسته این استان را دومین کانون نساجی کشور سازد. لذا در این پژوهش با نگاهی جامع به قدمت تاریخی این پارچه سنتی ایرانی عوامل تاثیرگذار بر استفاده دوباره آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.

عصر ایلخانان از مهم ترین دوره های تاریخ اسلام و ایران به شمار می رود. با هجوم مغول به فرماندهی چنگیزخان، ایران در بحران و هرج و مرج فرو رفت. حمله مغول به ایران باعث سقوط اسماعیلیان و خلافت جهان اسلام گردید. بسیاری از مراکز علمی و فرهنگی در حمله مغول به ایران از بین رفت و دانشمندان متعددی توسط مغولان کشته شدند، اما در این میان تلاش های شیعیان برای استفاده از وضع موجود جهت فعالیت های گسترده فرهنگی خود ستودنی بود. در این دوره بسیاری از علمای شیعه وارد مسائل سیاسی و اجتماعی شدند و تأثیر شگرفی بر ایلخانان و مغولان گذاشتند و توانستند باعث رونق مذهب تشیع شوند. از جمله این عالمان شیعه در عصر ایلخانی، علامه حلی بود که توانست با کمک علم و سیاست بالایی که داشت وارد دستگاه ایلخانان مغول شود و خدمات بسیار ارزنده ای جهت گسترش فرهنگی شیعی و گسترش حیات سیاسی اجتماعی شیعیان انجام دهد. وی در دستگاه حکومتی مغولان نقش بسزایی در گرایش در گرایش ایلخانان مغول به مذهب تشیع داشت. تمامی خدمات این عالم برجسته شیعه موجب گسترش حیات سیاسی اجتماعی شیعیان و رشد تألیف کتب و رسالات مختلف در علوم توسط دانشمندان و عالمان شیعه در عصر ایلخانان گردید. سؤال اساسی تحقیق این است که علامه حلی در گسترش حیات سیاسی اجتماعی تشیع در عصر ایلخانی چه نقشی داشت. با توجه به اهمیت وضعیت شیعیان در این برهه از زمان این پژوهش بر آن است که دلایل و عوامل توسعه تشیع در این مقطع با تأکید بر نقش علامه حلی را مورد بررسی قرار دهد و تمرکز آن بر نقش این عالم شیعی در گسترش حیات سیاسی اجتماعی تشیع است.

از دیرباز تاکنون برده داری به عنوان یک پدیده منحوس در جامعه بشری مطرح بوده است و از نخستین روزگاران عده ای از انسان ها به عنوان ابراز مورد استفاده برخی دیگر قرار می گرفتند. مطالعات برده داری نشان می دهد که بردگان همیشه کسانی نبودند که محکوم به اعمال شاقه باشند بلکه در برخی موارد و بسته به زمان و مکان زندگیشان شرایط متفاوتی داشتند. مطالعه تاریخ و ادبیات ایران نیز در دوره های مختلف از وجود این پدیده شوم حکایت دارد که البته با دیدگاه های متفاوتی همراه بوده است. در این پژوهش با تکیه بر کنیز و غلام که قهرمان قصاید سبک خراسانی هستند و نیز معشوق سبک عراقی و نوع رابطه آن ها با عاشق، به احوال بردگان در شعر این دو سبک می پردازیم. مطالعه بُعد تاریخی برده داری، رواج آن در ایران و بازتاب آن در شعر کلاسیک از جمله مطالبی هستند که در این پژوهش به آن می پردازیم. این نگاره نیز همچون سایر پژوهش های علوم انسانی به شیوه تحلیلی توصیفی و روش کتابخانه ای انجام شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است رابطه عاشق و معشوق و معشوق با عاشق در شعر خراسانی و عراقی در حقیقت چیزی جز رابطه ارباب با برده خود نبوده است؛ همانگونه که مستندات تاریخی و دیوان این شاعران به بردگی جسمی و روحی این زیبارویان گواهی می دهد.

بررسی و تحلیل ژرف ساختهای معنایی اقسام گزاره ها، یکی از ویژگی هایی است که در تحلیل سبکی متون در نظر گرفته می شود. این معانی و مقاصد در ارتباطی مستقیم با ویژگی های شخصیتی شاعر یا نویسنده و بافت موقعیتی است که کلام در آن شکل می گیرد. مقاصد یا اغراض ثانوی گزاره های خبری و انشایی یکی از موضوعات اصلی علم معانی در مجموعه علوم بلاغی است. در این دانش بر مبنای دسته بندی گزاره ها به خبری و انشایی و تفکیک اقسام جمله های انشایی، برای هر نوع از جمله معانی یا اغراضی تعریف شده است. بررسی این مقاصد و تحلیل چگونگی شرایط کاربرد آنها می تواند از ویژگی های خاص سبک شاعران یانویسندگان یک دوره به شمار آید و چه بسا همین ویژگی وجه تمایز سبک شناختی دوره های شعری است. در این پژوهش با انتخاب شاعرانی نوگرا در دوره معاصر سعی شده است از میان شاعران معاصر نیما یوشیج به عنوان یکی از جریان سازان شعر دوره معاصر و سهراب سپهری و اخوان ثالث از مهمترین پیروان مکتب او و شاملو یکی از شاعران جریان سمبولیسم جامعه گرا و از پیروان سبک و شیوه نیمایی انتخاب شده است سپس با بررسی ژرف ساختهای معنایی در گزاره های خبری در شعر آنها زمینه های ایجاد این مقاصد و معانی ثانوی تبیین شود و این ویژگی سبکی در شعر آنها تحلیل و تبیین می شود.

چکیده برنامه ریزی، تولید مواد، اجرا و ارزشیابی برنامه زبان آموزی دوره پیش دبستانی مانند هر برنامه آموزشی دیگر تابع مجموعه ای از اصول کلی است که با پرتوافکنی بر کل برنامه موجب انسجام اجزای آن خواهد شد. این اصول باید براساس سیاست های آموزشی و فرهنگی کشور، ارزش های حاکم بر جامعه، یافته های علومی چون زبان شناسی تربیتی، روانشناسی رشد کودک، روانشناسی یادگیری، روانشناسی تربیتی باشد. برخی از این اصول سهم بسزایی در رشد و پیشرفت زبان آموزان دارد. در این مقاله سعی برآن است که همه ی اصول و ویژگی های حاکم بر حیطه ی زبان آموزی را گرد هم آورده و میزان ونحوه اثر گذاری آن هارا بررسی کنیم. بنابراین در این مقاله، ضمن اشاره به اصول حاکم بر برنامه های پیش دبستانی، اصول مهم تری مانند اصل کودک محوری، محوریت بازی، محوریت رویکرد ارتباطی و ارجحیت آن بر رویکرد دستوری و موقعیت( بنیاد) در این برنامه و لزوم تلقی برنامه زبان آموزی در قالب فرصت های یادگیری را برای کودکان به طور مبسوط تشریح خواهیم کرد. درواقع هدف از این پژوهش این است که با بررسی اصول حاکم، به برنامه ریزان، تولید کنندگان مواد آموزشی و مربیان زبان آموزی در جهت بهبود کیفیت آموزش مهارت های زبانی و ارتقای این مهارت ها در کودکان کمکی صورت بگیرد.

ارزشیابی همواره یکی از چالش برانگیزترین مسائل در آموزش و خصوصاً آموزش زبان بوده است، چراکه علاوه بر وجود نظریات مختلف و گاهاً متناقض، در آموزش زبان خارجی با امر ارزشیابی مهارت های زبانی نیز سروکار داریم که ارزشیابی را برای ارزیابی کنندگان و مدرسان دشوارتر می کند. در تحقیق حاضر سعی شده تا با شناسایی و دسته بندی مسائل چالش برانگیز ارزشیابی در آموزش زبان های خارجی، این مساله را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم تا در نهایت بتوان با شناسایی بهتر این چالش ها، راه های بهتری برای رویارویی با آنها پیدا کرد. بر اساس مطالعات صورت گرفته از تحقیقات و کتاب های موجود در این حوزه، چالش های آموزش زبان خارجی را به سه دسته چالش های مربوط به ارزیابی کننده، چالش های مربوط به آزمون و فرایند ارزشیابی و چالش های مربوط به محتوای مورد ارزیابی تقسیم نموده و مسائل مربوط به هرکدام مورد بررسی قرار دادیم. در نهایت، نتایج تحقیق حاضر برای متخصصان حوزه ارزشیابی و آموزش زبان خارجی که سعی بر درک ابعاد مختلف چالش های ارزشیابی در آموزش زبان دارند مناسب است.

شاهنامه ی فردوسی کتابی است که زیباترین و حساس ترین لحظه های زندگی انسان را به تصویر می کشد، لحظاتی که انسان هیچ پناه و یارویاوری به جز خداوند ندارد، لحظاتی که انسان به مرگ نزدیک می شود صحنه هایی که با خطرهای متعدد و متفاوت زندگی دست و پنجه نرم می کند، لحظاتی از زندگی انسان که آبرو و شرف او گران بهاترین دارایی هایش به حساب می آید و انسان حاضراست جان عزیز را نیز نثار کند ولی آبرویش محفوظ بماندویا زمان هایی در زندگی انسان ها که تصمیمی درست یا اشتباه می تواند آینده ی او را به کلی تغییر دهد و باید با تعقل و اندیشه ی درست و مشورت با افرادی که تجربه و آگاهی درستی دارند، بهترین وامن ترین راه را انتخاب نماید. فردوسی تمامی این لحظه ها را در صحنه های نبرد، در لحظه های نصیحت انسان های دانا و دنیا دیده به نمایش می گذارد. نمایشی چشمگیر که خواننده ترس ها و دلهره های شخصیت های داستان را حس می کند و در این صحنه پردازی ها خود را همراه و حاضر در صحنه ی نمایش می بیند ترس هایی که فردوسی به آنها توجه داشته بیشترترس از پهلوانان رودرو، انبوهی لشکریان دشمن، ترس از موجودات موهوم مانند دیو و همچنین ترس از خداوند، ترس از رفتن آبرو وترس ازآینده وعاقبت است. ولی درکنار این ها درجای جای شاهنامه ترس و بیم در کنار شجاعت و دلاوری قرار گرفته وتهوروبی باکی صرف کمتردیده می شود.

مضامین ادبیات معاصر به مسائل گوناگونی همچون؛ معضلات اجتماعی و مسائل انسانی اختصاص دارد و میتوان گفت ادبیات معاصر به طور کلی به ویژه شعر در رابطه تنگاتنگی با مسائل مربوط به انسان و جهان معاصرش قرار گرفته است؛ اومانیسم یا انسان محوری در ادبیات معاصر عرب، به دنبال افزایش ظلم و ستم حاکمان ظالم، و فشارهای اقتصادی و فرهنگی بر مردم بوجود آمد. خلیل حاوی و صلاح عبدالصبور دو تن از جمله شاعران مشهور معاصر لبنان و مصر هستند که در زمینه دیدگاههای انسان محوری اشعاری نغز و پرمحتوا سرودهاند. این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی وجوه اشتراک در دیدگاههای انسان محوری این دو شاعر را مورد بررسی قرار داده است؛ در پایان این پژوهش مشخص شد که مضامینی چون رنج بیپایان انسان، فقر، رخوت و سستی انسان و سرگشتگی و امید به رهایی و نجات از مشکلات در اشعار هر دو مشترک میباشد و در این موارد دارای دیدگاه های نزدیک به هم هستند.

مرحوم دکتر محمد معین در جلد دوم مزدیسنا و ادب پارسی صفحه322 می فرمایند که ابن سینا gayaپهلوی را که به معنای موجود زنده است را در اثر عدم آشنایی با زبان فارسی پهلوی به صورت گویا در زبان فارسی دری خوانده است و در زبان عربی نیز به ناطق ترجمه کرده، ما در مقاله حاضر می کوشیم تا با استناد به الفاظ حی و حیوان که در منطق شفا و سایر آثار منطقی ابن سینا به زبان عربی و لغت جان در دانشنامه علائی ثابت کنیم که شیخ در خوانش و فهم و ترجمه لغت پهلوی gaya به حی و حیوان و جان دچار اشتباه نشده است و این لغت را به خوبی آن گونه که می بایست ترجمه کرده است و لفظ ناطق در آثار منطقی عربی مانند منطق شفا و غیر هم و هم چنین لفظ سخن گو در دانشنامه علائی ابن سینا به هیچ وجه حاصل خوانش و فهم و ترجمه اشتباه لغت پهلویgaya که در جای خود به درستی به حی و حیوان و جان ترجمه شده است نیست بلکه لغات ناطق و سخن گو ترجمه لوگوس یونانی است که در واقع در نقش مصاف الیه مستقلی پس از ذکر حی و حیوان و جان به عنوان ترجمه تام و تمام gayaپهلوی می آید تا متمم آن قرار گیرد این ترجمه شیخ به گونه ای در سنت فلسفی اسلامی در طول تاریخ جا افتاد و تثبیت شد که متاثران شیخ نیز بر همین طریق رفتند چنان که حکیم ناصر خسرو بلخی قبادیانی در صفحه 97 جامع الحکمتین می نویسد حد مردم زنده سخن گوی میرنده نهادند که دکتر معین نیز این مطلب را در پاورقی هفتم صفحه 324همان کتاب آورده اند همچنین بنا بر قول خود مرحوم دکتر معین در همان کتاب در صفحه 321 ذکر کرده اند که از نظر سهروردی حی ناطق مفهومی است منطبق بر دو گروه: نخست حی ناطق جاویدان شامل فرشتگان و ساکنان عالم بالا و همچنین ادامه میدهند که در نیایش هورخش کبیر شیخ شهاب الدین سهروردی خطاب به خورشید گوید اهلا بالحی الناطق و در پاورقی مربوط به این عبارت در همان صفحه ارجاع داده اند به مقاله ی خودشان که در مجله یغما شماره دوم صفحه 88 به طبع رسیده است، همچنین است تعریف انسان در آثار مرحوم آخوند و سایر فلاسفه صدرایی متأخر بر ایشان مانند مرحوم حاجی سبزواری و مرحوم علامه طباطبایی که در اصل مقاله به بررسی نمونه های آن به صورت مبسوط خواهیم پرداخت.

طبیعت در نگارگری ایرانی سبکی مشخص ندارد؛ اما به هر حال طبیعت و منظره پردازی بی اهمیت نبوده و در بسیاری از نگاره ها طبیعت مورد توجه قرار گرفته است. همانگونه که نگارگری در دوره ها و مکاتب مختلف دچار دگرگونی شده، منظره پردازی نیز در دوره های مختلف به دلایل مختلف در فرم های مختلفی ترسیم شده است. عصر تیموری دوره ای از تاریخ ایران است که در آن هنر به شکوفایی بی سابقه ای دست یافت و حمایت هنری در این دوره تاثیر بسیاری در تکوین و انسجام پایه های هنر و پدید آمدن سبک های هنری از جمله مکتب هرات داشت. داد و ستد تجاری و رفت کاروان ها بین ایران و چین عامل برقراری ارتباط میان نگارگری ایرانی و نقاشی چینی شد که به نظر می رسد که نقاشی ایران را متحول کرد. بی شک مناسبات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان دو کشور در روند شکل گیری نگارگری ایرانی به معنای دقیق کلمه تأثیر مهمی داشت؛ خاصه آنکه نگارگری ایرانی دوران اوج خود را بین اواخر عصر تیموریان ایران تا اواخر صفویه گذراند. در این پژوهش به بررسی نگاره طبیعت در دوره تیموری خصوصا دوره هرات پرداخته و تاثیر گذاری نقاشی های چینی را بر نحوه نگارگری طبیعت در دوره مذکور بررسی می کنیم.

کتاب های درسی هنرستان دارای کاربرد زیادی اند که برای آموزش دانش آموزان و هنرجویان می باشد. تصاویر رو جلد آن ها یکی از موارد مهم در جذابیت انتقال مفاهیم مطالب داخل آن است. کم توجهی به این مسئله، منجر به کاهش علاقه خوانندگان این کتاب ها می شود. بررسی آنچه تاکنون طراحی شده، به ارتقاء سطح کیفی آثار کمک می نماید. لذا به این پرسش می رسیم که گرافیک رو جلد کتاب های درسی رشته گرافیک در دهه 90 هجری شمسی چگونه بوده است؟ هدف از این نوشتار، رشد جایگاه این نوع کتاب ها، با استفاده از ارائه راهکارهای جدید برای خلق طرح های نو می باشد. این تحقیق ازنظر روش توصیفی – تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی بوده و ابزار آنان، فیش و کارت مشاهده می باشد. جامعه آماری، رو جلد کتاب های درسی رشته گرافیک هنرستان ایران در دهه 90 هجری شمسی بوده، و روش نمونه گیری آن، کامل است. در شیوه های بیان، عکاسی، و در روش های تایپوگرافی، فونت آماده بیشتر مورد استفاده بوده است. ارتباط تصاویر با محتوای کتاب در اغلب موارد وجود دارد.

گره چینی یکی از هنرهای اصیل ایرانی که به نقوش هندسی تکیه دارد وبا تکنیک های خاص قابل اجراست. گره چینی از جمله هنرهایی است که در انواع تزئینات وابسته به معماری همچون کاشی کاری، آجرکاری، آینه کاری، و به ویژه تزئینات گره چینی چوب در بناهای دوره قاجار که بر اجزایی هم چون سقف، در و پنجره، و منابر و نرده ها دیده می شود. در این مقاله که هدف آن مطالعه طرح هندسی گره چینی پنجره ها در بنای خانه شفاهی آمل در دوره قاجاری است، ابتدا به پیشینه استفاده از چوب و کاربرد آن در هنر گره چینی، تعاریف کلی، و خواص آن پرداخته، سپس به معرفی طرح گره چینی پنجره های این بنا پرداخته ودر نهایت ویژگی هنر گره چینی مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته و جدول تطبیقی ارائه گردیده است. سوال مطرح شده این است که بیشترین نقوش گره چینی به کار رفته درپنجره های این بنا کدام است؟ بدین لحاظ تعداد سه نمونهاز پنجره ها انتخاب گردیده و طرح گره چینی آن ها مورد مطالعه قرار گرفته است. روش این پژوهش بنیادی، توصیفی-تحلیلی و گردآوری مطالب به شیوه ی اسنادی و میدانی با استفاده از منابع مدون موجود و تجزیه و تحلیل نمونه ها بوده است. نتایج این مطالعه هاکی از آن است که در این بنا طرح های به کار رفته بیشتر ازگره مربع, شش ضلعیو ده تند دانه بلوط، شش در شش و ترکیب هندسی این گره هامورد استفاده قرار گرفته است.

هنر گچبری از دیرباز در ایران مرسوم بوده، ایرانیان این هنر را بیشتر در معماری برای زیبایی و تزئین بکار میبردند. نقوش مورد استفاده در دوره ی ساسانی شامل نقش های طبیعی، استیلیزه، گیاهی، حیوانی، انسانی و هندسی می باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی نقوش برجسته گیاهان اسطوره ای در گچبری دورﮤ ساسانیان با تمرکز بر کاخ تیسفون است. در ادامه بحث سوال این است که از تزیینات گچبری ساسانی چه طرحهایی مورد توجه قرار گرفته است؟ . روش پژوهش به لحاظ هدف بنیادی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده ها به لحاظ اسنادی است. نتایج حاکی از آن است که گیاهان درآیین و ادیان مختلف و همچنین ایران باستان نیز اهمیت ویژه ای داشته و برخی از آنها به دلایل مختلف جایگاه مقدس و اسطوره ای یافته اند که برگرفته از اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی انسانها بوده و علاوه بر آن در زندگی آنها نیز تاثیر بسزایی داشته و بر اساس همین ویژگیها، در هنر هر دورانی بازتاب یافته اند.

واقعه شگفت انگیز معراج یکی از مهم ترین رخدادهای تاریخ اسلام به شمار می رود که در نگارگری سنتی و معاصر ایران از جمله موضوعات قابل توجه نگارگران بوده است. معراج نامه ها به سفر معنوی و روحانی حضرت رسول (ص) و شرح مراحل سلوک آن حضرت در این سیر الهی می پردازند. همچنان که عارفان و شاعران ایرانی به نقل و توصیف و شرح این روایت پرداخته اند، نگارگران ایران اسلامی نیز بنا بر فرهنگ اعتقادی خویش در دوره های مختلف به تصویرسازی و تجسم این روایت عظیم دست زده و نسخه های متعددی از معراج نامه های مصور و منقوش فراهم کرده اند. هدف این مقاله بررسی تاثیرگذاری نقاشی سنتی سلطان محمد بر نقاشی محمود فرشچیان است و با روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد تطبیقی به مقایسه روایت معراج در نگاره سلطان محمد، از مشاهیر دوره صفوی، و استاد فرشچیان از نگارگران دوره معاصر میپردازد. داده ها با بهره گیری از منابع موجود و اطلاعات کتابخانه ای جمع آوری شده اند. دو اثر مذکور از جهت فرم و رنگ و عناصر بصری و نماد ها و ویژگی های تجسمی مورد مقایسه قرار می گیرند. سؤال اینست که چه شباهت ها و تفاوت ّهایی از نظر فرم و شکل و رنگ و ترکیب میان این دو اثر وجود دارد و تجسم معراج در نگاره معراج سلطان محمد و فرشچیان چگونه صورت گرفته است؟ یافته ها نشان می دهند که میان این دو اثر شباهت هایی به دلیل یکسان بودن موضوع وجود دارد ولی نحوه بیان بسیار متفاوت است.

نورالدین عبدالرحمان بن احمد جامی، عارف قرن نهم از جمله پیروان و شارحان عرفان نظری و آراء محیی الدین ابن عربی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی جلوه های عرفانی اندیشه جامی در دو بیت از مثنوی تحفه الاحرار است، که به شیوه توصیفی-تحلیلی بیان گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که جامی در دو بیت مورد بحث، به فیض و رحمت حق تعالی، حقیقت محمدیه، تجلی ذات، اعیان ثابته، وحدت وجود و قید و تحدید در تشبیه و تنزیه اشاره دارد. اندیشة جامی هر نمودی را در عالم امر و شهادت، به سبب مظهریت تجلی ذات الهی، از لطف و کرم حق بهره مند می داند، در این معنی که وجود؛ تعلقی به هستی ندارد و تعین و عناصر نمودی، مظهر تجلی حقیقت ذات هستند و تنها یک موجود راستین وجود دارد و آن حق است. تعبیر جامی در بهره مند گردیدن جهانیان از رحمت حق، نسبت روشنی با حقیقت محمدیه دارد و بهره مندی اعیان از وجود مجازی خویش که فی نفسه در عدمیت هستند، نسبتی مستقیم با تجلی ذات دارد. در پژوهش حاضر مضامین عرفانی فوق، به اختصار تحلیل و نسبت به اندیشه جامی تفسیر می گردند.

صور خیال، بیان غیر مستقیم معنای پوشیده در پس کلمات است و شاعران برجسته به ارزش تصویر پردازی بجا و به موقع و به اقتضای کلام آگاهند. در شعر پایداری و مقاومت، آفرینش ترکیب هایی از عناصر جنگ، ناشی از درک شاعر از فضایی است که در میان رزمندگان و میدانهای پیکارشان و پشت سنگرها و خاکریزها و همچنین در میان شهرها و روستاهای جنگ زده ادراک کرده و می خواهد که تلفیق دو مفهوم متضاد قهر و مهر را که به صورت عینی در آن صحنه های خطر دیده است با انتخاب و یا ابداع و قرار دادن واژه ها در کنار یکدیگر در این حماسه بزرگ به تصویر بکشد. در همین راستا پژوهش حاضر به شیوه مطالعات کتابخانه ای با روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار فیش برداری با هدف بررسی صور خیال در استفاده از رزم ابزارها در اشعار پایداری قیصر امین پور، علیرضا قزوه و عبدالجبار کاکایی انجام شد. نتایج این پژوهش بیانگر این است که شاعران مذکور با رزم ابزارهایی چون، گلوله، مین، موشک، نارنجک، دشنه، نیزه، سنان، تیر، هواپیما، انفجار، خنجر، فشنگ و. . . و استفاده از استعاره، تشبیه، مجاز، کنایه و سایر عناصر صور خیال به خلق آثاری ملموس، ماندگار و زیبا پرداخته اند که اتفاقات و جریان های دفاع مقدس و پیروزی حق بر باطل را به زیبایی به تصویر کشیده و گنجینه ای برای آیندگان به یادگار خواهد ماند.

نگارنده سعی دارد بر روی یکی از بحث برانگیزترین جانوران سمبلیک، مار که با عمق فرهنگ و تمدن بشر پیوند خورده است، تمرکز نماید. تصویر مارهای پیچیده به دور بدن، درخت و یا دستان انسان نما بر روی صخره ها، دروازه ها و ظرف ها، نشان از جایگاه ویژه مار در اندیشه مردمان خاور باستان دارد. به نظر می رسد مفهوم بن مایه مار در این سرزمین ها طی چند هزار سال دگرگون و حتی واژگونه شده است، از این رو تحلیل تطبیقی این موضوع برای آگاهی از نحوه تغییر رویکرد انسان به نمادهایش در گذر زمان ضروری به نظر می رسد. مار که در هنر پیش از تاریخی نقشی ایزدی، بارورکننده، شگون مند و حفاظت گر دارد و نگهبان آب ها و دارایی هاست، در گذر زمان به جایگاهی شیطانی و همبسته با نیروهای پلید اهریمنی بدل می شود هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل تطبیقی نقش مار در تمدن های باستانی ایران، بین النهرین و هند است. سوال این است که چه تفاوتی بین نقش مایه مار در آثار هنری تمدن های ایران، ، بین النهرین و هند وجود دارد؟ . روش پژوهش از لحاظ هدف بنیادی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده ها به لحاظ اسنادی است. نتایج بدست آمده این است که پی چویی تغییرات بنیادی که طی هزاره ها در فهم این کهن الگو رخ داده است نشان از پایدار نبودن نمادها و امکان دگرگون شدن معانی آنها دارد.

جنسیت پدیده ای اجتماعی فرهنگی است و تفاوت های جنسیتی در جریان اجتماعی شدن موجب شکل گیری باورهای جنسیتی افراد بر مبنای شرایط اجتماعی و فرهنگی در جوامع مختلف شده و نقش ها و کنش های آن ها را تحت الشعاع قرار میدهد. ادبیات یکی از عرصه های ظهور جنسیت و تأثیر آن بر جوامع وانسان ها است و خاطره یک گونة ادبی است که به بازنمایی تصویر زندگی فردی و اجتماعی صاحب خاطره می پردازد و همین ارتباط تگاتنگ با جامعة اثر، آن را به آیینه ای اجتماعی تبدیل کرده است. اسارت نامه نیز گونه ای از خاطرات دفاع مقدس است که به سرگذشت آزادگان جنگ تحمیلی در دست قوای بعث می پردازد. بنابراین می تواند روایت گر نقش ها و کنش های متفاوت در جامعة جبهه و اسارت از سوی قهرمان و دشمن برمبنای عامل جنسیت باشد. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی و تحلیل محتوا به مقایسة تأثیر تفاوت های جنسیتی و جایگاه آن در نقش ها و کنش های قهرمانان و کنش های دشمن در سه اثر «من زنده ام» اثر«معصومه آباد»، «کیکاووس» اثر «مصطفی صادقی پور» و «سرباز کوچک امام» خاطرات «مهدی طحانیان» به قلم «فاطمه دوست کامی» می پردازد. جنسیت مبنای عملکرد و نقش های متفاوت اسرا و دشمن در جامعة اسارت است. و بررسی این تفاوت ها گامی در شناخت جامعة اسارت بر مبنای جنسیت متفاوت در قالب اسارت نامه ها است.

مفاهیم دینی و به ویژه مفاهیم قرآن کریم، تأثیر زیادی در مراحل مختلف حیات فردی و اجتماعی مسلمانان به صورت مستقیم و غیرمستقیم داشته است. بعد از مقوله های توحید، عبادت و خداباوری، مؤلفه هایی همچون عدالت محوری، ظلم ستیزی، دنیاگریزی، برابری و جز آن همواره مورد نظر ادیبان به ویژه شیخ عبدالمنعم فرطوسی بوده است. بارزترین تأثیر این آمیزش و اختلاط را می توان در دست نوشته ها و دل سروده های این شاعر عرب زبان شیعی مشاهده نمود و در آثار ایشان مضامین اعتقادی و اخلاقی و دینی را در قالب آرایه های ادبی و استعاره، تلمیح، اقتباس، تضمین، قصص و تمثیل، به وفور یافت. بر این اساس پژوهش حاضر با عنوان «تجلی و حضور مضامین اعتقادی و اخلاقی و دینی در اشعار عبدالمنعم فرطوسی» به روش توصیفی تحلیلی و به شیوه مطالعات کتابخانه ای با ابزار فیش برداری انجام شد. نتایج این پژوهش بیانگر این است که اشعار زیبای فرطوسی آکنده از مضامین اعتقادی و اخلاقی و دینی می باشد و التزامات دینی و اخلاقی در اشعارش به خوبی نمایان و جلوه گر است. درون مایه ی بسیاری از اشعار دینی این شاعر را موعظه، نصایح و ارشادات دینی همچون ضرورت توجه به تقوای الهی، توسل به خداوند در همه حال، دعا، یاد مرگ، جهاد، نماز و. . . تشکیل داده اند؛ و این در حالی است که اخلاق و تربیت اسلامی نیز به عنوان یکی دیگر از عناصر مهم در شعر فرطوسی حول مضامینی چون دعوت به مشورت و رایزنی، دعوت به صبر و بردباری، امر به معروف و نهی از منکر، رعایت حقوق دیگران، رازداری و نکوهش نمام و. . . می چرخد.

شباهت های میان اناجیل آپوکریفا با قصص قرآنی برخی از خاورشناسان را بر آن داشته تا شبهه اقتباس قرآن از آن کتاب ها را مطرح کنند، از سوی دیگر به دلیل رسمی نبودن این دسته از اناجیل این موضوع نه تنها در میان مسلمانان بلکه میان مسیحیت نیز کمتر مورد توجه بوده است، لذا نظر به تفاوت هایی که با اناجیل اربعه دارد همچنان که شباهت هایی با قرآن کریم دارد، بررسی و نقد قرآنی این دسته از اناجیل ضروری می نماید. لذا نظر به تعدد این کتب، نوشتار پیش رو تنها به بررسی انجیل میلاد مریم می پردازد. ابتدا متن این انجیل ابتدا ترجمه شده است و موارد اشتراک و اختلاف آن با قرآن مورد بررسی تطبیقی و نقد قرار گرفته است و در نهایت می توان گفت که متن قرآن کریم در مقایسه با اناجیل-معروف یا غیر معروف-حاوی آموزه های وحیانی است و به هیچ عنوان برگرفته از متون مربوط به کتاب مقدس نیست و متن این انجیل همراه موارد اغراق آمیز، داستانی و موهن است.

باغ ایرانی به عنوان یکی از مظاهر حکمت های معماری اصیل این سرزمین، در تمام ادوار تاریخی، واجد خصوصیاتی انسانی، پیوسته و پایدار بوده است. قواعد و معیارهای طرح و اجرای این گونه معماری، از یک سو متأثر از خصوصیات شاخص فرهنگ و تمدن ایران زمین و از سوی دیگر تحت تأثیر شرایط محیطی و اکوسیستم بوده است. از جمله این ویژگی ها می توان به حرکت فیزیکی و بصری، رنگ، نور و سایه، مبدأ و مقصد، هندسه، تناسبات و محور در حوزه های آب، گیاهان، پرندگان و کالبد معماری در راستای زیبایی آفرینی و تأمین آسایش، رضایت کیفی استفاده کنندگان و القای حس حضور آن ها در بهشت زمینی، اشاره نمود. در قرآن کریم، بهشت، مکانی در آخرت، به عنوان پاداش نیکوکاران و پرهیزگاران معرفی شده است و معماران ایرانی در دوره اسلامی منجمله در عهد صفوی و قاجار، با الهام گرفتن از این مفهوم، باغ هایی خلق نمودندکه تمثیلی نمادین و زمینی از بهشت برین هستند. این نوشتار در پی آن است تا با بررسی خصوصیات باغ ایرانی در دوره صفویه و قاجار، جایگاه حکمت و اندیشه های معماری ایران در دوران باستان و اسلامی را در این نوع معماری مورد تحلیل قرار دهد. در این مقاله از روش تحقیق، توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده که با جمع آوری اطلاعات از طریق بررسی و مطالعه کتب و آثار علمی کتابخانه های تخصصی، عمومی و نشریه های مرتبط با موضوع انجام شده است.

کتاب نوادرالوقایع احمد دانش (1897-1827 م) یکی از نویسندگان مشهور تاجیک و سرآمد جریان معارف روری در آسیای میانه، حاوی مطالب فرهنگی، اجتماعی، دینی، فلسفی و کلامی مهمّی است. بخشی از این کتاب به جایگاه زنان و مسایل مربوط به آنان اختصاص دارد. در این مقاله سعی می شود منشاء و ریشه های عقاید احمد دانش در خصوص زنان در کتاب نوادرالوقایع بررسی شود. پرسش اصلی این است که با توجه به نگاه وی نسبت به زن که بعضاً منفی است؛ حاکمیت کدام تفکر فلسفی، کلامی یا عرفانی این روشنفکر و نخبه جامعه آنروز بخارا، را بر آن داشته که زنان را از جامعه بشری مستثنا نموده؛ هویّتی مستقل برایشان قائل شود؟ وی بر اساس مطالعه آثار گویندگان پیش از خود از جمله کتب مذهبی، کلامی، فلسفی و دیوان اشعار و شرایط حاکم بر جامعه آنروز و احتمالا مشکلات خانوادگی خود در خصوص زنان به قضاوت می نشیند. مهمترین مطالب وی راجع به زنان و ارتباط آنها عبارت است از: ارتباط مادر شوهر و عروس، مادر زن و داماد، ضعف ماده و نقصان عقل، جمود و بی ارزشی، ستیزه گری، منع ازدواج، ازدواج با زنان با اصل و نسب، کم سن و سال، بی سواد، بی کس، فقیر. کتاب نوادر الوقایع اثری بسیار ارزشمند است و احمد دانش دانشمندی بزرگ، ولی نظرات او در خصوص زنان که بصراحت در کتاب بیان شده خواننده را به تأمّل وا می دارد. در این مقاله سعی شده است دلیل این نگرش منفی بررسی شود.

تعلیم وتربیت کودکان در همة جهان مورد توجّه بزرگان این عرصه بوده است. تعلیم آموزه های دینی جایگاه مهمی در تربیت کودک را به خود اختصاص داده است. یکی از راههای آموزش دین به کودکان شعر است که به دلیل ماندگاری در حافظة کودکان، موسیقایی و تأثیر گذار بودن کاربرد دارد. از دیرباز شعر وسیله ای برای تجسم شخصیت های دینی در برابردیدگان کودک بوده. آشنایی کودکان با پیامبر(ص) به عنوان قهرمان، تجربیاتی به آنها می آموزد که باعث شکل گیری تفکر مثبت در آنها می شود. حضور این باور در ذهن کودک، زمینه ساز خلق اشعار بسیاری شده؛ اما اینکه این مفهوم تا چه اندازه درون مایه های شعر کودک را تحت تأثیر قرار داده و شاعران تا چه اندازه در این راه موفق بوده اند، مجهول باقی مانده است. از آن جا که شعر کودک در این زمینه مانند موضوعات مذهبی دیگر گاه دچار افراط و تفریط در بیان موضوع یا توجه بیش از حد به عناصر ظاهری شعر می شود باید مورد نقد و بررسی قرار بگیرد. . اشعار دینی همچون دیگر شعرهای کودکان خالی از اشکال نیست؛ شعارگویی، غیر قابل درک بودن مفهوم ارائه شده و اشکالاتی از این قبیل در آنها به چشم می خورد. متأسفانه برخی از شاعرانی که در زمینة مذهب سروده اند یا بیش از حد به محتوا پرداخته اند یا به بیرونی ترین سطح شعر، توجه کرده اند و یا برای شهرت کار کرده اند و اثرشان بازاری شده است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی و تحلیل محتوا به نقد و بررسی مفهوم پیامبر(ص) در بعضی از اشعاری پرداخته که برای کودک سروده شده و چگونگی بیان آنها را در شعر کودک مورد توجه قرار داده است.

با مرگ تیمورلنگ حکومت تیموریان روبه سقوط پیشرفت و در هر گوشه از ایران حکومت هایی محلی همچون آق قویونلوها و قراقویونلوها و بازماندگان تیمور بوجود آمد. سرانجام شاه اسماعیل صفوی با شکست دادن همه حکومت های محلی و تسلط بر سراسر فلات ایران، حکومت یکپارچه ای را در سراسر ایران برقرار کرد. این حکومت از آن نظر که پس از نهصد سال از ورود اسلام به ایران، برای اولین بار یک حکومت یکپارچه در سراسر ایران را تشکیل داد و مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی اعلام کرد، در تاریخ ایران و جهان اهمیت بسیاری دارد. اعلام مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی در ایران صفوی واکنش های همسایگان سنی مذهب ایران از جمله ازبکان و عثمانی ها را برانگیخت. درگیری های مذهبی، سیاسی و نظامی از مهم ترین دلایل شروع جنگ چالدران بود. کم بودن نفرات سپاه صفوی نسبت به سپاه عثمانی و برخوردار نبودن سپاه صفوی از سلاح های آتشین، از دلایل مهم شکست صفویان در جنگ چالدران بود که البته مهم ترین دلیل آن نداشتن برنامه نظامی مناسب برای مقابله با سپاه عثمانی به خصوص رسته توپخانه آن است. جنگ چالدران پیامدهای مخربی را برای حکومت صفوی داشت از جمله از دست دادن بسیاری از مناطق کردنشین، کشته شدن بسیاری از سپاهیان صفوی شامل سرداران بزرگ، منزوی شدن شاه اسماعیل و همچنین ایجاد موضع دفاعی در برابر عثمانی ها تا دوره شاه عباس اول.

مدرسه باهاوس از مراکز آموزش پیشرو در حوزه هنر و معماری در دوره معاصر در کشور آلمان، کانون رشد و اعتلای سبک های مدرن هنر و معماری بود. ویژگی های گوناگونی چون روابط استاد با دانشجویان، دانشجویان با دانشجویان، تناسب سبک معماری فضاهای آموزشی با مواد درسی و مدت قابل توجه فعالیت کارگاهی در فضاهای آموزشی به صورت جمعی و انفرادی، از تمایزات این مدرسه با سایر مدارس معماری جهان بود. که موجب شد، نام برازنده خانه ساختن یا خانه معمار به آن منسوب گردد. قطعاً بهره مندی از تجارب ارزشمند این مدرسه، در خلق مدارس معماری مشابه در سایر نقاط جهان و ایران در دوره معاصر که حس تعلق به مکان در آن بواسطه ی خصوصیات کالبدی و شیوه های آموزشی، قریب به حس تعلق به خانه باشد، می تواند بسیار مفید و مؤثر باشد. در این نوشتار سعی شده ضمن بررسی قابلیت های کالبدی و آموزشی مدرسه باهاوس آلمان، میزان الگودهی و تطبیق پذیری آن در پیدایش نوعی خانه معمار ایرانی در دوره معاصر مورد تحلیل قرار گیرد. روش تحقیق این پژوهش مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای اعم از پایان نامه، مقالات و کتب تخصصی مرتبط بوده است. همچنین این پژوهش دارای رویکرد توصیفی تحلیلی می باشد.

مکتب ناتورالیسم، ادامه دهندة مکتب رئالیسم شمرده می شود و بر علوم تجربی استوار است. از ویژگی های این مکتب ادبی افراط در نشان دادن جنبه های زشت و زننده و تأکید بر جبر است. صادق چوبک از جمله نویسندگانی است که آثارش به نویسندگان مکتب ناتورالیست شباهت دارد. از جملة این شباهت ها، می توان به کارگیری شخصیت هایی از طبقات پست جامعه و موضوعاتی مانند فقر و فساد را نام برد. این مقاله به بررسی ویژگی های مکتب ناتورالیسم در دو داستان کوتاه «عروسک فروشی» و «دزد قالپاق» می پردازد تا نسبت مکتب ناتورالیسم و میزان تأثیر این مکتب ادبی را در آثار چوبک بررسی نماید. علاوه بر آن جنبه های منحصر به فرد نویسندگی چوبک که وی را در آن زمینه صاحب سبک کرده است مورد ارزیابی قرار می گیرد. پژوهش حاضر، به شیوه کتابخانه ای و تحلیلی-توصیفی نگاشته شده است و نتایج تحقیق نشان می دهد بسیاری از ویژگی های مکتب ناتورالیستی در این دو داستانک مشخص و آشکار است.

نقد روانکاوانه یکی از نظریه ی های نقد ادبی است که به کمک آن متون ادبی که درباره ی رفتار انسانهاست را بهتر درک می کنیم. زویا پیرزاد یکی از نویسنده های رئالیست است که در داستان هایش معمولا دنیا را از درون ذهن یک زن روایت می کند. داستان طعم گس خرمالو از این نویسنده داستانی است که لحظه های ساده ی زندگی زنی اشرافی و عقیم را تعریف می کند؛ محور بحث، بررسی مکانیسم های دفاعی است که در مورد الگوی روانی شخصیت اول مصداق دارد و شامل ادراک انتخابی، ، انکار واجتناب می باشد و همچنین بررسی نقش رویا و خواب که احساس شخصیت اول نسبت به خودش و یا نشان فراخود اوست. در این مقاله پس از معرفی مختصر نقد روانکاوانه، شخصیت اصلی داستان( همسر شازده) براساس الگوی های روانی ذکر شده مورد بررسی قرار می گیرد و این نتیجه به دست می آید که بررسی روانشناختی رفتار شخصیت های داستانی(همانندیک انسان واقعی) یکی از راه های درک معنی متن و در نهایت لذت از متن می باشد.

بررسی تصویر در شعرفارسی به عنوان لازمه ای برای تحلیل هرچه بیشتر و دقیقتر شعر و شاعران در هر دوره و هر سبکی جایگاه ویژه ی خود را داراست. اما یکی از لازمه های تحلیل تصاویر و انواع آن در شعر هر شاعری، بررسی اندیشه ها و مضامین موجود در شعر برای فهم این تصاویر و به تبع آن فهم نوع و سبک و اندیشه های جاری در شعر است. مضمون طبیعت و طبیعت دوستی در شعر سهراب سپهری، شاعر معاصر، او را به شاعر طبیعت مشهور کرده است و از این رو در این مقاله به مدد مضمون طبیعت و عناصر آن، جایگاه تصویر در شعر سهراب سپهری بررسی شده است.

یارنوازی از روزگاری دور، در حیطه مباحث اخلاقی مورد عنایت همه پاک سرشتان بوده است. دین مبین اسلام نیز به این بحث اخلاقی توجه خاص دارد ودرقرآن بارها به آن اشاره شده است. امیر المومنین (ع) نیز در نهج البلاغه در این باب بیاناتی داشته اند. که همه موارد اخلاقی در سبک زندگی مداخله مستقیم دارد. دراین میان شهید سلیمانی اخلاقیات را تا سرحد کمال رعایت می نمود وعامل به آنها بود و یارنوازی را درحق شهید پورجعفری به سرحد نهایت خویش رسانید وعکس این قضیه نیز صادق است شهید پورجعفری نیز در مقابل این شهید بزرگوار خضوع وخشوع فراوان داشت. از آنجا که نامه شهید سلیمانی به شهید پورجعفری سطر سطر آن لحظه ای از حضور عشق ویار نوازی خالی نیست وادبیات آن بسیار ساده و روان است. این پژوهش برآن است که واژه های عاشقانه نامه ویار نوازی وی را که از مقوله ادبیات عاشقانه و از مکتوبات شهید سلیمانی است را برشمرد. سپهبد شهید سلیمانی حق عظیمی برگردن ادب دوستان ایران اسلامی دارد و فرض است که در جای جای ادبیات سرزمینمان افکارش ثبت شود. . شیوه این پژوهش توصیفی-تحلیلی است وبرای گردآوری اطلاعات از شیوه کتابخانه ای استفاده شده است.

سیمرغ یک پرنده افسانه ای ایرانی است که تاریخ آن حداقل به 2500 سال پیش یا حتی بیشتر در اساطیر آریایی و کتاب مقدس سانسکریت برمی گردد. نقش سیمرغ در عهد ساسانی بر بسیاری از جام ها و ظرف ها نقش بسته است. در شاهنامه فردوسی هم بسیار به آن پرداخته شده و نمادی از خرد و دانایی بوده است. بخش قابل توجهی از هنر تصویرگری ایران در طول تاریخ در بردارنده نقاشی موضوعاتی است که وجود عینی و واقعی ندارند، اما بخش مهمی از فرهنگ، و اسطوره ایران را به خود اختصاص داده اند. اینان مظاهر خیر و شر هستند که در طول هزاران سال در اساطیر، افسانه ها و داستان ها، در قالب دیوان، پریان، . . . و یا حیوانات خیالی ای همچون اژدها، سیمرغ و دیگر موجودات تجلی یافته اند. سیمرغ و تجلی آن در آثاری چون، داستان شاهنامه و منطق الطیرنمود اثر پذیری آثار ادبی از باورها و اعتقادات ایرانی است؛ پرنده ای با نوکی عقاب مانند، بال های گسترده و دمی بسیار بلند و مواج که سیمرغ نام دارد و در تصویرگری های نسخه های مختلف شاهنامه و دیگرآثارنقاشی ایرانی دیده می شود. هدف از این تحقیق، بررسی نقوش سیمرغ به تصویر درآمده در دو دوره تاریخ نگارگری ایران یعنی صفویه و قاجاریه است. دوران صفویه، دوران شکوفایی هنر نقاشی است، سلسله صفوی یکی از تأثیرگذارترین سلسله ها بر هنر اسلامی ایران است. دورة قاجار ایران تحت تأثیر پیشرفت های صنعتی و دیگر جاذبه های اروپایی قرار گرفت و از ورود افکار و محصولات آنها استقبال شد. این روند بر هنر ایران نیز اثرگذاشت. با توجه به پیشینه گسترده سیمرغ در اساطیر و فرهنگ ایران در این پژوهش به کمک کتاب ها و پژو هش های صورت گرفته در مورد نگاره سیمرغ به بررسی تصویر سازی این پرنده افسانه ای در دوره صفوی و قاجار خواهیم پرداخت.

نمایش به عنوان عامل فرهنگی اجتماعی پویا، از باورها و اعتقادات انسانی نشأت می گیرد و نقش مؤثری در افزایش پیوند و اتحاد اجتماعی افراد جامعه ایفا می کند. تئاتر بیش از هنرهای دیگر با آداب و رسوم و سنن و با ریشه هر قومی بستگی دارد به همین لحاظ، اجتماعی ترین هنرهای زیبا از نوع نمایشی است. مراکز هنرهای نمایشی شاخص جهان دارای ویژگی های کالبدی قابل تأملی است که امکان الگوگیری و به روز رسانی عوامل آن ها در کانسپت حجمی، سازماندهی فضایی، هندسه کلی، جزییات ساختمانی، تزیینات، تناسبات و سازه مرکز هنرهای نمایشی اهواز، وجود دارد. این نوشتار در پی آن است که با تحلیل معماری برخی از مراکز هنرهای نمایشی شاخص جهان، امکان الگوگیری کالبدی از آن ها را در خلق مرکز هنرهای نمایشی شهر اهواز مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع مکتوب کتابخانه های علمی تخصصی معماری و شهرسازی و مطالعه وبسایت های علمی پژوهشی بوده است.

در قلمرو ساسانی ادیان متعددی رواج داشتند که از تزلزل مبانی اندیشه جامعه ای حکایت می کرد که مدعی وحدت اندیشه و ثبات فکری بود. گرایش به معنویت دین یک نیاز ذاتی در فطرت انسانی است. در زمان اردشیر بابکان آیین مزدیسنی به عنوان دین رسمی معرفی شده بود ولی عدم موفقیت این آیین در سوق دادن تمام قلمرو ساسانی به سوی مذهبی واحد امکان پذیر نبود، چون اصولاً آیین مزدیسنی و دین زرتشتی بیشتر به ایرانیان آریایی اختصاص داشت و مدعی جهان شمولی نبود. در دوران ساسانیان، دین زرتشتی رونق خود را از دست داد و ادیان جدیدی در جامعه ساسانی ظهور یافت و از آن جا که مردم نیز آمادگی پذیرش آنها را داشتند هر یک از این آیین ها در دوره ای اهمیت و نفوذ خود را داشت و البته بعضی از این ادیان نقش پررنگ تری در جامعه ساسانی ایفا می کرد.

منظومه ی هفت پیکر یا هفت گنبد، چهارمین اثر نظامی گنجه ایست که به صورت تمثیلی، با روح غنایی به نظم درآمده است. هفت پیکر نماد فراز و فرودهای زندگی یک ملت است که نظامی آن را در وجود، بهرام ساسانی تجسّم بخشیده است. بهرام شب نشینی های خود را از روز شنبه در گنبد سیاه آغاز می کند و هر شب هفته که مربوط به یک سیاره است، در زیر یک گنبد میهمان یک بانو از هفت اقلیم است تا سرانجام روز آدینه به گنبد سفید می رود که به ستاره ی سعد منسوب و در اختیار دُرسَتی شاهزاده ی سپیدپوش ایران است. این شاهدخت، افسانه ای برای او نقل می کند و او را متحول می نماید. شهرت جهانگیر نظامی گنجه ای موجب گردید که شاعران بزرگ به استقبال پنج گنج او گنجینه هایی بسرایند و از سبک آن شاعر متفکّر و آگاه تقلید نمایند. یکی از پیروان مکتب نظامی، عبدی بیک شیرازی، متخلص به نویدی بود که منظومه هفت اختر خود را به پیروی از هفت پیکر نظامی امّا با ابداعات و ابتکارات خاص خود سرود. این منظومه نیز شرح زندگانی بهرام گور، پادشاه ساسانی است که با تفاوت هایی در شخصیّت پردازی و برخی مضمون ها به نظم درآمده است. این پژوهش به روش تحلیل محتوا، و با مراجعه به منابع کتابخانه ای، اثر پذیری هفت اختر عبدی بیک را از هفت پیکر نظامی مورد بررسی قرار داده و بنابر نظریه بینامتنیت به این نتیجه رسیده است که متن هفت اختر از هفت پیکر تاثیر پذیرفته اما به خلاف هفت پیکر از روز یک شنبه آغاز کرده و در روز شنبه به پایان رسانیده است.

مکتب تبریز اول با حمله مغول ها در ایران و تشکیل حکومت ایلخانان به سال 654 هجری (1256 م ) به پایتختی تبریز شکل گرفت و با استقرار هنرمندان در ربع رشیدی، موجبات نگارش و مصورسازی بسیاری از کتاب های تاریخی و ادبی و علمی گردید. هنرمندان بزرگی در این مکتب پرورش یافتند و آثار ارزشمندی همچون شاهنامه دموت را بوجود آوردند. با پیروزی شاه اسماعیل صفوی بر بازماندگان تیموریان، حکومت صفویان پایه گذاری گردید. مکتب تبریز دوم همزمان باحکومت صفویان، با انتقال هنرمندان بزرگی چون کمال الدین بهزاد از هرات به پایتخت (تبریز) شکل گرفت. گرچه پیش از آن هم در تبریز کارگاه های نقاشی فعالیت داشتند، اما با آمدن کمال الدین بهزاد فعالیت هنری در تبریز به شکوفایی خیره کننده ای رسید. در پژوهش پیشرو به بررسی اوضاع سیاسی – اجتماعی دو دوره پرداخته ایم. تاثیرات حکومت ایلخانان، اتفاقات اصلی در ربع رشیدی و خصوصیات شیوه نقاشی ایلخانی مورد مطالعه قرار گرفته است. تاثیرات هنر ایرانی، هنر چینی و هنر بیزانس بر مکتب تبریز اول بررسی شده است. خصوصیات سبک تبریز در شاهنامه دموت در دوره ایلخانی مورد واکاوی قرار گرفته، به نقاشان و نسخ شاخص این دوره پرداخته شده است. از شکل گیری مکتب تبریز دوم و انتقال هنرمندان از هرات به تبریز سخن گفته شده است. پس از بررسی مشخصات عمده مکتب تبریز دوم و بررسی شاهنامه تهماسبی، به معرفی نقاشان و کتب شاخص این دوره اشاره شده است. هدف از این مطالعه، معرفی و شناسایی مکتب تبریز اول (ایلخانی) و مکتب تبریز دوم ( صفوی ) با استفاده از دو شاهنامه بزرگ دموت و تهماسبی است. روش تحقیق توصیفی -تحلیلی با رویکرد تطبیقی است و برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و منابع اینترنتی معتبر استفاده شده است.

با روی کار آمدن ساسانیان و رسمی شدن آیین زرتشت، موبدان در جامعه ساسانی بالاترین جایگاه و طبقه اجتماعی را از آن خود کردند. به دلیل توجه خاص حکومت ساسانی به مسائل سیاسی و دینی، موبدان زرتشتی و پادشاهان به عنوان دو عنصر اصلی حکومت رابطه تنگاتنگی با هم داشتند، به طوری که پادشاهان مشغول کشورداری و موبدان وظیفه مشروعیت بخشیدن به سیاست های دولت از طریق تبلیغ دیانت زرتشتی را داشتند. دو موبد مهم عصر ساسانی تنسر و کرتیر بوده که تنسر نقش اجرایی خاص در سیاست دینی اوایل دوران ساسانی داشته و بیشتر مدون آثار مذهبی بود تا سیاست مدار دینی، در حالی که کرتیر برخلاف تنسر مجری متعصبانه سیاست های دینی بود و علاقه خاصی به سیاست داشت.

ایران کشور ثروتمند و دارای معادن زیاد ثروت است حال اینکه در هر دران تاریخی این ثروت ایران کشوری است که دارای ذخائر عظیمی از فلزات و کانی های با ارزشی است و همین امر در در فلزکاری مورد استفاده بود از دوران قبل تا به امروز زیوالات مورد توجه و نقوش زیو الات برای ما حاپز اهمیت بوده، می توان گفت نقش این زیورآلات برخی ار نقش ها و طرح های باستانی و نقاشی های گرفته شده، این آثار هنری با ارزش در حال حاضر در موزه ها وجود دارند، نشان دهنده مهارت و سازنده آن می باشد و حتی برخی از نقوش بکار رفته در زیور آلات در مجسمه ها، سفالینه ها و نقاشی ها دیده می شود، شناخت این نماد ها نشان دهنده هویت ملی، اجتماعی، سیاسی و آئین های دوره های مختلف تاریخ است، و اینکه تا چه میزان این نمادها بازنمای شده اینکه چطور هر کدام از این نمادها شکل گرفتن و حامل روایت شدند و چه معانی دارند ریشه در ساختار اجتماعی و تاریخی دارد. در این پژوهش، ساختار نظری زیورآلات ایران مورد بررسی قرار گرفته است و نقش های کاربری و اساطیری که در طراحی و ساخت زیورآلات بکار رفته است نشان داده شده، تا از لابه لای این نقوش و تغییرات و نشانه های که باز خوانی شده نمادهای مطرح شده از نقطه نظر معرفت شناسی بررسی شوند. هر کدام از این نمادها بیان کننده هویت تاریخی خاصی هستند.

شاهنشاهی هخامنشی معروف به امپراتوری پارس به دست کوروش بزرگ بنا شد، این دولت تقریباً همه جهان متمدن آن روز را در بر می گرفت و بیش از دو سده دوام داشت. سلسله هخامنشی با مرگ داریوش سوم به پایان رسید. اگر چه شاهنشاهی هخامنشی به یک نمونه موفق برای اداره یک دولت جهانی تبدیل شد و دستاوردهای مهمی در زمان خود داشت، اما بی کفایتی شاهان پایانی در اداره حکومت باعث تضعیف دربار هخامنشی شد. سوءقصدها و خیانت و برادرکشی، هر روز بیش از پیش باعث انحطاط حکومت شد. قتل خشایارشا آغاز این انحطاط بود، کشتار و وقایع دوران سلطنت اردشیر دوم گامی دیگر به سوی ابتذال و هم چنین عملکرد اردشیر سوم در این سقوط و فروپاشی بسیار مؤثر بود. در نهایت حکومت هخامنشیان با حملات اسکندر مقدونی به داریوش سوم، آخرین پادشاه هخامنشی به پایان رسید.

جادو یکی از پدیده هایی است که به اشکال مختلف در زندگی انسان ها نقش دارد. در بسیاری از قصه های عامیانه عناصری مانند سحر، جادو و طلسم، دخالت دارد که شاید بتوان آن ها را امروزه به خرافات و عقاید بدوی انسان های گذشته دانست. جادو جایگاه برجسته و خاصی داشت و جادوگران از شأن خاصی برخورد بودند. جادو و جادوگران در منظومه های حماسی عالم مقام و مرتبتی دارند. کتاب شاهنامه فردوسی، صحنه ی نبرد نیکی ها با بدی هاست و دو نیروی اهورایی و اهریمنی پیوسته با یکدیگر در نبرد هستند. هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل تطبیقی نقش جادو و جادوگری در شاهنامه و شاهنامه نگاری است. در ادامه بحث سوال این پژوهش این است. نقش جادو و جادوگری در شاهنامه و شاهنامه نگاری چیست؟ . روش پژوهش از لحاظ هدف بنیادی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده ها به لحاظ اسنادی است. می توان نتیجه گرفت که ساحری و چاره گری در جنگ ها که جای مردانگی است، کار دشمنان ایران است و ایرانیان به ویژه پهلوانان ایرانی به این کار دست نمی زدند و آن را کاری اهریمنی می دانند و با توکل بر خدا جادوها را باطل می کنند. در اغلب داستان های شاهنامه ردپای یکی از نیروهای جادویی به شکلی آشکار دیده می شود. نیروهای اهریمنی و جادویی، که موضوع بحث حاضر است، در شاهنامه عبارتند از: اهریمن، ابلیس، دیو، جادوگر( جادو). اغلب این پدیده ها با اتکا به نیروی مافوق بشری می توانند تغییر شکل داده و خود را به شکلی دیگر در بیاورند و به فریب دادن و گمراه کردن شخصیت های داستان بپردازند. در این پژوهش نقش این عوامل در ادبیات ایران و هنر نگارگری مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.

در این مقاله به موضوع غفلت گرایی و غفلت ستیزی در غزلیات حافظ پرداخته شده است و یافته های این مقاله و نتایج حاصل از آن، بدین شرح است که حافظ به طور مستقیم از واژه غفلت، تعافل و مشتقات آن کمتر استعمال کرده است به طوری که ابیات مورد نظر، به کمتر از بیست بیت می رسد امّا ابیات بسیاری حامل بارمعنایی غفلت هستند که به غفلت گرایی و غفلت ستیزی وی اشاره دارند اما گرایش به غفلت حافظ بیشتر مربوط به امور دنیوی است و از خلال غزلیات او، حافظی غفلت ستیز را مشاهده می کنیم که از معشوق ازلی غافل نیست.