تحقیقات مدیریت آموزشی
سال:1388 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

قرآن کریم در طول تاریخ اسلام همواره منبع مهم تحقیق و پژوهش برای اندیشمندان اسلامی بوده است. از این رهگذر، علوم و رشته های متعددی پایه گذاری شده و در گذر زمان به رشد و بالندگی رسیده اند. سعی دانشمندان اسلامی همواره معطوف به «قرآنی کردن» دانش هایی بوده که به اقتضای زمان وارد عرصه های فکری جوامع اسلامی شده اند.در کشور ما نیز به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری اندیشمندان اسلامی و بازگشت دین به عرصه جامعه و حکومت، بحث های میان رشته ای طرفداران فراوانی پیدا کرده است. چرا که به طور طبیعی اقتضای حکومت اسلامی، دینی شدن عرصه های مختلف از جمله اقتصاد، مدیریت، آموزش و پرورش و غیره است.این نوشتار ضمن اشاره به برخی آیات قرآن کریم به تبیین مساله «ضرورت مدیریت از دیدگاه قرآن» پرداخته است.

هدف این تحقیق تهیه چهارچوبی برای طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه های آموزش کارآفرینی در دانشگاه ها بوده است. نوع تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری آن دو گروه فعال در دانشگاه های دولتی است که در اجرای طرح «کاراد» مراکز کارآفرینی در آنها تشکیل شده است (اعضای هیات علمی، مدیران). بر اساس جدول نمونه گیری «مورگان و کوهن» تعداد 269 نفر (شامل 102 نفر از مدیران و 167 نفر از اعضای هیات علمی) با استفاده از شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب گردید. با انجام مطالعات اولیه و مصاحبه های اکتشافی مولفه های اولیه در زمینه موضوع شناسایی و در یک ساختار منظم (مدل اولیه) قرار گرفت. با استفاده از این مولفه ها پرسشنامه ای تهیه و پس از به دست آوردن روایی و اطمینان از اعتبار آن (0.795)، داده ها از نمونه های مورد مطالعه جمع آوری گردید. این داده ها با توجه به سوالات تحقیق و با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی چون آزمونt  تک گروهی و تحلیل عاملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که در برنامه های کارآفرینی برای آماده سازی دانش آموختگان کارآفرین در دانشگاه ها، باید به 20 عامل در چهار دسته مولفه اصلی (فلسفه و اهداف، مبانی نظری، مولفه های برنامه کار آفرینی و عوامل محیطی) توجه شود و نیازهای گروه های مورد بررسی در این زمینه متفاوت است. در نهایت بر اساس یافته های تحقیق چارچوبی برای طراحی، اجرا و ارزیابی برنامه های آموزش کارآفرینی پیشنهاد شد.

پژوهش حاضر با تحقیق بر روی عوامل مرتبط بر میزان بهره وری معلمان شهرستان بوکان می باشد، نوع تحقیق در این مطالعه توصیفی است. لذا روش تحقیق حاضر از بین روش های توصیفی روش همبستگی است. جامعه آماری شامل 2111 نفر از معلمان شهرستان بوکان در سال تحصیلی 88-87 تشکیل می دهند که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 325 نفر به دست آمده است و با روش تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری داده ها و اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است که در این بررسی از تحلیل عاملی جهت تعیین اعتبار پرسشنامه و ضریب آلفای کرون باخ برای تعیین پایایی سوالات استفاده شد. عمده ترین نتایج به دست آمده به شرح زیر می باشد: میزان بهره  وری معلمان به میزان رضایت از شغل و همچنین میزان امنیت شغلی آنها بستگی دارد. همچنین میزان بهره وری معلمان بر اساس جنسیت آنها نیز متفاوت است، به طوری که بهره وری زنان بالاتر از مردان است و از همبستگی استفاده شده در آزمون روابط متغیرها از تحلیل آماری رگرسیون چندگانه استفاده شد که به ترتیب رضایت شغلی و امنیت شغلی در میزان بهره وری معلمان موثر بوده است.

هدف این پژوهش، بررسی عمده ترین عوامل موثر بر وجدان کاری مدیران مدارس متوسطه بود. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی، از نظر روش، علی- پس رویدادی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات، پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را 207 مدیر مدرسه متوسطه در سه منطقه آموزش و پرورش شرق و شمال شرقی تهران تشکیل می دادند (در این نوشته از مناطق مذکور با حروف الف، ب و ج یاد شده است). برای انجام بررسی از پرسشنامه محقق ساخته حاوی 25 سوال بسته پاسخ با گزینه های بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و بی تاثیر استفاده شد. در مجموع 170 پرسشنامه بازگشتی کامل و اطلاعات آن قابل استخراج بود. بنابراین، می توان گفت که داده های پژوهش حاضر به صورت سرشماری به دست آمده، هر چند با حدود 16 درصد افت پرسشنامه مواجه شدیم.پس از تحلیل های آماری به کمک آزمون های خی دو و t و ضریب همبستگی فای کرامر نتایج زیر به دست آمد: (1) بین جو سازمانی مدرسه، نظام ارزش ها، عوامل اقتصادی، دانش مدیران، روابط انسانی، ویژگی های شخصیتی مدیران با وجدان کاری آنان رابطه وجود دارد. (2) بین عوامل برون مدرسه ای با وجدان کاری مدیران رابطه ای به دست نیامد. (3) بین آرای مدیران زن و مرد درباره تاثیر دانش مدیران، ویژگی های شخصیتی مدیران، عوامل اقتصادی، روابط انسانی، و نظام ارزش های مدیران بر وجدان کاری آنان تفاوت وجود ندارد. (4) در مورد تاثیر عوامل درون مدرسه ای (جو سازمانی مدرسه) و برون مدرسه ای بر وجدان کاری مدیران، آرای مدیران مناطق الف و ب مشابه است، هرچند مدیران منطقه الف این رابطه را قوی تر می بینند. (5) و بالاخره مدیران منطقه ج وجدان کاری مدیران را بیش از هرچیز از عوامل برون مدرسه ای متاثر می دانند، هر چند سایر عوامل را نیز در آن موثر برآورد می کنند.

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رابطه انگیزه شغلی مدیران مدارس ابتدایی با سطح کارایی آنان در شهرهای رودهن و دماوند است. جامعه پژوهش شامل کلیه مدیران و معلمان مدارس ابتدایی شهرهای رودهن و دماوند است که در سال 1386 مشغول به خدمت بودند. روش پژوهش کاربردی از نوع میدانی و توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 550 نفر معلم و 85 نفر مدیر بود، که نمونه مورد نیاز از طریق جدول مورگان برای معلمان 240 نفر و مدیران 70 نفر تعیین گردید. برای تامین حجم نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد. برای اندازه گیری متغیرهای انگیزه و کارایی از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که پرسشنامه انگیزه مدیران شامل 26 سوال و پرسشنامه کارایی شامل 47 سوال بود. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده در بخش توصیفی از توزیع فراوانی، فراوانی درصدی، میانگین و انحراف معیار و نمودار داده ها و در بخش استنباطی برای بررسی فرضیه ها از آزمون همبستگی فی (j) و آزمون t گروههای مستقل استفاده شد. نتایج نشان می دهد که بین انگیزه و کارایی مدیران رابطه وجود دارد. در نتیجه میزان ضریب همبستگی فی (j) به دست آمده نشان می دهد که بین انگیزه و سطح کارایی مدیران رابطه مستقیم و بالایی وجود دارد و 0.25 کارآیی به انگیزه شغلی آنها بستگی دارد. علاوه براین بین میزان کارایی مدیران زن و مرد و همچنین بین انگیزه شغلی مدیران زن و مرد نیز تفاوت معناداری وجود دارد.

پژوهش حاضر، به بررسی وضعیت تفکر انتقادی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و ارایه پیشنهادهایی به برنامه ریزان آموزشی دانشگاه درجهت پرورش بهتر تفکر انتقادی آنها می باشد. برای بررسی سطح مهارت های تفکر انتقادی از روش توصیفی - زمینه یابی و برای تجزیه و تحلیل داده های حاصله نیز، از آزمون های آماری T و ANOVA استفاده شده است. جامعه آماری شامل اعضای هیات علمی زن و مرد دانشگاه علوم پزشکی مازندران است که در پنج دانشکده مشغول به تدریس می باشند و جمعیت آنها 200 نفر است.حجم نمونه پژوهش 132 نفرمی باشدکه بااستفاده از جدول آماری کرجسی - مورگان به صورت تصادفی و طبقه ای، از بین اعضای هیات علمی زن و مرد دانشگاه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از آزمون استاندارد مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا (فرم ب) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین نمرات کل تفکر انتقادی اعضای هیات علمی دانشگاه 13.77 بوده و همچنین دانشکده پزشکی با میانگین 14.176 نسبت به سایر دانشکده ها، از تفکر انتقادی بالاتری برخوردار است؛ اما از لحاظ آماری بین نمرات اعضای هیات علمی زن و مرد دانشگاه و نیز بین دانشکده ها تفاوت معناداری وجود ندارد. در مقایسه با مطالعات انجام شده در برخی از کشورها از جمله آمریکا و استرالیا، تفکر انتقادی اعضای هیات علمی این دانشگاه میانگین کمتری را نشان می دهد.

این پژوهش با هدف شناسایی راهکارهای توسعه مشارکت در واحدهای آموزشی از دیدگاه مدیران مدارس با روش پیمایشی اجرا گردید. جامعه آماری کلیه مدیران مدارس ابتدایی، راهنمایی، متوسطه و پیش دانشگاهی شهر تهران در سال تحصیلی 83-82 به تعداد (3518) نفر و نمونه آماری (368) نفرکه با روش تصادفی طبقه ای با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه مورگان انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که دارای 48 سوال پنج گزینه ای با استفاده از مقیاس پنج درجه ای لیکرت تهیه گردید. روایی پرسشنامه توسط بیست نفر از صاحب نظران بررسی شد. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از آلفای کرانباخ، محاسبه و ضریب پایایی 0.72 به دست آمد. نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر نشان می دهد که مهم ترین راهکارهای توسعه مشارکت اولیای دانش آموزان در واحدهای آموزشی از دیدگاه مدیران مدارس در هر یک از قلمروهای ششگانه وظایف مدیریت آموزشی عبارتند از: در قلمرو آموزش و تدریس، شامل: همکاری در ایجاد هماهنگی بین فعالیت های آموزشی و پرورشی مدرسه و خانواده در قلمرو امور مربوط به کارکنان، شامل: همکاری در برگزاری هر چه با شکوه تر مراسم بزرگداشت مقام معلم، تقدیر و تشکر از فرهنگیان و معلمان فعال، در قلمرو امور مربوط به دانش آموزان، شامل: همکاری و مساعدت در کاهش مشکلات آموزشی، تربیتی و اخلاقی فراگیران، در قلمرو امور مالی و اداری، شامل: مساعدت فکری به مدیریت برای اداره بهتر واحدهای آموزشی، ارایه کمک های مالی و مادی به مدارس، همکاری در جذب و جلب کمک های مالی و مادی خیرین به مدارس. در قلمرو رابطه مدرسه و اجتماع، شامل: حضور فعال در انجمن اولیا و مشارکت در فعالیت های مدارس، همکاری در انعکاس نظریات و انتظارات مردم از مدارس، مساعدت در برقراری ارتباط موثر مدارس با مساجد و اماکن مذهبی و دینی جامعه، در قلمرو تسهیلات و تجهیزات، شامل: مشارکت در بهسازی و زیبا سازی محیط و فضاهای مدارس، همکاری در مرمت و تعمیر وسایل و امکانات و تجهیزات مدارس مورد بررسی قرار گرفت.

هدف پژوهش بررسی رابطه متغیرهای شخصیتی مدیران با شیوه های نظارتی آنان می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را همه مدیران دبیرستان های کرج اعم از دولتی، غیر دولتی، فنی حرفه ای و کاردانش تشکیل می دهند، که مجموع آنها 1382، 245 نفر بوده است. که 187 نفر از طریق نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که با همکاری افراد صاحب نظر روایی محتوایی آن تایید شده و با استفاده از روش آلفای کرانباخ ضریب اعتبار آن 0.82، به دست آمد و با استفاده از آزمون مجذور خی نتایج نشان داد که بین رشته های تحصیلی مدیران و شیوه های نظارتی آنان، بین جنسیت مدیران و شیوه های نظارتی آنان و بین سطح تحصیلات مدیران و شیوه های نظارتی آنان رابطه معنی دار وجود ندارد.