ارگونومی
سال:1398 | دوره:7 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: ارگونومی در ارتباط با مطالعه و طراحی سیستماتیک محیط کار در جهت بهبود سلامتی و رفاه انسان است. سلامت و رفاه کارکنان تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی قرار می گیرد. طبیعت یک پارادایم جدید در ارگونومی شغلی می باشد که در متون اصلی ارگونومی نقش آن در ارتباط با رفاه انسان بخوبی بررسی و تشریح نشده است. بنابراین، هدف اصلی این مطالعه بررسی نتایج حاصل از پیوند با طبیعت بر سلامتی کارکنان بویژه رفاه در قالب یک مطالعه مروری سیتماتیک بود. روش کار: با جستجوی مقالاتی که از سال 2000 تا 2019 در زمینه طراحی بیوفیلیک منتشر شده بود و براساس معیارهای تحقیق تعداد 25 مقاله برای مطالعه سیستماتیک حاضر انتخاب شدند. مقالاتی که زبان اصلی آنها غیر انگلیسی بود از مطالعه خارج گردید. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که طراحی بیوفیلیک در ارتباط با بهبود رفاه انسانی، عملکرد وکاهش استرس می باشد. نتیجه گیری: سازمان ها به کمک ارگونومیست ها باید چنین تغییراتی را در محیط کار مدنظر قرار داده و راه حل های مبتنی بر طبیعت به صورت برنامه های راهبردی در جهت بهبود رفاه و نه صرفا اعمال استراتژی موقت که شرایط فیزیکی یک ساختمان یا چشم انداز آن را تغییر می دهند ارائه شوند.

زمینه و هدف: خیاطی از جمله مشاغلی است که شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی در آن بالاست. شرایط ایستگاه کار خیاطی به گونه ای است که خیاطان را مترادف با آسیب های اسکلتی عضلانی در نواحی مختلف بدن بخصوص درد در گردن، شانه و قسمت فوقانی پشت و حتی کمر ساخته است. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر ایستگاه کاری طراحی شده برای خیاطی با در نظر گرفتن نتایج مطالعات گذشته بر روی عضلات گردن و شانه کاربران توسط الکترومیوگرافی است. روش کار: در این مطالعه تحلیلی مداخله ای، میزان فعالیت چهار عضله سطحی گردن و شانه (عضلات جناغی چنبری، دلتوئیدقدامی، دلتوئید میانی، دلتوئید خلفی) توسط الکترومیوگرافی روی 33 شرکت کننده (زن و مرد) در دو ایستگاه کاری طراحی شده جدید و متداول با هم مقایسه شدند. یافته ها: میزان فعالیت عضلات در دوایستگاه کاری جدید و متداول، دارای اختلاف معنادار بود(P<. اما بین حالت های مختلف ایستگاه کاری جدید تفاوت معناداری مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: هر چهار عضله در ایستگاه کاری جدید در مقایسه با ایستگاه کاری متداول دارای فعالیت کمتری بود، بدین معنی که ایستگاه کاری طراحی شده، توانسته است فعالیت عضلات گردن و شانه را در حین کار کاهش دهد.

زمینه و هدف: شناخت و پیشگیری از فرسودگی شغلی در ارتقاء بهداشت روانی افراد و افزایش سطح کیفیت خدمات ارائه شده، نقش بسزایی دارد. این مقاله به منظور پیشگیری از وقوع این مسئله، در صدد شناسایی عوامل مؤثر بر فرسودگی شغلی کارمندان می باشد. روش کار: مطالعات زیادی توسط محققین در زمینه فرسودگی شغلی کارکنان با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، ولی مدلی که به طور جامع به شناخت عوامل موثر برفرسودگی شغلی کارمندان و از آن مهم تر، به بیان روابط میان عوامل دخیل درآن بپردازد به خوبی احساس می شود. بنابراین از روش تحلیل پویایی سیستم و نرم افزارVENSIM به منظور تبیین ارتباطات کمّی بین عوامل مؤثر در فرسودگی شغلی کارمندان، ارزیابی و شبیه سازی استفاده شده است. یافته ها: بعد از طراحی نمودارهای علت و معلولی، جریان و تایید مدل، چهار سناریو با استفاده از روش پویایی شناسی سیستم و شبیه سازی استخراج شدند، سناریوی اول که وضع موجود شرکت را نشان می دهد حاکی از افزایش فرسودگی شغلی می باشد. در سناریوی دوم با افزایش رضایت شغلی، میزان بهره وری کارکنان افزایش می یابد، اما بهره وری بیشتر در عمل منجر به کاهش فرسودگی شغلی نشده است. در سناریوی سوم، با افزایش متغیرهای کنترل شغلی، فرسودگی شغلی کاهش می یابد. و در سناریوی چهارم با افزایش پارامترهای رفاهی، مشخص گردید که این سناریو نیز در کاهش فرسودگی شغلی کارمندان تاثیر بسزایی دارد. نتیجه گیری: از بین چهار سناریوی شبیه سازی شده، سناریوی چهارم که افزایش پارامترهای رفاهی کارکنان می باشد، بیشترین تاثیر را در جهت کاهش فرسودگی شغلی کارمندان شرکت آب منطقه ای اردبیل نشان می دهد.

زمینه و هدف: کارمندان بانک بخش زیادی از کار خود را با رایانه انجام می دهند. تجهیزات و چیدمان آنها ممکن است بدن فرد را در وضعیت نامناسبی قرار دهد و منجر به اختلالات اسکلتی عضلانی شود، لذا این مطالعه با هدف تعیین شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی کارمندان بانک و ارتباط آن با تنش اداری انجام شده است. روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 173 نفر از کارمندان بانک ملی استان خراسان شمالی انجام گرفت. شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی از طریق پرسشنامه اختلالات اسکلکتی عضلانی کرنل (CMDQ)، ریسک فاکتورهای ایجاد کننده از طریق ارزیابی سریع تنش اداری ROSA)) برآورد و داده ها توسط نرم افزار spss با آزمون آماری اسپیرمن بررسی شدند. یافته ها: میانگین نمرات ROSA، 0. 793 ± 4. 73 و 63. 6% از پوسچرها در گروه مداخله قرار گرفت. میانگین نمرات CMDQ، 103. 63 ± 181. 004 بود. آزمون اسپیرمن نشان داد بین نتایج ROSA و CMDQ همبستگی خوبی وجود دارد(P=0. 021, R=0. 175). بین سابقه کار و شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی رابطه معناداری وجود داشت. (P=0. 037, R=0. 159) آزمون کروسکال والیس نشان داد بین میزان تحصیلات و نتایج CMDQ رابطه معناداری وجود دارد(P=0. 38). بیشترین اختلال در اندام ها مربوط به ناحیه گردن(53. 8%) و کمر(49. 7%) بود. نتیجه گیری: با توجه به همبستگی بین نتایج ROSA و CMDQ میتوان آنها را در کنار هم بکار برد. تغییرات برای افرادی که در گروه مداخله قرار گرفتند باید سریعتر انجام شود. صندلی و مانیتور نقش مهمتری در بالا بردن نمره ROSA ایفا کردند، اصلاحات باید از تهیه صندلی ارگونومی و همینطور چیدمان مناسب دیگر تجهیزات مانند مانیتور صورت گیرد.

زمینه و هدف: ماکروارگونومی نگرشی فنی-اجتماعی است که به طراحی سازمانی، سیستم کار و طراحی تعامل های انسان-ماشین، انسان-محیط و انسان-شغل می پردازد. بررسی ها نشان می دهد شرایط ماکروارگونومی محیط کار می تواند تأثیر نامطلوبی بر سلامتی کارکنان داشته باشد. در این میان، کارکنان بیمارستان ها با استرس شغلی فراوانی مواجه می شوند و شیوع اختلالات اسکلتی– عضلانی در آنها زیاد است؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط وضعیت ماکروارگونومی با شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی و پیامدهای استرس شغلی در بیمارستان های آموزشی-درمانی ارومیه انجام شد. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی– توصیفی است که 350 نفر از کارکنان پنج بیمارستان را به صورت تصادفی انتخاب شدند و در این مطالعه شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه ماکروارگونومی، نوردیک و پیامدهای استرس شغلی استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی و آزمون آماری کای دو تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان داد از 350 شرکت کننده 217 نفر (62 درصد) زن و 168 نفر (48 درصد) پرستار بودند. میانگین سنی آنها (8/13± ) 36/63 و میانگین سابقه کاری (7/65 ± ) 11/53 سال بود. نتایج آزمون ANOVA نشان داد وضعیت ماکروارگونومی به طور معنی داری در بیمارستان ها متفاوت بود و بیمارستان 1 وضعیت مطلوب تری داشت. بیشترین میزان علائم اختلالات اسکلتی-عضلانی در ناحیه گردن (75/7 درصد) و نشیمن و کمر (73/7 درصد) گزارش شد. میانگین نمره پیامدهای استرس شغلی شرکت کنندگان نیز پایین تر از حد مطلوب بود. وضعیت ماکروارگونومی با اختلالات اسکلتی-عضلانی و پیامدهای استرس شغلی ارتباط معنی داری داشت. نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر می توان نتیجه گرفت شرایط ماکروارگونومیکی محیط کار تأثیر فراوانی در بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی و پیامدهای استرس شغلی دارد؛ بنابراین به منظور کاهش اختلالات اسکلتی-عضلانی و استرس شغلی باید برنامه های مداخله ای سازمانی و اجرای برنامه های آموزش ماکروارگونومی باهدف تغییر و بهبود شرایط محیط کار در بیمارستان ها صورت گرفت.

زمینه و هدف: یکی از چالش های مهم مدیران در سازمان های رقابتی، ارتقای عملکرد و بهره وری سازمان و درک عوامل مؤثر بر آنهاست. ارتقای عملکرد سازمان، نیازمند توجه و تمرکز مدیران بر عدالت سازمانی و انگیزه کارکنان، برای کار و فعالیت است. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین عدالت سازمانی و ابعاد آن با عملکرد سازمانی در حوزه معاونت بهداشتی استان کرمانشاه انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر، از نوع مطالعات توصیفی-تحلیلی و هم بستگی است. این مطالعه بر روی 166 نفر از کارکنان حوزه معاونت بهداشتی استان کرمانشاه، که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، در تابستان 1398 انجام شد. داده ها، با استفاده از دو پرسشنامه استاندارد عدالت سازمانی Niehoff و Moorman (1993) و عملکرد سازمانی Hersey و Goldsmith (1980) جمع آوری شدند. پایایی پرسشنامه ها با انجام مطالعه Pilot و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام شد. یافته ها: نتایج مطالعه نشان می دهد میانگین نمره عدالت سازمانی در افراد مورد پژوهش، 16/92 ± 54/84 و میانگین نمره عملکرد سازمانی 18/66 ± 140/54 است. براساس نتایج ضریب هم بستگی پیرسون، بین عدالت سازمانی و تمام ابعاد آن با عملکرد سازمانی، رابطه مثبت و معناداری (0/001>P) وجود دارد؛ اگرچه عدالت رویه ای، بیش از سایر مؤلفه ها، قابلیت پیش بینی عملکرد سازمانی را دارد. نتیجه گیری: عدالت سازمانی متغیری مهم و تأثیرگذار بر عملکرد سازمانی است، مدیران برای ارتقای عملکرد سازمان، باید عدالت را عامل انگیزشی مهمی در رفتار کارکنان بدانند و به آن توجه کنند.

زمینه و هدف: استفاده از ویژگی های آنتروپومتریکی در طراحی ارگونومیک ایستگاه های کاری در پیشگیری و کاهش ناراحتی های اسکلتی-عضلانی در محیط های اداری مفید است. هدف مطالعه حاضر تعیین ابعاد آنتروپومتری کارکنان اداره گاز استان هرمزگان به منظور طراحی میز کار و صندلی برای کار با رایانه بر مبنای متغیرهای آنتروپومتری بوده است. روش کار: در مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر که در سال 1398 انجام شد، به منظور اندازه گیری 36 متغیر آنتروپومتری، 121 کارمند شرکت گاز استان هرمزگان به صورت خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. پس از اندازه گیری با معیارهای طراحی ارگونومی مشخصات ابعادی میز کار و صندلی اداری طراحی شد. یافته ها: شرکت کنندگان پژوهش 80. 2 درصد مرد و 19. 8 درصد زن با میانگین سنی 35. 11 و انحراف معیار 6. 6 در محدوده سنی 25 تا 59 سال بودند. میانگین و انحراف معیار ارتفاع قد اندازه گیری شده به ترتیب 170. 7 و 8. 06 سانتی متر به دست آمده است. نتایج آنتروپومتری به تفکیک جنسیت و صدک ها در جدول ها آمده و ویژگی های ابعادی صندلی و میز کار اداری بر مبنای داده های به دست آمده طراحی شده است. نتیجه گیری: جدول های آنتروپومتری ارائه شده، در مطالعات و طراحی های بعدی کاربرد دارد. همچنین مشخصات ابعادی تجهیزات ارائه شده راهنمای کاربردی برای طراحی و ساخت محیط کار اداری است.

زمینه و هدف: از عوامل مؤثر بر عملکرد شغلی هر فرد می توان به استرس شغلی، رسالت شغلی و فرسودگی شغلی اشاره کرد؛ بنابراین هدف مطالعه حاضر تبیین روابط علی عوامل استرس زای شغلی، رسالت شغلی و فرسودگی شغلی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی همدان بوده است. روش کار: مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر از نوع مقطعی است که در سال 1398 تعداد 378 نفر از کارکنان غیر هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان را بررسی کرده است. داده های این مطالعه با استفاده از پرسشنامه های فرسودگی شغلی مسلش، استرس شغلی (HSE-Q) و رسالت شغلی دیک جمع آوری شد. به منظور بررسی ارتباط متغیرها، از روش مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) در نرم افزار AMOS نسخه 24 استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان 38/93 سال بود. مؤلفه های عوامل استرس زای شغلی و رسالت شغلی با مؤلفه های فرسودگی شغلی هم بستگی مثبت و معناداری دارند (0/05>P). برازش مدل اندازه گیری با داده های گرد آوری شده قابل قبول است. عوامل استرس زای شغلی نیز به صورت غیرمستقیم و با میانجیگری ابعاد حضور و جست وجوی رسالت شغلی با فرسودگی شغلی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی رابطه دارد. مجموع مجذور هم بستگی های چندگانه برای متغیر فرسودگی شغلی 0/56 بود. براساس این یافته، عوامل استرس زای شغلی و رسالت شغلی درمجموع 56 درصد از واریانس فرسودگی شغلی را تبیین می کنند. نتیجه گیری: عوامل استرس زای شغلی و رسالت شغلی درمجموع بیشتر از 50 درصد فرسودگی شغلی را تبیین می کنند؛ بنابراین با توجه به تأثیرات زیان بار فرسودگی شغلی در کارکنان پیشنهاد می شود مسئولان برای کاهش عوامل استرس زا مانند نیازهای روانی و فیزیکی محیط کار، نداشتن حمایت، نبود امنیت شغلی و همچنین رسالت شغلی اقدام کنند.