تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1390 | دوره:27 | شماره:2 (پیاپی 52) |تعداد مقالات:20

به منظور ارزیابی تاثیر کودهای زیستی، آلی و زئولیت بر جذب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، درصد اسانس و عملکرد اسانس گیاه دارویی بابونه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال زراعی 1387 انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل کود زیستی: باکتریهای ریزوسفری محرک رشد گیاه (Azetobacter، Azospirilium و (Pseudomonas (B) در دو سطح (عدم تلقیح B1= و تلقیح با بذر=B2)، ورمی کمپوست (V) در سه سطح (V1=0،  V2=5و V3=10 تن در هکتار) و زئولیت (Z) طبیعی کلینپتیلولیت (Clinoptilolite) در دو سطح (Z2=9 و Z1=0 تن در هکتار) بودند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که بیشترین درصد اسانس (0.68%)، عملکرد اسانس (2.52 kg/ha)، غلظت نیتروژن (1.32%)، فسفر (0.207%) و پتاسیم (3.05%) در تلقیح با کود زیستی بدست آمد. زئولیت تاثیر معنی داری بر تمام صفات یاد شده بجز فسفر داشت. همچنین بیشترین درصد اسانس (0.73%)، عملکرد اسانس(3.20 kg/ha) ، غلظت نیتروژن (1.45%)، فسفر (0.219%) و پتاسیم (3.05%) با کاربرد 10 تن ورمی کمپوست بدست آمد. اثر متقابل مثبت و معنی داری بر روی درصد نیتروژن در اثر کاربرد کود زیستی و ورمی کمپوست بدست آمد. به طوری که بیشترین درصد نیتروژن (1.48) در تیمار مصرف 10 تن ورمی کمپوست و تلقیح با باکتری (V3B2) و کمترین درصد نیتروژن (1.12) در تیمار (V1B1) بدست آمد. مطابق نتایج بدست آمده به نظر می رسد کاربرد تیمار 10 تن ورمی کمپوست، همراه با تلقیح با PGPR و مصرف 9 تن زئولیت بهترین تیمار در تولید عملکرد اسانس بابونه آلمانی در سیستم کشت ارگانیک باشد.

امروزه استفاده از اسانس های گیاهی برای جایگزینی حشره کش های مصنوعی به ویژه در خصوص آفات انباری غلات و حبوبات مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) یکی از آفات مهم حبوبات محسوب می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر بازدارندگی تخم ریزی و دوام اسانس های گیاهی آویشن ایرانی (Thymus persicus (Roniger ex Reach F.)) در مقایسه با جاشیر کوتوله  (Prangos acaulis (Dc.) Bornm) بر سوسک چهارنقطه ای حبوبات می باشد که در دمای 27±1 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±06 درصد و در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. درصد بازدارندگی در 6 غلظت (360 تا 7140 پی پی ام) و در 5 تکرار مطالعه شد. نتایج نشان داد که درصد بازدارندگی تخم ریزی در هر دو اسانس با افزایش غلظت افزایش یافت که این میزان در اسانس جاشیر کوتوله بیشتر بوده است. سرعت مرگ و میر 50% حشرات کامل (LT50) در غلظت های مختلف توسط اسانس جاشیر کوتوله به طور معنی داری از اسانس آویشن ایرانی بیشتر بود. همچنین سمیت تنفسی اسانس آویشن ایرانی نسبت به جاشیر کوتوله بر سوسک چهارنقطه ای حبوبات دوام بیشتری داشت. این یافته ها بیانگر تاثیر بالای اسانس های فوق بر سوسک چهارنقطه ای حبوبات می باشد.

ریواس (Rheum ribes L.) یکی از گونه های خانواده ترشک (Polygonaceae) می باشد که در ایران می روید و در طب سنتی از جایگاه ارزشمندی برخوردار است. بذرهای ریواس به علت خواب به سختی جوانه می زنند. در پژوهش حاضر یافتن مناسبترین روش برای برطرف نمودن خواب بذر این گیاه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این هدف تیمارهای مختلفی جهت غلبه بر خواب بذر مورد استفاده قرار گرفت، ازجمله: آب داغ (70 و 90 درجه سانتی گراد به مدت 15 دقیقه)، سرمادهی مرطوب در دمای 2 درجه سانتی گراد (5، 10، 15، 20 و 25 روز)، اسید سولفوریک 75% (5 و 15 دقیقه)، نیترات پتاسیم 0.2%، آب جاری، اسید جیبرلیک، کینتین، اکسین (100 ppm، 250، 500 و 1000)، هورمون 24- اپی براسینولید 0.5 ppm) و 1) (همگی در دو سطح تیمار 24 و 48 ساعت) و تیمار تلفیقی اسید جیبرلیک (500 ppm) و سرمادهی (برای مدت زمان 5، 10، 15، 20 و 25 روز). نتایج نشان داد که خواب بذرهای مذکور از نوع فیزیولوژیک است، زیرا بیشترین درصد جوانه زنی بذرها (96%) در اثر اعمال تیمار تلفیقی پیش سرمادهی مرطوب (به مدت 25 روز) و اسید جیبرلیک (500 ppm) بدست آمد. علاوه بر این، تاثیر سرمادهی مرطوب (به تنهایی) نیز بر شکست خواب بذرهای ریواس (افزایش جوانه زنی تا 89%) قابل توجه بود. به طوری که تاثیر هورمون های استفاده شده (در موثرترین غلظت و مدت زمان تیمار) اگرچه از نظر آماری بر شکست خواب این بذرها معنی دار ارزیابی شد ولی در مقایسه با تاثیر چشمگیر تیمار همزمان سرما و اسید جیبرلیک چندان در خور توجه نبود. از طرف دیگر عدم تاثیر نیترات پتاسیم، آب جاری، آب داغ و اسید سولفوریک بر شکست خواب بذرهای مذکور موید آن است که خواب این بذرها از نوع فیزیکی یا تجمع مواد بازدارنده رشد در پوسته دانه نمی تواند باشد.

طی چند دهه اخیر تحقیقات وسیعی روی ترکیب های گیاهی متعدد به منظور دستیابی به جایگزین های بی خطر یا کم خطر و موثرتر از حشره کش های شیمیایی برای کنترل آفات انباری انجام شده است. در تحقیق حاضر سمیت تماسی و اثر دورکنندگی اسانس های دو گونه گیاهی هل (Bunium persicum (Boiss.) Fedtsch.) و زیره سیاه (Elletaria cardamomum (L.) Maton)  روی حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در شرایط دمای30±1C˚ ، رطوبت نسبی 60±5% و تاریکی انجام شد. نتایج آزمایشهای زیست سنجی جهت بررسی سمیت تماسی نشان داد که با افزایش غلظت هر اسانس، درصد مرگ و میر حشرات کامل افزایش یافت. حساسیت حشرات نر بیشتر از حشرات ماده بود. بر اساس معیار LC50 در مدت 24 ساعت بیشترین سمیت تماسی مربوط به اسانس زیره سیاه علیه حشرات نر ( 0.25میکرولیتر بر سانتی متر مربع) و کمترین سمیت مربوط به اسانس هل علیه حشرات ماده (0.91 میکرولیتر بر سانتی متر مربع) بود. نتایج مقایسه اثر دورکنندگی اسانس ها روی حشرات کامل نشان داد که میزان دورکنندگی حدود 70 تا 80 درصد توسط اسانس هل در غلظت های بالاتری (حدود 4-3 برابر) در مقایسه با اسانس زیره سیاه حاصل شد. با افزایش غلظت اسانس ها، اثر دورکنندگی علیه هر دو جنس حشره افزایش یافت. نتایج این بررسی نشان داد که اسانس های هل و زیره سیاه منابع بیولوژیکی موثری هستند که می توانند جهت حفاظت غلات انبار شده از آلودگی توسط شپشه قرمز آرد بکار برده شوند.

ترکیب های اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی (Ziziphora tenuior L.) دو منطقه از ایران، حصارک (کرج) و ونارچ (قم) با یکدیگر مقایسه شد. اسانس گیاهان به روش تقطیر با آب تهیه شد و بعد توسط دستگاه های کروماتوگرافی GC و GC/MS اجزا تشکیل دهنده اسانس مشخص شد. در اسانس گیاهان منطقه حصارک و ونارچ به ترتیب 13 و 16 ترکیب شیمیایی شناسایی شد. پولگون (85% تا 87%) در هر دو نمونه بالاترین مقدار را نشان داد و تفاوت معنی داری بین آنها مشاهده نشد. ترکیب لیمونن در گیاهان منطقه حصارک (5.1%) در مقایسه با گیاهان ونارچ (3.64%) افزایش نشان داد‏. عصاره اتانولی گیاهان حصارک اثر بازدارندگی بیشتری بر رشد باکتریهای اشریشیاکولی، باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوس اورئوس در مقایسه با نمونه ونارچ نشان دادند. غلظت عناصر منگنز، آهن و نیکل در خاک ونارچ (به ترتیب 2766.67، 40333 و 0.384 پی پی ام) بیشتر از خاک حصارک (به ترتیب 558.33، 28600 و 12.25 پی پی ام) است، ولی غلظت منگنز و آهن محلول در خاک حصارک (به ترتیب 6.53 و 4 پی پی ام) بیشتر از غلظت منگنز و آهن محلول در خاک ونارچ (به ترتیب4.6  و 1.9 پی پی ام) می باشد. بنابراین با توجه به این که غلظت منگنز، آهن و نیکل در اندام هوایی و ریشه گیاهان منطقه ونارچ با غلظت عناصر فوق در اندام هوایی و ریشه گیاهان حصارک تفاوت معنی داری را نشان می دهد،‏ گیاهان کاکوتی مناطق ونارچ و حصارک از نظر خواص ضدباکتریایی تفاوت دارند. با توجه به اینکه غلظت آنتوسیانین و پروتئین در بخش هوایی گیاه کاکوتی منطقه ونارچ در مقایسه با گیاهان منطقه حصارک تفاوت معنی داری ندارد، از این رو گیاه کاکوتی منطقه ونارچ به تراکم بالای منگنز سازش یافته است و قابلیت انباشتگی منگنز را دارد. به هر حال، با توجه به تغییرات غلظت عناصر در خاک منطقه، کیفیت اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.

برگ بو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. به علت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، به طوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت می شود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر و بازده و درصد ترکیب های تشکیل دهنده اسانس، تحقیق در مورد مدت زمان بهینه تقطیر که با کمترین مصرف انرژی بتوان بهترین کمیت و کیفیت را از اسانس هر گیاهی بدست آورد، همواره مورد توجه محققان بوده است. بنابراین در این تحقیق، تاثیر هشت زمان مختلف اسانس گیری بر روی بازده و اجزای تشکیل دهنده اسانس برگ بو مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور برگهای این گیاه از باغ گیاه شناسی ملی ایران (تهران) در تیرماه 1388 جمع آوری و پس از خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس آنها استخراج گردید. اسانس ها به کمک دستگاه های کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونش شعله ای و کروماتوگرافی گازی مجهز به طیف سنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس برگ بو  w/w)نسبت به وزن خشک) برای زمان های 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105 و 120 دقیقه به ترتیب برابر 1.35%، 1.92%، 1.97%، 2%، 2.31%، 2.49%، 2.58% و 2.60% بدست آمد که بررسی آماری عدم تفاوت معنی دار بازده اسانس در سه مدت زمان 90، 105 و 120 دقیقه را نشان داد. بنابر نتایج این تحقیق، مدت زمان بهینه از نظر بازده کمی برای استخراج اسانس برگ گیاه برگ بو زمان 90 دقیقه می باشد. همچنین در بررسی آماری میزان ترکیب های عمده اسانس برگ گیاه برگ بو مشخص شد که ترکیب 8،1- سینئول در زمان 15 دقیقه بالاترین مقدار را در اسانس دارد، در حالی که ترکیب سابینن در زمان های پس از 45 دقیقه به نهایت مقدار در اسانس می رسد. بنابراین مقدار ترکیب آلفا-ترپینیل استات در اسانس برگ بو در همه مدت زمان های مورد بررسی، ثابت باقی ماند.

بعضی از گیاهان به رشد و نمو گیاهان مجاور از طریق ترشح ترکیب های شیمیایی موسوم به ترکیب های بازدارنده، آسیب وارد می سازند. به منظور کشت دو گونه با ارزش آویشن کرمانی (Thymus caramanicus. Jalas) و بادام کوهی (Amygdalus scoparia Spach) در کشتزارها (اگروفارستری)، این تحقیق جهت تعیین اثر آللوپاتیک عصاره آبی اندام هوایی گیاه آویشن کرمانی بر شاخص های مهم رویشی بادام کوهی، در شرایط آزمایشگاهی در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت های مختلف عصاره آبی اندام هوایی آویشن کرمانی بر شاخص وزن تر و خشک اندام زیرزمینی بادام کوهی اثر معنی داری نداشت، ولی شروع (آستانه) اثر بازدارندگی آن بر شاخص های درصد جوانه زنی و وزن تر اندام هوایی بادام کوهی به ترتیب در غلظت 50 و 100 گرم در لیتر و بر سایر شاخص های رویشی (شامل سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و وزن خشک اندام هوایی) در غلظت 25 گرم در لیتر مشاهده شد. وجود آستانه تاثیر برای خاصیت بازدارندگی گیاه آویشن کرمانی (در مرحله گلدهی) بر بیشتر شاخص های مورد مطالعه در این تحقیق آزمایشگاهی، ضرورت بررسی اثر آللوپاتی این گونه را در شرایط طبیعی در سایر مراحل فنولوژیک، جهت تصمیم گیری قاطع تر، ایجاب می کند.

گونه Scrophularia striata Boiss. متعلق به تیره Scrophulariaceae بوده که در استان لرستان با نام محلی تشنه دارو معروف است. این گیاه از دامنه کوه های شمال غرب شهرستان کوهدشت در منطقه تنگ سیاب واقع در استان لرستان جمع آوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه، اسانس گیری از بخش های هوایی آن شامل ساقه، برگ و میوه با روش تقطیر با آب انجام شد. شناسایی ترکیب های موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) انجام گردید. مطالعات آناتومیکی نیز توسط روش رنگ آمیزی مضاعف با استفاده از دو رنگ سبز متیل و قهوه ای بیسمارک انجام شد. آنالیز اسانس S. striata منجر به شناسایی 34 ترکیب شد که 90.3% از کل اسانس را شامل می شود. نتایج این بررسی نشان داد که لینالول (18.3%)، 6، 10، 14- تری متیل پنتا دکان – 2 - اون (8.4%)، دی بوتیل فتالات (6.9%) و بتا-داماسکون (5.9%) مهمترین ترکیب های تشکیل دهنده اسانس را شامل می شوند. از طرف دیگر، بررسی های آناتومیکی نیز نشان داد که در زیر اپیدرم و در منطقه پوست ایدیوبلاست های ترشح کننده اسانس و ترکیب های ترپنوئیدی مشاهده می شوند.

به منظور ارزیابی اثر ماده گلیسین بتایین بر ارقام گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria chamomila L.) در شرایط تنش خشکی آزمایشی در سال زراعی 88-1387 به صورت طرح اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه مجتمع آموزش جهاد کشاورزی یزد انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی به عنوان فاکتور اصلی شامل 1- تنش کم (آبیاری بعد از 60 میلی متر تبخیر از سطح تشتک) 2- تنش متوسط (آبیاری بعد از 120 میلی متر تبخیر از سطح تشتک) 3- تنش زیاد (آبیاری بعد از 180 میلی متر تبخیر از سطح تشتک) و فاکتور فرعی شامل محلول پاشی گلیسین بتایین (بدون محلول پاشی، 2 و 4 کیلوگرم در هکتار) و ارقام (توده اصفهانی و اصلاح شده مجاری) بود. در این آزمایش، ارتفاع بوته، تعداد شاخه گل دهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که افزایش تنش خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد شاخه گل دهنده، تعداد گل در بوته، عملکرد گل خشک و محتوی رطوبت نسبی گردید، محلول پاشی 2 کیلوگرم در هکتار گلیسین بتایین در شرایط تنش خشکی از نظر صفات اندازه گیری بهتر از بقیه بود. بنابراین بین ارقام اختلاف معنی داری در صفات مورد بررسی مشاهده نشد.

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و مقادیر مختلف کود نیتروژنی بر عملکرد گل و اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی  (Matricaria chamomilla L.)و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد. تلقیح با باکتری:(B0 : عدم تلقیح، B1: تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، B2: تلقیح با آزوسپیریلوم لیپوفروم و B3: تلقیح با مخلوط دو باکتری) و کود نیتروژنی (N0:0، N1:50،N2:100  و  N3:150کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) عوامل مورد بررسی در این تحقیق را تشکیل دادند. بر اساس نتایج بدست آمده، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی، عملکرد کاپیتول و اسانس در مقایسه با تیمار شاهد (عدم مصرف کود نیتروژنی) به طور معنی داری افزایش نشان داد. به طوری که بین سطوح کودی 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از این نظر اختلاف معنی داری مشاهده نشد. همچنین در نتیجه تلقیح با باکتری ها عملکرد کاپیتول و اسانس بابونه در مقایسه با تیمار شاهد (عدم تلقیح) افزایش یافت، ولی این افزایش معنی دار نبود. برهم کنش باکتری × کود نیتروژنی بر میانگین درصد اسانس معنی دار بدست آمد. در نتیجه تلقیح با ازتوباکترکروکوکوم، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی میانگین درصد اسانس به طور معنی داری کاهش نشان داد، ولی در سایر سطوح تلقیح، با مصرف مقادیر مختلف کود نیتروژنی، اختلاف معنی داری در میانگین درصد اسانس مشاهده نشد. بنابراین در تمامی سطوح تلقیح باکتریایی، با افزایش میزان مصرف کود نیتروژنی کارایی مصرف نیتروژن کاهش یافت. کارایی مصرف نیتروژن در نتیجه تلقیح با باکتری ها (باستثنای تلقیح با ازتوباکتر و مصرف (50 kgN/ha در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان داد. به این ترتیب با مصرف 50 kgN/ha و تلقیح با ریزوباکتری های محرک رشد گیاه، می توان به عملکرد مطلوب و بالاترین کارایی مصرف نیتروژن در بابونه آلمانی دست یافت.

استفاده از گیاهان آبزی به واسطه داشتن ترکیب های مختلف در پیشگیری و درمان بیماریها از حدود 3000 سال پیش در چین رایج بوده است. جلبک سبز دونالیلا (Dunaliella salina) نیز یکی از میکروجلبک های اکوسیستم های دریایی است که به واسطه داشتن ترکیب هایی نظیر کاروتنوئیدها مخصوصا بتا-کاروتن، رتینال، آپوکاروتنوئیدها، کتون ها، آلدهیدها و اپوکسیدها که با ساختار شیمیایی خاص و روشهای بیوشیمیایی می توانند اکسیژن تکی را دفع کنند و جاذب رادیکال ها باشند. در مطالعات زیادی خاصیت ضدسرطانی و ضداکسیدانی این ترکیب ها ثابت شده است. در این مطالعه از سلول های سرطان پوست استفاده شد. ویژگی بارز این نوع سرطان پوست وجود سلول های گسترش یافته پهن و فلس مانند است. هدف از این مطالعه بررسی اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جدا شده از دریاچه حوض سلطان بر روی میزان مرگ و میر رده سلولی سرطان پوست با استفاده از نمک تترازولیوم در شرایط آزمایشگاهی بود. برای این منظور دونالیلا سالینا از دریاچه حوض سلطان در شمال شرقی قم برداشت، شناسایی و خالص سازی گردید. جلبک در محیط کشت جانسون کشت داده شد. توده جلبکی پس از برداشت و شستشو با بافر نمکی فسفات (Phosphate Buffered Salts (PBS)) در برودت خشک و برای تهیه عصاره اتانولی آماده شد. رده سلولی A431 از انستیتو پاستور تهیه و در محیط کشت (Royal Park Memorial Institute) RPMI حاوی سرم جنینی گاوی 10% کشت داده شد. سلول ها در حضور غلظت های مختلف 0، 6.25، 12.5، 25، 50، 100 میکروگرم در میلی لیتر از عصاره در فواصل زمانی 6، 24، 48 ساعت در انکوباتور با دی اکسیدکربن 5% قرار داده شد. نتایج آماری داده ها نشان داد که بین غلظت های مختلف عصاره در زمان های 24 و 48 ساعت از نظر مرگ و میر سلول های سرطانی اختلاف معنی داری وجود دارد P<0.05))، ولی در زمان 6 ساعت سطح معنی داری مشاهده نشد ( LC50.(P<0.05 عصاره در غلظت های مختلف بر روی رده سلولی سرطان پوست در فواصل زمانی گرمخانه گذاری 6، 24، 48 ساعت ارزیابی شد. نتیجه LC50 پس از گذشت زمان 48 ساعت 46.6 میکروگرم در میلی لیتر بدست آمد. عصاره اتانولی جلبک دونالیلا جهت سنجش میزان بتا-کاروتن موجود در آن توسط HPLC آنالیز شد. نتایج بدست آمده از این مطالعه، اثر کشندگی عصاره اتانولی جلبک دونالیلا سالینا را بر روی رده سلولی A431 نشان می دهد. به طوری که با افزایش غلظت عصاره و افزایش انکوباسیون مرگ و میر سلول های سرطان پوست نیز افزایش می یابد. پس دونالیلا می تواند به عنوان یک عامل شیمیایی و جلوگیرنده قوی رشد برای این رده سلولی مطرح باشد.

سرخدار (Taxus baccata L.) گیاهی رو به انقراض و دارای زادآوری طبیعی بسیار اندک است. اهمیت مضاعف سرخدار به واسطه تولید تاکسول می باشد که موثرترین دارو برای درمان انواع سرطان ها شناخته شده است. هدف از این آزمایش بررسی محیط های کشت، غلظت های مختلف هورمون ها و ریزنمونه های مختلف سرخدار جهت تولید کالوس به عنوان یکی از منابع مهم تولید تاکسول می باشد. آزمایش به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. سه فاکتور شامل ریزنمونه (ساقه و برگ)، محیط کشت MS پایه و 4 محیط MS تغییریافته در میزان نمک ها، میزان نیتروژن KNO3) و (NH4NO3 و گلوتامین و فاکتور سوم ترکیب های هورمونی اکسین NAA و 2,4-D در 4 سطح و سیتوکینین Kin در 3 سطح در ترکیب با هم استفاده شد. در مرحله دوم آزمایش از محیط کشت ½ MS با 3 میلی گرم در لیتر 0.4+ Kin میلی گرم در لیتر 2,4-D استفاده گردید. بیشترین درصد تشکیل کالوس (97.67%) در تیمار هورمونی 2,4-D در غلظت 1 میلی گرم در لیتر و Kin در غلظت 1 میلی گرم در لیتر در محیط کشت H با استفاده از جداکشت ساقه بدست آمد. بیشترین اندازه کالوس (80.67 mm2) در تیمار هورمونی 2 میلی گرم در لیتر NAA به همراه 0.2 میلی گرم در لیتر Kin در محیط کشت F در قطعه جداکشت برگ از بین تیمارهای بکار برده شده، مشاهده شد. همچنین، کالوس های حاصل از ساقه فقط دارای سلول های مریستمی بودند. بر اساس نتایج بدست آمده گلوتامین تاثیر بسزایی در القای کالوس و همچنین در تحریک رشد کالوس داشت. همچنین غلظت های کم تنظیم کننده های رشد نسبت به غلظت های بالای تنظیم کننده های رشد بر دو صفت کالزایی و اندازه کالوس تاثیر بیشتری داشتند.

به منظور ارزیابی اثر عصاره الکلی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.)، عصاره الکلی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) و ویتامین E بر سیستم ایمنی مرغ های تخم گذار در شرایط تنش گرمایی و میزان مالون دی آلدهید تخم مرغ های تولیدی در طی مدت ماندگاری، آزمایشی با استفاده از 144 قطعه مرغ تخم گذار سویه لوهمن لایت با سن 26 هفته به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل: کنترل (بدون افزودنی)، عصاره آویشن، عصاره نعناع و ویتامین (200 ppm) E در دو دمای متفاوت سالن نگهداری مرغ ها (گرمای متناوب و دمای معمولی) اعمال گردید. میزان عصاره استفاده شده برای سالن خنک 1% و برای سالن گرم 0.6% به صورت محلول در آب آشامیدنی بود. میزان مالون دی آلدهید تخم مرغ های جمع آوری شده در پایان دوره آزمایش به صورت تازه و نگهداری شده به مدت 14 روز در دماهای متفاوت (4 و 27-23 درجه سلسیوس) مورد ارزیابی قرار گرفتند. قبل و 14 روز بعد از واکسیناسیون علیه بیماری نیوکاسل (لاسوتا)، خون گیری و میزان پاسخ ایمنی به فاکتورهای مورد بررسی تعیین شد. برای تعیین اثر عوامل مورد بررسی بر تولید آنتی بادی ضد گلبول قرمز خون گوسفند (SRBC) در روزهای 42 و 47 آزمایش آنتی ژن تزریق شد. ویتامین E باعث افزایش مقدار آنتی بادی علیه واکسن نیوکاسل مرغ های نگهداری شده در دمای خنک شد (0.05> (Pعیار آنتی بادی اولیه و ثانویه علیه SRBC تحت تاثیر دمای محیط به صورت عددی کاهش یافته بود، اما این کاهش معنی داری نبود. تیمارهای آزمایشی تاثیری بر عیار آنتی بادی علیه SRBC نداشتند (0.05<(P. به طوری که میزان مالون دی آلدهید تحت تاثیر تنش دمای محیطی بالا به طور معنی دار افزایش یافت. تیمارهای آزمایشی موجب کاهش مالون دی آلدهید تخم مرغ شدند (0.05> .(Pبه نحوی که مقدار مالون دی آلدهید در زرده تخم مرغ تازه و نگهداری شده در دمای 4 درجه سلسیوس به طور معنی داری تحت تاثیر ویتامینE ، آویشن و نعناع کاهش یافته است (0.05>(P، در حالی که در تیمار ویتامین E کمترین مقدار MDA مشاهده گردید.

ژل و عصاره گیاه دارویی صبرزرد (Aloe vera L.) از زمان های قدیم در منابع پزشکی و آرایشی مورد استفاده قرار گرفته است. ژل صبرزرد دارای خواص متعدد بیولوژیک و فیزیولوژیک ازجمله توانایی درمان سوختگی و جراحات پوستی، ضد چروک، توقف رشد برخی باکتری ها و انگل ها، اثر مقاومتی در برابر سنتز شیمیایی به دلیل وجود ترکیب های آنتراکینون و توقف رشد و فعالیت ویروس ایدز است. به منظور بررسی تاثیر تراکم کاشت و کود نیتروژن بر میزان ماده موثره آلوئنین و باربالوئین و اسید مالیک گیاه دارویی صبرزرد (Aloe vera)، آزمایشی در سال 1388 در استان مازندران (شهرستان نوشهر) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار کود نیتروژن (اوره با 46% نیتروژن) در سه سطح 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار و تیمار تراکم در سه سطح 2، 4 و 6 بوته در مترمربع بود. پس از استخراج ژل از برگ گیاه صبرزرد، میزان ماده موثره آلوئنین و باربالوئین و اسید مالیک توسط دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارکرد عالی (HPLC) مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده تیمار کود نیتروژن و تراکم کاشت بر میزان مواد موثره و اسید مالیک تاثیر آماری معنی داری داشتند و بیشترین مقدار ماده موثره آلوئنین و باربالوئین به ترتیب با 1133.3 و 429.3 میکروگرم بر گرم و اسید مالیک با 312 گرم در 100 گرم ژل در تیمار کودی 150 کیلوگرم در هکتار و تراکم 4 بوته در مترمربع بدست آمد.

در این تحقیق به استخراج تانن از گلاب، پسآب و تفاله گل محمدی (Rosa damascena Mill.) اقدام گردید. از 21 اکسشن گل محمدی جمع آوری شده از استانهای مختلف کشور و کشت شده در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اسانس، گلاب، تفاله و پسآب تهیه شد و بعد میزان تانن نمونه ها به روش رنگ سنجی فولین - دنیس و توسط دستگاه اسپکتروفتومتری مدل  Hitachi 340در طول موج 760 نانومتر اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که بالاترین میزان تانن در گلاب، به ترتیب در اکسشن های خوزستان و ایلام (2163 ppm)، قم (1846 ppm)، گیلان (1432 ppm) و در پسآب به ترتیب در اکسشن های زنجان(1919 ppm) ، مازندران (1895 ppm)، قم، گیلان، لرستان و اصفهان (1871 ppm) 2 و در تفاله اکسشن های گل یزد(3432 ppm) 1 ، سیستان و بلوچستان (3139 ppm) و کهکیلویه و بویراحمد (2993 ppm) بدست آمد. بنابراین پیشنهاد می گردد با توجه به نیاز کشور و تولید مواد مذکور توسط افراد گلاب گیر سنتی اقدام به جمع آوری و استخراج تانن از نمونه ها صورت بگیرد، که این خود از لحاظ اقتصادی برای تولیدکنندگان گلاب نیز مفید می باشد.