قرون وسطی دوره ای به طول ده قرن را تشکیل می دهد و همراه نام آن ظلمت و رنج تداعی می شود. در حالی که دین متعالی مسیحیت بنیان نظام حاکم بر آن عصر را می سازد. مقاله در جستجوی یافتن روح تعلیم و تربیت در قرون وسطی، با اشاره ای به تاریخ آغاز می شود. آنگاه در بخش اول، نظام تعلیم و تربیت این عصر را شامل نظریه، مراحل، محتوا، نهادهای آموزش و پرورش بررسی می کند. در بخش دوم، به بررسی مبانی آموزش و پروش قرون وسطی می پردازد. این مبانی را تعالیم دین مسیحیت، فلسفه قرون وسطی و نیز هنر این عصر می سازد. مقاله با تحلیل محتوا و مضامین در این سه منبع، عناصر موجود در روح تعلیم و تربیت قرون وسطی را مشخص و آنگاه نحوه تاثیر گذاری این عناصر را بر تعلیم و تربیت تبیین می کند.