مجله علوم و فنون هسته ای
سال:1385 | دوره:- | شماره:3 (مسلسل 38) |تعداد مقالات:12

رادیوداروی [55Co] - بلئومایسین برای مطالعه تومورهای سرطانی کاربرد گسترده ای یافته است. با توجه به نیمه عمر کوتاه کبالت-55، برای انجام مطالعات اولیه و بررسی های کامل در زمینه نشاندارسازی، استفاده ازرادیوایزوتوپ کبالت-57 به مراتب مناسبتر است. مطالعات جامع به منظور تعیین بهترین دما، اسیدیته، زمان و غلظت واکنشگرها برای نشاندارسازی با کبالت-57 انجام شد. نتایج اولیه نشان دادند که بلئومایسین (به مقدار 0.3 میلی گرم) در محیط اسیدی ضعیف تا خنثی در دمای اتاق و در حضور کلریدکبالت (0.4 میلی کوری)، در محیط آبی کمپلکس تشکیل می دهد. کنترل های کیفی، از جمله کنترل رادیونوکلییدی، رادیوشیمیایی و شیمیایی روی محصولات اولیه انجام گرفت که نشان دهنده امکان استفاده از این ترکیب در آزمون های زیست شناختی بود. این نتایج در آینده نزدیک برای تهیه ترکیب [55Co] - بلئومایسین مورد استفاده قرار خواهند گرفت تا تصویربرداری و داده های زیست شناختی از آن تهیه شود.

تکنیک مخروط سایه یکی از روش های برآورد سهم پرتوهای پراکنده به هنگام کاربرد آشکارساز است که به منظور کالیبره کردن آشکارسازهای نوترون در آزمایشگاه کالیبراسیون میدان نوترون پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق، برای طراحی و ساخت یک مخروط سایه بهینه، ضریب تضعیف دز معادل نوترون به ازای ضخامت های مختلف آهن و پلی اتیلن در میدان چشمه ،241Am-Be با استفاده از کد MCNP حساب شده است؛ سپس با توجه به نتایج محاسبه، برای دستیابی به ضریب تضعیف مورد نیاز، ضخامت بهینه مخروط 50 سانتی متر (شامل 20 سانتی متر آهن و 30 سانتی متر پلی اتیلن) تعیین شده است. در این حالت ضریب تضعیف نرخ دز معادل نوترون در میدان نوترونی چشمه 241Am-Be با حضور مخروط سایه، برابر 0.00035 است که با استفاده از این مخروط سهم نوترون های پراکنده شده در پاسخ آشکارساز، بر اساس نتایج اندازه گیری و محاسبه با خطایی کمتر از 0.5 درصد در آزمایشگاه مورد نظر قابل اندازه گیری است.

ید - 123 یکی از رادیوایزوتوپ های شناخته شده در پزشکی هسته ای است که برای مطالعه غده تیرویید و متاستازهای آن بکار می رود. این رادیوایزوتوپ در سیکلوترون از بمباران گاز زینون-124 غنی شده به وسیله پروتون تولید می شود. از آنجایی که یکی از موارد مصرف این رادیوایزوتوپ کپسول خوراکی یدید سدیوم است بر آن شدیم تا با استفاده از ید - 123  تولید شده، کپسول خوراکی آن را تهیه کنیم. پس از بمباران و شستشوی هدف، با بکارگیری بافر مناسب و تنظیم pH در محدوده 7، یدید سدیوم (ید - 123) تهیه شد. بررسی نتایج بدست آمده از آزمایش های کنترل کیفیت و مقایسه آنها با فارماکوپه آمریکا، بیانگر خلوص بالای رادیوهسته ای 99.99% و رادیوشیمیایی 98% این محصول بود. محصول تهیه شده به میزان 200 میکروکوری در هر کپسول بسته بندی و به بیمارستان ارسال شد.

در این کار پژوهشی، از میان چند واکنش شیمیایی تولید LiF، واکنش LiOH+HF ® LiF+H2O انتخاب و پارامترهای رسوب دادن مانند دما، pH، زمان، فوق اشباع و همزدن مورد مطالعه قرار گرفته و کنترل شدند. پودرهای حاصل به وسیله SEM، XRD و LPSA مورد آنالیز شکل، فاز و دانه بندی قرار گرفتند. در نهایت، با شرایط دمای 25 درجه سانتی گراد، pH حدود 3-2، زمان کمتر از 1 ثانیه و همزدن اولتراسونیک، پودر LiF با دانه بندی حدود 100 نانومتر و مکعبی شکل، با درجه خلوص بالا تولید شد.

میدان های الکترومغناطیسی اثرهای متفاوتی بر موجودات زنده دارند. فاکتورهای خونی و تغییرات آنزیمی از جمله این اثرها می باشند. این اثرها به شدت میدان الکترومغناطیسی و مدت قرار گرفتن در این میدان بستگی دارند. در این تحقیق میزان تغییر در آنزیم های کبدی SGPT و SGOT در 36 خوکچه هندی نر بالغ که به 6 گروه تقسیم شده بودند اندازه گیری شد. گروه A به عنوان گروه کنترل در میدان الکترومغناطیسی خاموش به مدت پنج روز هر روز دو ساعت، گروه B در میدانی به شدت 0.013 میکروتسلا با فرکانس 5 هرتز در همین مدت، گروه C در میدانی به شدت 0.207 میکروتسلا با فرکانس 50 هرتز در شرایط زمانی مشابه، گروه D چهار ساعت در روز برای پنج روز در میدانی به شدت 0.013 میکروتسلا با فرکانس 5 هرتز، گروه E  در میدانی به شدت 0.207 میکروتسلا با فرکانس 50 هرتز مشابه شرایط زمانی گروه D ، و گروه F به عنوان گروه کنترل، چهار ساعت در روز به مدت پنج روز در میدان خاموش قرار گرفتند. خون خوکچه های هندی بعد از پنج روز آزمایش شد و آنالیز داده ها با تست تشخیصی دانت و واریانس یک طرفه نشان داد تفاوت معنی داری بین گروه کنترل و گروه آزمایش وجود دارد به طوری که SGOT و SGPT در هر دو کاهش یافته بودند.

کاربرد Re-188 و Re-186 در پزشکی هسته ای به منظور درمان سرطان از سال 2000 به بعد اهمیت بسیار زیادی یافته است. بررسی ها نشان داده است که برخلاف فلزات دیگر تاکنون هیچ گزارش علمی درباره جداسازی رنیوم به وسیله جذب زیستی، در مراجع معتبر علمی مشاهده نشده است. در این کار پژوهشی توان جذب رنیوم توسط باکتری جدید Bacillus sp. MGG-83، به طور مداوم در اِرلن مورد بررسی قرار گرفت و شرایط بهینه جذب مشخص شد. در بررسی اثر pH مشخص شد که pH بهینه جذب برای رنیوم برابر با 2 بوده و دمای بهینه جذب، 40-35oC بدست آمد. جذب رنیوم با افزایش غلظت آن در محیط افزایش یافت، بطوریکه در غلظت 250 میلی گرم بر لیتر مقدار جذب برابر با 146.3 میلی گرم برای هر گرم وزن خشک باکتری بود. جذب رنیوم در 5 دقیقه اول مجاورت، سریع بود و در ادامه جذب، روند کندی از خود نشان داد. کاهش در مقدار V/X0 باعث افزایش جذب رنیوم شد که این پدیده به علت افزایش محل های سطحی اتصال است. در بررسی استفاده از اثر عوامل رهاساز، مشخص گردید دفع رنیوم که توسط محلول 0.1 مولار هیدروکسید سدیوم در دمای 25oC صورت گرفت، 55% رنیوم جذب شده از توده سلولی رها شد.

اندازه گیری شار نوترون، با روش فعال سازی با نوترون بوسیله پولکهای مس و نیکل انجام گرفته است. با پرتودهی پولک مس و نیکل، ایزوتوپ های 57Ni ،62Cu از طریق دو واکنش   58Ni (n,2n) Ni57 ،63Cu (n,2n) ،62Cuبه ترتیب با نیمه عمرهای 9.74 دقیقه و 36 ساعت تولید می شوند. انرژی پرتوهای گامای ساطع شده در این واکنش ها بترتیب 511keV و 1377keV است. با اندازه گیری میزان آکتیویته هر پولک در مـدت پرتودهی، شار نوترون حساب شـده است. این شار از واکنش D-T و با جریان دوترون 60mA با استفاده از پولک مس، برابر 2.64×107±%3n/s  بر روی هدف بدست آمد.

چگالی عامل مهمی در تعیین محدوده تغییرات خواص فیزیکی گرافیت است. تخلخل در گرافیت، چگالی قطعات آن را تحت تاثیر قرار داده و از نظر ریاضی رابطه معکوس بین تخلخل و چگالی وجود دارد. تخلخل یا بطور ذاتی در ساختار مواد خام اولیه وجود دارد و یا حاصل خروج مواد فرار از این قطعات در حین فرایندهای عملیات حرارتی تولید گرافیت است. استفاده از دستگاه هایی مانند تخلخل سنج گازی و جیوه ای به عنوان روش های مستقیم، در مقابل محاسبه از طریق اندازه گیری چگالی حجمی و پیکنومتری به عنوان روش های غیر مستقیم جهت تعیین درصد تخلخل شناخته می شوند. در این تحقیق با استفاده از اندازه گیری انواع چگالی، تخلخل در قطعات گرافیت ساخته شده در پروژه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند.