حیات
سال:1389 | دوره:16 | شماره:3-4 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: زایمان زودرس یک عامل مهم مرگ و میر و عوارض طبی نوزاد و جنین است. همچنین کم وزنی زمان تولد از عوامل خطر مرگ و میر و ابتلا نوزادان به بیماری های مختلف در دوره نوزادی و مراحل بعدی زندگی آن ها می باشد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط CRP نیمه اول بارداری با وقوع زایمان زودرس و کم وزنی زمان تولد انجام یافته است.روش بررسی: در این مطالعه کوهورت آینده نگر 400 نفر خانم باردار که طی سال های 87 و 88 به مطب پزشکان متخصص زنان در شهر نور مراجعه می کردند، مورد مطالعه قرار گرفتند. سطح سرمی CRP آنان در زمان زیر 20 هفتگی بارداری اندازه گیری شد و این افراد تا زمان زایمان پی گیری شدند. ابزار لازم جهت گرد آوری اطلاعات عبارت بودند از: متر، ترازوی استاندارد، پرسشنامه. داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS v.15، با روش های آزمون کای دو، آنالیز رگرسیون لجستیک و منحنی ROC، تجزیه و تحلیل شدند.p-value  کمتر از 0.05 معنادار در نظر گرفته شد.یافته ها: در آنالیز رگرسیون لجستیک با در نظر گرفتن سن بالای 35 سال، اشتغال مادر، سابقه زایمان زودرس، سابقه سقط، حاملگی اول، وضعیت اقتصادی نامطلوب و وجود فرد سیگاری در نزدیکان، ارتباط معناداری بین سطح CRP و زایمان زودرس یافت شد (p<0.001،  OR=1.24و%95 CI=1.11-1.38 ). سطح موثر CRP (نقطه برش=cut off point) در زایمان زودرس با استفاده از آنالیز Roc curve با حساسیت %81 و ویژگی %64، 3.45 mg/l بود. در آنالیز رگرسیون لجستیک با در نظر گرفتن وضعیت اقتصادی نامطلوب، سابقه زایمان با وزن کم نوزاد، سابقه سقط، تعداد حاملگی، حاملگی اول و وجود فرد سیگاری در نزدیکان، ارتباط معناداری بین سطح CRP و کم وزنی زمان تولد یافت شد (p<0.005،OR=1.31  و %95 CI=1.08-1.59). سطح موثرCRP  برای کم وزنی زمان تولد با استفاده از آنالیز Roc curve با حساسیت  %87.5و ویژگی %74،  4.75 mg/lبود.نتیجه گیری: به نظر می رسد نشانگر التهابیCRP، می تواند در شناسایی مادران در معرض خطر زایمان زودرس و کم وزنی زمان تولد کمک کننده باشد؛ البته برای اثبات این رابطه به مطالعات وسیع تری نیاز است.

زمینه و هدف: کمبود ویتامین ها یکی از معضلات بهداشتی در نوجوانان ایرانی است. یکی از روش های کنترل این معضل، آموزش بهداشت مبتنی بر الگو و روش های مناسب و نیازهای آموزشی فراگیران می باشد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین میزان تاثیر بسته آموزشی مبتنی بر الگوی فرانظری، بر دریافت ویتامین ها در دختران نوجوان می باشد.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای تصادفی شده است. نمونه های پژوهش شامل 80 دانش آموز دختر مدارس راهنمایی منطقه 17 شهرداری تهران و مادران آن ها بودند که در سال 1388 به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد (هر کدام 40 نفر) تقسیم شدند. مداخله این پژوهش شامل ارایه بسته آموزشی مبتنی بر الگوی فرانظری بود. جهت ارزیابی دریافت ویتامین ها از پرسشنامه استاندارد بسامد مصرف و یادآمد غذای 24 ساعته و جهت ارزیابی مراحل تغییر رفتار از پرسشنامه ساخته محقق، قبل و 3 ماه بعد از آموزش استفاده گردید. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS v.16 استفاده شد (a=0.05).یافته ها: طبق نتایج پیش آزمون، دختران نوجوان در هر دو گروه در دریافت ویتامین های گروه  BوC  دچار کمبود بودند. 3 ماه بعد از مداخله آموزشی، میانگین دریافت این ویتامین ها در گروه آزمون نسبت به قبل از مداخله و همچنین نسبت به گروه شاهد، افزایش معناداری را نشان داد (p<0.05).نتیجه گیری: بسته آموزشی مبتنی بر الگوی فرانظری می تواند منجر به بهبود دریافت ویتامین ها در دختران نوجوان شهری گردد. لذا با استفاده از بسته آموزشی یاد شده و یا بسته های مشابه برای آموزش نوجوانان، می توان از بروز موارد کمبود دریافت ویتامین ها و پیامدهای ناگوار آن پیشگیری نمود.

زمینه و هدف: اضطراب ناشی از رویه های تهاجمی از مشکلات عمده کودکان بیمار است که به سبب عوارض زیاد، کنترل آن اهمیت ویژه ای دارد. امروزه شیوه های غیر دارویی و غیر تهاجمی برای کنترل اضطراب مورد توجه و در اولویت قرار گرفته است، لذا این پژوهش با هدف تعیین تاثیر ماساژ بر اضطراب قبل از رویه های تهاجمی در کودکان 11-7 ساله بستری انجام گرفته است.روش بررسی: این پژوهش تجربی از نوع کارآزمایی بالینی است. در این مطالعه 70 کودک 11-7 ساله بستری در بیمارستان مرکز طبی کودکان تهران در طی 4 ماه از سال 1386 به نسبت مساوی به طور تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد قرار گرفتند، گروه آزمون، ماساژ را در نقاط چشم سوم و کف دست ها به مدت 5 دقیقه دریافت نمود و گروه شاهد ماساژی دریافت نکرد. اضطراب بر اساس معیار OSBD-R قبل و بعد از ماساژ در گروه آزمون و در گروه شاهد نیز در ابتدای نمونه گیری و 5 دقیقه بعد همانند گروه آزمون اندازه گیری شد و در نهایت داده ها با استفاده از آزمون های آماری ویلکاکسون، من ویتنی، کای دو و آزمون دقیق فیشر در نرم افزار آماری SPSS v.15 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: مقایسه میانگین سطح اضطراب قبل از ماساژ در دو گروه باp=0.472  تفاوت معناداری را نشان نمی دهد (گروه آزمونm=3.24  و SD=0.56، گروه شاهد  m=3.24و SD=0.48). اما میانگین سطح اضطراب بلافاصله بعد از مداخله بین گروه آزمون و شاهد اختلاف آماری معناداری(p<0.001)  را نشان می دهد (آزمون M=1.57 و SD=0.54، شاهد M=3.37 و SD=0.46).نتیجه گیری: اعمال ماساژ در نقاط چشم سوم و کف دست ها می تواند اضطراب قبل از رویه های تهاجمی کودکان 11-7 ساله را کاهش دهد. لذا توصیه می شود ماساژ به عنوان روشی برای کاهش اضطراب کودکان مورد توجه قرار گیرد.

زمینه و هدف: بیماری و بستری شدن اغلب اولین بحران هایی هستند که کودکان با آن مواجه می شوند و انجام رویه های دردناک از جمله رگ گیری برای تشخیص و درمان یکی از مهم ترین علل درد در کودکان می باشد. به همین دلیل درمان مناسب درد نیز از اهداف مهم مراقبتی این کودکان به شمار می رود. از اقدامات مستقل پرستاری جهت تسکین درد که کم هزینه و کاربردی بوده و برای کودکان نیز جذاب می باشد استفاده از شیوه های غیر دارویی از جمله انحراف فکر است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر انحراف فکر بر برخی از شاخص های فیزیولوژیک (تعداد ضربان قلب و میزان اشباع اکسی‍ژن خون شریانی) و شدت درد ناشی از رگ گیری در کودکان 6-3 ساله بستری انجام شده است.روش بررسی: در یک کارآزمایی بالینی از ابتدای تیر تا پایان شهریور 1388، 72 کودک 6-3 ساله بستری در بخش اورژانس بیمارستان کودکان رشت قبل از رویه رگ گیری، به طور تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. حین رگ گیری، در گروه آزمون، انحراف فکر با استفاده از دستگاه حباب ساز صورت گرفت و در گروه شاهد هیچ مداخله ای صورت نگرفت. تعداد ضربان قلب و میزان اشباع اکسیژن خون شریانی هر دو گروه با دستگاه پالس اکسیمتر در دو مرحله قبل و بعد از مداخله به مدت 3 دقیقه اندازه گیری و مقایسه شد. همچنین 10دقیقه پس از اتمام رگ گیری، شدت درد کودکان با استفاده از ابزار اوشر در دو گروه اندازه گیری و مقایسه شد.یافته ها: اختلاف آماری معناداری در میانگین تعداد ضربان قلب (p<0.01)، میزان اشباع اکسیژن خون شریانی (p=0.009) و نیز شدت درد(p<0.001)  کودکان دو گروه آزمون و شاهد پس از مداخله مشاهده شد، به طوری که با اعمال انحراف فکر، کودکان گروه آزمون شدت درد کمتری را نسبت به کودکان گروه شاهد درک نموده و میانگین تعداد ضربان قلب و میزان اشباع اکسیژن خون شریانی آنان نیز تغییرات کمتری داشته و متعادل تر بوده است.نتیجه گیری: طبق یافته های این پژوهش انحراف فکر از طریق حباب سازی باعث کاهش پاسخ های فیزیولوژیک و شدت درد ناشی از رگ گیری در کودکان 6-3 ساله شده و می تواند به عنوان شیوه موثری در کنترل درد ناشی از رگ گیری در کودکان خردسال استفاده شود.

زمینه و هدف: فعالیت بدنی کافی و منظم از عوامل اصلی حفظ و ارتقای سلامت در سراسر دوره زندگی است. بی تحرکی یک مشکل سلامت عمومی جهانی است. به طور کلی سالیانه 1.9 مرگ ها در جهان به بی تحرکی نسبت داده می شود. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر مداخله آموزش در مورد فعالیت بدنی بر آگاهی، نگرش و رفتار رابطان بهداشتی بوده است.روش بررسی: این پژوهش کمی از نوع نیمه تجربی می باشد. این مطالعه در مراکز بهداشتی درمانی منطقه 14 تهران در سال 1387 انجام یافته است. نمونه گیری به روش سرشماری صورت گرفت. 80 زن رابط بهداشت (داوطلب سلامت) منطقه 14 تهران به طور تصادفی در دو گروه شاهد و مداخله قرار گرفتند (گروه مداخله 41 نفر، گروه شاهد 39 نفر). ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه آگاهی، نگرش و عملکرد در مورد فعالیت بدنی بود که در ابتدای مطالعه (پیش آزمون) و 4 هفته پس از مداخله (پس آزمون) توسط همه شرکت کنندگان تکمیل شد. مداخله آموزش سلامت به صورت سه جلسه آموزشی با فواصل یک هفته ای به گروه آزمون ارایه شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آمارهای توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS انجام یافت.یافته ها: در مرحله پیش آزمون دو گروه شاهد و آزمون به لحاظ متغیرهای آگاهی، نگرش و عملکرد تفاوت آماری معناداری نداشتند، اما تغییرات امتیازات دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون در مورد آگاهی و عملکرد تفاوت آماری معنادار بین دو گروه نشان داد.نتیجه گیری: مداخله آموزشی انجام یافته در این پژوهش بر افزایش آگاهی و میزان کلی فعالیت بدنی زنان رابط بهداشت موثر بوده است. بنابراین ارایه آموزش در این زمینه به رابطان بهداشتی توصیه می شود.

زمینه و هدف: یکی از مسایلی که پدیده حاملگی را تحت تاثیر قرار داده و می تواند منجر به پیامدهای نامطلوب بارداری و زایمانی پر خطر شود، دیابت حاملگی است که عوامل روان شناختی، همچون خودکارآمدی، در تبعیت از درمان و کنترل گلوکز خون نقش به سزایی دارد. لذا این پژوهش با هدف تعیین میزان خودکارآمدی در زنان مبتلا به دیابت بارداری انجام یافته است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه همبستگی توصیفی است که در سال های 87-1386 انجام یافته است. جامعه مورد مطالعه زنان مبتلا به دیابت بارداری مراجعه کننده به درمانگاه مامایی و بخش های زنان و زایمان مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران، حجم نمونه 100 نفر و نمونه گیری به روش مستمر (متوالی) بوده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی (Independent t-test و ANOVA) در نرم افزار SPSS v.14 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: ویژگی اکثر زنان مورد مطالعه به شرح زیر بود: گروه سنی 35-25 سال (با میانگین حدود 30 سال)، وضعیت اقتصادی متوسط (66%)، تحصیلات زیر دیپلم (48%) خانه دار (91%)، شاخص توده بدنی چاق یا اضافه وزن (68%)، نولی پار (تعداد زایمان صفر 33%) که 69% آنان به بارداری فعلی تمایل داشتند. 57% زنان دارای خودکارآمدی بالا و بقیه دارای خودکارآمدی پایین بودند. زنان دارای تحصیلات بالاتر(p<0.005)  و شاغل (p=0.016) خودکارآمدی بالاتری نسبت به سایر زنان داشتند.نتیجه گیری: با توجه به این که خودکارآمدی یکی از عوامل پیش نیاز در خود مدیریتی و خود کنترلی دیابت بارداری تلقی می شود و درصد قابل ملاحظه ای از افراد تحت مطالعه، دارای خودکارآمدی پایین بوده اند، لذا ضروری است که با انجام مداخلات بهداشتی و راهبردهای آموزشی-مشاوره ای، خودکارآمدی این گروه از زنان باردار که می تواند منجر به بهبود خود مراقبتی و ارتقای سلامت آنان گردد، افزایش یابد.

زمینه و هدف: زایمان واقعه ای بالقوه تروماتیک در زندگی زنان است و می تواند سبب بر انگیختن شدید احساسات و هیجانات به گونه ای شود که در بعضی از زنان اختلالات استرسی ایجاد کند. این مطالعه با هدف تعیین شیوع اختلال استرس پس از ترومای زایمان و عوامل مرتبط با آن انجام یافته است.روش بررسی: این مطالعه مقطعی تحلیلی است. نمونه های پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از بین زنان زایمان کرده مراجعه کننده به مراکز بهداشتی در 8-6 هفته بعد از زایمان به تعداد 400 نفر از 15 فروردین تا پایان خرداد 1387 انتخاب گردیدند. در مرحله اول با استفاده از معیار A (DSM-VI) از میان نمونه ها زنانی که زایمان تروماتیک داشتند، مشخص شدند. سپس از بین آنان زنان مبتلا به اختلال استرس پس از ترومای زایمان از طریق مقیاس اختلال استرس پس از تروما (PSS-1) شناسایی شدند و عوامل مرتبط در آن ها بررسی گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمارهای توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS v.11.5 استفاده شد.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که حدود %54.4 از زنان زایمان را به صورت حادثه ای تروماتیک تجربه کرده اند و یک سوم از آن ها (%37.7) دچار اختلال استرس پس از ترومای متعاقب زایمان شده اند بین عوامل مامایی شامل نوع تغذیه نوزاد، مشکلات مربوط به مراقبت از نوزاد، وزن هنگام تولد و عوامل روانی شامل حوادث استرس آور زندگی و میزان حمایت اجتماعی دریافتی مادر با اختلال استرس پس از ترومای زایمان ارتباط معناداری دیده شد(p<0.05)  از عوامل جمعیت شناختی نیز دو متغیر تحصیلات و درآمد خانواده با PTSD رابطه معناداری داشتند (p<0.05).نتیجه گیری: با توجه به شیوع زیاد اختلال استرس پس از زایمان و وجود ارتباط معنادار بین متغیرهای مامایی، نوزادی، روانی و همچنین میزان حمایت اجتماعی با اختلال استرس پس از ترومای زایمان، توصیه می شود مادران مستعد، به موقع شناسایی شوند تا بتوان از پیشرفت این عارضه پیشگیری نمود.

زمینه و هدف: تبعیت از رژیم غذایی در کنترل بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های قلبی و عروقی تاثیر دارد. آموزش به بیمار یک روش ارزشمند در ارتقای تبعیت از رژیم غذایی بیماران محسوب می شود. هدف از این مطالعه مقایسه تاثیر دو روش آموزش رایانه ای و چهره به چهره بر تبعیت از رژیم غذایی بیماران پس از سکته قلبی می باشد.روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی، تعداد 117 بیمار پس از بروز اولین حمله سکته قلبی که در بخش های مراقبت ویژه قلبی بیمارستان های امام خمینی، شریعتی، امیراعلم و مرکز قلب تهران بستری بودند، به روش نمونه گیری در دسترس طی خرداد 1388 تا خرداد 1389 انتخاب و به سه گروه تخصیص تصادفی یافتند. در گروه چهره به چهره، بیماران در دو جلسه در مورد رژیم غذایی آموزش دیدند. در گروه آموزش رایانه ای بیماران با کمک یک نرم افزار حاوی صوت، متن، تصویر و انیمیشن در منزل همان محتوای آموزشی را دریافت کردند، در حالی که گروه شاهد آموزشی علاوه بر آموزش معمول در بیمارستان دریافت نکردند. سه ماه بعد بیماران از نظر تبعیت از رژیم غذایی بررسی شدند.یافته ها: داده ها حاکی از همگن بودن سه گروه از لحاظ مشخصات فردی و بیماری (به جزء سابقه بیماری عروق کرونر) بود. در استفاده از گروه های غذایی ناسالم بین سه گروه تفاوت آماری مشاهده نشد. همچنین در استفاده از گروه های غذایی سالم بین دو گروه آموزش رایانه ای و چهره و چهره تفاوت آماری وجود نداشت. اما با مقایسه دو به دو گروه ها، در استفاده از گروه های غذایی سالم، گروه آموزش رایانه ای تبعیت بهتری در مصرف چربی های مفید(p<0.01)  و جانشین های مفید در گروه گوشت(p<0.01)  نسبت به گروه شاهد داشتند. همچنین گروه چهره به چهره تبعیت بهتری در مصرف گروه های غذایی سالم همچون جانشین های مفید در گروه گوشت(p=0.04)  و چربیهای مفید(p=0.04)  نسبت به شاهد داشتند.نتیجه گیری: آموزش رایانه ای و چهره به چهره هر دو به یک میزان بر ارتقای تبعیت از رژیم غذایی افراد پس از سکته قلبی موثر هستند. بنابراین با توجه به محدودیت زمانی کارکنان پرستاری برای آموزش چهره به چهره بیماران، استفاده از رایانه مقرون به صرفه تر است.

زمینه و هدف: پوکی استخوان یک اختلال استخوانی متابولیک جدی است. این بیماری یک معضل عمده در وضعیت سلامتی زنان است و کیفیت زندگی آنان را تحت الشعاع قرار می دهد. با توجه به این که سنجش عادات غذایی و رفتارهای مرتبط با پوکی استخوان، جهت تدوین برنامه های ارتقای سلامت ضروری است و از آن جا که معلمان زن الگو و بهترین ارایه کنندگان مطالب آموزشی به دختران در سنین رشد استخوانی می باشند، بررسی حاضر با هدف «تعیین عادات غذایی و رفتارهای مرتبط با پوکی استخوان در معلمان زن» انجام گرفته است.روش بررسی: بررسی حاضر یک بررسی مقطعی توصیفی-تحلیلی است. نمونه مورد پژوهش 308 معلم زن شاغل در منطقه 6 آموزش و پرورش تهران بودند که در اسفند ماه 1385 به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود و تحلیل داده ها، با استفاده آزمون های t، آنالیز واریانس یک طرفه و توکی در نرم افزار SPSS صورت گرفت.یافته ها: میانگین و انحراف معیار امتیازات کسب شده از سوالات عادات غذایی و رفتارهای مرتبط با پوکی استخوان 4.2±14.9 (از کل امتیاز قابل کسب 24) بود. امتیاز عادات غذایی و رفتارهای مرتبط با پوکی استخوان، در معلمان زن با آگاهی خوب، سن بالاتر از 50 سال، اشتغال بیش از 25 سال، همچنین معلمانی که از کتاب و جزوات آموزشی به عنوان اولین منبع کسب اطلاعات استفاده می کردند و در معلمان یائسه به طور معناداری بالاتر بود (تمام موارد p=0.03).نتیجه گیری: میانگین دریافت کلسیم روزانه معلمان در حد مناسب می باشد ولی 30% آنان دریافت نامناسب کلسیم دارند. همچنین، درصد بالایی از آنان مصرف کرم ضدآفتاب، چای زیاد در روز و عدم فعالیت ورزشی دارند که می تواند آنان را در معرض خطر پوکی استخوان قرار دهد. بر این اساس طراحی و اجرای برنامه های آموزشی برای معلمان، ارایه کتابچه های آموزشی به آنان، کاهش مصرف چای در مدارس و تخصیص مکان و تسهیلات ورزشی مناسب معلمان در هر مدرسه پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: توجه به درد زایمان و تسکین آن از اجزای مهم مراقبت مادر طی زایمان است. طب فشاری یکی از شیوه های غیردارویی کاهش درد است که در دسترس، کم هزینه، کم عارضه وآسان می باشد. این پژوهش به منظور تعیین تاثیر فشار در نقطه LI4 بر شدت درد مرحله اول زایمان در مادران نخست زا انجام گرفته است.روش بررسی: در یک کارآزمایی بالینی سه گروهی یک سوکور، 83 مادر اول زای مراجعه کننده به زایشگاه بیمارستان حضرت ام البنین شهر مشهد در سال 6-1385 با سن بارداری 42-38 هفته به روش تخصیص تصادفی در سه گروه طب فشاری، لمس (شاهد 1) و مراقبت معمول (شاهد 2) قرار گرفتند. شدت درد قبل از شروع مداخله، بلافاصله پس از مداخله، نیم ساعت بعد و سپس به فواصل هر 1 ساعت با استفاده از مقیاس دیداری درد اندازه گیری و سپس با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس در سه گروه مقایسه شد.یافته ها: میانگین نمره شدت درد زایمان بلافاصله پس از مداخله در گروه طب فشاری (13.75±28.59) کمتر از گروه لمس (18.67±33.5) و مراقبت معمول (20.5±41.82) بود (p=0.026).نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، فشار بر نقطه LI4، شدت درد مرحله اول زایمان را کاهش می دهد و می تواند به عنوان روشی ساده، کم هزینه و غیر تهاجمی در لیبر جهت کاهش درد زایمان استفاده شود.