تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
سال:1391 | دوره:20 | شماره:1 (پیاپی 39) |تعداد مقالات:20

جنس ممرز از عناصر مهم جنگل های هیرکانی می باشد که در ارتباط با تعداد گونه های آن در ایران بر اساس نشانگرهای ریختی اختلاف نظر وجود دارد. از این رو در این تحقیق سعی در رده بندی گونه های این جنس بر اساس نشانگرهای مولکولی شده است. در این راستا از دو آغازگر بسیار پرکاربرد هسته ای (nrDNA ITS) و کلروپلاستی(trnH- psbA)  استفاده گردید. DNA کل با استفاده از روش CTAB از برگ ها استخراج و بعد محصول های PCR شده توالی یابی، هم ردیف سازی و تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی با استفاده از روش های بیشترین صرفه جویی (Maximum Parsimony) با استفاده از نرم افزار 4.b10 PAUP* انجام شد. نتایج حاکی از کارایی بیشتر آغازگرnrDNA ITS  نسبت به trnH- psba در تفکیک و شناسایی گونه های این جنس بود. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که گونه های مختلف این جنس در دو کلاد جداگانه قرار می گیرند. به طوری که نمونه های هرباریومی ممرز با مبدا ارسباران که تا به حال با نمونه های جنگل های خزری یک گونه پنداشته شده بود، کاملا از یکدیگر تفکیک شده و در کلاد جداگانه قرار گرفتند و احتمالا گونه جدیدی از ارسباران باشد. گونه کچف نیز با گونه لور یکسان قلمداد گردید. در واقع می توان گفت که تعداد گونه های جنس ممرز در ایران بر اساس مارکر ITS سه گونه و شامل ممرزهای هیرکانی، ممرزهای ارسباران و لور می باشد و کچف به عنوان یک گونه مجزا مورد تایید قرار نمی گیرد. در نهایت پیشنهاد می شود که ممرزهای ارسباران مورد توجه گیاه شناسان قرار بگیرد.

گل راعی یک گیاه دارویی با متابولیت های ثانویه فراوان می باشد که دارای خواص درمانی ضد باکتریایی، ضد ویروسی، ضد قارچی و همچنین فعالیت ضد افسردگی است. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 29 توده گل راعی متعلق به هشت جمعیت جمع آوری شده از استان های آذربایجان غربی، گیلان، تهران، سمنان، کردستان، لرستان، اردبیل و گلستان با استفاده از 12 آغازگر نشانگر ISSR بررسی گردید. تعداد باندهای هر آغازگر از 11 تا 26 متغیر بود و در مجموع 221 قطعه تکثیری امتیازدهی شدند که از این تعداد 196 مکان چند شکلی نشان دادند. میانگین محتوای اطلاعات چند شکلی آغازگرها 0.37 (PIC) برآورد گردید و آغازگرهای UBC-841Y و UBC-807 بالاترین مقدار (0.41) PIC را نشان دادند. بررسی دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و روش الگوریتمUPGMA  تنوع بالایی را در بین توده های مورد بررسی نشان داد. بیشترین فاصله بین توده 23335 از اردبیل با توده های 17982 و 14206 از آذربایجان غربی و بین توده های 33337 از گیلان و 17982 از آذربایجان غربی و کمترین فاصله ژنتیکی بین توده های 13180 و 13347 از گیلان مشاهده شد. واریانس مولکولی درون جمعیت ها (توده های درون استان ها) و بین جمعیت ها (بین استان ها) به ترتیب 78 درصد و 22 درصد از واریانس کل داده ها برآورد شد که این توزیع واریانس نشان دهنده تنوع ژنتیکی بالا بین توده های مورد بررسی در هر ناحیه جغرافیایی بود. نتایج این پژوهش نشان داد که نشانگرهای ISSR بطور موثری می توانند برای مطالعه تنوع ژنتیکی توده های گل راعی استفاده شوند.

گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) تنها گونه جنس مورینگاست که به صورت طبیعی در مناطقی از جنوب و جنوب شرقی کشور ما رویش دارد. این گونه علاوه بر ارزش های زیست محیطی، ارزش صنعتی و دارویی زیادی دارد و در طبیعت به دلایل مختلف در معرض خطر فرسایش شدید ژنتیکی است. در این تحقیق بذر شش جمعیت از این گونه از رویشگاه های آن در مناطق جنوب شرقی کشور از روی تک پایه های متعددی جمع آوری شده و پس از کاشت و تولید نهال از نظر ویژگی های مختلف نونهالی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. از آنجا که تک درختان هر جمعیت با سایر جمعیت ها متفاوت بوده و نتاج هر تک درخت نیز با نتاج سایر درختان متفاوت بود اطلاعات حاصل به صورت آشیانه ای تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که جمعیت ها از نظر صفات مورد مطالعه در دوره نونهالی اختلاف چندانی با هم ندارند و بیشتر اختلافات درون جمعیتی است. به عبارتی تنوع درون جمعیتی بیش از تنوع بین جمعیتی بود. با استفاده از امید ریاضی مجموع مربعات حاصل از تجزیه واریانس داده ها، واریانس بیومتریکی به اجزاء ژنتیکی تفکیک گردید که این تجزیه واریانس نیز حاکی از این بود که جزء واریانس درخت در جمعیت اهمیت بیشتری از سایر اجزاء داشت. جزء جمعیت از اجزاء واریانس بسیار ناچیز و غیر قابل توجه بود. اگر چه اختلاف از نظر ویژگی های رویشی در درختان و درختچه ها بیشتر در سنین بالاتر ظاهر می شوند، ولی کمبود تنوع ژنتیکی در ویژگی های نونهالی در این گونه نیز قابل توجه بوده و می تواند حاکی از فرسایش ژنتیکی این گونه ارزشمند باشد.

به منظور بررسی روابط فیلوژنتیکی برخی گونه ها، زیرگونه ها و اکوتیپ های ماشک، 17 نمونه توسط الکتروفورز پروتئین های ذخیره ای دانه و 14 نمونه نیز توسط نشانگرهای RAPD (رپید) مورد مطالعه قرار گرفتند. پروتئین های ذخیره ای دانه از بذرهای جمع آوری شده و DNA نمونه ها از برگ بوته های کشت شده استخراج شد. شاخص تنوع ژنی نی و شانون مربوط به نشانگرهای رپید و پروتئین تفاوت قابل ملاحظه ای با هم نداشت، ولی شاخص های PIC و MI مربوط به نشانگرهای پروتئینی بیشتر از میانگین این شاخص ها در آغازگرهای رپید بود. در درخت فیلوژنی بر اساس نشانگرهای پروتئینی، زیرگونه ها و اکوتیپ های گونه sativa در یک شاخه قرار گرفتند. در تجزیه رپید نیز این نمونه ها در یک شاخه بزرگ قرار گرفتند که در زیرشاخه های آن گونه های دیگر نیز قرار داشتند. دو اکوتیپ از گونهV. pannonica  در یک شاخه و در رده بالاتر، گونه V. cracca قرار گرفت. ترسیم درخت فیلوژنی با استفاده از ترکیب داده های دو سری نشانگر، نتایج بهتری را ارائه کرد. گروه بندی نمونه ها با استفاده از روش تجزیه به مولفه های هماهنگ اصلی، با نتایج حاصل از درخت فیلوژنی در هر سه حالت تا حدودی هم خوانی داشت. البته مقایسه ماتریس فاصله مربوط به نشانگرهای رپید و پروتئین توسط آزمون مانتل، همبستگی کمی بین این دو دسته داده نشان داد.

عناب (Ziziphus jujuba Mill.) یکی از گیاهان ارزشمند دارویی می باشد که به دلیل برخورداری از موسیلاژ، انواع ویتامین، پکتین، آلکالوئید، ترکیبات فنلی و اسیدهای چرب اهمیت زیادی در صنایع دارویی دارد. این گیاه علاوه بر استفاده دارویی دارای جنبه زینتی نیز بوده و در جلوگیری از فرسایش خاک و بیابان زدایی کاربرد وسیعی دارد. این پ‍ژوهش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های عناب با استفاده از نشانگر مولکولی AFLP انجام شد. جمعیتی شامل 29 ژنوتیپ عناب از نقاط مختلف کشور انتخاب گردید و توسط 15 جفت آغازگر AFLP مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای EXCEL و NTSYS استفاده شد. ماتریس تشابه با استفاده از ضریب جاکارد، تجزیه خوشه ای با الگوریتم UPGMA و تجزیه به مختصات اصلی انجام شد. 12 جفت از 15 جفت آغازگرAFLP ، دارای چندشکلی بودند. این آغازگرها در مجموع 689 باند تولید کردند که 44 عدد از آنها چندشکلی نشان دادند. بر اساس نتایج حاصل از دندروگرام، ژنوتیپ های مورد مطالعه به هشت گروه مجزا در سطح تشابه 0.75 تقسیم شدند. نشانگر AFLP به طور مشخص توانست سه گروه قم، اصفهان و خراسان را تفکیک نماید. دقت این تفکیک در حدی بود که گروه خراسانی به صورت کاملا خالص و مجزا از سایر گروه ها قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای در تجزیه به مولفه های اصلی نیز تایید شد. دو گروه قم و اصفهان به صورت مجزا تفکیک شدند؛ بنابراین این مناطق (نواحی مرکزی) را می توان با اطمینان بالایی به عنوان یکی از خاستگاه های عناب معرفی نمود. به طور کلی کارایی بالای این نشانگر در تفکیک و جداسازی ژنوتیپ ها قابل ملاحظه است.

جهت بررسی تنوع بین و درون جمعیت های بلندمازو و تاثیر مبدا بذر بر برخی از صفات نونهال های بلندمازو، همین طور بررسی پایه های مادری هر مبدا، بذر لازم از 34 پایه مادری مشخص از رویشگاه های چمستان، لاویج (حوزه شهرستان نور)، کوهسارکنده و خرم چماز (حوزه شهرستان بهشهر) (به ترتیب با متوسط ارتفاع از سطح دریا 125، 500، 150، 630 متر) جمع آوری و در ایستگاه تحقیقات پاسند بهشهر (ارتفاع از سطح دریا 26 متر) کاشته شد. در پایان فصل رویش سال اول، تاثیر مبدا بذر روی صفات زنده مانی، قطر یقه، ارتفاع کل، طول و حداکثر عرض پهنک، سطح و شکل برگ بررسی، و برترین و ضعیف ترین پایه ها در هر مبدا تعیین شد. نتایج نشان داد که بین مبداها تنوع معنی داری از نظر صفات مورد بررسی وجود دارد. در واقع نونهال های پایه های مادری رویشگاه چمستان و سپس خرم چماز در مقایسه با مبداهای دیگر از وضعیت مطلوب تری برخوردار بودند. به علاوه اختلاف بین پایه های مادری در هر رویشگاه نیز از نظر اکثر صفات مورد بررسی نونهال های آنها در سطح 1 درصد معنی دار شد که نشان دهنده تنوع درون جمعیتی مناسب این گونه در رویشگاه های مورد مطالعه است. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که صفات سطح برگ، طول و حداکثر عرض پهنک، قطر یقه و ارتفاع در تشکیل مولفه اول که 70 درصد از واریانس کل را پوشش می دهد، نقش بیشتری داشتند. تجزیه خوشه ای نیز ژنوتیپ ها را در 6 گروه تفکیک نمود.

استان فارس یکی از رویشگاه های طبیعی گلابی وحشی گونه Pyrus glabra Boiss. می باشد. برداشت میوه، چرای بی رویه عرصه های جنگلی، تخریب جنگل ها و توسعه کشاورزی در سال های اخیر به شدت جنگل های گلابی وحشی استان فارس را تهدید و زادآوری طبیعی این گونه را مختل نموده است. برای احیای جنگل هایP. glabra  ضرورت دارد که تکثیر این گونه ارزشمند مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش به منظور مطالعه تاثیر تنظیم کننده های رشد، محیط های کشت، مواد ژله ای کننده محیط کشت و منابع مختلف کربوهیدرات در تکثیر شاخساره P. glabra در کشت های درون شیشه ای انجام گردید. از نوک شاخساره و قطعه های ساقه تولید شده درون شیشه با منشا بذر یا درختان بالغ به عنوان ریز نمونه استفاده شد. میزان 0.8 تا 1 میلی گرم در لیتر BA برای تکثیر شاخساره بهینه بود. اما افزودن GA3 به محیط کشت تاثیر منفی معنی دار روی وزن تر شاخساره داشت. میانگین طول شاخساره اصلی ریزنمونه های کشت شده روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) به طور معنی دار بلندتر از ریزنمونه های کشت شده روی محیط کشت گیاهان چوبی (WPM) و محیط کشت درایور و کانی یوکی گردوDKW) ) با نصف غلظت عناصر ماکرو بودند، اما در مقایسه با ریزنمونه های کشت شده روی محیط کشت DKW و MS با نصف غلظت عناصر ماکرو تفاوت معنی دار نداشتند. شکل ظاهری و کیفیت شاخساره های تولید شده روی محیط کشت DKW از سایر محیط کشت ها بهتر بود. ریزنمونه های کشت شده روی محیط کشت های دارای ساکارز و گلوکز از نظر شاخص های رشد با یکدیگر تفاوت معنی دار نداشتند ولی هر دو نسبت به محیط کشت های دارای فروکتوز برتری معنی دار داشتند. محیط کشت های نیمه جامد شده با فیتاژل در مقایسه با دیفکوباکتو آگار به طور معنی دار وزن تر شاخساره بیشتری تولید نمودند و از نظر کیفیت ظاهری بهتر بودند.

گیاه آویشن دنایی (Thymus daenensis celak subsp. daenensis) یکی از گونه های اندمیک جنس آویشن در ایران است که از تکنیک کشت درون - شیشه برای تکثیر آن استفاده می شود. هایپرهیدریسیتی یکی از مشکلاتی است که در رشد درون - شیشه دیده شده و با ایجاد بدشکلی مانع تکثیر گیاه می شود. در این تحقیق، اثر بنزیل آدنین و سالیسیلیک اسید بر متیلاسیون ماده ژنتیکی در بافت هایپرهیدریک مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور جوانه ها در محیط دارای بنزیل آدنین و سالیسیلیک اسید رشد یافتند. بدنبال آن اثر تیمارهای مذکور بر میزان تولید اکسیژن فعال و آنزیم های آنتی اکسیدانی بررسی گردید. نتایج نشان داد که در محیط بدون هورمون و در محیط دارای بنزیل آدنین، میزان پرولین و پراکسید هیدروژن و آنزیم های آنتی اکسیدان در نمونه ها بالا می باشد، اما در تیمار سالیسیلیک اسید که موجب بازگشت هایپرهیدریسیتی در نمونه ها شده، کاهش مقدار پرولین و پراکسید هیدروژن و آنزیم های آنتی اکسیدان دیده شد. بررسی های اپی ژنتیکی نشان داد که سالیسیلیک اسید اثری بر متیلاسیون DNA اندامکی نداشت، ولی متیلاسیون DNA ژنومی را به شدت کاهش داد. احتمالا سالیسیلیک اسید با بیان یک سری از ژن های فعال در شرایط تنشی سبب افزایش میزان پروتئین های دخیل در تنش زدایی گردیده و به گیاه در حفظ حالت طبیعی خود کمک می کند. احتمالا کاهش متیلاسیون در اثر تیمار با سالیسیلیک اسید می تواند در دهایپرهیدریسیتی شدن دخیل باشد.

با توجه به دگرگشنی گونه کنار، لازم است برخی از پایه های نخبه را از طریق غیرجنسی و تکنیک کشت بافت تکثیر نمود. در این مطالعه قابلیت کالوس زایی و باززایی ریزنمونه برگ گونه کنار مورد ارزیابی قرار گرفت. ریزنمونه های برگ بدست آمده از نهال تولید شده در شرایط درون شیشه ای، روی محیط کشت MS حاوی هورمون های 2,4-D، NAA، TDZ و BAP در سه سطح (0.5، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) کشت شدند. به منظور باززایی، محیط پایه MS با سطوح مختلف از هورمون های BAP، TDZ و Kin (1.0، 3.0 و 5.0 میلی گرم در لیتر) و برای ریشه دار کردن گیاهچه ها از محیط پایه 1.2 MS با سطوح مختلف از هورمون های IBA و NAA با سطوح (0.5، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) استفاده شد. نتایج نشان داد که در محیط کشت حاوی 2, 4-D و TDZ با غلظت 0.5 و 1 میلی گرم در لیتر (x=10) بالاترین میانگین کالوس زایی بدست آمد. تیمارهای Kin با غلظت 5.0 و TDZ با غلظت 1.0 میلی گرم در لیتر به ترتیب با میانگین عددی 8.84 و 8.95 دارای بالاترین میانگین شاخه زایی بودند، اما شاخه های تولید شده توسطTDZ ، بی شکل و غیرعادی بودند، در حالی که در تیمار هورمونی Kin، شاخه های مستقیم و نرمالی تولید شدند. البته مقدار ریشه زایی توسط هورمون IBA نسبت به هورمون NAA در همه غلظت ها بیشتر است، اما هورمون IBA در غلظت 1.0 میلی گرم در لیتر از سایر غلظت ها در هر دو هورمون در تولید ریشه موثرتر است.

مشگک با نام علمیDucrosia anethifolia (DC.) Boiss ، بومی ایران بوده و به علت خواص دارویی فراوانی که دارد، در طب سنتی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این تحقیق رفتار میوزی و نیز قدرت باروری دانه گرده این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی مراحل مختلف میوز و تعیین ناهنجاری های میوزی، گل آذین نارس گیاه مشگک جمع آوری و مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که عدد پایه کروموزومی در این گیاه n=11 است که در مرحله دیاکینز به صورت بی والانت های حلقوی و میله ای جفت می شوند، هر چند که تعداد معدودی یونی والانت و کوادری والانت هم در این مرحله دیده شد. اما در بررسی مراحل مختلف تقسیم میوزی گیاه مشگک، ناهنجاری های میوزی شامل چسبندگی کروموزومی، کروموزوم تاخیردار، مهاجرت زودهنگام کروموزوم ها، توده کروماتینی و میکرونوکلئوس در فراوانی کم مشاهده گردید. شاخص میوزی اندازه گیری و چهار سلول با اندازه برابر در مرحله تتراد، طبیعی در نظر گرفته شد. قدرت باروری دانه گرده نیز با توجه به رنگ پذیری آن ارزیابی گردید. دانه های گرده رنگ شده با اندازه طبیعی به طور بالقوه بارور و طبیعی در نظر گرفته شد. البته با توجه به شکل گیری بی والانت طبیعی در بیشتر سلول های مطالعه شده و بالا بودن شاخص میوزی، رفتار میوزی گونه طبیعی و رنگ پذیری دانه گرده 97 درصد ارزیابی شد.

گونه کلیر (Capparis decidua) از گیاهان بیابانی مقاوم به خشکسالی طولانی مدت است که خاص مناطق رویشی جنوب ایران (استان های هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان) می باشد. با توجه به عدم زادآوری طبیعی این گونه در سال های اخیر، تکثیر غیرجنسی پایه های سالم این گونه از طریق کشت بافت، می تواند منجر به حفاظت از این منابع ژنتیکی با ارزش شود. تحقیق حاضر جهت کشت درون شیشه ای و تکثیر گونه کلیر از طریق ریزنمونه جنین و جوانه (دانهال ها و درختان برگزیده) انجام شده است. بذرها پس از سترون سازی شکافته شده و جنین های داخل آنها، در محیط کشت های MS و MCM درون ویال های شیشه ای و محیط های حاوی مقادیر مساوی ورمیکولایت، پیت و پرلیت سترون سازی شده در دو گروه، آبیاری شده با محیط کشت MS و بدون آن درون ظروف کشت Magenta GA7 کشت شدند. 74 درصد جنین ها پس از 3 هفته در ظروف کشت Magenta GA7 جوانه زدند و دانهال ها تشکیل شدند. سرشاخه های این دانهال ها و درختان برگزیده در محیط کشت های MS (N/2) و MCM حاوی ترکیبات مختلف هورمونی اکسین و سیتوکینین کشت شدند. در مرحله شاخه زایی، بیشترین تعداد شاخه (4.5) در محیط کشت MCM با ترکیب هورمونی 0.1 میلی گرم در لیتر BA، 0.3 میلی گرم در لیتر 2iP، 0.01 میلی گرم IBA و 0.5 میلی گرم در لیتر GA3 برای هر دو نوع سرشاخه با منشاء دانهال و برگزیده بدست آمد. بیشترین درصد ریشه زایی (89%) با قرار دادن شاخه ها در محیط MS (N/2) به همراه 0.5 میلی گرم در لیتر IBA و در ظروف کشت Magenta GA7 حاوی خاک سترون سازی شده پیت و ورمیکولایت بدست آمد. گیاهچه ها پس از طی مراحل مختلف سازگاری در نهالستان اداره کل منابع طبیعی شهرستان جاسک کشت شدند.

چاودارکوهی(Secale montanum Guss.)  یکی از گراسهای پایا می باشد که برای ایجاد چراگاه و تولید علوفه در مراتع با متوسط بارندگی 300 میلی متر و بیشتر توصیه شده است. یکی از مشکلات عمده این گونه در ایستگاه های تولید بذر، ریزش بذر بوده که به کاهش عملکرد دانه منجر می شود. به منظور مطالعه تنوع و معرفی بهترین توده های متحمل به ریزش بذر و تعیین مهمترین عوامل موثر در ریزش بذر و مناسب ترین زمان برداشت بذر تحقیقی در سال های 86-1385 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی روی 8 توده مختلف چاودارکوهی اجرا شد. صفات طول و وزن سنبله، فاصله میانگره و قطر محور سنبله، تعداد سنبلچه و بذر در سنبله و طول، عرض و وزن هزاردانه و بررسی زمان تشکیل بذر، رسیدن بذر و ریزش بذر طی 5 نوبت به فاصله هر 10 روز انجام شد. نتایج نشان داد که بذر توده های مختلف چاودارکوهی در اواخر خرداد کاملا سخت شده و از اوایل تیرماه در توده های حساس، با شکستن محور سنبله از بالا به پائین سنبله، بذرها شروع به ریزش کرد. بر این اساس توده ها به دو تیپ حساس و مقاوم تقسیم شده، هر چند که تنوع درون توده ای نیز مشاهده شد. مقایسه مورفولوژی سنبله این دو تیپ با استفاده از آزمون t نشان داد (p<0.01) که در تیپ مقاوم مهمترین عوامل موثر در ایجاد تحمل به ریزش بذر شامل وزن سنبله، طول سنبله، نسبت وزن سنبله به طول آن، درشتی بذر و فاصله میانگره بوده که به ترتیب 75، 19، 31، 31 و 5.1 درصد نسبت به تیپ حساس افزایش بیشتری داشتند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تحمل به ریزش بذر در چاودارکوهی می تواند منشا ژنتیکی داشته باشد و این خصوصیت در توده های بومی ایران یافت می شود.

ایران یکی از مهمترین مراکز تنوع ژنتیکی جنس اسپرس (Onobrychis Mill.) است. در این تحقیق 198 توده بومی اسپرس زراعی (O.vicifolia Scop. Syn O. sativa Lam) جمع آوری شده از سراسر کشور با کاشت در مزرعه طی دو سال صفات زراعی - مورفولوژیکی آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. تنوع خوبی در بیشتر صفات زراعی دیده شد. در صفت تعداد روز تا گلدهی وجود 40 روز تنوع، مواد مناسب تولید ارقام در گروه های مختلف رسیدگی را فراهم می آورد. همچنین تنوع مناسبی برای صفت تحمل به سفیدک سطحی و ریزش نیام در مواد دیده شد. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون رنگ ارغوانی ساقه به عنوان یک نشانگر سریع برای گزینش مواد به منظور تولید علوفه بالا مشخص گردید. مواد بر اساس تجزیه خوشه ای به روش K-means و تجزیه به عامل ها در سه گروه دسته بندی شدند. قرابت گروه ها با یکدیگر و صفات برجسته هر گروه بحث شده است. در این تحقیق مجموعه قابل توجهی از ژرم پلاسم بومی اسپرس زراعی ارزیابی شده است که می تواند در برنامه ریزی برای به نژادی اسپرس مورد استفاده قرار گیرد.

سوسن چلچراغ (Lilium ledebourii) یکی از گیاهان خودرو در حال انقراض کشور، نخستین گیاهیست که به عنوان میراث ملی در ایران به ثبت رسیده است و در عین حال به عنوان یک گونه زینتی، قابلیت عرضه به بازارهای گل ایران و جهان را دارد. در این پژوهش، قرابت و تنوع ژنتیکی جمعیت های سوسن چلچراغ موجود در ایران بر اساس مطالعات الکتروفورزی پروتئین های ذخیره ای بذر و مقایسه خصوصیات مورفولوژیکی آنها در پنج جمعیت در سه استان گیلان، مازندران و اردبیل انجام شد. بر اساس 13 ویژگی مورفولوژیکی، گیاهان منطقه داماش (از استان گیلان) از نظر بیشتر صفات بیشترین میانگین را داشتند، در حالی که دو منطقه درفک و کلاردشت (به ترتیب از استان گیلان و مازندران) بسیار شبیه به هم و در مرتبه پائین تری قرار گرفتند. الگوی الکتروفورزی به روش SDS-PAGE بر روی بذرهای پنج جمعیت نشان داد که بیشترین تعداد باندها در محدوده پروتئین های با وزن مولکولی کم و در محدوده 18.4، 35 و 45 کیلودالتون بودند. البته کمترین تعداد در محدوده پروتئین های با وزن مولکولی متوسط قرار گرفتند. با استفاده از تجزیه خوشه ای جمعیت های مورد نظر دسته بندی و میزان قرابت ژنتیکی میان آنها تعیین گردید. این نتایج، جمعیت ها را به دو دسته تقسیم کرد. کمترین فاصله بین جمعیت های داماش و اردبیل بود که ممکن است نشان دهنده منشا ژنتیکی مشترک بین آنها باشد. بیشترین فاصله هم از لحاظ مورفولوژیکی و هم الکتروفورزی بین جمعیت های داماش و کلاردشت بود. تفاوت در ژن های کدگذار پروتئین های ذخیره ای بذر این دو جمعیت، نشانگر این است که آنها در مسیر تکامل و گونه زایی از یکدیگر قرار گرفته اند.