براساس گزارش مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی، پربازدیدترین مقالات علمی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس معرفی شدند.

به گزارش روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID، پربازدیدترین مقالات علمی نمایه شده در این پایگاه با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس براساس میزان بازدید مخاطبان مشخص و معرفی شدند.

در جنگ تحمیلی، عراق با تهاجم نظامی به مرزهای ایران بخش‌هایی از ایران را اشغال کرد. عراق این اقدام جنگی خود را به‌عنوان آزادسازی مناطق اشغالی خود نام‌گذاری کرد. شش روز بعد، شورای امنیت سازمان ملل نخستین قطعنامه خود در مورد بررسی وضعیت میان ایران و عراق را صادر کرد. اما در این قطعنامه به وقوع تجاوز و نقض تمامیت ارضی ایران و نیز صلح اشاره‌ای نشده بود؛ تنها از دو طرف خواسته شده بود که از توسل بیشتر به زور خودداری کنند.

بعداز صدور قطعنامه ذکر شده، شورای امنیت در مورد جنگ ایران و عراق به‌مدت دو سال سکوت کرد. در طی دو سال سکوت سازمان ملل، عملیات‌های ثامن‌الائمه، طریق‌القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس انجام شد که منجر به شکست حصر آبادان، آزادسازی بستان و در نهایت آزادسازی خرمشهر شد. شورای امنیت قطعنامه بعدی خود را در تاریخ 21/04/1361 برای پایان جنگ صادر کرد، اما جنگ باز هم ادامه پیدا کرد. تا اینکه در 29 مرداد سال 67 با پذیرش قطعنامه 598 آتش‌بس اعلام شد و جنگ تحمیلی پایان یافت. جنگ ایران و عراق، طولانی‌ترین جنگ متعارف قرن بیستم میلادی و همچنین دومین جنگ طولانی قرن بیستم پس از جنگ ویتنام بود که نزدیک به هشت سال به‌طول انجامید.

در تاریخ 31 شهریور 1359 عراق جنگ با ایران را آغاز کرد. به هفته آغازین جنگ ایران و عراق که از سی و یک شهریور آغاز می‌شود، هفته دفاع مقدس گفته می‌شود. هفته دفاع مقدس از 31 شهریور تا 6 مهر ادامه دارد. به‌همین مناسبت در این گزارش، به بررسی مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس در حوزه‌های موضوعی مختلف خواهیم پرداخت.

معرفی مقالات پربازدید علمی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس

جدول 1، مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس که بیشترین بازدید را داشته‌اند، نشان می‌دهد.

براین اساس مقالات «بررسی وضعیت نگهداری پرونده های پزشکی مجروحان جنگ تحمیلی در بیمارستان های دانشگاهی شهر اهواز»، «بررسی میزان عوارض ضایعات نافذ چشمی و وضعیت بینایی 800 نفر (1010 چشم) از جانبازان جنگ تحمیلی در کمیسیونهای پزشکی بنیاد، 17 تا 25 سال پس از مجروحیت» و «بررسی اثرات دراز مدت تماس با گاز خردل روی پوست رزمندگان 10 تا 19 سال پس از پایان جنگ تحمیلی» به‌ترتیب پربازدیدترین مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس هستند. چهار مقاله از پنج مقاله‌ی پربازدید در موضوع پزشکی هستند که به بررسی وضعیت مجروحان جنگی می‌پردازند.

مقاله‌ی «بررسی وضعیت نگهداری پرونده های پزشکی مجروحان جنگ تحمیلی در بیمارستان های دانشگاهی شهر اهواز» با همکاری پنج نویسنده در سال 1394 منتشر شده است. این مقاله که بیش از دوازده هزار بار توسط کاربران مرکز اطلاعات علمی بازدید داشته، با هدف بررسی وضعیت نگهداری پرونده‌های پزشکی مجروحان جنگ تحمیلی در بیمارستان‌های دانشگاهی شهر اهواز انجام شده است. روش مورد استفاده در این مقاله که در پنج بیمارستان دانشگاهی شهر اهواز انجام شده، روش توصیفی است. این مقاله به این نتیجه رسیده که مشکلاتی در نگهداری، بازیابی و امنیت فیزیکی پرونده‌های پزشکی مجروحان جنگی وجود دارد. باتوجه به اهمیت زیاد مدارک پزشکی پیشنهاد می‌شود که دستورالعملی جامع برای حفظ و نگهداری از طرف نهادهای ذیربط اتخاذ شود.

جهت دسترسی به لینک مقالات پربازدید با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس به پیوست 1 در انتهای گزارش مراجعه شود.

جدول 1. مقالات فارسی پربازدید با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس

معرفی مجلات علمی پربازدید با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس

مجله طب نظامی، مجله پزشکی کوثر و طب جانباز به‌ترتیب مجلاتی هستند که بیشترین مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس را منتشر کرده‌اند.

معرفی نویسنده با انتشار بیشترین تعداد مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس

محمدحسن زهیر از دانشکده پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، نویسنده‌ای است که بیشترین مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس را منتشر کرده است.

 کلمات کلیدی مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس

کلمات کلیدی عصاره هر مقاله است و نویسنده موضوعات مقاله خود را در کلمات کلیدی نشان می‌دهد.

شکل 1، کلمات کلیدی به‌کار رفته در مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس را نشان می‌دهد.

براین اساس «گاز خردل»، «جانبازان» و «مجروح جنگی» مهم‌ترین موضوعات در مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس هستند.

شکل 1. کلمات کلیدی به‌کار رفته در مقالات فارسی با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس

منبع:

زارعی، جواد، ندری، خدیجه، جلال الدین صالحی، مرضیه، محمدی، علی، و واحدی برزکی، اکرم. (1394). بررسی وضعیت نگهداری پرونده های پزشکی مجروحان جنگ تحمیلی در بیمارستان های دانشگاهی شهر اهواز. تحقیقات بالینی در علوم پیراپزشکی، 4(4)، 341-350. SID. https://sid.ir/paper/256015/fa

سادات بیدگلی، سیدمحمود، و قیصریان فرد، هادی. (1398). تحلیل و ارزیابی پایان جنگ ایران و عراق. گنجینه اسناد، 29(3 (پیاپی 115) )، 68-98. SID. https://sid.ir/paper/99106/fa

*************************

پیوست 1. جهت ورود به صفحه مقالات پربازدید با موضوع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس روی عنوان مقاله کلیک کنید.

* بررسی وضعیت نگهداری پرونده های پزشکی مجروحان جنگ تحمیلی در بیمارستان های دانشگاهی شهر اهواز

* بررسی میزان عوارض ضایعات نافذ چشمی و وضعیت بینایی 800 نفر (1010 چشم) از جانبازان جنگ تحمیلی در کمیسیونهای پزشکی بنیاد، 17 تا 25 سال پس از مجروحیت

* بررسی اثرات دراز مدت تماس با گاز خردل روی پوست رزمندگان 10 تا 19 سال پس از پایان جنگ تحمیلی

* تحلیل و ارزیابی پایان جنگ ایران و عراق

* بررسی مشکلات تنفسی در جانبازان شیمیایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در شهرستان کاشان

***************************************************************************

یکم مهرماه، روز دوم هفته دفاع مقدس

از مـهـم‌تـریـن اصـول اسـلام، ولایـت است. ولایت به معنای پذیرفتن رهبری، پیشوای الهـی و نیز اعتقاد به این است که امامان معصوم پس از پیامبر اسلام (ص) از سوی خداوند بر مـردم ولایـت دارنـد.

به‌دلیل اینکه امام خمینی (ره) در دوره‌ی جنگ رهبری کل قوا را به عهده داشتند، به تشریح مقاله‌ای با عنوان «تحلیل رهبری امام خمینی (ره) در جنگ تحمیلی، از منظر جامعه شناسی احساسات» خواهیم پرداخت.

در این مقاله چنین ذکر شده که احساسات، از واقعیت‌های پایدار و کهن است. احساسات جنبه‌ی ناشناخته زندگی بشری است. احساسات همواره و در موقعیت‌های مختلف و در حالت‌های متفاوت در انسان‌ها عارض می‌شود. در بسیاری از موارد این حالت‌های احساسی و هیجانی به‌طور ناخودآگاه خارج از اراده و نقش آدمی صورت می‌گیرد. به‌طوریکه انسان‌ها به علت وقوع این احساسات آگاه نیستند و به‌همین دلیل همواره در تکاپوی کشف این جنبه‌ی اسرارآمیز بوده‌اند.

بررسی مقوله احساس در چارچوب مدیریت جنگ تحمیلی مسئله مهمی است. این مقاله برای پاسخگویی به این سؤال نوشته شده که امام خمینی (ره) درخلال این جنگ چگونه به مدیریت و راهبری احساسات توده‌های مردم و نیروهای مسلح جهت بسیج تدافعی مبادرت کردند؟

جهت مطالعه این مقاله می‌توانید به آدرس https://sid.ir/paper/256206/fa مراجعه کنید.

***************************************************************************

دوم مهرماه، روز سوم هفته دفاع مقدس

زنان هم می‌توانند جهاد کنند، چون جهاد تنها در سنگر بودن و تیراندازی کردن نیست. کمک‌های تدارکاتی پشت جبهه، امور نقشه‌برداری، دیده‌بانی و ... بخش‌های مهمی از جهاد به شمار می‌آیند که زنان می‌توانند آن‌ها را به‌عهده بگیرند. در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، زمینه‌ی حضور گسترده‌ی زنان در خطوط مقدم فراهم شد. زنان فداکار با حضور در بخش‌های گوناگون سهم خود را در دفاع از کیان انقلاب اسلامی و میهن ایفا کردند. زنان برای این که عدم حضورشان در جبهه‌ها را جبران کنند، در پشت جبهه فعالیت کرده و از هر راهی به جبهه‌ها کمک می‌کردند. جنگ توانسته بود در زنان این روحیه را به‌وجود آورد که به کارهایشان جهت و حرکت بدهند.

بررسی مقاله با عنوان «بررسی تطبیقی جایگاه زن از دید امام خمینی (ره) در ادبیات نمایشی مقاومت»

زنان از دیدگاه امام خمینی

اعتلای جایگاه زنان در جامعة اسلامی، از دغدغه‌های اصلی امام خمینی (ره) بوده به‌طوری که ایشان در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌هایشان بارها به این امر تأکید می‌کردند. امام خمینی (ره) بارها به اهمیت و تأثیرگذاری زنان در نهضت اسـلامی و همچنـین نقـش سـازندة زنـان در پیشـرفت کشور اذعان کردند. از نظر امام، زنان در پیروزی انقلاب اسلامی سهمی مسـاوی و در بعضـی مـوارد سهمی بیشتر از مردان داشتند.

امام خمینی (ره) در صحیفه خود چنین ذکر کرده‌اند: نقش زنان در عالم از ویژگی‌های خاصی برخوردار است. صلاح و فساد یـک جامعـه از صـلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه می‌گیرد. زن یکتا موجودی است که می‌توانـد از دامـن خـود افرادی به جامعه تحویل دهد کـه از برکاتشـان یـک جامعـه، بلکـه جامعـه‌هـا، بـه اسـتقامت و ارزش‌های والای انسانی کشیده شوند، زنها در حکومت اسلامی آزادند. حقوق آن‌ها مثل حقوق مردهاست. اسلام زن را از قید اسارت مرد بیرون آورده و آن‌ها را هم‌ردیف مردها قرار داده است.

از مهم‌ترین نقش‌هایی که زنان در دوره جنگ و بعد از آن داشتند نقش مادر و همسر شهید بودن است. همسران شهدا یکی از آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند چون از دست دادن همسران باعث شده تا مسئولیت خانواده به عهده آنها باشد. مادران شهدا نیز بعد از شنیدن خبر شهادت فرزندشان دچار کنش‌های خاص روحی و روانی می‌شدند.

منابع:

احمدوند، خلیل اله، و بابایی تبار، مهدیه. (1400). بررسی ابعاد فقهی نقش زن در پشتیبانی دفاع مقدس. قانون یار، 5(19 )، 0-0. SID. https://sid.ir/paper/1023670/fa

یوزباشی، مریم، و بهزادی اندوه جردی، حسین. (1390). شخصیت پردازی زنان در سه رمان جنگ ایران. مطالعات نقد ادبی (پژوهش ادبی)، -(24-25)، 11-33. SID. https://sid.ir/paper/401573/fa

آذرنوش، آذرتاش، و دهقان پور، زهره. (1388). زنان در کشاکش نبرد: حضور زنان مسلمان در جنگ ها تا پایان دوره اموی. زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 1(1)، 75-97. SID. https://sid.ir/paper/160527/fa

***************************************************************************

سوم مهرماه، روز چهارم هفته دفاع مقدس

بررسی مقاله با عنوان «تجارب زیسته ی همسران جانبازان»

بررسی زندگی از دیدگاه تجارب زیسته ی همسران جانبازان

خانواده جزئی از جامعه است. خانواده خود دارای اعضایی است که شامل زن و شوهر، به‌عنوان اعضای اصلی و فرزندان به‌عنوان اعضای فرعی هستند. خانواده مانند بدن یک فرد درنظر گرفته می‌شود که بروز یک مشکل باعث بروز مشکلاتی برای دیگران می‌شود.

هر بحران یا فاجعه منبع تحولاتی مهم در قواعد و انتظام اجتماعی، فرهنگ و الگوهای رفتار اجتماعی محسوب می‌شود. از این منظر هر فاجعه در نظام و ساخت اجتماعی باعث بروز اختلال در کارکردهای سیستم شامل فرد، خانواده و جامعه می‌شود.

از میان پدیده‌های اجتماعی برخی دارای تأثیر بیشتر و طولانی‌تر بر جامعه و ذهن مردمان هستند. جنگ‌ها به‌دلیل پهنای تأثیری که بر زندگی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی مردمان دارند باعث بروز حجم انبوهی از تغییرات اجتماعی می‌شوند. به‌همین دلیل جنگ‌ها جزء طولانی‌ترین پدیده‌ها هستند. یکی از عواقب جنگ‌ها، معلولیت‌های جسمی، روانی و عوارض اجتماعی آنها است که این عوارض بر صحنه‌های جنگ و سال‌های بعد از آن در بازماندگان جنگ و اطرافیان آنها اثرگذار خواهد بود.

استرس‌های پس از جنگ و اثر مخرب آن بر روان افراد پس از پایان جنگ نیز به خانواده‌ها ادامه دارد. مشکلات جسمی و روانی فرد جانباز از اثرات غیرمستقیم جنگ است. در این میان، همسران افرادی که به جنگ اعزام شده‌اند، پس از جنگ دارای موقعیت ویژه‌ای هستند؛ به‌دلیل این‌که با عوارض ناشی از معلولیت‌های جسمی و روانی به جامانده در همسر خود، درگیر هستند.

این مقاله با روش کیفی پدیدارشناسی و با استفاده از مصاحبه‌ی عمیق از مشارکت سی نفر از همسران جانبازان صورت گرفته است. مسائل زندگی این همسران جانبازان، در چهار موضوع اصلی دسته‌بندی شده‌اند که عبارتند از: مسائل فردی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی.

یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که همسران جانبازان در زندگی خود با مسائل ویژه و قابل تأملی روبه‌رو هستند. هریک از این مسائل دربردارنده‌ی ابعاد متفاوتی است که ضمن ایجاد رابطه‌ی علت و معلولی در یک شبکه‌ی علیتی، با یکدیگر ارتباط دارند و برهم اثر می‌گذارند. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که در زندگی اغلب همسران جانبازان روال عادی (مانند دیگر افراد جامعه) وجود ندارد.

منبع:

یحیی زاده، حسین، و معصوم زاده، نرگس. (1395). تجارب زیسته ی همسران جانبازان. برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 7(28 )، 91-115. SID. https://sid.ir/paper/157738/fa

***************************************************************************

چهارم مهرماه، روز پنجم هفته دفاع مقدس

دفاع همه‌جانبه و پشتیبانی و حمایت مردم و اصناف از جبهه‌ها در دوران دفاع مقدس از موارد مهم به شمار می‌آید.

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها این است که بتوانیم خاطرات و دستاوردهای فکری و تجارب حاصل از جنگ را به نسل حاضر منتقل کنیم. مقاله‌ی «جایگاه دفاع مقدس در برنامه‌های آموزشی و پژوهشی آموزش عالی ایران» به تببین جایگاه دفاع مقدس در برنامه‌های آموزش عالی ایران می‌پردازد. این مقاله به این نتیجه می‌رسد که برای رسیدن به جایگاه مطلوب باید بستر لازم فراهم شود.

***************************************************************************

پنجم مهرماه، روز ششم هفته دفاع مقدس

مرور مقاله‌ی «تبیین الزامات سیاسی - عقلانی وحدت ملی در اندیشه امام خمینی (ره)»

برای رسیدن به اهـداف مشـترک و عمـومی، اتحاد و همبستگی امـری ضروری است. اسلام بـیشتر از هر آیین و شریعت دیگری بر وحدت تأکید داشته است. در اندیشه و نگرش امام خمینی (ره) هر امتی واحده محسوب می‌شود. هر ملتی باتوجه به سرنوشت مشترکی که در مرزهای اعتباری جغرافیایی (ملی) دارند، برای تحقق اهداف مشترک، نیاز به جهت‌گیری اعتقادی، سیاسی و عملی واحدی دارند.

به‌دلیل اهمیت وحدت، این مقاله به بررسی نگرش امام خمینی (ره) در مورد وحدت ملی از نظر بنیادهای سیاسی و عقلانی پرداخته است. این مقاله با بررسی اندیشه‌های امام خمینی (ره) در مورد وحدت ملی به این نتیجه رسیده که مسئله وحدت و انسجام ملی مانند سایر گونه‌های وحدت و همبستگی بر مبنای الزامات سیاسی و اقتضائات محیطی، امری ضروری است. وحدت ملی بر شواهد و براهین عقلی و شرعی مبتنی است. به‌همین دلیل امام خمینی (ره) نگاهی دو بعدی -عقلانی و وحیانی- به امر وحدت دارد. امام خمینی (ره) بر بداهت عقلی وحدت، اقتضای عقل سیاسی، وجود دشمن مشترک، توسعه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، اصل حفظ و تداوم انقلاب اسلامی و ارزش‌هایش و در نهایت طرح وحدت و انسجام ملی به مثابه یک راهبرد برای دست یافتن به آزادی، رهایی و پیروزی تأکید داشتند.

منبع:

جمشیدی، محمدحسین. (1393). تبیین الزامات سیاسی- عقلانی وحدت ملی در اندیشه امام خمینی (ره). پژوهش سیاست نظری (پژوهش علوم سیاسی)، جدید(15)، 223-253. SID. https://sid.ir/paper/136159/fa

***************************************************************************

ششم مهرماه، روز هفتم هفته دفاع مقدس

مرور مقاله «تبیین سبک رهبری خدمتگزار فرماندهان سپاه در دوران دفاع مقدس و پیامدهای آن در بین بسیجیان (مطالعه موردی: شهید حسین خرازی)»

شیوه‌ی فرماندهی عالی در دفاع مقدس، نوع جدیدی از فرماندهی نظامی را به نمایش گذاشت، که با شیوه‌های فرماندهی رایج متفاوت بود. فرماندهان سپاه با شیوه مدیریت و رهبری متفاوت نقش زیادی در ایجاد انگیزه در بسیجیان و پیروزی‌ها در جنگ تحمیلی داشته‌اند. به این سبک از رهبری، مفهوم سبک رهبری خدمتگزار گفته می‌شود. رهبری خدمتگزار برای اولین‌بار توسط رابرت گرین لیف مطرح شده است. در مدل هرم وارونه، رهبران در پایین سازمان حضور داشته و به پیروان خود خدمت می‌کنند، پس می‌توان مدل وارونه را ذات و جوهره رهبری خدمتگزار به‌شمار آورد.

 مقاله‌ی مذکور به بررسی سبک رهبری خدمتگزار فرمانده لشکر 14 امام حسین (علیه‌السلام)، شهید حسین خرازی در بین 210 نفر از بسیجیان دوران دفاع مقدس با روش پیمایش و به‌وسیله ابزار پرسشنامه این یگان پرداخت.

یافته‌های مقاله نشان داد که بین سبک رهبری خدمتگزار شهید حسین خرازی در جنگ تحمیلی با سرمایه اجتماعی و تعهد سازمانی بسیجیان داوطلب ارتباط معنی‌دار وجود دارد. علاوه‌بر این، با افزایش سرمایه اجتماعی بسیجیان میزان تعهد سازمانی آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.

منبع:

عسکری، مهری، فروغی ابری، اصغر، و فیاض انوش، ابوالحسن. (1395). تبیین سبک رهبری خدمتگزار فرماندهان سپاه در دوران دفاع مقدس و پیامدهای آن در بین بسیجیان (مطالعه موردی: شهید حسین خرازی). مطالعات راهبردی بسیج، 19(70 )، 71-101. SID. https://sid.ir/paper/520021/fa

***************************************************************************

هفتم مهرماه، روز هشتم هفته دفاع مقدس

بررسی مقاله‌ی «طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی فرماندهان دفاع مقدس (مطالعه موردی: سیره شهید محمدابراهیم همت)»

مطالعه‌ی ابعاد مختلف دفاع مقدس و به‌خصوص مطالعه‌ی شیوه‌های رفتاری سرداران و فرماندهان آن دوره می‌تواند سرمشق مدیران امروزی قرار بگیرد و منجربه تولید دانش مدیریت اسلامی ایرانی شود. این مقاله باتوجه به عدم وجود یک الگوی نظام‌مند پیرامون مدیریت منابع انسانی فرماندهان دفاع مقدس و با هدف شناسایی و بررسی شیوه‌های مدیریت منابع انسانی شهید محمدابراهیم همت انجام شده است. الگوی مدیریت منابع انسانی شهید همت در چهار بخش اصول مدیریت منابع انسانی (شامل هفت اصل)، جذب منابع انسانی (4 شاخص)، توسعه منابع انسانی (7 شاخص) و نگهداشت منابع انسانی (12 شاخص) ارائه شده است.

منبع:

باقری، مسلم، و مرادی رودبالی، سحر. (1395). طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی فرماندهان دفاع مقدس (مطالعه موردی: سیره شهید محمدابراهیم همت). مطالعات راهبردی بسیج، 19(71 )، 81-111. SID. https://sid.ir/paper/513194/fa