در این پژوهش رابط کاربر پایگاه اطلاعات پایان نامه های مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران با هدف شناخت معیارهای رعایت شده و رعایت نشده با رویکرد مکاشفه ای ارزیابی شده است. پنج نفر از متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس سیاهه و پرسشنامه ای که در اختیار آنها گذاشته شده بود، به ترتیب رعایت یا عدم رعایت معیارها و درجه شدت مشکلات یافت شده را تعیین کردند. نتایج نشان داد که در طراحی رابط کاربر پایگاه اطلاعات پایان نامه های مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران 35.63 درصد از معیارهای لازم رعایت شده اند. همچنین، از میان هفت زمینه اصلی سیاهه وارسی، زمینه اطلاعات کتابشناختی با رعایت 100 درصد معیارها بیش از سایر زمینه ها با معیارها همخوانی دارد. از این نظر زمینه کنترل عملیاتی با رعایت 10 درصد معیارها کمترین همخوانی را داراست. به علاوه، بیشترین و کمترین درجه شدت مشکلات در یک مقیاس درجه بندی 0 تا 4 به ترتیب متعلق به زمینه دسترسی با میانگین 3.71 و زمینه نمایش با میانگین 2.50 است. میانگین درجه شدت کلیه زمینه ها نیز 3.17 است. مجموعه نتایج نشان داد که مشکلات عدیده ای در رابط کاربر این پایگاه وجود دارد و اکثر آنها (حدود سه چهارم) نیز در ردیف مشکلات اساسی و فاجعه آمیز قرار دارند.

هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی تطبیقی پایگاه های گزارش استنادی مجله ها در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، از نظر مطابقت با معیارهای ارزیابی مجله هاست. برای انجام این تحقیق، ابتدا معیارها و شاخصهای مورد نیاز برای ارزیابی این پایگاه ها، بر اساس مطالعه متون و همچنین از طریق مراجعه به وبگاه «موسسه اطلاعات علمی» به دست آمد و پس از کسب اطمینان از روایی و پایایی آن، مورد استفاده قرار گرفت. سپس، بخشهایی از اطلاعات، از طریق مشاهده محقق و بر اساس یک سیاهه وارسی که مشتمل بر 4 معیار کلی و 22 شاخص جزئی تر بود، گردآوری شد و در مواردی که نکته مبهمی وجود داشت، اطلاعات لازم از طریق مصاحبه با بعضی از کارشناسان و مدیران هر یک از مراکز مورد مطالعه، تکمیل گردید. همچنین، در خصوص برخی از شاخصها، پرسشنامه های جداگانه طراحی شد و به این ترتیب، بخش دیگری از اطلاعات، از مجله های تحت پوشش آ ن پایگاه ها و بخشی دیگر، از کاربران آن پایگاه ها و همچنین از برخی پدیدآورندگان مقاله های مجله های تحت پوشش آن پایگاه ها به دست آمد. برای تحلیل نظرها و آزمون فرضیه، از آزمون T استفاده شد. به این ترتیب، این پژوهش، با استفاده از روشهای کتابخانه ای و در مواردی نیز از طریق روش پیمایشی انجام گردید و برای تجزیه و تحلیل و مقایسه یافته ها، از روش تطبیقی و به منظور مقایسه مطابقت هر پایگاه با معیارها، از تکنیک ارزیابانه استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد پایگاه گزارش استنادی مجله ها در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، بسیار بیشتر از پایگاه گزارش استنادی مجله ها در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، با معیارهای ارزیابی مجله ها مطابقت داشته است.

زمینه و هدف: تولید علم رکن اصلی تمام برنامه ها برای نیل به توسعه پایدار است. در حال حاضر، مهمترین شاخص تولید علم، تعداد مدارک نمایه شده از مجلات علمی در پایگاه های اطلاعاتی است. در این پژوهش، تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، در پایگاه شبکه اینترنتی علوم با شاخص های علم سنجی مورد بررسی قرار گرفت.روش تحقیق: این پژوهش، کاربردی و از دسته مطالعات توصیفی است. منبع گردآوری داده ها، پایگاه اطلاعاتی شبکه علوم و جامعه آماری پژوهش، مقالات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، نمایه شده در این پایگاه طی سال های 2000 تا 2011 است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آمار توصیفی و روش های علم سنجی استفاده شد.یافته ها: جامعه پژوهش، شامل 81 مقاله بود که در مجموع 163 بار مورد استناد قرار گرفته بودند. بیشترین تعداد مدارک (57 عنوان) مربوط به مقالات اصیل (original articles) بود و از نظر موضوعی، بیشتر مقالات (11 درصد) در حوزه موضوعی سم شناسی (Toxicology) رده بندی می شد. بیشترین تعداد مقالات علمی دانشگاه (22.2 درصد)، در سال 2009 در این پایگاه نمایه شده بودند و بیشترین تعداد استناد به مجموع مقالات (46.6)، مربوط به سال 2011 بود. بیشترین همکاری بین المللی در نگارش مقالات، میان محققان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با محققان ایالات متحده (4.8 درصد) و در سطح ملی، با محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد (27 درصد) بود. شاخص هرش محاسبه شده دانشگاه، برابر 6 بود.نتیجه گیری: روند رشد تولیدات علمی دانشگاه و تعداد استنادات به آنها، سیر صعودی دارد اما، کمتر از حد انتظار است.

تصاویر موجود در مدارک علمی غالبا حاوی اطلاعات مهمی هستند. اولین قدم برای بازیابی اطلاعات از این تصاویر ایجاد یک پایگاه داده معتبر از آن ها است. برای این منظور در این مقاله سیستمی خودکار برای ایجاد پایگاه داده از تصاویر موجود در مدارک علمی فارسی در مقیاس بزرگ ارایه می شود. این سیستم پیشنهادی در نتیجه مطالعات اسنادی طراحی شده و بخش های مختلفی دارد. در مرحله اول باید تصاویر و توضیح متنی آن ها استخراج گردد. به طور کلی دو رویکرد برای استخراج تصاویر و توضیح متنی آن ها از فایل وجود دارد. در رویکرد اول فایل به تصویر تبدیل می شود و از تکنیک های پردازش تصویر برای استخراج اطلاعات گرافیکی استفاده می شود. رویکرد دوم بر اساس پردازش ساختار و آرایش خود فایل است. از آنجایی که روش دوم از لحاظ سرعت و قابلیت مقیاس پذیری برای استفاده در موتورهای جستجو مناسب تر است، تمرکز این مقاله بر روی روش دوم است. بدین ترتیب برای استخراج تصاویر و توضیح متنی آن ها از یک روش ساختار محور استفاده می شود که مبتنی بر چیدمان و آرایش فایل ورد سند است. در نتیجه، مجموعه ای از تصاویر به همراه توضیحات و اطلاعات مربوط به آن ها به دست می آید که باید در یک پایگاه داده تصاویر با ساختاری مشخص ذخیره گردند. سپس این اطلاعات برای بازیابی و استفاده های آتی در یک موتور جستجو نمایه خواهند شد. روش پیشنهادی در زبان برنامه نویسی پایتون پیاده سازی شد و برای ارزیابی کارایی آن از روش مرسوم پردازش فایل پی دی اف اسناد کمک گرفته شد. سپس روش پیشنهادی در یک مطالعه موردی در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) به کار گرفته شد. تعداد 150 مدرک علمی به تصادف از پایگاه گنج انتخاب شده و با کمک این دو روش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بنا به یافته های پژوهش دیده می شود که استخراج اطلاعات متنی از فایل پی دی اف در زبان فارسی با چالش های زیادی روبرو است و نمی تواند خروجی مناسبی در این زمینه حاصل کند. از طرف دیگر میزان تصاویر نامطلوب تولید شده از فایل پی دی اف بسیار زیاد است که از کاربست پذیری آن در شرایط واقعی می کاهد. از این رو روش پیشنهادی به عنوان گزینه ای مناسب برای استخراج تصویر و توضیحات آن ها از اسناد علمی در زبان فارسی و ایجاد پایگاه داده از آن ها پیشنهاد می شود. روش پیشنهادی قادر است حدود 40 درصد تصاویر را همراه با زیرنویس مربوطه بدون خطا استخراج کند؛ که نسبت به روش پایه که قادر به استخراج 30 درصد از تصاویر است، کارآیی بهتری دارد.

مقدمه: افزایش تولیدات علمی در سطح بین المللی، یکی از شاخص های ارزیابی کشورها در دنیای امروز است. هدف پژوهش حاضر، تعیین وضعیت کمی تولیدات علمی اعضای هیات علمی دانشکده های داروسازی تیپ یک کشور (دانشکده های واقع در شهرهای اصفهان، تبریز، تهران، شیراز و مشهد) در پایگاه اطلاعات علمی(Institute for scientific information) ISI  در سال های 2006 الی 2008 می باشد تا سهم تولیدات علمی آنها و نقشی که در فعالیت های پژوهشی در سطح بین المللی دارند، مشخص گردد.روش بررسی: در این پژوهش به منظور کشف داده ها از روش علم سنجی استفاده شد. تولیدات علمی کلیه اعضای هیات علمی دانشکده های داروسازی تیپ یک کشور که در زمان انجام تحقیق 2006 تا 2008 در دانشگاه مشغول فعالیت بودند (261 نفر)، مورد بررسی قرار گرفتند. برای به دست آوردن داده های پژوهش، با توجه به این که تمام تولیدکنندگان اطلاعات، جزو اعضای هیات علمی دانشکده های داروسازی تیپ یک کشور بودند، ابتدا نام تک تک افراد در پایگاه موسسه اطلاعات علمی وارد و از طریق جستجوی نشانی، نام دانشکده داروسازی و نام دانشگاه مورد نظر داده های مربوط جمع آوری شدند. سپس با استفاده از نرم افزار تحلیلی موجود در پایگاه ISI، مورد تحلیل قرار گرفتند و جداول مورد نظر استخراج شدند.یافته ها: از کل جامعه آماری، 16 درصد زن و 84 درصد مرد بودند. به همین نسبت نیز تولیدات علمی مردان بیشتر و بالای 80 درصد است. تولیدات علمی اعضای هیات علمی دانشکده های داروسازی تیپ یک کشور در پایگاه موسسه اطلاعات علمی در سال 2006، 362 مقاله (89.50 درصد مردان و 10.52 درصد زنان)، در سال 2007، 409 مقاله (89.48 درصد مردان و 10.52 درصد زنان) و در سال 2008، 411 مقاله (92.94 درصد مردان و 7.06 درصد زنان) بودند.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهند که سهم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران در کل تولیدات علمی در دوره زمانی مورد پژوهش 42 درصد، سهم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز 18 درصد، سهم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد 13 درصد، سهم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز 11 درصد، سهم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان 10 درصد و سهم دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی 6 درصد می باشند. رشد تولیدات علمی نیز 4 درصد می باشد.

هدف هدف پژوهش حاضر ارزیابی میزان رشد، کاهش یا ثبات تولیدات علمی حوزه بازیابی اطلاعات در پایگاه استنادی وب علوم در بازه زمانی 2010 تا 2017 می باشد. روش پژوهش پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های علم سنجی به ارزیابی تولیدات علمی حوزه بازیابی اطلاعات پرداخته است. جامعه آماری شامل کلیه رکوردهای مربوط به پایگاه استنادی وب علوم است. یافته ها یافته های پژوهش نشان داد که مولر اچ. با 36 رکورد برترین نویسنده حوزه بازیابی اطلاعات و ایالات متحده آمریکا با 1984 رکورد، کشور برتر شناخته شد. موسسه ملی تحقیقات علمی دلا با تولید 235 رکورد برترین موسسه و نشریه یادداشت برداری در علوم کامپیوتر با 915 رکورد برترین نشریه این حوزه شناخته شدند. علوم کامپیوتر با 8241 رکورد، برترین زمینه موضوعی معرفی گردید. مقاله ای با عنوان نمودار فاکتورسازی ماتریس غیر منفی منظم برای نمایش داده ها با دریافت بیشترین استناد (شامل 585 استناد) به عنوان برترین مقاله حوزه بازیابی اطلاعات شناخته شد. نتیجه گیری نتایج نشان داد که رشد تولیدات علمی در حوزه بازیابی اطلاعات سیر ثابتی را طی نمی کند و در طی سال های 2011-2012 و سال 2017 با کاهش و در طی سال های 2013 تا 2016 با رشد در این حوزه همراه است.

مقدمه: با توجه به تاثیر طراحی پایگاه های اطلاعاتی در استفاده کاربران و میزان بهره برداری آنان از محتوای پایگاه های اطلاعاتی در زمینه موضوعات پزشکی و لزوم رعایت استاندارد ها و معیار های جهانی در طراحی پایگاه های اطلاعاتی، این پژوهش به بررسی پنج پایگاه اطلاعاتی کتاب شناختی فارسی Iranmedex، Irandoc، Magiran، SID و ParsMedline بر اساس معیار ارزیابی 2002Gulliver پرداخته است.روش بررسی: پژوهش حاضر به روش پیمایشی در سال 1387 انجام شد. جامعه پژوهش پنج پایگاه اطلاعاتی کتاب شناختی فارسی Irandoc، Iranmedex، Magiran، Parsmedline و SID بود که با استفاده از معیار ارزیابی2002Gulliver  به صورت چک لیست مورد بررسی قرار گرفتند و داده ها به روش توصیفی تحلیل شدند. روایی چک لیست با استفاده از نظر صاحب نظران تایید شد.یافته ها: در دوازده معیار مورد بررسی شامل صفحه مدخل، جستجو، محدود کردن، مشاهده و دستکاری رکوردها، تصاویر، بازیابی مدارک، خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات، طراحی کلی، اصطلاح شناسی، طراحی و جای گذاری آیکون ها، کمک و مشخصات پیشرفته، در مجموع Iranmedex با کسب 45.8 درصد و Irandoc با کسب 45 درصد از کل امتیاز، بالاترین رتبه و پس از آنها ParsMedline با 40 درصد،SID  با 38.3 درصد و Magiran با 37.5 درصد به ترتیب در رتبه های بعد قرار دارند.نتیجه گیری: وضعیت طراحی پایگاه های اطلاعاتی فارسی به هیچ وجه مطلوب نیست، به طوری که حداکثر امتیاز کسب شده توسط پایگاه ها از نصف کل امتیاز معیار پایین تر بود. از این رو به نظر می رسد نظارت بر طراحی این پایگاه ها و توجه به رعایت معیارها و استانداردهای بین المللی در طراحی آنها ضروری باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDf) مراجعه فرمایید.