به منظور بررسی جنین زایی بدنی در گونه های اکالیپتوس، نوع ریز نمونه (بساک، محور زیرلپه، لپه ها، پهنک برگ و دمبرگ)، نوع محیط کشت (MS, B5)، انواع هورمونها از قبیل اکسینها (NAA, 2, 4-D) و سایتوکینینها (BAP, TDZ) به علاوه شرایط محیطی (نور، تاریکی و درجه حرارت) مورد آزمایش قرار گرفتند. کالوس جنین زای حاصل از ریز نمونه محور زیرلپه در گونه Eucalyptus camaldulensis در محیط کشت اولیه که عبارت بود از محیط کشت B5 محتوی 2 میلیگرم بر لیتر 2, 4-D و 0.5 میلیگرم بر لیتر BAP، تشکیل گردید و زمانی که در محیط کشت ثانویه B5 تغییر یافته با ترکیب 0.5 تا 1.0 میلیگرم بر لیتر 2, 4-D قرار داده شدند، رشد و نمو خود را آغاز نمودند. در ضمن زمانی که در محیط کشت اولیه از 1 تا 2 میلیگرم بر لیتر NAA و 0.25 میلیگرم بر لیتر TDZ استفاده شد نیز نتایج قابل قبولی حاصل گردید. تعداد زیادی از جنینها همزمان در محیط کشت MS نیمه قدرت یا کامل، در شرایط نوری 40mmolm-2s-1 و بدون هورمون، جوانه زده و به مرحله بلوغ رسیدند. جنینهای ثانویه در محیط کشت ثانویه نیز بدست آمد. ریزنمونه محور زیرلپه گونه E. sargentii وقتی که در محیط کشت اولیه شامل 1 میلیگرم بر لیتر 2, 4-D و 0.1 میلیگرم بر لیتر TDZ قرار گرفت، تعدادی جنین غیر همزمان تولید کرد. هنگامی که برای جنین زایی بدنی در سایر گونه های اکالیپتوس از همین روشها استفاده شد، ریشه زایی یا اندام زایی مشاهده گردید، اما جنین زایی صورت نگرفت. تلاشهای انجام شده برای برقراری کشتهای تعلیق یاخته ای جنین زا رضایت بخش نبود. گیاهکهای تولید شده از جنینهای بدنی به طور موفقیت آمیز استقرار یافته و با ظاهر مورفرولوژیکی کاملا طبیعی به مدت چندین ماه به رشد و نمو خود ادامه دادند.

به منظور انجام این پژوهش، سرشاخه های دارای جوانه از پایه های متعلق به رویشگاه های متفاوت سفیدپلت (4 ژنوتیپ مختلف) جمع آوری، سترون و در محیط کشتهای ACM، MS و WPM در غلظتهای متفاوت از هورمون (0.5 تا 2 میلیگرم برلیتر) مستقر گردیدند. تفاوتهای قابل مشاهده در ضریب ازدیاد، رشد طولی و سبزینگی شاخه ها در اثراین تیمارها، با انجام مقایسات آماری مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشانگر آن است که بهترین روش استریل بسته به فصل، محل برداشت و اندازه جوانه ها، عبارت از کاربرد محلول کلرورمرکوریک 0.1 درصد برای 2 تا 6 دقیقه بدنبال شستشوی نمونه ها با محلول الکلی 70 درصد در زمان 30 ثانیه بود. مناسبترین محیط کشت برای شاخه زایی ژنوتیپهای مختلف گونه مزبور عبارت از محیط MS با 1.2 غلظت نیترات و 0.5 میلیگرم بر لیتر از BA بود. در محیط کشت مزبور، در عین حفظ سبزینگی شاخه ها، از بروز ناهنجاریهای ریختی در آنها (از قبیل شیشه ای شدن و یا پژمردگی سرشاخه ها) نیز جلوگیری به عمل آمد. بالاترین درصد شاخه زایی و طولی شاخه، در این شرایط برای ریزنمونه های ژنوتیپ 3، حاصل گشت. ریشه زایی نمونه ها در محیط MS و در غلظت 0.5 میلی گرم بر لیتر IBA بدست آمد و سازگاری این گیاهان با شرایط طبیعی محیط نیز با موفقیت صورت پذیرفت.

در این پژوهش، باززایی از طریق رویان زایی بدنی از قسمت های مختلف گل در نژادگان های مختلف اطلسی و تنباکوی زینتی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین اثرات سرما دهی قبل از کاشت ریزنمونه ها روی غنچه های گل و نور، تاریکی و محیط کشت با نوع و غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد روی در صد پینه زایی وباززایی بررسی شد. پس از گندزدایی، ریزنمونه ها شامل پرچم، تخمدان و دمگل در محیط سترون روی محیط های کشت قرار داده شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که نژادگان و ریزنمونه های مختلف از یک نژادگان اثرهای متفاوتی را روی انگیزش پینه و باززایی داشتند. بطور کلی در اطلسی نژادگان Pc622 و در تنباکوی زینتی، نژادگان گلوتینوزا، به ترتیب با 16% و 179% بالاترین باززایی از کشت دمگل حاصل شد. محیط کشت موراشیگی و اسکوگ (MS) با 3 میلی گرم در لیتر 6 بنزیل آمینو پیورین (BAP) و 0.2 میلی گرم در لیتر نفتالن استیک اسید  (NAA) بهترین محیط کشت بود و دو نژادگان Pc622 و گلوتینوزا روی این محیط کشت به ترتیب 90 و 562 درصد باززایی از کشت دمگل داشتند. اثر تیمار سرما روی غنچه ها قبل از کاشت ریزنمونه ها نشان داد که هیچگونه باززایی، بدون تیمار سرما انجام نشده است و تیمار سرمایی 7 تا 9 روز بهترین پینه زایی و باززایی را در نژادگان های مختلف اطلسی و تنباکو سبب شدند. اثر تاریکی و نور بر در صد باززایی بستگی به ریزنمونه داشت. میزان باززایی از کشت تخمدان در نژادگان گلوتینوزا 10% در تاریکی و 2.4% در نور و برعکس میزان باززایی از کشت دمگل 226% در نور و 112.5% در تاریکی بود.

انجام تحقیقات کشت بافت و کاربرد عملی آن در علوم گیاهی بویژه اصلاح نباتات به روش کشت مناسب و قابل اتکا نیازمند می باشد. در این مطالعه ضمن انجام کشت بافت، اثرات ژنوتیپ گیاهی، ترکیب محیط کشت و غلظت هورمون تنظیم کننده رشد (2, 4-D) بر تشکیل و رشد کالوس مورد بررسی قرار گرفتند. گونه جو وحشی Hordeum murinum همراه با گونه زراعی جو H. vulgare به منظور مطالعه تنوع ژنوتیپی موجود در واکنش به کشت بافت و کال زایی مورد آزمون واقع شدند. بذرهای رسیده (حاوی جنین کامل و رسیده) و جنین های نارس از هر دو گونه مورد مطالعه به عنوان ریزنمونه استفاده گردیدند. محیط های کشت حاوی عناصر پرمصرف و کم مصرف MS، و MS تغییر یافته (MSm) مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین از هورمون 2, 4-D به میزان 1 و یا 3 میلی گرم محیط کشت استفاده شد. گیاهچه های روییده از بذور هر دو گونه مورد بررسی روی هر دو محیط کشت، کالوس تولید نمودند. مقایسه بین دو ژنوتیپ نشان دهنده قدرت بیشتر جو زراعی در تولید کالوس نسبت به جو وحشی می باشد. ترکیبهای محیط کشت بر میزان تولید کالوس در هیچیک از گونه های مورد نظر تاثیر قابل ملاحظه ای نداشتند، اما محیط کشت MS نسبت به محیط MSm تشکیل و رشد کالوس ها را سرعت بخشید. همچنین رشد کالوس های بدست آمده از جو زراعی بر روی محیط کشت MS بیشتر از رشد آنها روی محیط MSm بود. غلظت های بکار رفته 2, 4-D نیز اختلاف کمی را در تاثیر بر تولید کالوس در دو گونه جو نشان دادند، اما کالوسهای تولید شده از جو زراعی رشد سریعتری را در واکنش به غلظت بالاتر (3mg/l) هورمون در هر دو محیط کشت از خود نشان دادند. همچنین کالوس از جنین های نارس گونه های مورد بررسی بر روی محیط کشت حاوی نمکهای پایه MS حاوی 3mg/l هورمون 2, 4-D تشکیل گردید. جو زراعی توانایی بیشتری (84.5%) را در تولید کالوس نسبت به جو وحشی (77.7%) از خود نشان داد. کالوسهای بدست آمده از جنین های بالغ (بذر رسیده) و جنین های نارس جو زراعی به رشد خود ادامه دادند، اما، رشد کالوسهای بدست آمده از جو وحشی پس از مدتی متوقف، رنگ آنها قهوه ای شده و پس از 5 تا 6 هفته از بین رفتند.

آزمایش هایی برای ریزافزایی گیاه لیمو شیرین با استفاده از ریزنمونه های نوک شاخساره به طول 5 میلی متر و تک گره به طول 5 تا 10 میلی متر در شرایط گندزدایی شده انجام شد. ریزنمونه ها، روی محیط کشت پایه موراشیگی و اسکوگ (MS) که به آن غلظت های مختلفی از بنزیل آدنین (BA)، کینتین (Kin) و نفتالن استیک اسید (NAA) افزوده شده بود قرار گرفتند. ترکیب 1.25 میلی گرم در لیترBA ،  0.5میلی گرم در لیتر Kin و 0.5 میلی گرم در لیتر NAA برای پرآوری شاخساره هر دو ریزنمونه مناسبترین تیمار بودند. شاخساره های تولید شده در کشت درون شیشه ای چهار بار به فاصله چهار هفته روی محیط کشت تازه زیرکشت شدند. اثر بعضی از متغیرها مانند نوع ریزنمونه و افزودن جیبرلیک اسید (GA3) به محیط کشت برای پرآوری کشت ها بررسی شدند. نتایج حاصل نشان داد که ریزنمونه های تک گره نسبت به ریزنمونه های نوک شاخساره واکنش بهتری در محیط درون شیشه ای نشان می دهند. برای ریشه زایی شاخساره های تولید شده، محیط کشت پایه نیم یا تمام غلظت MS به ترتیب با 1.5 و 3% سوکروز و 6 گرم در لیتر آگار به کار گرفته شد. فرو بری پایین شاخساره ها در محلول 500 میلی گرم در لیتر NAA به مدت زمان های مختلف و سپس انتقال به محیط کشت یا انتقال مستقیم شاخساره ها به محیط کشت حاوی ایندول بوتیریک اسید (IBA) و NAA برای ریشه زایی مقایسه شدند. تیمارهای نیم غلظت نمک های MS به همراه ویتامین ها و 1.5 درصد سوکروز و 6 میلی گرم در لیتر آگار با روش فروبری به مدت 5 ثانیه و همچنین افزودن 0.25 میلی گرم در لیتر NAA و 0.25 میلی گرم در لیتر IBA در روش انتقال مستقیم پس از چهار هفته به ریشه زایی خوبی منجر شد. سازگاری گیاهک های ریشه دار شده در آمیخته خاکی ورمی کولایت گندزدایی شده نسبت به پیت خزه، ماسه، کوارتز یا ترکیب هر سه آمیخته با موفقیت بیشتری همراه بود. گیاهچه هایی که پس از انتقال به مدت یک هفته توسط محلول یک هشتم غلظت نمک های MS آبیاری شده بودند نسبت به سایر گیاهچه ها بهتر سازگار شدند.

یکی از روش های تعیین وضعیت پتاسیم خاک، استفاده از منحنی های کمیت به شدت (Q/I) و پارامترهای آن است. تحقیق حاضر برای رسم منحنی های Q/I و به دست آوردن پارامترهای آن برای تعدادی از خاک های منطقه مرکزی و شمال ایران، و هم چنین تعیین ارتباط پارامترهای مذکور با بعضی از ویژگی های خاک، بر روی 15 خاک انجام گرفت. ریزنمونه هایی از هر خاک، با محلول های دارای نسبت فعالیت پتاسیم (ARk) متفاوت به تعادل رسانیده شد، و تغییر غلظت پتاسیم در محلول (ΔK)، به عنوان تابعی از نسبت فعالیت پتاسیم اندازه گیری گردید. با استفاده از اطلاعات به دست آمده، منحنی های Q/I برای هر خاک رسم و پارامترهای آن تعیین شد. هم چنین، هم بستگی بین پارامترهای Q/I و بعضی از ویژگی های خاک ها تعیین گردید.منحنی های Q/I به دست آمده، شکل معمول گزارش شده در منابع را نشان داد، ولی از نظر پارامترهای °AR°، PBCK، k و Kx، تفاوت های زیادی بین خاک ها مشاهده شد. نسبت فعالیت پتاسیم در حال تعادل (°AR) بین 005/0 تا 532/0 با متوسط 20/0 5/0(mmol L 1)  ظرفیت بافری پتاسیم (PBCK) بین 4/4 تا 3/76 با متوسط 2/16 5/0(mmol Kg 1)/(mmol L 1 )، پتاسیم آسان قابل تبادل (°ΔK) بین 007/0 تا 737/0 با متوسط 25/0 cmol kg 1 و پتاسیم سخت قابل تبادل (Kx) بین 023/0 تا 550/0 با میانگین 3/0 cmol kg 1 متغیر بود. مطالعه هم بستگی بین پارامترهای Q/I و خصوصیات خاک، حاکی از هم بستگی معنی دار بین PBCK و °CEC(66/0=r)، AR با درصد پتـاسیم تبادلی (76/0(r= و °AR با پتاسیم محلول (89/0r=) بود. هم چنین بین (°ΔK) و مقدار پتاسیم تبادلی، هم بستگی معنـی داری (79/0r=)مشاهده گردید. به دلیل تفاوت زیاد بین خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک های مطالعه شده، ضرایب هم بستگی بین خصوصیات خاک و پارامترهای Q/I بالا نبود

به منظور دستیابی به روش مناسب القای پینه زایی و باززایی در نیشکر، اثر سه فاکتور ژنوتیپ، محیط کشت و ریز نمونه در ارقام تجاری نیشکر ایران saccharum officinarum L. در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در دو آزمایش جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول جهت مطالعه پینه زایی ، ریز نمونه های برگ جوان و مریستم انتهایی از سه رقم نیشکر به نام های NCO310, CP57-614, CP48-103 در چهار محیط کشت موراشیگ و اسکوگ تغییر یافته MS2-1, MS2-0, MS3-1, MS3-0 کشت گردیدند. تجزیه های آماری نشان داد که ریز نمونه برگی در مدت زمان کمتری نسبت به مریستم انتهایی شروع به پینه زایی می نماید. بهترین ارقام در ریز نمونه برگی از نظر زمان شروع پینه زایی CP48 و CP57 با میانگین 11 روز و بهترین محیط های کشت MS3-0 ، MS3-1 بودند. در مورد ریز نمونه مریستم انتهایی اثر متقابل معنی داری بین ژنوتیپ ها با محیط کشت مشاهده گردید .از نظر حجم پینه ،ریز نمونه برگی بیش از ریز نمونه مریستم انتهایی پینه تولید نمود. در آزمایش دوم به منظور باززایی گیاهچه های کامل از پینه، ارقام فوق به علاوه رقم L64-96 و محیط های کشت MS-D+SH, MS, MS5 استفاده گردید. تجزیه واریانس درصد شاخه و برگ زایی و ریشه زایی اثر متقابل معنی داری را بین ریز نمونه، رقم و محیط کشت نشان داد. به طوریکه ریزنمونه برگی رقم L62 بیشترین و رقم CP48 کمترین میزان شاخه و برگ زایی را در هر سه محیط نشان دادند.

بارانک یکی از گونه های درختی بسیار مفید موجود در جنگلهای شمال ایران است که به سبب ویژگیهای کم نظیر چوب آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این خصوصیات باعث بهره برداری و قطع بی رویه و کاهش شدید جمعیت آن شده است. به همین سبب توجه به تکثیر کلونی پایه های موجود، جهت حفظ ژنوتیپهای برتر از طریق ریزازدیادی ضروری است. در این بررسی پس از شناسایی پایه های برتر بارانک در مناطق جنگلی شمال (جنگلهای لوه گلستان، پاردکولا و فریم سنگده ساری) در سه فصل مختلف اقدام به نمونه برداری، ضد عفونی و استقرار آنها روی محیط کشت پایه MS شد. ریز نمونه هایی که با موفقیت استقرار یافتند به منظور شاخه زایی و پرآوری به محیط شاخه زا منتقل شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که مناسبترین شرایط ضد عفونی - پس از پیش تیمارهای بنومیل %1، مسواک کشی با مایع ظرفشویی و دیپ الکلی - بکارگیری کلرور مرکوریک %0.1 به مدت یک دقیقه می باشد. زمان مناسب جهت نمونه برداری اواسط پاییز و محیط کشت مطلوب، جهت استقرار ریزنمونه ها محیط پایه MS حاوی 0.5ppm از هورمون BAP بود. در مرحله شاخه زایی نیز محیط کشت مزبور با نصف میزان نیترات پایه و 1ppm از BAP مناسبترین نتیجه را داد. به طوری که به ازای هر یک از ریزنمونه های مستقر شده 8-3 شاخه به دست آمد. با بکارگیری هورمون GA3 به منظور افزایش فاصله میانگره و جلوگیری از رشد طوقه ای شاخه ها نتیجه مطلوبی حاصل نشد.

به منظور تعیین مناسب ترین نوع تنظیم کننده های رشد اکسینی و مشخص نمودن بهترین غلظت برای به دست آوردن بیشترین بازده در تولید گیاهچه های درون شیشه ای از ریز نمونه انتهای شاخساره میخک، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از محیط کشت پایه MS تغییر یافته انجام گردید. در این آزمایش ها از چند نوع تنظیم کننده رشد اکسین و سیتوکنین با غلظت های مختلف استفاده شد، و صفات درصد باززایی و ریز نمونه ها، تعداد باززایی در هر ریز نمونه، تعداد برگ های قابل رویت، درصد تولید ریشه و کالوس و درصد نمونه های شیشه ای شده، اندازه گیری و بررسی شد. بیشتر محیط ها باعث ایجاد باززایی در ریز نمونه ها شد. در محیط های حاوی کینتین، زآتین و IBA هیچگونه باززایی در ریزنمونه ها به دست نیامد، و بهترین باززایی (از لحاظ درصد و تعداد باززایی در هر ریز نمونه) در محیط MS تغییر یافته تکمیل شده با 0.3 میلی گرم در لیتر NAA و 1 میلی گرم در لیتر BAP به دست آمد.

پژوهش هایی بمنظور تکثیر سیرچه های حاصل از کشت بافت در لوله (In vitro) رقم سفید شمال بطریقه کشت نوک ساقه (Shoot tip) و کالوس (Callus) انجام گرفت. در این بررسی ریزنمونه هایی از طبق، انتهای ساقه، طبق بهمراه انتهای ساقه و انتهای ریشه پس از ضدعفونی در محیط کشت MS همراه با اکسین های مختلف 2, 4-D) و NAA و (IAA و کنتین (Kinetin) کشت گردید.مناسبترین ماده ضدعفونی کننده ریزنمونه ها، وایتکس با ماده موثر 1.5 درصد هیپوکلرید سدیم برای مدت 30 دقیقه و سپس شستشو با الکل اتانول 60 درصد بمدت ده دقیقه بدست آمد. بالاترین درصد کالوس در محیط MS با یک میلی گرم در لیتر IAA و یک میلی گرم در لیتر 2, 4-D در تاریکی دایم تشکیل گردید. همچنین بیشترین افزایش وزن کالوس برای ریزنمونه طبق در محیط MS حاوی 2 میلی گرم در لیتر IAA و 0.5 میلی گرم در لیتر 2, 4-D و یک میلی گرم در لیتر کنتین و برای ریزنمونه انتهای ساقه در محیط MS همراه با یک میلی گرم در لیتر IAA و 0.5 میلی گرم در لیتر 2, 4-D و در 16 ساعت نور ) لوکس( بدست آمد. بیشترین درصد کالوس جنین زا و تمایزیابی و تولید ریشه بوسیله کاشت کالوس حاصل از ریزنمونه طبق که به محیط MS با یک میلی گرم در لیتر IAA و یک میلی گرم در لیتر کنیتن منتقل شده بود، مشاهده شد. سلول های تمایز یافته در رقم سیر مورد آزمایش )سفید شمال( ابتدا تولید ریشه کردند.