مقدمه: توسعه میان ­افزا، بازتوسعه اراضی خالی، رهاشده یا استفاده نشده و همچنین اراضی که نسبت به کاربری­ های مجاور به صورت مطلوبی مورد استفاده قرار نگرفته اطلاق می ­شود. رشد و گسترش افقی شهرها موجب شده تا از اراضی درون بافت شهرها استفاده مطلوبی نشده و این اراضی خالی یا رها شده ویا به کاربری­های غیر مرتبط تبدیل شود وسعت شهر ها افزایش یافته درحالیکه امکان توسعه در درون بافت شهری وجود دارد. هدف پژوهش شناسایی و امکان سنجی توسعه میان افزا در منطقه 3 شهری کرمان است.داده و روش: این تحقیق از نظر ماهیت، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است. گردآوری داده­ ها مبتنی بر روش کتابخانه ­ای و میدانی می­ باشد. برای بررسی میزان گسترش شهری از آنتروپی شانون و همچنین برای تهیه و تولید نقشه ها از نرم افزار GIS Arc  استفاده شده است.یافته ها: در این تحقیق کاربری اراضی منطقه 3 شهر کرمان مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفته، اراضی که قابلیت کاربری شهری دارند شناسایی شده، در منطقه 3 شهر کرمان بیش از 5 درصد اراضی به کاربری ­های غیر مرتبط اختصاص  داده شده و یا به اراضی خالی رها شده­اند که درصورت توسعه میان افزا از این ظرفیت خالی می­توان برای توسعه شهری استفاده نمود.نتیجه گیری: نتایج حاصل از مدل آنتروپی شانون نشان دهنده این امر است که طی سال­ های اخیر گسترش فیزیکی شهر کرمان به صورت پراکنده و غیرمتراکم بوده است، ظرفیت­های موجود اراضی بایر بلااستفاده (میان فضاها) و کاربری­های ناسازگار (کارگاهی، متروکه و نظامی) که در درون نواحی  چهارگانه منطقه سه وجود دارد به عنوان اولویت­ های توسعه میان افزا جهت توسعه پایدار در نظر گرفته شدند.

خوشه های کسب و کار، الگویی نوین از توسعة اقتصادی در جهان به شمار می روند. در سال های اخیر سیاستگذاران کشور ما نیز به این الگو توجه بسیاری داشته اند. براین اساس، این پژوهش در پی آن است که با استفاده از تجربیات کسب شده در زمینة توسعة خوشه های کسب و کار در ایران، الگویی را نیز برای توسعة پایدار خوشه های کسب و کار در کشورمان پیشنهاد کند. برای ارائة الگوی مذکور از استراتژی کیفی مطالعة موردی استفاده شد. داده های پژوهش به روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شد. جامعة مورد مطالعه را عاملان توسعه و فعالان و مسئولان سازمان منطقه ای سیاستگذار خوشه های کسب و کار در ایران تشکیل می دهند. از مصاحبة نیمه ساختاریافته به عنوان ابزار اصلی گردآوری اطلاعات استفاده شد. در پژوهش حاضر، پنج خوشة کسب و کار مبلمان شاندیز، کفش مشهد، زعفران خراسان رضوی، لبنیات گرگان و پستة کرمان به عنوان موردهای مطالعه انتخاب شدند. نتایج تحقیق به شناسایی 24 مضمون پایه منجر شد که در قالب پنج مضمون سازمان دهنده دسته بندی شدند. این مضامین شامل دخالت مؤثر دولت، سرمایة اجتماعی، برنامه ریزی در خوشه ها، نکات روان شناسی و خصوصیات عامل توسعة خوشه است که تمام این مضامین ذیل مضمون فراگیر توسعة پایدار خوشه های کسب و کار تعریف شدند.

الگوی یکپارچة درون‏زای منطقه‏ای دارای پیامدهای مکانی فضایی مطلوب و سبب‏ساز توسعة متوازن و متعادل منطقه ای در ابعاد مختلف است. با توجه به کاربردی بودن اهداف نوشتار حاضر، بررسی پیامدهای مکانی فضایی برگرفته از الگوی یکپارچة درون زای توسعة منطقه ای مورد نظر این پژوهش است. با این توصیف سؤال راهبردی این است که الگوی یادشده چه آثار و پیامدهایی داشته است. برای پاسخ به سؤال پژوهش، از استراتژی قیاسی مبتنی بر روش‏شناسی کمّی ‏استفاده شد. در ‏این زمینه، جامعة آماری پژوهش شامل خبرگان و نخبگان علمی اجرایی در استان لرستان (شهرستان سلسله) بود که با استفاده از شیوة سیستماتیک و مبتنی بر منطق نمونه‏گیری تعداد 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش گردآوری داده ها به صورت میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه و همچنین ابزار تحلیل داده‏ها با استفاده از روش استنباطی مبتنی بر شاخص‏های برازش مدل اندازه‏گیری و مدل ساختاری و بهره گیری از نرم افزار smart PLS بود. نتایج پژوهش نشان داد شاخص‏های مدل اندازه‏گیری «الگوی یکپارچة درون زا» و «تحول فضایی» تأییدکنندة مدل اندازه‏گیری پژوهش است. در مدل ساختاری پژوهش، صحت رابطة بین متغیرهای ساختاری/ مکنون پژوهش بر اساس آمارة T-value مورد سنجش و صحت این رابطه مورد تأیید قرار گرفت. افزون بر این، مبتنی بر ضریب تعیین (R2) و معیار اندازة تأثیر شدت (F2) شدت و اثر رابطة بین متغیر «الگوی یکپارچة درون زا» و «تحول فضایی» تأیید شد. همچنین شاخص برازش کلی مدل (GOF) نشان می‏دهد مدل دارای برازش قوی است و داده ها تأییدکنندة مدل تجربی پژوهش اند.

توسعة پایدار از مهم ترین دغدغة پژوهشگران در دهه های اخیر است؛ زیرا تمامی ابعاد و جنبه های زندگی بشر را دربرمی گیرد. براین اساس، اصطلاح توسعه، معطوف به ارتقای سطح و کیفیت زندگی افراد و بهبود رفاه عمومی جامعه و پایداری آن است و به استمرار این فرایند در طول نسل های بشر اشاره دارد. در این زمینه، شهر هوشمند نه واقعیت بلکه نوعی راهبرد محسوب می شود که در جهت چشم انداز توسعة آینده به آن توجه شده است. این شهر به چگونگی شکل دهی شهر توسط شهروندان و اینکه چگونه می توان به امر توسعة پایدار شهری کمک کرد و به آن سرعت بخشید، اشاره دارد. تراکم بالای زندگی و وابستگی به منابع مشترک، شهرها را در موقعیتی قرار می دهند که به مکان هایی برای توسعة پایدار تبدیل می شوند؛ بنابراین هدف این پژوهش بررسی نقش شهر هوشمند (محیط هوشمند، پویایی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حکمرانی هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند) در تحقق توسعة پایدار شهری برای منطقة 6 کلان شهر تهران با بهره مندی از 14 محله است. پژوهش حاضر پیمایشی است و داده های آن به کمک پرسشنامه که اعتبار صوری دارد جمع آوری شد. برای دستیابی به میزان پایایی پرسشنامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان می دهد هوشمندی و پایداری شهری رابطة هم بستگی مستقیمی دارند. همچنین براساس نتایج تحلیل رگرسیونی، سه عامل تحرک هوشمند، مردم هوشمند و زندگی هوشمند از مهم ترین عوامل مؤثر بر پایداری به شمار می آیند. زندگی هوشمند تأثیرگذارترین و مهم ترین عامل تبیین پایداری است و پس از آن به ترتیب تحرک هوشمند و مردم هوشمند قرار دارند.

گردشگری کشاورزی با ایجاد فرصت های جدید شغلی، ارزش های اجتماعی فرهنگی را در مناطق روستایی ارتقا می بخشد، به حفظ محیط زیست کمک می کند و جریان مهاجرت روستا- شهری را معکوس می سازد؛ اما بررسی ها نشان می دهد این نوع گردشگری در ایران توسعة چشمگیری ندارد. این پژوهش با هدف شناسایی موانع و تسهیل کننده های توسعة پایدار گردشگری کشاورزی در غرب استان مازندران به صورت آمیختة (کیفی- کمی) اکتشافی انجام شد. جامعة بخش کیفی، کارشناسان حوزة گردشگری کشاورزی در سازمان های مختلف بودند که به صورت هدفمند انتخاب شدند و با مصاحبة نیمه ساختارمند با 21 نفر از آنها اطلاعات لازم گردآوری شد. در ادامه به صورت تحلیل محتوای متعارف 120 شاخص استخراج و در هشت بعد اجتماعی فرهنگی، فیزیکی کالبدی، سیاستی قانونی، مدیریتی، زیرساخت فکری، ارتباطی تبلیغی، مشارکتی و بازاریابی دسته بندی شد. جامعة آماری بخش کمی، تعداد 69 نفر از دهیاران روستاهای غرب استان مازندران بودند که به روش چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل میدان نیرو با نرم افزارهای SPSSwin20 و Pathmakerver5.5 استفاده شد. نتایج نشان داد در تمامی هشت عامل برآیند امتیاز نیروهای بازدارنده بیش از پیش برنده ها بوده است. این موضوع نشان می دهد براساس نیروهای پیش برنده، دستیابی به توسعة پایدار گردشگری کشاورزی میسر نمی شود. در هر عامل نیز قوی ترین نیروی تسهیل کننده و مانع شناسایی و معرفی شد. توسعة پایدار گردشگری کشاورزی با موانع زیادی همراه است که باید برنامه ریزان براساس نتایج پژوهش برای برطرف کردن آنها و همچنین تقویت نیروهای تسهیل کننده اقدام کنند تا درنهایت پایداری توسعة گردشگری کشاورزی محقق شود.

پژوهش حاضر به ارزیابی و تحلیل شاخص های توسعه پایدار روستایی در مناطق روستایی شهرستان تنگستان پرداخته، بر اساس هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش دربرگیرندة 92 روستا با 15476 خانوار بود. در پژوهش حاضر، با بهره گیری از منابع، 98 معرف در قالب یازده شاخص و سهم هر کدام در توسعه در نظر گرفته شد. در این راستا، برای سنجش پایداری شاخص ها، از روش استانداردسازی خطی و تقسیم بندی پرسکات آلن و برای محاسبه درجه توسعه یافتگی، از روش Z-SCORE و همچنین، برای اولویت بندی شاخص ها، از روش محاسبه درجه بحرانی استفاده شد. بر اساس نتایج پژوهش، هجده درصد از شاخص های بررسی شده در وضعیت پایدار و 82 درصد در وضعیت ناپایدار و بد قرار داشتند. بر اساس یافته ها، در زمینه برنامه ریزی و سرمایه گذاری های هدفمند در سطح شهرستان تنگستان، دهستان های باغک، اهرم، دلوار و بوالخیر به ترتیب اولویت های اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند.

پیشرفت هوشمندسازی شهرها از یک سو و الزامات پایداری شهری زمینه را برای گذار به سوی شهر هوشمند پایدار فراهم کرده است. مطالعة حاضر با هدف ارائة الگوی بهینة شهر هوشمند از منظر توسعة پایدار شهری انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و بازة زمانی گردآوری داده ها یک پژوهش پیمایشی مقطعی است. جامعة آماری شامل مدیران و کارشناسان مدیریت شهری است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 384 نفر برآورد شد و نمونه گیری با روش تصادفی ساده انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که با روش روایی سازه، روایی همگرا، و روایی واگرا اعتبارسنجی شد. با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی نیز قابلیت اعتماد پرسشنامة مطلوب ارزیابی شد. برای اعتبارسنجی الگوی شهر هوشمند از منظر توسعة پایدار شهری از روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده زیرساخت های شهری هوشمند و حکمروایی هوشمند دو عنصر زیربنایی الگو هستند که بیشترین تأثیر را در ایجاد شهر هوشمند مبتنی بر توسعة پایدار دارند. به همین ترتیب از میزان تأثیرگذاری در سطوح بعد کاسته می شود و متغیرهای هم سطح دارایتعامل متقابل با هم هستند. این عوامل با تأثیر بر هوشمندسازی حمل ونقل و تجارت های هوشمند مبتنی بر فناوری به اقتصاد هوشمند و محیط زیست هوشمند کمک می کنند. در ادامه از طریق سازه های هوشمند و مردم هوشمند می توان به توسعة پایدار شهری دست یافت. توسعة پایدار شهری به هوشمندسازی شهر ختم شود.

این پژوهش با هدف کلی واکاوی نقش تعاونی های تولید کشاورزی در دستیابی به توسعه پایدار در بخش کشاورزی انجام شد. جامعة آماری تحقیق شامل اعضای تعاونی های فعال تولید بخش کشاورزی در سطح شهرستان کرج بود (1354N=) که با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 168 نفر از آن ها برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسش نامه ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد (7/0α >). تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSSwin18 انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد اعضای تعاونی های مورد مطالعه دانش بالایی از توسعه پایدار ندارند. همچنین بر پایة تحلیل عاملی، نقش تعاونی های تولید بخش کشاورزی در توسعه پایدار کشاورزی در عامل های بهبود و اصلاح نظام بهره برداری، حفاظت از منابع خاک و احیای اراضی مخروبه کشاورزی، افزایش درآمد و توان اقتصادی تولیدکنندگان، خودکفایی در تولید و امنیت غذایی، افزایش توان تولید بیولوژیک خاک و ارتقای تنوع زیستی، مدیریت و مبارزه تلفیقی با آفات و بیماری های گیاهی، و حفاظت و بهره برداری پایدار از منابع ژنتیک گیاهی و جانوری طبقه بندی شد. همچنین موانع توسعه پایدار در بخش کشاورزی نیز در عامل های اقتصادی-اجتماعی، زیربنایی، منابع طبیعی-زیست محیطی و تکنولوژیکی طبقه بندی گردید.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی در شرکت های تعاونی روستایی شهرستان تهران بود. پژوهش به صورت پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش را 6435 نفر از اعضای تعاونی های روستایی شهرستان تهران تشکیل می دادند. حجم نمونه با استفاده از رابطة کوکران 237 نفر تعیین شد. پرسشنامه بر اساس نمونه گیری طبقه-بندی شده با انتساب متناسب و به صورت تصادفی در اختیار اعضای تعاونی های روستایی مورد مطالعه قرار گرفت. روایی صوری پرسشنامه از سوی گروهی از کارشناسان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (89/0=α ) تأیید شد. یافته ها نشان داد که از دیدگاه بیشتر پاسخ گویان (49/3 درصد)، مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت های تعاونی روستایی در سطح خیلی کم تا کم است؛ همچنین، نُه عامل حاصل از تحلیل عاملی مسئولیت پذیری اجتماعی روی هم رفته 710/62 درصد از کل واریانس مجموعه را تبیین می کنند.

از آنجا که جامعیت و یکپارچگی توسعه می تواند نویدبخش بهره مندی کارآمد از پتانسیل های منطقه و بهبود شرایط زندگی باشد، پژوهشگران در پژوهش حاضر به واکاوی الگوی توسعة یکپارچة منطقه ای در سطح استان گیلان پرداختند. در این زمینه بر اساس تئوری زمینه ای نوع پاسخ گویی به این هدف کیفی و بر پایة مطالعات اسنادی و مصاحبة عمیق با 20 نفر از صاحب نظران استانی (شامل خبرگان سیاست گذار، علمی و دانشگاهی، بخش خصوصی و دولتی) بود. سپس با استفاده از نرم افزار MAXQDA به عنوان ابزاری مؤثر در تحلیل داده های کیفی اقدام به استخراج کدهای باز و محوری و در نهایت کدگذاری گزینشی با بهره گیری از پتانسیل های منطقه و نظر نخبگان شد. یافته ها و نتایج حاصل از مقایسة اجزای الگوی مورد نظر نشان می دهد مقولات محوری در بعد اسنادی ـ میدانی در بخش های شرایط علّی، هستة کانونی، راهبردها، و پیامدها به ترتیب شامل موارد عدم هم افزایی و یکپارچگی فرایند و فرآورده، عدم چشم انداز وسیع و برون یابانه از تکامل بلندمدت منطقه، الگوی بخشی نگر با رویکرد حداقلی به مکان و فضای توسعه، دگردیسی سازمان فضایی نظام منطقه ای بوده اند. همچنین در بعد اندیشه ای ـ نظری مهم ترین مقولات در بخش های چهارگانه به ترتیب شامل مواردی چون تأکید بر ساختار و الگوی تصمیم گیری (برنامه ریزی، سیاست گذاری، مدیریت)، یکپارچگی سیاستی ـ قلمرویی ـ سازمانی و بخشی، ضرورت تغییر مدیریت اجتماعی و نهادی، و نهایتاً به رسمیت شناختن ارگان های منطقه ای به عنوان بازیگران اصلی در هماهنگی برای اجرا، پیگیری، و بررسی روند توسعة پایدار بوده است. به علاوه ارتباط میان ابعاد انتزاعی و عملیاتی مبین هماهنگی و هم سویی در بخش های علّی و پدیده و عدم هم سویی مستقیم در بخش های راهبرد و پیامد بوده است. بدین منظور پیشنهادهایی چون ضرورت تفکیک گزاره ها و مؤلفه ها به تفکیک بخشی و قلمرویی (پهنه های فضایی)، لزوم بازنویسی و تبیین کدهای پیش تر تکرارشده، بازنگری در تعیین اولویت ها، توجه واقعی به یکپارچگی بین بخش ها و قلمروها و نهادها، و ... مد نظر قرار گرفته است.