همایش بین المللی حکمرانی اخلاق و معنویت، آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (عج) با الگوگیری از زندگی حضرت زهرا (س)
سال:1400 | دوره:2

هر محدوده جغرافیایی دارای باید ها و نباید هایی یا به اصطلاح چهارچوبی می باشد که در قالب قانون و مقررات متبلور می شوند. قوانین در کشور اسلامی ما برگرفته از شرع می باشد و رابطه ی دین و اخلاق بسیار تنگاتنگ است و دینداری بدون مراعات مکارم اخلاقی محقق نمی گردد تا بدان جا که پیامبر خدا صل الله علیه و اله هدف از بعثت خویش را به کمال رساندن مکارم اخلاقی معرفی می کنند. در این مقاله بر اساس روش مطالعه کتابخانه ای به بررسی سیره اخلاقی حضرت فاطمه سلام الله علیها در تبیین رابطه ی حقوق و اخلاق در حوزه خانواده پرداخته شده است. پس از بررسی و توجه به منابع تاریخی زندگی خانوادگی ایشان، حکومت اخلاق و قدرت اخلاق برای موثر واقع شدن اجرای قوانین در حوزه خانواده به اثبات رسیده است.

از آنجایی که نگرانی و اضطراب همواره در زندگی بشری بوده و البته در دنیای امروز شدت و وسعت یافته است به گونه ای که موجب افسردگی یا ناراحتیهای روحی و روانی فراوانی شده که عوارض آن کاملاً محسوس است. از سوی دیگر اسلام مکتبی جامع و واقع گرا بوده و به همه جوانب نیازهای انسانی اعم از جسمی و روحی، عقلی و احساسی و عاطفی، فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی توجه کرده است. لذا در تعالیم و آموزه های دینی روشهای گوناگونی برای مقابله با اضطراب و نیز ایجاد سلامتی روح و نشاط معنوی مطرح شده است که می توان با بهره گیری و کار بست آن نه تنها بر نگرانیها فائق آمد بلکه افراد و اجتماع را از آرامش روحی و نشاط معنوی برخوردار ساخت. در این پژوهه به عناصر مهمی چون ایمان به خدا، توکل، دعا، شکر گزاری و صله ارحام و خدمت به دیگران اشاره و تحلیل شده است. این پژوهه به شیوه تحلیل نقلی و با روش تحلیل انتاجی به بررسی مسئله مورد نظر پرداخته است.

تربیت یکی از مهمترین اولویت های نهاد خانواده است، که به نوعی برای پدر و مادر دغدغه محسوب می شود تا بذز زندگیشان را به بهترین نحو به گلستان جامعه تحویل دهند، لذا برای طی نمودن این مسیر نیازمند پیروی از الگوهای تربیتی ارزشمندی می باشند، که همه جانبه و دربرگیرنده همه ی ارزشها باشد به تبع بهترین الگو به فرموده قرآن کریم، رسول خدا «ص» و اهل بیت ایشان هستند از آنجا که مادر خانواده در تربیت فرزندان سهم بسزایی دارد، بهترین الگوی برایش مراجعه به سیره حضرت زهرا «س» است که از این طریق مادر به شیوه های تربیتی متناسب با مهر و محبت مادرانه، پرورش عبادی و کرامت نهادن به فرزند، رشد اخلاقی و معنوی، ورشد جسمانی و. . . دست پیدا می کند. در این مقاله که به روش توصیفی _ تحلیلی و بر مبنای منابع کتابخانه ای می باشد درصدد هستیم تا رشد و تربیت را در ادوار مختلف زندگی برای تربیت فرزند درسیره حضرت زهرا «س» پی بگیریم.

با توجه به منویّات مقام معظم رهبری در مورد اجرای اقتصاد مقاومتی در جامعه اسلامی؛ لازم است که این موضوع در تمام ابعادش مورد بررسی قرار گیرد و یکی از ابعاد مهم آن مدیریت اقتصاد خانواده است. خانواده مهمترین رکن تشکیل دهنده جامعه می باشد و شامل زن، مرد و فرزندان است. روش مدیریت اقتصاد خانواده در جوامع مختلف تفاوت دارد. در کشور اسلامی ما، در این زمینه الگوهای مناسبی وجود دارد و زن در برطرف کردن نیازهای اقتصاد خانواده و مبارزه با بحران آن نقش مهمی ایفا می کند. در این مقاله با الگوگیری از سیره عملی حضرت زهرا (س) به بررسی نقش زنان در اقتصاد خانواد می پردازیم و سیره عملی حضرت زهرا(س) را در در مدیریت اقتصاد خانواده از چهار منظر، قبل از ازدواج، زمان ازدواج، بعد از ازدواج، عبادات و اذکار، مورد بررسی قرار می دهیم.

علم به معنای شناخت وآگاهی است، و راهنما وچراغ عقل است، و در قرآن وروایات بر کسب علم تاکید بسیار شده است وپیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) طلب علم را برهر مرد وزن واجب دانسته است، از این رو زنان مسلمان، از صدر اسلام در فراگیری علم و دانش، نقل حدیث و سنّت، در کنار مسؤلیت خانواده، همچون مردان نقش برجسته داشته اند. حضرت زهرا (سلام الله علیها) عالمه و محدثه به عنوان الگوی جامع و کامل، برای زنان عالمه ودانشمند است. که در قرون متوالی شاهد زنان عالم ودانشمند بسیاری هستیم که در مکتب اهل بیت (علیه السلام) کسب فیض کردند. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و به روش کتابخانه ای گردآوری شده، و در برخی از منابع حدیثی، تاریخی و سیره علمی بانو امین مورد بررسی قرار گرفته است. با هدف تبیین اهمیت علم آموزی زنان و لزوم الگوگیری از حضرت فاطمه(سلام الله علیها) در بعد علمی و بررسی تاثیر عملکرد بانوامین به عنوان یکی از بانوان عالمه معاصر در تحول علم آموزی زنان نگاشته شده است. یکی از بزرگ زنان تاریخ معاصر، حاجیه ی مجتهده امین، بانویی عالم، فاضل، فقیه، محدث، شاعر، حکیم و مفسّر بوده است که برکات و خیرات وجودی اش یعنی تألیفات و آثار مکتوب وی و نیز تأسیس مکتب دینی فاطمه، دبیرستان دخترانه امین و سایر صدقات جاریه اش سبب تحول در بین زنان معاصر ایشان گردید. علم آموزی را بین زنان ترویج نمود.

از مهم ترین شیوه های تعلیم و تربیت، روش الگوگیری است. اسلام برای تربیت و تعالی انسان ها، بر این اصل مهم تأکید نمود؛ زیرا شخصیت الگو محور رشد و هدایت های اخلاقی-تربیتی قرار می گیرد و در شکل گیری رفتار تربیت شونده، آثار زیادی بر جای می گذارد. به همین دلیل قرآن کریم الگوهای صحیحی را تعیین نموده و بر پیروی از ایشان سفارش کرده است. قرآن کریم، رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) را الگوی شایسته و اسوه ی حسنه ی مؤمنان معرفی کرده است، در این الگوگیری فرقی میان زن و مرد نیست، اما به دلیل خُلق و خوی و مسئولیت های خاص زنانه، لازم است زنان از جنس خود هم، الگویی داشته باشند. فاطمه زهرا سلام الله علیها، ادامه دهندا راه و سیره ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم )در همه ی زمینه هاست از جمله، بندگی خدا، اخلاق، تقوا، عبادت، حجاب و عفاف و. . .، اما آنچه در زندگی کوتاه حضرت، برای اسوه پذیری خاص زنان از ایشان بیشتر مبتلور شده است سیره ی حضرت، در اخلاق و معنویت می باشد. در مورد زندگانی حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها )کتابهای فراوانی نوشته شده است که به عنوان نمونه میتوان ازکتاب "فاطمه الزهرا بهجت قلب المصطفی " به نویسندگی احمد رحمانی و حسن افتخارزاده که زوایای پنهان زندگی حضرت را بیان می کند و کتابی دیگر با عنوان: "فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از ولادت تا شهادت"به نویسندگی سید محمد کاظم قزوینی و صدها عنوان کتاب دیگر. . . همچنین مقالات متعددی در رابطه با مقام حضرت به نگارش رسیده است؛ از جمله "زندگی و سیره حضرت زهرا (سلام الله علیها)به عنوان الگوی سبک زندگی دینی"به قلم بهاء الدین قهرمانی نژاد و مقاله ای دیگر تحت عنوان "بررسی سیره عملی حضرت فاطمه زهرا در دفاع از ولایت "به نویسندگی معصومه طبیبی و. . . . روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی می باشد.

خواهران طلبه الگوهای اخلاقی ومعنوی جامعه می باشند ورسالت انها درگسترش اخلاق ومعنویت در جامعه بسیار مهم است. . مقام معظم رهبری بر گسترش معنویت واخلاق در جامعه تاکید وآن را جهت دهنده ی همه ی حرکتها وفعالیتهای فردی واجتماعی ونیاز اصلی جامعه می دانند. اتقلاب اسلامی عیار معنویت را در جامعه به نحو چشمگیری گسترش داد اما همواره خطر در کمین است وظهور معنویت های کاذب وعرفان های دروغین وظیفه حوزه های علمیه را صد چندان میکند مواردی ازرسالت هایی که حوزه خواهران در پاسداری وتحقق بیشتر اخلاق ومعنویت درجامعه می تواندایفا کند: امید بخشی وزدودن یاس، الگو بودن ومعرفی الگوهای برتر علمی، پژوهشی اخلاقی که با تهذیب نفس وجهاد علمی به مدارج بالا دست یافته اند، مسیولیت پذیری، ترویج سبک زندگی اسلامی، وتوجه به نقش تربیتی اخلاقی در خانواده با خودسازی ومراقبه وتقویت خودباوری است که دراین مقاله به روش کتابخانه ای وتحلیلی به آن پرداخته ایم بر اساس آیات وروایات امکان تغییر اخلاق با تلاش میسر است همان گونه که انقلاب اسلامی عیار اخلاق ومعنویت در جامعه را تغییر داد.

اخلاق و معنویت دو بازوی مهم حکومت در بالندگی و رشد یک جامعه می باشد. اخلاق و معنویّت, با دستور و فرمان به دست نمی آید, پس حکومت ها نمی توانند آن را با قدرت قاهره ایجاد کنند، اما اولا حکومت خود باید منش و رفتار اخلاقی و معنوی داشته باشند، و ثائیاً، زمینه را برای رواج آن در جامعه فراهم کنند و به نهادهای اجتماعی دراین باره میدان دهند و کمک برسانند و با کانون های ضدّ معنویّت و اخلاق, به شیوه معقول بستیزند و خلاصه اجازه ندهند که رسانه های شیطانی مردم را با زور و فریب، افکار جوانان را به سمت و سوی خود بکشانند. این نوشتار مهمترین وظیفه حکومت را یاد آور شده، همچنین نقش اخلاق و معنویت در جامعه را به صورت خاص بررسی کرده است. و در ادامه به شرح فرمایشات رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب پرداخته واهمیت توجه حکومت به معنویت و اخلاق در جامعه را مورد بررسی قرار داده است. رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم به صورت تفصیلی اخلاق و معنویت در حکومت را توضیح داده اند و سپس آسیب شناسی کرده و راه کار ارایه داده اند.

حضور فعال بانوان در عرصه های گوناگون اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و علمی در جامعه، نقش آنها را در کانون خانواده کمرنگ نکرده است. زن بطور طبیعی در مقام مادر و همسر، مسئولیت تربیت نسل و فرزند را بر عهده دارد. از این رو وظایف خطیری در خانواده بر دوش اوست. از جمله این وظایف می توان به مدیریت اقتصادی خانواده که توسط او صورت می پذیرد اشاره نمود، بانوان در دو حیطه درآمد و کنترل مصرف خانواده نقش اساسی دارند. در مرحله اول که حیطه کسب درآمد و تولید است دارای چند بخش می باشد از آن جمله: اشتغال بانوان می باشد که یا در کسوت سرپرست خانواده و یا مکمل مرد برای هدایت مدیریت اقتصادی خانواده تلاش می کند و چنانچه ارثی به او رسیده باشد و حتی از نفقه و مهریه خود صادقانه برای رشد و تعالی فرزندان بهره می برد ناگفته نماند که ایثار و فداکاری مادران ایرانی زبانزد می باشد. در مرحله دوم که بخش مدیریت مصرف می باشد: بانوان توانمند و متفکر هستند که با برنامه ریزی صحیح و تدبر فراوان می دانند که سرمایه خانواده را در کجا-چگونه و چطور مصرف نمایند تا علاوه بر آنکه نیازهای خود و فرزندان را بر طرف می نمایند قسمتی نیز بصورت پس انداز برای روزهای نیاز استفاده نمایند. مدیریت صحیح بانوان در اقتصاد خانواده چنان اصولی و برنامه ریزی شده صورت می پذیرد که همان درآمد اندک خانواده را برای اموراتی همچون تحصیل فرزندان -تفریحات-زیارات و حتی انفاق مورد استفاده قرار می دهند و همه این امور به توانایی زنان متفکر و مومن باز می گردد که برکت و معنویات را سرلوحه کار خویش قرار می دهند.