ارگونومی
سال:1394 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

مقدمه: میزان رضایت و بهره وری کارکنان در صنعت، متاثر از عوامل متنوع به ویژه چگونگی طراحی و تناسب ایستگاه کاری با خصوصیات و ابعاد جسمانی آن ها می باشد. در این رابطه، صندلی صنعتی بواسطه تاثیر مستقیم بر تناسب بیومکانیکی و آنتروپومتریکی، نقش مهمی را در بهینه سازی تعامل فرد با محیط کاری ایفا می نماید. این مطالعه نیز، با هدف ارتقا جایگاه دانش و فناوری ارگونومی در فرایند طراحی این محصول، مورد اجرا قرار گرفت.مواد و روش ها: پژوهش در قالب طراحی و بصورت ترکیبی تعریف شد، که در بخش کمی آن 12 بعد آنتروپومتریک مرتبط با صندلی صنعتی بر روی 90 شرکت کننده مورد سنجش قرار گرفته؛ و در بخش کیفی با رویکرد ارگونومی شناختی، ابعاد ذهنی مرتبط با طراحی این محصول مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: در مجموع، تنوع وظائف و ایستگاه های کاری منجر به بوجود آمدن شرایط و ملزومات جسمانی مختلفی شده که کار را برای متخصصین جهت طراحی یک صندلی صنعتی با کاربرد گسترده در شرایط مختلف تا حدودی دشوار می نماید. با این وجود، نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از موفقیت آمیز بودن جلب مشارکت کارکنان در طراحی محیط کار و رفع مشکلات موجود می باشد.نتیجه گیری: داده های خام آنتروپومتری دارای توزیع نرمال بوده و بصورت توصیفی جهت تعیین ابعاد صندلی پردازش شدند. از دیدگاه شناختی نیز، تعامل بین پارامترهای شکل و نرمی تکیه گاه، و شیب مناسب نشیمنگاه، از جمله عوامل تعیین کننده میزان احساس راحتی در هنگام استفاده از صندلی صنعتی تشخیص داده شدند.

مقدمه: در بیماران با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک، درد همزمان در مفصل زانو و عضلات مرتبط با آن قابل پیش بینی است، با این حال، رابطه بین شدت درگیری مفصل زانو به ویژه در ناحیه قدام زانو و شدت اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک همچنان مورد بررسی و مطالعه است. در مطالعه حاضر به ارزیابی رابطه بین شدت درد کمپارتمان زانو و اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک پرداخته شد.مواد و روش ها: مطالعه مقطعی حاضر بر روی 100 بیمار با شکایت درد زانو انجام شده بود که به منظور ارزیابی درد خود به کلینیک ارتوپدی مراجعه نموده بودند. شدت درد در زانو از طریق سیستم نمره دهی درد قدامی زانو یا AKPS تعیین و طبقه بندی شد. اختلاف متوسط نمره درد در افراد با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک و بدون اختلال عملکرد مفصل با آزمون t-test مقایسه و گزارش شد.یافته ها: میانگین نمره AKPS در بیماران با اختلال عملکرد مفصل سکروایلیاک برابر 33.2±12.1 و در گروه فاقد اختلال عملکرد مفصل سکروایلیاک برابر 62.6±18.6 بود (P<0.001). شیوع درد زانو در افراد با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک 56 درصد و در گروه بدون اختلال عملکرد مفصل 10 درصد بود (P<0.001).نتیجه گیری: اگرچه نتایج مطالعه دال بر تفاوت معنی دار نمره شدت در افراد با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک و بدون اختلال عملکرد مفصل بود. با این وجود انجام مطالعه با حجم نمونه بالاتر و بر روی جمعیت بزرگ تر با هدف افزایش تعمیم پذیری نتایج توصیه می گردد.

مقدمه: وظایف بلند کردن دستی بار بطور گسترده در بسیاری مشاغل وجود دارد. پرسنل شاغل در بخش های درمانی به دلیل بلند کردن دستی بار، در معرض ریسک بالای اختلالات اسکلتی- عضلانی هستند. شیوه نادرست بلند کردن بار، یک ریسک فاکتور مهم برای ایجاد کمردرد محسوب می شود. هدف از انجام این مطالعه، تحلیل بیومکانیکی بارهای وارد بر کمر کمک بهیاران در فعالیت جابه جایی دستی کارتن های سرم 12.5 کیلوگرمی در بیمارستان و ارائه راهکارهای ارگونومیکی موثر در پیشگیری از کمردرد می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت تحلیلی در یکی از بیمارستان های شهرستان اهواز در سال 1392 انجام شده است. پوسچرهای مورد ارزیابی از طریق مشاهده و عکس برداری، نمونه برداری شدند. سپس شاخص بلند کردن بار کمپلکس، بوسیله معادله NIOSH و تخمین نیروهای فشاری وارده به مهره های L5/S1 به عنوان شاخص کمی با استفاده از نرم افزار 3DSSPP، طی 2 مرحله قبل و بعد از مداخله محاسبه شد. سپس نتایج با استفاده از آزمون های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین مقدار RWL در ردیف بالا 9.89 کیلوگرم و کمترین مقدار آن در ردیف پایین 5.44 کیلوگرم می باشد. بیشترین و کمترین میزان نیروی فشاری نیز در ردیف های پایین و بالا به ترتیب 6727 و 3707 نیوتن می باشد. نتایج آزمون های آماری نشان داد کاهش معنی داری بین مقادیر شاخص کمپلکس بلند کردن بار (CLI) و همچنین میانگین نیروی فشاری در قبل و بعد از اعمال اصلاحات در ایستگاه کار می باشد.نتیجه گیری: از طریق تحلیل بیومکانیکی ایستگاه های کار به صورت کمی و کیفی می توان ارزیابی دقیق تری انجام داد و شرایط ارگونومیکی ایستگاه های کار را با دقت بیشتری اصلاح و تعدیل نمود.

مقدمه: اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از مشکلات رایج در میان کاربران رایانه می باشد که در طی سالیان دراز مورد توجه محققین قرارگرفته و راهکارهای متفاوتی از سوی آن ها برای رفع مشکل پیشنهاد گردیده است. در مطالعه حاضر نیز به بررسی تاثیر آموزش ارگونومی بر کاهش سطح ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی کاربران رایانه پرداخته می شود.مواد و روش ها: در این مطالعه تعداد 110 نفر از کاربران رایانه بخش اداری دانشگاه به صورت تصادفی انتخاب به طور مساوی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. افراد گروه مداخله در برنامه آموزشی آشنایی با اصول ارگونومی کار با رایانه شرکت داده شدند. بررسی شیوع دردهای اسکلتی-عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک انجام شد و شیوه ارزشیابی RULA برای تعیین سطح ریسک قبل و 6 ماه بعد از آموزش به کار گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل و زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: شیوع ناراحتی عمدتا در اندام های کمر (55.4%) و گردن (54.5%) گزارش شد و نمره سطح ریسک حدود 31% برای افراد تحت مطالعه قبل از مداخله در محدوده خطر بود. پس از اجرای برنامه آموزشی، به طور قابل ملاحظه ای در گروه مداخله کاهش یافت (P<0.05) اما این تفاوت در گروه کنترل معنادار نبود.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اجرای برنامه مداخله ای صحیح می تواند سطح مواجهه کارگران به ریسک فاکتورهای ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی را کاهش دهد و به عنوان یک عامل مکمل برای ارتقاء کارایی اقدامات ارگونومیک در نظر گرفته شود.

مقدمه: امروزه رایانه ها در بسیاری از خانه ها و محل های کار استفاده می شوند. رابطه بین استفاده از رایانه و اختلالات اسکلتی-عضلانی در نواحی گردن و اندام فوقانی اثبات شده است. یکی از شایع ترین مشکلات گزارش شده در کاربران رایانه، خستگی عضلانی در نواحی بالاتنه است. حمایت اندام فوقانی، به عنوان راهی برای کاهش استاتیکی بار روی عضلات شانه و گردن حین استفاده از صفحه کلید پیشنهاد شده است. هدف از انجام این مطالعه، تعیین اثر حمایت آرنج و ساعد بر خستگی عضله ذوزنقه ای فوقانی حین تایپ کردن بود.مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه آزمایشی، 8 نفر از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا شرکت نمودند. فعالیت الکترومیوگرافی سطحی (Semg) عضله ذوزنقه سمت برتر حین تایپ کردن در 3 وضعیت بدون حمایت آرنج، با حمایت عادی آرنج (حمایت با میز)، و حمایت آرنج با پد ثبت و مقایسه شد. شاخص خستگی عضلات در سه وضعیت تایپ کردن با محاسبه شیب فرکانس میانه از روی سیگنال های خام الکترومیوگرافی به دست آمد. از تحلیل واریانس با اندازه های تکراری برای تجزیه و تحلیل آماری استفاده شد.یافته ها: شیب فرکانس میانه در وضعیت تایپ کردن حمایت عادی در مقایسه با وضعیت بدون حمایت بیشترین مقدار کاهش را نشان داد (P=0.04). تفاوت معناداری در شیب فرکانس میانه بین حمایت آرنج با پد و دو وضعیت دیگر مشاهده نشد (p>0.05).نتیجه گیری: این نتایج نشان می دهند که حمایت عادی آرنج می تواند به عنوان راه کاری برای دیرتر خسته شدن عضله ذوزنقه و در نتیجه افزایش راندمان کاری در نظر گرفته شود. با این حال، به نظر می رسد تحقیقات بیشتری برای مشخص نمودن مزیت و یا عدم مزیت استفاده از انواع پدها لازم می باشد.

مقدمه: عملکرد انطباقی به عنوان میزان قابلیت های کارکنان در مواجه با تغییرات به وجود آمده در محل کار و موقعیت های جدید و غیرمعمول تعریف می شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی ساختار عاملی پرسشنامه عملکرد انطباقی است. عملکرد انطباقی سازه ای چندبعدی است که شامل پنج متغیر نهفته می شود. هدف این پژوهش بررسی پایایی و روایی این پرسشنامه بود.مواد و روش ها: در این پژوهش که از نوع اعتبارسنجی است، پس از برگردان پرسشنامه به فارسی، فرم نهایی آن بر روی 210 نفر از پرستاران بیمارستان دولتی شهر اهواز که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا گردید. برای تشخیص عامل های سازه عملکرد انطباقی از روش تحلیل عامل اکتشافی چرخش واریماکس و برای برازش الگو از روش تحلیل عاملی تاییدی و مدل معادلات ساختاری استفاده شد.یافته ها: پایایی کل پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 0.89 محاسبه گردید. ساختار عاملی پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل عاملی بررسی شد. ضریب KMO و آزمون کرویت بارتلت به ترتیب 0.88 و 1639.093 به دست آمد و معنی دار است. هم چنین چرخش واریماکس نشان داد که تمامی سوالات آزمون بر روی عوامل بار دارند.نتیجه گیری: پرسشنامه عملکرد انطباقی از ویژگی های روان سنجی رضایت بخش و پایایی و روایی قابل قبولی برای استفاده در جمعیت پرستاران برخوردار است. درنتیجه سازه عملکرد انطباقی شامل پنج بعد مجزا از هم؛ یعنی مقابله با موقعیت های اضطراری و غیرمترقبه، مدیریت استرس کاری، حل خلاقانه مشکلات، یادگیری و سازگاری بین فردی می شود. یافته ها مبنی بر چند وجهی بودن این سازه با مطالعات پیشین مطابقت دارد.

مقدمه: خستگی درک شده مرتبط با کار، مساله مهمی است، زیرا می تواند بر کارایی کارگران اثر سو داشته باشد. همچنین، خستگی کارگران یکی از عوامل اصلی رخداد حوادث در محیط های کار شناخته شده است. با توجه به پیامدهای خستگی درک شده مرتبط با کار، ارزیابی خستگی در محیط های کار، زیربنایی ترین اقدام جهت مدیریت ریسک خستگی می باشد. از این رو، این مطالعه با هدف سنجش پایایی و روایی نسخه فارسی پرسشنامه خستگی شغلی سوئدی (SOFI-20) در کارکنان ایرانی انجام گرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 501 نفر از کارکنان دو شرکت پتروشیمی به روش نمونه گیری آسان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. از نسخه فارسی پرسشنامه SOFI-20 برای جمع آوری داده ها استفاده شد. این پرسشنامه طی فرآیند ترجمه و باز ترجمه تهیه گردید. سنجش پایایی و روایی نسخه فارسی پرسشنامه فوق، با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی و ضریب آلفای کرونباخ انجام شد.یافته ها: برای دستیابی به برازش بهتر، با همبسته در نظر گرفتن برخی از آیتم های ویرایش فارسی پرسشنامه SOFI-20، تحلیل عاملی تاییدی مجددا انجام شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که نسخه فارسی پرسشنامه از برازش مطلوبی برخوردار است. مقدار ضریب آلفای کرونباخ کلی پرسشنامه SOFI-20، 0.95 محاسبه شد. همچنین ضریب آلفای کرونباخ ابعاد مختلف پرسشنامه SOFI-20، در گستره 0.69 تا 0.887 به دست آمد.نتیجه گیری: پایایی و روایی نسخه فارسی پرسشنامه SOFI-20 جهت ارزیابی ابعاد خستگی مرتبط با کار در جمعیت ایرانی، قابل قبول می باشد.

مقدمه: درگیری شغلی به میزان دلبستگی روانی فرد به شغل خود اطلاق می شود و از دیدگاه ارگونومی، کارکنان با درگیری شغلی بالا به شغلشان اهمیت بیشتری داده و عملکرد مطلوب تری دارند. هدف مطالعه حاضر، تعیین میزان درگیری شغلی و ارتباط آن با مشخصات دموگرافیکی معلمان مقطع راهنمایی شهرستان دالاهو (کرمانشاه) بود.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی به صورت مقطعی بر روی 211 نفر از معلمان (161 مرد و 50 زن) انجام گرفت. داده ها با استفاده از پرسشنامه درگیری شغلی کانونگو جمع آوری گردید. داده ها با آزمون های آماری اسپیرمن، تی تست مستقل و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سطح معناداری، 0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: معلمان دارای میانگین سن 32.21 و سابقه کاری 8.49 سال بودند. 22.3%، 54.5% و 23.2% معلمان به ترتیب سطح درگیری شغلی کم، متوسط و بالا را داشتند. درگیری شغلی افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد (p=0.027) و افراد بدون شغل دوم، بیشتر از افراد دارای شغل دوم (p=0.006) بود. بین سن، جنس، سابقه کار و سطح تحصیلات با میزان درگیری شغلی رابطه معناداری یافت نگردید (p³0.05).نتیجه گیری: به طورکلی سطح درگیری شغلی معلمان کم و متوسط بود. از مهم ترین دلایل آن حقوق نسبتا پایین، دو یا چندشغله بودن و نداشتن جایگاه اجتماعی بالا بود. افزایش حقوق، تسهیلات ویژه مانند وام های کم بهره و ایجاد شرایط ارتقاء سطح علمی برای معلمین شبیه به اعضای هیات علمی می تواند در درگیری شغلی و وابستگی روانی آن ها به شغل شان موثر باشد.