کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی (کاوش نامه)
سال:1384 | دوره:6 | شماره:مسلسل 10 |تعداد مقالات:9

در سال 1372 که دوره کارشناسی ارشد ادبیات فارسی در دانشگاه یزد ایجاد شد، تعداد دانشگاه هایی که در این دوره تحصیلی به تربیت دانشجو می پرداختند چندان زیاد نبود، اما اکنون بعد از گذشت 12 سال اغلب دانشگاه ها و از جمله دانشگاه یزد نه تنها در دوره کارشناسی ارشد بلکه حتی در دوره دکتری ادبیات فارسی نیز دانشجو می پذیرند، تعداد پایان نامه هایی که از آغاز تا کنون در دانشگاه یزد از آنها دفاع گردیده بالغ بر 60 عنوان است. از آنجا که اطلاع رسانی درباره پایان نامه ها برای جلوگیری از پژوهش های تکراری، امری ضروری است اما متاسفانه تاکنون هیچکدام از منابع اطلاع رسانی، اطلاعات دقیقی از پایان نامه های ادبیات فارسی در دانشگاه های کشور به دست نمی دهند، کوشش های گروه ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برای تهیه فهرست جامع پایان نامه های ادبیات فارسی دانشگاه های کشور نیز ظاهرا هنوز به ثمر نرسیده است، با توجه به این موارد، در اینجا فهرستی از پایان نامه های کارشناسی ارشد ادبیات فارسی دانشگاه یزد که تا زمان تهیه این فهرست (پاییز 1384) از آنها دفاع شده است برای اطلاع همگان، عرضه می گردد، امید است دانشگاه های دیگر نیز با عرضه چنین فهرستی، در این اطلاع رسانی همگانی که در عرصه پژوهش های ادبی صورت می گیرد، همگام گردند.

دیوان شمس دریای متلاطم، پر جزر و مد و در حال تلوین شخصیت مولانا را به تصویر می کشد که از منظر روان کاوی لایه های درونی ضمیر او منبعی سرشار، عمیق و حایز اهمیت است. وزن های ضربی یا خیزابی در کلام شاعر از انقلابی سترگ و شگرف در درون او حکایت می کند و اینکه او در آستانه یک تولد تازه قرار دارد. او پس از گذشتن از مقامات تلوین و رسیدن به مقام تمکین و بازگشت به عالم صحو، آرام و قرار خود را باز می یابد و تصویر زیبا و سرشار از ملاحت این آرامش ژرف را در مثنوی با جذابیتی هنرمندانه منعکس می کند. این مقاله به پیوند ادبیات و روان شناختی، شعر درمانی، غلبه ناهوشیاری بر مولوی و پیامدهای آن می پردازد.

نقد کهن الگویی شعر پارسی، از مقولاتی است که کمتر بدان پرداخته شده است. اسطوره ها که به باور پرفسور یونگ، در ژرفنای ناخودآگاه آدمیان از حضوری فعال برخوردارند، در ادبیات و شعر نقشی بس کارآمد دارند و اگر باور اغراق آمیز نورتروپ فرای مبنی بر یکی دانستن اسطوره و شعر را نپذیریم، با تاملی نه چندان موشکافانه در کلام هنرمندان و استادان متقدم، جنبش و جوشش واژگان را با چاشنی گرفتن از باورهای اسطوره ای نظاره گر خواهیم بود.نوشتار حاضر در پی ارایه این حقیقت است که اسطوره، مایه اصلی صور خیال در شعر پارسی است و شاعر، که وارث اندیشه های متعالی بشر است، در بازآفرینی کهن الگویی خود، موجد تصاویر نو و تازه ای می گردد.

شناخت و تحلیل آثار ادبی و زندگی آفرینندگان این آثار، بدون تحقیق و شناخت اجتماع و فرهنگی که در آن پرورش یافته اند امکان پذیر نیست. بنابراین، تحقیق در ابعاد و مقوله های مختلف فرهنگ جامعه ای که هنرمند در آن زیسته است به شناخت جامع تر او و آثارش کمک می کند.از سوی دیگر: «ادبیّات بیان حال جامعه است» (رنه ولک و آوستن وارن، 100). آینه تمام نمای اجتماع است واقعیات و تحولات اجتماعی و فرهنگی متن جامعه، به صورت بازتاب های عینی، اما جزیی و پراکنده، در آثار ادبی کم و بیش یافت می شود. چنانکه با جمع آوری، تنظیم، توصیف و تحلیل این بازتابها،می توان سیمایی دقیق، جامع و واقعی، از زندگی و فرهنگ مردم ارایه داد. این کارکرد و فایده ارزشمند ادبیات است که متاسفانه کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است.هدف از این نوشتار، بررسی ارزش و غنای آثار سنایی غزنویی، شاعر بزرگ نیمه دوم قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری، از جنبه های اجتماعی و فرهنگی است. برای نیل به این مقصود، نگارنده، بازتاب مهمترین مقوله ها و ابعاد فرهنگی اجتماع را در آثار این شـاعر جمع آوری و تحلیل نموده است.

مطابق چند فقره گزارش بسیار کوتاه از اندیشه و کرامت «اخی فرج زنجانی»، او یک زاهد قشری و تنگ نظر است که نان را به نرخ ایمان می دهد و بر سر مجلس اطعام خود یک مهمان ناخوانده غیر مسلمان را به سختی رسوا می سازد! در حالی که با امعان نظر در واژه «اخی» یعنی لقب اخی فرج زنجانی که او را در زمره «اخیان» و اهل مروت و جوان مردی می نشاند، تصویر دگرگونه ای از او پدید می آید که مهمان دوستی و بخشندگی و رازپوشی آیین اعتقادی اوست. این دوگانگی دشوار در شخصیت اخی فرج زنجانی، تناقض کوری را پدید می آورد که گشودن آن از دو طریق ممکن است: نخست این که در صحت آن گزارش ها تردید کنیم، و دیگر این که ضبط برخی از نوشته ها را که به جای «اخی فرج»، «ابوالفرج» آورده اند بپذیریم.

قبل از ظهور زرتشت، آریایی ها الهه های متعدد داشتند؛ دیوان پروردگاران مشترک بین اقوام هند و ایرانی بودند. اما پس از جدایی ایرانیان از هندوان، پروردگاران مشترک قدیم یعنی دیوها که مورد پرستش هندوان بودند، نزد ایرانیان، اهریمنان خوانده شدند. در آیین زردشت تعداد دیوان بسیار است. هفت دیو در مقابل هفت امشاسپندان قرار دارند. اهریمن برای مبارزه با اهورامزدا شش دیو می آفریند. اولین دیو، «اکومنه» نام دارد؛ به معنی بدنهاد و بدسرشت. این دیو را اهریمن در مقابل «وهومنه» یا «بهمن» آفرید. به نظر محققان اکومنه دیو همان اکوان دیو است که رستم در شاهنامه فردوسی با او مبارزه می کند و او را از پای درمی آورد.در این پژوهش دیو از دیدگاه عرفانی آن مورد بررسی قرار نگرفته است، زیرا پرداختن به آن به مجالی فراخ تر نیاز دارد.

در این مقاله توصیفی-کاربردی، ابتدا سعی شده است که یک طبقه بندی موجز و جامع از حروف اضافه فارسی و معادل های انگلیسی ارایه گردد و سپس میزان تسلط دانشجویان ایرانی در معادل یابی انگلیسی برای آنها در نگارش انگلیسی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.نتایج این تحقیق نشان داد که اکثر دانشجویان ایرانی در این امر دچار مشکل و ضعف هستند و به انجام خطاهایی چون حذف بی مورد حروف اضافه انگلیسی، اضافه نمودن غیر ضروری حروف اضافه انگلیسی و کاربرد اشتباه حروف اضافه به جای یکدیگر مبادرت می ورزند. سرانجام، خطاهای دانشجویان ایرانی در معادل یابی حروف اضافه انگلیسی در برگرداندن جملات فارسی به انگلیسی به صورت آماری مورد بحث قرار گرفته اند.