پس از وفات پیامبر(ص)، بسیاری از قبایلی که پس از فتح مکه به اکراه مسلمان شده بودند، به انگیزه های گوناگون سر از اطاعت حکومت مدینه برتافتند و نام کلی مرتد گرفتند، اما پس از اعزام نیروهای نظامی سربه اطاعت نهاند، رهبران این چنین قبایلی گرچه در دوران ابوکر موقعیتی نداشتند، اما پس از شعله ور شدن فتوحات با ابزار تواناییهایی به تدریج موفقیت از دست رفته خود را درقالب فرماندهی نظامی و... به دست آورند. دوران خلافت عثمان موجب شد که اینان به مقامات سیاسی و اداری نیز دست یافته و نفوذ کاملی بر قبایلی خود به دست آورند. حضرت علی (ع) سیاست دگرگون سازی را در پیش گرفت و درصدد برآمد موقعیت این رهبران قبیله ای را تضعیف کند، اما ناچار با واقعیتی روبه رو شد که بر اساس آن این گروه و از جمله شاخص ترین آنان «اشعث بن قیس»، همچنان نفوذ خود را هر چند در حداقل ممکن حفظ کردند و بر این اساس توانستند در موقعیتهای حساسی چون جنگ صفین، اوضاع را به ضرر علی (ع) رقم بزنند و تا پایان حیات امام مشکلات گوناگونی آفریدند.

خاندان آصفیه آخرین حکومت مسلمانان هستند که حدود 234 سال بر دکن حکمرانی کرده اند (1133 ﻫ ـ 1367 ﻫ). سرسلسله این خاندان نواب میرقمرالدین آصفجاه اول و هفتمین و آخرین آنها میرعثمان علی خان آصفجاه هفتم معروف به نظام هفتم است. بیشتر آصفجاهیان به فارسی شعر می سروده اند و دیوان فارسی از آنها بر جای مانده است. میرقمرالدین دو دیوان به فارسی دارد که در آغاز "آصف" و سپس "شاکر" تخلص کرده است.میرعثمان علی خان، چهار دیوان مشتمل بر اشعار فارسی و اردو دارد و با "عثمان" تخلص می کند. وی پیرو مذهب شیعه است و بیشتر اشعار خود را در نعت پیامبر اکرم (ص) و مدح و و منقبت ائمه اطهار (ع) بویژه حضرت علی (ع) اختصاص داده است و از سر صدق و صمیم دل آنها را در اشعار خود ستوده است و لذا می توان غزلهای او را "غزل مذهبی" نامید. وی در بسیاری از جاها از وزن و قافیه و ردیف و تعبیرات دیوان حافظ سود برده است. قالب شعری او بیشتر غزل و قطعه است. از نظر صور خیال، با به کاربردن خیالبندی های دقیق و ظریف و خاستگاه او در هندوستان، متاثر از سبک هندی است: پیش سامان سرشکم مایه دریا کم است      بهر طغیان جنونم وسعت صحرا کم استاشک بلبل زچمن دامن شبنم برداشت         سوزش زخم جگر پنبه مـرهـم برداشت

با توجه به ویژگیهای خط عربی و وجود لهجه های مختلف در میان اقوام عرب در باره قرائت قرآن و ادا کلمات نورانی آن، اختلافاتی در باره قرائت قرآن در میان مسلمانان از همان آغازین روزهای گسترش اسلام پدیدار گشت. ناتوانی عده ای در فراگیری و قرائت قرآن کَما انزل و شوق قرائت و تعلیم آن موجبات نشر اختلافاتی در قرائت گردید و این همه بعد از تلاش خلفا بویژه عثمان برای محو اختلافات صورت می گرفت با گذشت نزدیک به یک قرن از نزول قرآن عده ای آشنا به فن قرائت با نام امامان قرائت در میان مردم شهرت و اعتباری یافتند و به تعلیم قرآن پرداختند و گروهی دیگر که به راویان قراءات مشهور گردیدند به ثبت و نقل آنچه از امامان قرائت می یافتند، مبادرت نمودند. با گذشت زمان و تدوین علم قراءات و تعیین عدد قراء توسط محققین علوم قرآنی مانند ابن مجاهد بحث تواتر قراءات و رد و اثبات آن در میان مسلمین و اهل نظر بالا گرفت. (این مقاله بررسی مختصر تاریخچه قراءات و بیان دیدگاه علماء شیعه در باره تواتر و یا عدم تواتر آن می باشد.)

کوسوا (کوزوو= قوصوه) به معنی مرغ سیاه (به ترکی قره طاووق)، نام صحرایی است در شبه جزیره بالکان که تا اواخر قرن نوزدهم میلادی، یکی از ایالت های عثمانی بوده است (کویمن، 291:1987-275). این منطقه به علت قرار گرفتن در مسیر کاروان های تجاری، حالت مرکزیتی برای شبه جزیره بالکان داشت. قبل از اسلاوها، اقوام مختلفی نظیر هون ها، آلان ها، ویزگوت ها، آوارها (و در نهایت، اسلاوها) از قرن ششم میلادی به این منطقه نفوذ کردند. از آن تاریخ به بعد، کوسووا به طورمداوم میان اسلاوها، بیزانسی ها و بلغارها دست به دست می شد تا اینکه در سال 1168میلادی، اسلاوها پس از شکست بیزانس، حاکمیت خود را بر این منطقه اعمال کردند (دایره المعارف اسلامی، ماده «بالکان»). عثمانی ها پس از تثبیت موجودیت خود در سال 1299 میلادی به دست عثمان غازی، با توجه به اساس فلسفه فکری خود که بر غازی گری استوار بود، به سمت کانون های مسیحی نشین حرکت کردند. در زمان عثمان، تا شهر بورسه پیشروی کردند؛ اما تصرف شهر بورسه در زمان اورخان – فرزند عثمان – اتفاق افتاد و این شهر مرکز عثمانیان شد ...

دو سوره نورین و ولایه با تلفیق پریشان و ناشیانه ای از آیات قرآن و در عباراتی سست و مغلوط درباره وصایت و مناقب امام علی (ع) ساخته شده است. پس از تحقیق فراوان، معلوم گردید این دو سوره در قرن 11 ق. در هندوستان توسط عده ای ناشناس جعل و نشر شده است. تنها منبع شیعی که از این دو سوره یاد می کند، کتاب تذکره الائمه از آثار قرن 12 ق. است که مولف آن منبع خود را ذکر نمی کند. بنابراین ادعای برخی خاورشناسان و سلفیان در این که شیعه آن دو سوره را از متن قرآن دانسته و می پندارد که در زمان جمع آوری قرآن توسط عثمان از قرآن فرو افتاده است و هم اکنون در مصحف امام علی (ع) موجود است، بی اساس و فاقد هر نوع مدرکی است.

در 18 ذیحجه 35 هجری (17 ژوئن 656 م)، سومین خلیفه راشدین به دست مسلمانان بدوی کشته شد و مسلمانان حضری از او حمایت نکردند. در این رویداد، چند نکته از تاریخ آن روزگار در خور بررسی است که تاکنون چنانکه باید مورد مداقه قرار نگرفته اند و می توان آنها را در سه حوزه بخش بندی نمود: بدویان مسلمان و پیشینه آنان، برتری امویان در دوره خلافت عثمان، و سیاست های اقتصادی آن خلیفه- که این نوشتار به بررسی آنها می پردازد.

مصاحف عثمانی درتاریخ اسلام و قرآن دارای جایگاهی در خور توجه است. در میان این مصاحف آنچه تاکنون به جای مانده مصحفی است که هم اکنون در «موزه تاریخ تاشکند» پایتخت ازبکستان نگاهداری می شود و احتمالا مصحف شخصی خود عثمان می باشد. در این مقاله فشرده ای از گزارش مربوط به پیشینه نگارش آن و نیز سرگذشت جابه جایی آن از مدینه تا سرزمینهای دیگر و سرانجام به تاشکند مورد گفتگو قرار گرفته است و در لابه لای آن کوتاه سخنی درباره شیوه نگارش خط عربی و  ورود آن به سرزمین حجاز و تحول و تطور آن نیز بحث شده که باید آنرا بحثی استطرادی و تطفلی تلقی کرد. لکن با استناد به برخی منابع تاریخی - اصل گفتگو پیرامون سرگذشت مصحف منسوب به عثمان در تاشکند دور می زند که اطلاعات مجمل و کوتاهی را در اختیار ما قرار می دهد.

خلیفه عمر به سال 23 (644 م) کشته شد و عثمان جانشین وی گردید. دلیل اصلی این رویداد ناخشنودی برخی بزرگان عرب از برنامه های اقتصادی خلیفه دوم بوده است. مطالعات انجام شده در این باره، به ویژه به زبان پارسی بسیار اندک است. برای روشن شدن این رویداد، سیاست های اقتصادی – اجتماعی عمر، به ویژه در مورد زمین، وصیت نامه وی، بهبود جایگاه اقتصادی اشراف پس از قتل خلیفه و حدس و گمان ها درباره این قتل باید بررسی گردد.

موضوع تاریخ قرآن و بحث درباره جمع و تدوین آن هم در میان محققان مسلمان و هم در میان اسلام شناسان غربی همواره معرکه آرا بوده است. روایاتی متعددی وجود دارد که بیان می کند تدوین قرآن در عهد ابوبکر و یا عثمان صورت پذیرفته است. برخی این روایات را نپذیرفته و جمع و تدوین قرآن را مربوط به عهد پیامبر (ص) می دانند.این نوشتار به بررسی روایات جمع و تدوین قرآن در عهد ابوبکر می پردازد و به تحقیق درباره درستی یا نادرستی آنها اهتمام دارد.

یعقوب بن عثمان غزنوی چرخی از مردم خراسان و از عارفان سده های هشتم و نهم هجری است. در کارنامه این عارف نقشبندی، تفسیری فارسی به چشم می خورد که همواره مورد توجه مردم شبه قاره هندوستان، افغانستان و آسیای میانه بوده است. شاهد این توجه دستنوشته های متعددی از این تفسیر است که تاکنون در کتابخانه های این کشورها باقی مانده و برخی از آنها نیز در فهرستهای نسخ خطی شناسانده شده اند. علاوه بر دستنوشته های موجود، این تفسیر چند بار از جمله در کابل، بمبئی و لاهور با چاپ سنگی انتشار یافته، اما تاکنون مقابله و تصحیح انتقادی نشده است. نگارندگان که تصحیح انتقادی این تفسیر را در برنامه کار خود گنجانیده اند، در این مقاله پس از بررسی احوال و آثار مولف به معرفی این تفسیر و بررسی پاره ای از ویژگیهای تفسیری و سبکی و زبانی آن پرداخته اند.