مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
سال:1398 | دوره:26 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

سرطان، در سراسر جهان بار اقتصادی و بهداشتی زیادی اعمال می کند و بیشترین تاثیر را بر آسیب پذیرترین جمعیت ها دارد. سرطان پستان از شایع ترین سرطان ها در خانم ها می باشد. این بافت به صورت طبیعی در دوره ماهیانه، بلوغ، بارداری و شیردهی تحت تاثیر هورمون هاست. سرطان پستان، تکثیر نئوپلازیک بدخیم سلول های اپی تلیالی پستانی است که در صورت تشخیص زودهنگام می تواند به راحتی مهار شود. سرطان پستان به هورمون استروژن وابسته می باشد و در صورت فقدان استروژن، احتمال آن ناچیز است. سرطان پستان پس از سرطان ریه دومین علت مرگ ناشی از سرطان، شایع ترین بدخیمی و اولین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان محسوب می شود. در ایران، سرطان پستان دومین سرطان شایع پس از سرطان پوست است. در میان انواع سرطان های زنان، 23 درصد موارد مرگ ناشی از سرطان، مربوط به بدخیمی های پستان است...

زمینه و هدف: شیمی درمانی، درمان رایج سرطان و دارای عوارض است. از آنجایی که هر یک از ارگان های بدن، یک منطقه بازتاب متناظر در کف پا دارند و ماساژ این نقاط با استفاده از تکنیک های منحصر به فرد باعث افزایش جریان خون ارگان های مربوط به هر نقطه در پا می شود، استفاده از ماساژ پا برای کاهش درد و استرس این بیماران اهمیت دارد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر ماساژ بازتابی کف پا بر استرس و درد نوروپاتیک ناشی از شیمی درمانی در زنان مبتلا به سرطان پستان و ژنیتال انجام شد. روش تحقیق: این مطالعه کارآزمایی بالینی، بر روی 60 نفر زن مبتلا به سرطان پستان یا ژنیتال، در بیمارستان ایرانمهر بیرجند در سال 1396 انجام گردید. افراد مورد مطالعه به روش نمونه گیری تدریجی و در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه ماساژ بازتابی (30نفر) و گروه کنترل (30نفر) قرار گرفتند. ماساژدرمانی به مدت 2 هفته و هر روز دو بار (5 دقیقه صبح و 5 دقیقه عصر) انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه های استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) و ارزیابی علائم و نشانه های درد نوروپاتیک Leeds بود که قبل و پس از مداخله، تکمیل گردید. داده ها با کمک نرم افزار آماریSPSS (ویرایش 22) و آزمون های آماری t مستقل، t زوجی و تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمره استرس بعد از مداخله، در افراد گروه آزمایش (0/64± 19/16) نسبت به گروه کنترل (0/64± 29/14) به طور معنی داری کمتر بود (P<0/001)؛ همچنین میانگین نمره درد نوروپاتیک بعد از مداخله، در افراد گروه آزمایش (0/81± 8/21) نسبت به گروه کنترل (0/81± 16/36) به طور معنی داری کمتر بود (P<0/001). نتیجه گیری: ماساژ بازتابی کف پا به عنوان یک مداخله موثر پرستاری بی خطر و ارزان می تواند باعث کاهش درد و استرس بیماران سرطانی شود و با توجه به سادگی وکم هزینه بودن، می تواند به عنوان مکمل مناسبی در کنار سایر درمان ها و مراقبت های معمول توسط پرستاران استفاده شود.

زمینه و هدف: مطالعات مربوط به نقصان حافظه و از دست دادن حافظه مرتبط با سن، منجر به ارائه روش های درمانی جدیدی از قبیل استفاده از گیاهان دارویی در جهت بهبود حافظه گردیده است. هدف از این مطالعه، بررسی اثر تجویز خوراکی عصاره گل ساعتی بر یادگیری و حافظه احترازی غیر فعال در موش های صحرایی نر بود. روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، 40 سر موش صحرایی نر به 5 گروه شامل: گروه کنترل، گروه شم (حلال) و 3 گروه دریافت کننده عصاره گل ساعتی (50، 100 و 200 میلی گرم/کیلوگرم) تقسیم شدند. از یک هفته قبل از شوک تا دو هفته بعد از آن، گاواژ مواد ادامه یافت. یادگیری و حافظه با کمک آزمون احترازی غیر فعال (شاتل باکس)، ارزیابی شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS و آزمون های آماری واریانس یک طرفه و تست تعقیبی توکی تجزیه و حلیل شدند. یافته ها: تجویز خوراکی گل ساعتی، در هر سه دوز مورد استفاده موجب افزایش زمان تاخیر در ورود به اتاق تاریک شد که در یک هفته پس از شوک در مقایسه با گروه کنترل معنی دار بود (P<0/05). نتیجه گیری: مصرف عصاره گل ساعتی به صورت وابسته به دوز، باعث بهبود حافظه و یادگیری می شود. به نظر می رسد استفاده از آن در پیشگیری و یا درمان اختلالات شناختی موثر باشد.

زمینه و هدف: شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، از درمان های موج سوم است که اثربخشی آن در دامنه ای از اختلال های روانی مختلف، مورد آزمون قرارگرفته است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشخوار فکری و شاخص قند خون بیماران دیابتی نوع دو انجام شد. روش تحقیق: پژوهش حاضر، مطالعه ای شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون بود. از بین کلیه بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مرکز دیابت بیرجند در شش ماه دوم سال 1396، 40 بیمار دیابتی (20 نفر در گروه آزمایش، 20 نفر در گروه کنترل) به صورت در دسترس انتخاب شدند. داده ها توسط پرسشنامه مقیاس نشخوار فکری Nolen-Hoeksema و Morrow و نیز با انجام دو آزمایش HbA1c (هموگلوبین گلیکوزیله) و FBS (قند خون ناشتا) جمع آوری شدند. برای گروه آزمایش، آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی به روش Segal و همکاران، در 8 جلسه 60دقیقه ای برگزار شد؛ درحالی که افراد گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند. در نهایت از آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار برای شرح و توصیف داده ها و از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس، لوین و کالموگروف-اسمیرنوف برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. سطح معنی داری 0/05 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در میانگین نمرات نشخوار فکری و قند خون ناشتا (FBS) در افراد گروه آزمایش، قبل و بعد از انجام مداخله وجود داشت (05/0>P)؛ اما تغییر معنی داری در میانگین هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) افراد این گروه مشاهده نشد. تغییرات مشاهده شده در گروه کنترل نیز معنی دار نبود. نتیجه گیری: استفاده از شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، به عنوان یک مداخله آموزشی اثربخش در کاهش نشخوار فکری و قند خون ناشتا (FBS)، برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دو می تواند موثر باشد؛ اما احتمالا در کاهش هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) بیماران مبتلا به دیابت نوع دو موثر نیست.

زمینه و هدف: صنایع لبنیاتی به علت درصد بسیار زیاد مواد آلی موجود در فاضلاب تولیدی، یکی از آلوده کننده ترین صنایع محسوب می شود. اخیرا فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته از جمله اولتراسونیک-پرسولفات با تولید رادیکال های آزاد ازجمله رادیکال سولفات و هیدروکسیل، از روش های با کارآیی مناسب در تصفیه پساب ها هستند. هدف از این مطالعه، بررسی کارآیی فرآیند اولتراسونیک-پرسولفات در تصفیه فاضلاب لبنی سنتتیک بود. روش تحقیق: مطالعه حاضر، یک مطالعه تجربی-آزمایشگاهی بود. در این مطالعه از شیر خشک برای ساخت فاضلاب لبنی مصنوعی استفاده شد و اثر متغیرهای pH (3، 5، 7، 9، 11)، غلظت پرسولفات (50، 100، 250، 500، 750 میلی گرم بر لیتر)، زمان تماس (10، 30، 45، 60، 90 دقیقه) و شدت امواج اولتراسوند (35، 37، 130 کیلوهرتز) بر کارآیی فرآیند بررسی شد. میزان کارآیی فرآیند نیز با سنجش میزان اکسیژن مورد نیاز شیمیایی باقی مانده به وسیله روش طیف سنجی نوری توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 600 نانومتر اندازه گیری گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که با کاهش مقدار pH، افزایش غلظت پراکسید هیدروژن تا یک حد بهینه و افزایش زمان تماس و شدت امواج اولتراسوند، راندمان افزایش یافت. همچنین این فرآیند در pH برابر 3، غلظت پرسولفات 500 میلی گرم بر لیتر، شدت امواج اولتراسوند 130 کیلوهرتز و زمان تماس 60 دقیقه، بیشترین راندمان حذف COD را داشت که مقدار این راندمان برای فاضلاب لبنی سنتتیک و فاضلاب لبنی واقعی به ترتیب برابر 74/53 و 61/1درصد بود. نتیجه گیری: فرآیند پرسولفات فعال شده با امواج صوتی می تواند یک روش مناسب و با کارآیی به نسبت بالا در حذف مواد آلی از فاضلاب صنایع لبنی باشد.

زمینه و هدف: سرطان پوست در طول دهه های گذشته رشد چشم گیری داشته است و اهمیت درمان اولیه آن روز به روز در حال افزایش است. هدف از این مطالعه، استفاده از شبکه های عصبی عمیق برای ایجاد یک سیستم خودکار تشخیص ملانوما بود که در آن داده ها به طور مستقیم به عنوان بخشی از فرآیند یادگیری عمیق کنترل می شود. روش تحقیق: در این پژوهش مطالعات بر روی تصاویر مربوط به سرطان پوست انجام شده است. برای تشخیص خوش خیم یا بدخیم بودن سرطان پوست از طبقه بندی کننده شبکه عصبی عمیق به کمک فریمورک تنسورفلو و بهره گیری از کتابخانه کراس استفاده شده است. مجموعه داده مورد استفاده در این پژوهش از 70 تصویر ملانوما و 100 تصویر مربوط به خال گوشتی خوش خیم تشکیل شده است. در مدل پیشنهادی این پژوهش 80 درصد از تصاویر پایگاه داده برای آموزش و 20 درصد تصاویر پایگاه داده برای آزمون انتخاب می شود، . یافته ها: روش پیشنهادی، دقت تشخیص بالاتری دارد که نسبت به روش های موجود باعث افزایش بیش از 10درصد در دقت تشخیص در بسیاری از موارد گردیده است. دقت بالای تشخیص و طبقه بندی و سرعت بالای همگرایی به نتیجه نهایی، از ویژگی های این پژوهش نسبت به سایر تحقیقات است. نتیجه گیری: سیستم اتوماتیک تشخیص و طبقه بندی سرطان پوست بر مبنای یادگیری عمیق، با دقت و سرعت مطلوبی ارائه می شود.

زمینه و هدف: ضایعات داخل استخوانی، از ضایعات شایع هستند که در بین آنها ضایعات پری اپیکال شیوع بالاتری دارند. امروزه تمام سیستم های تصویربرداری مستقیم دیجیتال، انواع مختلفی از تکنیک های پردازش تصویر را در دسترس قرار می دهند. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر روش های مختلف پردازش تصاویر دیجیتال در تشخیص ضایعات استخوانی بود. روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، از 50 عدد نیم فک پایین گوسفند استفاده شد. ضایعات با فرزهای گرد با شماره های 1/4، 1/2، 1، 2 و 4 ایجاد شدند. تصاویر دیجیتال به دست آمده با روش های پردازش Edge enhance، Sharpening و Invert gray scale و به شکل پردازش نشده، توسط دو نفر رادیولوژیست و در صورت عدم توافق دو مشاهده گر، توسط مشاهده گر سوم بررسی شدند. نحوه ثبت نتایج بدین صورت بود که برای تشخیص قطعی ضایعه «نمره 1»، تشخیص اشتباه «نمره 2» و تشخیص احتمالی «نمره 3» در نظر گرفته شد. نتایج توسط آزمون های آماری chi-square وFisher`s Exact تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: درصد حساسیت تشخیصی در تصاویر بدون پردازش (71/8%) و تصاویر پردازش شده با فیلتر Sharpen (71/4%) به طور معنی داری بیشتر از تصاویر پردازش شده با فیلترهای Invert gray scale (68/5%) و Edge enhance (53%) بود (P<0/001) نتیجه گیری: در تشخیص ضایعات استخوانی، تصاویر دیجیتال فاقد پردازش و یا پردازش شده با فیلتر Sharpen از دقت تشخیصی بالاتری برخوردارند.

زمینه و هدف: سرطان پستان، دومین علت عمده مرگ ناشی از سرطان در بین زنان است. خودآزمایی ماهیانه پستان، یک رفتار غربالگری مهم برای تشخیص زودرس سرطان پستان می باشد؛ اما تعداد کمی از زنان این رفتار را انجام می دهند. هدف از انجام این مطالعه، تعیین پیش گویی کننده های رفتار خودآزمایی پستان در زنان خانه دار بر اساس مدل فرانظری بود. روش تحقیق: این مطالعه توصیفی-تحلیلی، بر روی 450 نفر از زنان خانه دار 40-20 سال مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر بیرجند انجام شد. نمونه گیری به صورت طبقه ای انجام گردید. جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته شامل اطلاعات دموگرافیک و ابعاد مدل فرانظری و سوالات آگاهی که روایی و پایایی آن تایید شد، صورت گرفت. داده ها پس از جمع آوری در نرم افزار SPSS (ویرایش 19) وارد و توسط آزمون های آماری رگرسیون لجستیک چندحالتی و ضریب همبستگی پیرسون، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین سنی زنان 24/5± 30/75 سال بود. بر اساس مراحل تغییر انجام رفتار خودآزمایی پستان، 32/9 درصد زنان مورد مطالعه در مرحله پیش تفکر، 19/6 درصد در مرحله تفکر، 3/3درصد در مرحله آمادگی، 18/2 درصد در مرحله عمل و 6 درصد در مرحله نگهداری بودند. آنالیز رگرسیون نشان داد که خودکارآمدی، آگاهی و سطح تحصیلات، پیش بینی کننده انجام خودآزمایی پستان بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها آگاهی و خودکارآمدی، پیش بینی کننده های انجام خودآزمایی پستان هستند؛ بنابراین می توان با انجام مداخلات آموزشی با هدف افزایش آگاهی، افزایش خودکارآمدی و مهارت ورزی، میزان انجام خودآزمایی پستان را افزایش داد.

زمینه و هدف: پرستاری یکی از مشاغل پر استرس محسوب می شود. میزان بالای استرس در این شغل، بر سلامت جسمی و روانی پرستاران و در نتیجه عملکرد شغلی آنان تاثیر می گذارد. هدف از این مطالعه، مقایسه انواع استرس های روانی-اجتماعی کادر پرستاری بیمارستان های آموزشی شهر بیرجند، بین دو سال 1393 و سال 1383 بود. روش تحقیق: در این مطالعه مقطعی، تعداد 306 نفر از کادر پرستاری بیمارستان های آموزشی (امام رضا و ولی عصر) شهر بیرجند، در سال 1393 به صورت سرشماری انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس نتایج این مطالعه با نتایج مطالعه ای که در سال 1383 بر روی 247 نفر از کادر پرستاری بیمارستان های امام رضا و ولی عصر بیرجند به همین منظور انجام شده بود، مقایسه گردید. روش جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر 85 سوال در سه بخش استرس شخصی، خانوادگی و محیط کار بود که توسط شرکت کنندگان تکمیل شد. داده ها پس از جمع آوری در نرم افزار SPSS (ویرایش 16) وارد شد و با کمک آزمون t مستقل در سطح معنی داری 0/05>α تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: میانگین نمره استرس در سال 1383، 1/25± 3/11 و در سال 1393، 1/15± 3/03 بود که این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نبود (0/44=P). استرس ناشی از عوامل خانوادگی و محیط کار در سال 1393 به طور معنی داری کمتر از سال 1383 بود (0/02=P و 0/005=P)؛ ولی استرس ناشی از عوامل شخصی بین دو سال اختلافی نداشت (0/12=P). نتیجه گیری: اگرچه سطح استرس در کادر پرستاری بیمارستان های آموزشی نسبت به ده سال قبل کاهش یافته، ولی با این وجود هنوز از سطح بالایی برخوردار است.

زمینه و هدف: رفتارهای جرم زای دانشجویان یک مسئله مهم است. این پژوهش با هدف بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار پرسشنامه شناختارهای جرم زا انجام شد. روش تحقیق: در یک مطالعه پیمایشی از نوع همبستگی و با رویکرد تحلیل عاملی، 397 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزارهای مطالعه، پرسشنامه شناختارهای جرم زا، مقیاس شخصیت تاریک، مقیاس های درستکاری و همدلی و خرده مقیاس خشم بود که دانشجویان به آنها پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS (ویرایش 22) وLisrel (ویرایش 8/8) تجزیه و تحلیل شد. ضریب اعتبار پرسشنامه از طریق روش بازآزمایی و آلفای کرونباخ و روایی پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی محاسبه شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، ساختار 5 عاملی را استخراج کرد که 50/04 درصد از واریانس آزمون را تبیین نمود. عوامل پنج گانه به ترتیب: کامرواسازی کوتاه مدت، نگرش منفی به سوی صاحبان قدرت، شکست در پذیرش مسئولیت، شناختار های مرتبط با استحقاق و بی اعتنایی به تاثیر جرم، نام گذاری شد. ضرایب اعتبار بازآزمایی و آلفای کرونباخ برای عوامل پنج گانه و کل پرسشنامه در دامنه 0/65 تا 0/89 قرار گرفت؛ به علاوه همبستگی بین نمره شناختارهای جرم زا با نمره سایکوپاتی، ماکیاولیسم و خشم «مثبت و معنی دار» و با نمره درستکاری و همدلی «منفی و معنی دار» به دست آمد. شاخص های برازندگی شامل: شاخص نیکویی برازش (GFI)، شاخص برازش مقایسه ای (CFI)، شاخص برازش فزاینده (IFI) و خطای ریشه مجذور میانگین (RMSEA) به ترتیب: 0/88، 0/90، 0/90 و 0/073 برآورد شد و نشان داد که مدل با داده ها برازش دارد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه ساختار پنج عاملی پرسشنامه اصلی را تایید کرد و توصیه های کاربردی برای پژوهشگران برای استفاده از این مقیاس ارائه نمود.