تحقیقات علوم رفتاری
سال:1390 | دوره:9 | شماره:2 (پی در پی 18) |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: اجتماع درمان مدار یک روش درمانی اقامتی است که در درمان افراد مبتلا به اختلال مصرف مواد موثر است. هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی اجتماع درمان مدار بر علایم روانی مردان وابسته به مواد موثر بود.مواد و روش ها: این پژوهش به روش آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با پیگیری انجام شده است. مراجعان سه مرحله مورد آزمون قرار گرفتند. آن ها حداقل به مدت 6 ماه در اجتماع درمان مدار بودند. نمونه ها شامل 474 مرد وابسته به مواد بود که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای تصادفی از مراکز اجتماع درمان مدار بجنورد، بروجرد، اهواز و کرمان انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه SCL90 یا 90 Symptom Checklist و تست مرفین به دست آمد. داده ها با استفاده از آزمون آماری تی زوجی تحلیل شد.یافته ها: پس از مداخله، یافته ها اثربخشی اجتماع درمان مدار را بر علایم روانی (علایم شکایت جسمانی، وسواس - اجبار، حساسیت در روابط متقابل، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، افکار پارانوئید، روان پریشی و علایم مرضی) در مصرف کننده های مواد نشان داد (0.05>P). همچنین بیش از نصف (59.27 درصد) مراجعان پس از یک سال پیگیری پاک بودند.نتیجه گیری: بنابراین نتایج حاکی از اثربخشی اجتماع درمان مدار بر علایم روانی و پاکی افراد مصرف کننده مواد است.

زمینه و هدف: وابستگی به سیگار، به عنوان اولین عامل قابل پیش گیری مرگ و میر در دنیا شناخته می شود. با وجود تاثیر منفی مصرف سیگار در فشار خون بالا، توجه به درمان های روان شناختی بر کاهش وابستگی به نیکوتین در این بیماران، کمتر مورد توجه درمان گران قرار گرفته است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک طرح نیمه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه شاهد می باشد، که با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی - رفتاری، بر کاهش وابستگی به نیکوتین در بیماران مبتلا به فشار خون اساسی، در مرکز تحقیقات قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (1388)، انجام شد. آزمودنی ها بر اساس ملاک های سابقه فشار خون بالا، جنسیت مذکر، دامنه سنی 45-25 سال، وابستگی به نیکوتین، مصرف بیش از یک بسته سیگار در روز، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15=N) و شاهد (15=N) وارد مطالعه شدند. کلیه بیماران قبل از شروع مداخله نسبت به تکمیل پرسش نامه مقاومت به نیکوتین فاگشتروم اقدام، سپس درمان شناختی - رفتاری، طی شش جلسه نود دقیقه ای بر روی گروه آزمایش اجرا گردید. مفروضه اساسی استفاده از درمان شناختی - رفتاری این بود که رفتار هایی مثل سیگار کشیدن، ناشی از اشتباهات در نحوه تفکر بیماران می باشد و مداخلات شناختی - رفتاری، احساسات، تفکر و رفتارهای مثبت تری در بیماران ایجاد می نماید. بعد از اعمال مداخلات درمانی، بیماران دوباره نسبت به تکمیل پرسش نامه تحقیق اقدام نمودند. داده های مطالعه در نرم افزار SPSS16 و با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون ناپارامتری X2 دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: درمان شناختی - رفتاری موجب کاهش مصرف سیگار آزمودنی های گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد در مرحله پس آزمون شده است (0.05>P).نتیجه گیری: این تحقیق، استفاده از درمان شناختی - رفتاری را به منظور کاهش میزان وابستگی به نیکوتین در بیماران مبتلا به فشار خون اساسی پیشنهاد می کند.

زمینه و هدف: ترس اجتماعی کودکان، یکی از اختلالات شایع اضطرابی می باشد، که برای درمان آن مداخله های روان شناختی مختلفی وجود دارد. هدف اصلی این پژوهش تعیین تاثیر بازی درمانی گروهی به شیوه شناختی رفتاری بر ترس اجتماعی کودکان 5 تا 11 سال بوده است.مواد و روش ها: در این مطالعه شبه تجربی از کودکان مراجعه کننده به کلینیک های روان پزشکی اطفال شهر اصفهان، 30 نفر از کودکان به روش تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس به روش واگذاری تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد جای گرفتند. گروه آزمایش تحت بازی درمانی گروهی به شیوه شناختی - رفتاری در 6 جلسه هفتگی قرار گرفتند و گروه شاهد هیچ مداخله ای دریافت نکرد. برای تشخیص این کودکان از پرسش نامه علایم مرضی کودکان (4- CSI)، فرم والدین استفاده شد. علاوه بر این آزمودنی ها، تشخیص روان پزشک اطفال در مورد اختلال مذکور را نیز دریافت کردند. پرسش نامه علایم مرضی کودکان (4-CSI) در زیر مقیاس ترس اجتماعی، فرم والدین، در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری برای هر دو گروه آزمودنی ها اجرا گردید. داده ها با آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که بازی درمانی در مرحله پس آزمون ترس اجتماعی را کاهش می دهد (0.01>P) و در مرحله پی گیری نیز ترس اجتماعی را در گروه آزمایش کاهش داد (0.01>p).نتیجه گیری: در این پژوهش ترس اجتماعی گروه آزمایش به طور معنی داری کمتر از گروه شاهد بود و این موضوع مشابه مطالعات انجام شده در ایران و خارج از کشور می باشد. بازی درمانی گروهی به شیوه شناختی - رفتای شیوه مناسبی برای درمان ترس اجتماعی کودکان است.

زمینه و هدف: اسکیزوفرنیا یک بیماری مزمن روانی است که بر روی کیفیت زندگی بیماران و عملکرد آن ها اثر قابل توجهی می گذارد. هدف این مطالعه ارزیابی تاثیر آموزش متابعت از درمان بر کیفیت زندگی و الگوی عملکرد کلی در طی یک دوره بیماری در بیماران اسکیزوفرنی بودمواد و روش ها: در این کارآزمایی کنترل شده تصادفی 76 بیمار اسکیزوفرنیا در زمان ترخیص از بیمارستان نور در سال 88-1387 به روش متوالی انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 38 نفره مداخله و شاهد اختصاص داده شدند. گروه مداخله تحت مداخلات آموزش متابعت درمانی در 8 جلسه قرار گرفتند و گروه شاهد درمان دارویی را طبق برنامه ای معمول دریافت می کردند. برونداد در این مطالعه کیفیت زندگی و عملکرد کلی بیماران بود که در شروع مطالعه، 3 ماه و 6 ماه بعد از مداخله مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با آزمون تحلیل واریانس اندازه های تکراری تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: میانگین نمره کیفیت زندگی در 6 ماه پس از مطالعه، در گروه مداخله 17.2±101.2 و در گروه شاهد 15.6±44.8 به دست آمد که بر اساس تحلیل آزمون واریانس با تکرار در بین دو گروه و در بین مراحل پی گیری دارای تفاوت معنی داری بود (0.001≥P). میانگین نمره عملکرد کلی در مقیاس درصد در 6 ماه پس از مطالعه در گروه مداخله 11.4±72.4 و در گروه شاهد 13±44.3 به دست آمد که بر اساس آزمون مذکور در بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود داشت (0.001≥P).نتیجه گیری: آموزش متابعت از درمان سبب بهبود کیفیت زندگی و عملکرد کلی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی گردید. از این رو به نظر می رسد که انجام این قبیل مداخلات شامل آموزش های روانی - اجتماعی و پی گیری های طولانی تر ضروری است.

زمینه و هدف: با توجه به این که تجارب دوران کودکی می تواند بر رفتارهای دوران بزرگ سالی تاثیر داشته باشد، این تحقیق با هدف بررسی تجارب دانش آموزان ابتدایی کاشان انجام شد که از مراکز نگه داری سالمندان بازدید داشته اند.مواد و روش ها: یک مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوا در طی سال های 1387 و 1388 انجام شد. جمع آوری داده ها به روش خاطره نویسی توسط 11 نفر از دانش آموزان که سابقه بازدید از سرای سالمند را داشته، یا فردی از بستگانشان در سرای سالمندان نگه داری می شد، در سال 87-88 انجام شد. چهار نفر از این افراد و نیز 5 شرکت کننده دیگر مورد مصاحبه نیز قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها به روش Krippendorff انجام شد.یافته ها: داده ها در چهار طبقه «ماهیت خانه سالمندان»، «علت انتقال»، «نحوه انتقال» و «پیامدهای بازدید» قرار گرفت. هر طبقه شامل 2 تا 4 زیرطبقه بود. بیشتر دانش آموزان، سرای سالمندان را مکانی دور افتاده و متفاوت از محل زندگی عادی خود احساس کرده بودند. به اعتقاد دانش آموزان، سالمندان به دلیل «تنهایی»، «بیماری و ناتوانی»، «مشکلات نگه داری» و «خودخواهی فرزندان» به سرای سالمند منتقل شده بودند.نتیجه گیری: دانش آموزان این تحقیق درک مثبتی از سرای سالمندان نداشتند. تجارب آن ها، سرای سالمندان را محلی نشان می داد که باعث دور افتادن سالمندان از زندگی اجتماعی می شد. توجه بیشتر مردم و مسوولین به کیفیت نگه داری از سالمندان ضروری است.

زمینه و هدف: درمان فراشناختی بر این اصل استوار است که فراشناخت برای درک عملکرد شناخت و تولید تجربه های هشیارانه ما درباره خودمان و جهان اطرافمان بسیار مهم است. در پژوهش حاضر سعی شده است تا اثربخشی این نوع از درمان در بهبود بیماران دچار افسردگی مورد بررسی قرار گیرد.مواد و روش ها: این مطالعه بر روی سه بیمار از مرکز مشاوره دانشگاه تبریز در چارچوب طرح تجربی تک موردی با استفاده از طرح خطوط پایه چندگانه پلکانی طی 8 جلسه، انجام شد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه افسردگی BDI Beck و باورهای فراشناختی NBRS، PBRS و MCQ بود.یافته ها: درمان تغییرات قابل توجهی در علائم افسردگی و باورهای فراشناختی بیماران افسرده ایجاد کرد و موجب بهبودی در علائم هر سه بیمار شد همچنین نتایج درمانی تا دوره پیگیری ادامه یافتند.نتیجه گیری: درمان فراشناختی که به جای محتوای شناخت بر کنترل فرآیندهای حاکم بر آن تمرکز می کند، می تواند در درمان بیماران مبتلا به اختلال افسردگی موثر باشد.

زمینه و هدف: این پژوهش به منظور تعیین رابطه سلامت روان شناختی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی پرستاران بیمارستان های دولتی شهر تبریز انجام گرفت.مواد و روش‏ها: این تحقق از نوع توصیفی - همبستگی است. برای دستیابی به هدف پژوهشی، تعداد 300 پرستار با سابقه کاری بیش از 5 سال از میان کارکنان بیمارستان‏های دولتی شهر تبریز به روش نمونه‏گیری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله‏ای انتخاب شده و به سه آزمون سلامت عمومی Goldberg (GHQ یا General Health Qusestionnaire)، فرسودگی Maslach (MBI یاBurnout Inventory Maslach ) و هوش هیجانی Bradberry - Greaves پاسخ گفتند. داده‏ها به وسیله آزمون آماری ضریب همبستگی Pearson و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‏ها: یافته ها نشان داد که متغیرهای سلامت روانشناختی و هوش هیجانی نقش معنی داری در پش بینی تغییرات فرسودگی شغلی پرستاران داشت، این دو متغیر 12 درصد از تغییرات فرسودگی شغلی را پیش بینی کرد. همچنین، بین هوش هیجانی و سلامت روانی همبستگی وجود داشت (0.196 -=r، p<0.01).نتیجه‏گیری: درنهایت، بر اساس نتایج پژوهشی، توجه فزاینده به فرسودگی شغلی پرستاران از طریق آموزش هوش هیجانی و توجه به سلامت روانی آنان پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: بیماری های کرونر قلب (CHD)، تا سال 2020 اصلی ترین علت مرگ خواهند بود. عوامل سنتی نظیر سن بالا، ژنتیک، سیگار و چاقی، تنها نیمی از واریانس CHD را تبیین می کنند. از این رو، در راستای افزایش علاقه به عوامل روانی - اجتماعی، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شخصیت، استرس و حمایت اجتماعی در پیش بینی CHD انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع همبستگی بود و جامعه آماری آن بیماران CHD، که طی زمستان 1387 و بهار 1388 جهت آنژیوگرافی کرونر در بیمارستان قلب شهید رجایی تهران بستری بودند را شامل می شد. 150 نفر از این افراد به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. همچنین، 150 فرد سالم از خانواده بیماران با توجه به سن، جنسیت، تاهل و تحصیلات، به عنوان گروه مقایسه همتاسازی شدند. معیارهای ورود شامل فقدان شرایط حاد نظیر نیاز به جراحی، داشتن تمایل و توانمندی برای همکاری بود. از پرسش نامه شخصیتی (NEO-FFI)، مقیاس رویدادهای زندگی Pickle (Pickle life events scale) و مقیاس کیفیت روابط اجتماعی (Quality of relationship inventory)، جهت گردآوری داده ها استفاده شد، و از رگرسیون لوجستیک برای تحلیل داده ها استفاده گردید.یافته ها: متغیرهای پژوهش 51.9 تا 69.2 درصد از واریانس CHD را پیش بینی نمودند. صحت طبقه بندی (بیمار و غیربیمار) که توسط متخصصان قلب انجام شده بود، بر اساس متغیرهای روانی- اجتماعی 84.3 درصد، با پیش بینی درست 82 درصد برای بیماری و 86.7 درصد برای سلامت بود. نوروزگرایی، برون گرایی، استرس و تعارض های بین فردی، با بیماری رابطه مستقیم و با سلامت رابطه معکوس داشتند، اما وظیفه شناسی و باز بودن به تجارب با بیماری، رابطه معکوس و با سلامت رابطه مستقیم داشتند.نتیجه گیری: در مجموع، عوامل روانی - اجتماعی نظیر شخصیت، استرس و حمایت اجتماعی، سهم مهمی در پیش بینی CHD دارند.