منطقه حفاظت شده سیاهکوه اردکان با مساحت 199512 هکتار از سال 1380 تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد است. 65% منطقه دشتی و دامنه ارتفاعی آن بین 950 تا 2050 متر است. در این پژوهش با انجام مشاهدات صحرایی و بهره گیری از منابع، زیستمندان گیاهی و جانوری منطقه شناسایی و معرفی شد و تنگناهای موجود در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. محدودیت های عمده موجود در منطقه، شامل تنگناهای اقلیمی (بارندگی 48 میلی متر در سال و طولانی بودن فصل خشکی)، تنگناهای منابع اراضی (شوری، بالا بودن سفره های آب زیر زمینی، کمی عمق خاک، فرسایش و رسوب و نامناسب بودن زهکشی) و کمبود منابع آبی می باشند. عوامل تاثیر گذار دیگر شامل بهره برداری از معادن و شکار غیر مجاز عرصه را بر زیستمندان جانوری تنگ می کند. در این شرایط دشوار اکولوژیکی، اجتماعات گیاهی خشکی پسند و جانوران مقاوم به خشکی، توانسته اند شرایط سخت محیطی را تحمل کنند و به حیات خود ادامه دهند. در منطقه مورد مطالعه، تعداد 47 گونه گیاهی متعلق به 43 جنس و 25 خانواده شناسایی شد. خانواده های Chenopodiaceae با 9 گونه، Compositae و Umbelifera با 4 گونه و Polygonaceae با 3 گونه بیشترین تعداد گونه را دارا هستند. چهار گونه گیاهی scorpus - Zataria mulitiflora - Hyssopus angustifolius - Salsola Yazdiana Acantolimon درجه حفاظتی lower risk در فهرست سرخ دارند در عین حال دو گونه اخیر اندمیک می باشند. فرم های رویشی فانروفیت، همی کریپتوفیت، تروفیت و ژئوفیت به ترتیب با 41، 21، 17، 15، 6 درصد بیشترین حضور را در منطقه دارند. از زیستمندان جانوری در منطقه ، 19 گونه پساندار شناسایی شد، که 8 گونه از جمله سه گونه اندمیک شاه روباه، یوزپلنگ ایرانی و پا مسواکی بزرگ به عنوان اولویت حفاظتی معرفی شد. از 35 گونه پرنده شناسایی شده در منطقه، 11 گونه از جمله زاغ بور و هوبره واجد ارزش های حفاظتی اند. همچنین ده گونه خزنده در منطقه شناسایی شده اند که متعلق به سه راسته لاک پشت، مارمولک و مار می باشند. دو گونه لاک پشت مهمیزدار و بزمجه در اولویت حفاظت قرار دارند.

شناسایی و پراکنش دشمنان طبیعی زنبور عسل (A. mellifera) در 8 شهرستان و سه اقلیم استان فارس شامل مدیترانه ای (آباده، سپیدان و شیراز)، نیمه صحرایی گرم (کازرون، فیروزآباد، نورآباد و داراب) و کوهستانی سرد (اقلید) مورد مطالعه قرار گرفت. کمتر از 1 درصد کندوهای استان شامل 585 کندو برای نمونه برداری زنبوران بالغ و 537 کندو برای نمونه برداری حجرات لاروی و نوزادان بطور تصادفی و به تناسب تعداد کل کندوی هر شهرستان انتخاب شدند. برای جداسازی و شناسایی انگلها، 50 عدد زنبور زنده از هر کلنی به طور تصادفی انتخاب و در شیشه حاوی اتانول 75 درصد ریخته و به آزمایشگاه منتقل شد. برای بررسی حجرات لاروی و نوزادان نمونه های 5×5 سانتیمتری از شان با کارد بریده و تا زمان بررسی در فریزر نگهداری شد. به وسیله پرسشنامه، اطلاعاتی در باره زنبورستان و سابقه وجود آفات و شکارچیان جمع آوری گردید. کنه واروآ (Varroa destructor)، زنبورهای خرمایی (.Vespa spp)، زنبورهای ژاکت زرد (.Vespula spp) و مرغهای زنبورخوار (.Merops spp.) در تمام اقلیمها مشاهده شدند. کنه تراشهای (Acarapis woodi) و مگس برولا (.Braula spp) در هیچیک از اقلیمها مشاهده نشد. سوسکهای ملوئیده (.Meloe spp) در اقلیمهای مدیترانه ای و کوهستانی سرد مشاهده گردید. پروانه بزرگ مومخوار (Galleria mellonella) نیز تنها در اقلیم نیمه صحرایی گرم و مدیترانه ای وجود داشت. در اقلیمهای مدیترانه ای و کوهستانی سرد، مارمولک نیز به عنوان شکارچی زنبور عسل گزارش شد. درصد آلودگی کلنی، زنبوران بالغ و حجرات زنبور عسل در فصل زمستان، و درصد آلودگی کلنی و حجرات در فصل بهار به کنه واروآ بین اقلیمهای مختلف معنیدار نبود ولی درصد آلودگی زنبوران بالغ در فصل بهار در مناطق کوهستانی سرد به طور معنیداری بیشتر از سایر مناطق بود.

مارمولک ها (سوسمارها) با حدود 3000 گونه، امروزه گروه بسیار بزرگی از خزندگان هستند. این جانوران در شبکه حیات و اکوسیستم خشکی جایگاه برجسته ای دارد. جانورشناسان در نقاط مختلف جهان برای شناسایی این جانوران مطالعات زیادی انجام داده اند که نتایج آن منجر به یافتن گونه های جدید و تهیه نقشه های پراکنش جغرافیایی آنها شده است. در کشور ما با وجود انجام مطالعات متعددی که توسط متخصصین خارجی و داخلی صورت گرفته است، همچنان مناطقی وجود دارد که نیاز به مطالعه دارد. در استان چهارمحال و بختیاری تاکنون مطالعه ای در این زمینه یافت نشده است. نمونه برداری از سه منطقه اردل، شهرکرد و لردگان طی بهار و تابستان سالهای 1380 و 1381 انجام گرفت. برای نمونه برداری بیشتر از روش غافلگیری استفاده شد و نمونه های به دست آمده پس از ثبت مشخصات و بعضا تزریق فرم آلدهید (%10) در الکل اتیلیک %70 نگهداری شدند. نتایج به دست آمده در مجموع شامل پنج تیره، نه جنس و ده گونه بود. تیره Agamidae با سه جنس و چهار گونه دارای بیشترین تنوع و تیره Lacertidae با سه جنس و سه گونه در مرتبه دوم تنوع قرار داشت. Gekkonidae، Scincidae و Varanidae هر یک با یک جنس و یک گونه دارای کمترین تنوع بودند. نتایج همچنین نشان داد که منطقه شهرکرد و لردگان به ترتیب با هشت جنس و هشت گونه دارای بیشترین تنوع گونه ای بودند و منطقه اردل با شش جنس و شش گونه در مرتبه دوم تنوع قرار داشت.

سرژنتومیا سینتونی ناقل طبیعی گونه های انگل لیشمانیای مارمولک و یا سورو لیشمانیا است. این گونه پشه خاکی در اطراف و داخل لانه جوندگان به خصوص موش صحرایی رمبومیس اپیموس فراوان یافت می شود. پشه خاکی سرژنتومیا سینتونی از داخل اصطبل و محل نگهداری حیوانات، بیرون و داخل منازل مسکونی و از اطراف و نیز داخل لانه جوندگان مثل رومبومیس اپیموس از مناطق روستایی چند استان ایران جمع آوری گردید. از سایتوکروم بی میتوکندری این پشه خاکی که یک مارکر وراثتی مادرزادی است جهت کاراکتریزه کردن هاپلوتایپ ها و نیز جمعیت های مختلف این پشه خاکی استفاده شد. آنالیز بر اساس 717 جفت باز (bp) از ژن سایتوکروم بی بود که با ادامه 20 جفت باز از intergenic spacer and the transfer RNA ser (TCN) gene در مجموع بدون احتساب پرایمرها طول قطعه 737 جفت باز می شد. از ژن ITS-rDNA برای ردیابی و یافتن آلودگی انگل لیشمانیا در پشه خاکی سرژنتومیا سینتونی استفاده گردید. برای 22 عدد پشه خاکی سرژنتومیا سینتونی توالی قطعه 5' سایتوکروم بی، همچنین برای 22 عدد متوالی قطعه 3' سایتوکروم بی و برای 19 عدد توالی قطعه بلند سایتوکروم بی به دست آمد. با استفاده از nested PCR ژن ITS-rDNA حداقل دو انگل لیشمانیا میجر و لیشمانیا جربیلی از پشه خاکی در سرژنتومیا سینتونی جدا گردید. نیاز به مطالعات بیشتری است تا ثابت گردد که سرژنتومیا سینتونی نقشی را به عنوان ناقل در مناطق ایران با لیشمانیوز پوستی مشترک بازی می کند و نیز نقش مهم این پشه خاکی برای حفظ و نگهداری آلودگی لیشمانیا میجر در جوندگان جربیلیده و در انسان مشخص گردد.

هدف از مطالعه حاضر شناسایی و معرفی مارمولکهای بخش خرانق (شمال شرقی استان یزد ) برای اولین بار و بررسی وضعیت مارمولک های ندوشن (شمال غربی استان یزد) به منظور مقایسه است، که در سال های 1384 و 1385 انجام شده و نهایتا 66 مارمولک جمع آوری شدند که شناسایی هر نمونه در سطح خانواده، جنس، گونه و زیر گونه بر اساس کلیدهای شناسایی کتاب مرجع (مارمولک های ایران اثرS.C.Anderson.1999 ) صورت گرفته است. خانواده های Agamidac شامل: (جنس Laudakia، گونهLaudakia nupta ، زیر گونه Laudakia nupta nupta 6 نر، 6 ماده (خرانق) و جنسTrapelus ، گونه Trapelus agilis و زیر گونه Trapelus agilis agilis 18 نر، 17 ماده (خرانق – ندوشن) و جنس Phrynocephalus، گونهPhrynocephalus scutellatus 1  نر، 1 ماده (خرانق) و خانواده Lacertidae شامل: (جنس  Eremias،گونه Eremias persica 1 نر، 1 ماده (ندوشن) و جنس Mesalina، گونه Mesalina watsonana 1  نر، 1 ماده (خرانق - ندوشن) و خانوادهGekkonidae  شامل: (جنس Bunopus، گونه Bunopus crassicauda 8  نر، 7 ماده (خرانق – ندوشن) یافت شدند. هر نمونه از جنبه های مختلف زیستی مورد بررسی قرار گرفت از جمله می توان مطالعات مورفولوژیکی (شکل ظاهری، رنگ آمیزی بدن و اندازه گیری های بیومتریک ومریستیک) و خصوصیات زیستی – رفتاری (زمان فعالیت (روز و شب)، نحوه فعالیت به صورت انفرادی یا دسته جمعی) قلمرو زیستی (محل ها و تنوع مکان های زیستی ، مقدار فراوانی غذا ،نوع خاک، هم زیستی با هم نوعان و سایر گونه ها)، رژیم غذایی و رفتارهای تولید مثلی (فصل و ماه های تخم گذاری، تعداد دفعات تخم گذاری، تعداد تخم ها در هر تخم گذاری و اندازه و شکل آن ها) را نام برد.

میزان بیوماس سطوح مختلف غذایی در هر اکوسیستم به عنوان معیاری از کارایی و میزان جریان انرژی در آن اکوسیستم محسوب می گردد. کارایی اکولوژیکی هر اکوسیستم، نتیجه قابلیت های هر یک از موجودات زنده در استفاده از منابع غذایی خود و تبدیل کردن آن به بیوماس است [14] این پژوهش از فروردین تا اول آبان ماه 1386 به مدت 7 ماه در بخش جنوبی شهرستان سبزوار و در مساحت بیش از 20000 هکتار صورت گرفته است. نمونه ها در طی این 7 ماه در 4 پلات1 هکتاری (100x100)، و به دو صورت پیمایشی و استفاده از تله های چاله ای (pitfall) جمع آوری شدند. در مجموع 20 تله در هر کوادرات (به صورت سیستماتیک تصادفی) استقرار یافت. پلات ها به صورتی استقرار یافت که 2 پلات (I,II) در پوشش گیاهی درختچه ای از نوع (Haloxilon aphyllum و Tamarix hispida) و 2 پلات (III,IV) نیز در پوشش گیاهی بوته ای از نوع (Cousinia sp و Peganum harmala) قرار گیرد. در پایان نمونه های به دست آمده از هر پلات توسط ترازوی دیجیتالی تعیین وزن گردیدند و داده ها توسط آزمون آنالیز واریانس ANOVA و تستLSD ، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصله حکایت از آن دارد که بین میانگین بیوماس مارمولک های هر کدام از پلات های  IوII  (درختچه ای) با پلات های  IIIو IV (بوته ای) و همچنین بین مجموع میانگین بیوماس سوسمار های پلات های (I,II) و (III,IV) ، با میزان اطمینان a=0.01 دارای اختلاف معنی دار است. و میزان بیوماس زیست گاه های درختچه ای بیشتر از زیستگاه های بوته ای مشابه است.

مطالعه بیوسیستماتیک خانواده گکونیده (Gekkonidae) از استان آذربایجان شرقی از سال 1387 آغاز و جمع آوری نمونه ها در طی بهار، تابستان، پاییز و اواخر زمستان انجام شد. در این پژوهش تنها 2 نمونه گکونیده از شهرستان ملکان جمع آوری گردید و بر اساس ویژگی های مورفولوژیک، مورفومتریک و مریستیک معلوم گردید که این نمونه گکوی سنگی تیغه دار (Cyrtopodion scabrum) می باشد. همچنین نقشه پراکنش ترسیم شده قبلی برای این گونه، استان آذربایجان شرقی را در برنمی گرفت، در این مطالعه برای اولین بار از استان آذربایجان شرقی جمع آوری و گزارش گردید.

خزندگان در کنترل بیولوژیکی طبیعت اهمیت بسزایی دارند. با توجه به غنای فون و فلور استان اردبیل و از آنجایی که بسیاری از مناطق این استان مورد مطالعات دقیق بیوسیستماتیکی قرار نگرفته، این تحقیق طی سال های 89-1388 در استان اردبیل، جهت شناسایی فون مارمولک های جنوب استان (اردبیل، خلخال، کوثر، نیر و نمین) انجام شد. نمونه ها از قسمت های مختلف مناطق مورد مطالعه به وسیله دست جمع آوری شده و از نمونه های زنده عکس و اسلاید تهیه شد و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه جانور شناسی منتقل گشت. بر اساس نتایج این تحقیق مشخص گردید که در مناطق مورد مطالعه سیزده گونه مارمولک متعلق به یازده جنس و چهار خانواده زیست می نمایند که عبارتند از: Ophisops elegans، Laudakia caucasica caucasica، Trachylepis aurata transcaucasica، Phrynocephalus persicus، ruderatus ruderatus Trapelus، Darevskia chlorogaster، Darevskia raddei raddei، Eremias strauch strauchi، Iranolacerta brandtii brandtii، Lacerta media media، lacerta strigata، Ablepharus bivittatus و Pseudopus apodus apodus. در میان خانواده های شناسایی شده، بزرگترین خانواده، Lacertidae با پنج جنس و هفت گونه می باشد. خانواده Anguidae با یک جنس و یک گونه مارمولک در منطقه کمیاب می باشد. اکثر گونه ها برای اولین بار از جنوب استان اردبیل جمع آوری و گزارش می شود.