بیمارستان
سال:1390 | دوره:10 | شماره:4 (مسلسل 39) |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: فرایند زایمان به خاطر مطرح بودن دو نفر (مادر و جنین)، درگیر بودن سطوح مختلف نظام ارائه خدمات، تعداد بالای زایمان و بالابودن میزان سزارین یکی از اولویت های مهم د ر مطالعات علوم پزشکی در جهان است. در کشور ما فرایند زایمان طبیعی نیز مانند بسیاری دیگر از فرایندهای بالینی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و نیازمند ارتقا می باشد. این مطالعه با هدف طراحی خط سیر بالینی برای فرایند زایمان طبیعی در بیمارستان امام رضا (ع) ارومیه به منظور ارتقای عملکرد آن انجام گرفت.مواد و روشها: این مطالعه یک مطالعه ارتقای کیفیت (Quality improvement) برای مطالعه اثربخشی تغییرات انجام گرفته در فرایند زایمان طبیعی است. برای طراحی خط سیر بالینی از الگوی نه مرحله ای "FOCUS PDCA" استفاده شد. بدین صورت که در ابتدا عملکرد جاری فرایند زایمان طبیعی در بیمارستان ارزیابی شد. سپس بر اساس اصول طب مبتنی بر شواهد بهترین عملکرد در زمینه زایمان طبیعی از پایگاه های داده ای مختلف استخراج گرید. در ادامه، یک جدول دو بعدی یا ماتریسی برای ارائه خط سیر ارائه شد و در نهایت معیارهای ورود به خط سیر بالینی، فهرست فعالیتها، فهرست واریانسهای احتمالی و اقدامات ضروری برای برخورد با هر یک از واریانس ها، خط سیر بیمار، دستورالعملها، آلگوریتمها و روشهای اجرایی مبتنی بر شواهد علمی تهیه شد.نتایج: ارزیابی وضعیت جاری نشان داد که فرایند زایمان طبیعی در بیمارستان در مقایسه با استانداردها عملکرد مطلوبی ندارد. به طوری که میزان مداخلات غیر ضروری در فرایند زایمان طبیعی بیشتر از حد استاندارد می باشد. به منظور استانداردسازی فرایند زایمان طبیعی بر اساس طب مبتنی بر شواهد، فهرست فعالیتها با 8 مورد فعالیت، معیارهای ورود به خط سیر با 4 مورد، قالب نهایی خط سیر و مشخص نمودن اقدامات حمایتی و درمانی و فعالیتها و رژیم غذایی و وضعیتها و نتایج مورد انتظار در هر مرحله، فهرست واریانسهای احتمالی با 9 مورد و نیز اقدامت مورد نیاز در صورت بروز واریانسها در قالب دستورالعملها (5 مورد)، آلگوریتمها ( 2 مورد)، روشهای اجرایی (1 مورد)، تهیه گردید. همچنین به منظور مشارکت بیماران در روند زایمان، بروشوری با عنوان خط سیر بیمار تهیه و در اختیار بیماران قرار گرفت.نتیجه گیری: خط سیر بالینی ابزار مؤثری جهت طراحی و استانداردسازی فرایندهای بالینی بر اساس طب مبتنی بر شواهد می باشد. الگوی نه مرحله ای FOCUS PDCA که در این مطالعه استفاده شد، قابلیت اجرایی دارد. روش مورد استفاده در این مطالعه تقریبا مشابه روشهای مورد استفاده در کشورهای دیگر بود. با این وجود، پزشکان بیمارستان مورد مطالعه با رویکردهای ارتقا و مفاهیم مرتبط با خط سیر بالینی و از جمله طب مبتنی بر شواهد، آشنایی نداشتند. به همین دلیل یکی از مهمترین محدودیت ها در این مطالعه عدم وقت گذاری کافی پزشکان و دیگری عدم آشنایی با کار تیمی بود.

زمینه و هدف: تعرفه گذاری یکی از مهم ترین ابزارهای سیاست گذاران نظام درمانی هر کشور است که در عدالت، کارایی، کیفیت و پاسخگویی در ارایه خدمات تاثیر می گذارد. در صورتی که تعرفه گذاری خدمات مختلف به صورت صحیح و اصولی انجام نگیرد، باعث ایجاد آثار نامطلوب بر استمرار خدمات در نظام سلامت می گردد. مطالعه حاضر به بررسی چالش ها و راهکارهای اصلاح وضعیت تعرفه گذاری در نظام سلامت ایران پرداخته است.مواد و روش ها: این مطالعه به صورت کیفی و از طریق انجام مصاحبه فردی با 9 نفر از مدیران، سیاست گذاران وزارت بهداشت و سایر نهادهای مرتبط و ارایه کنندگان خدمات بالینی که در امر تعرفه گذاری در کشور صاحبنظر بودند، انجام گردیده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش چارچوب مفهومی استفاده شده است.نتایج: چالش های ذکر شده و راهکارهای اصلاحی پیشنهادی برای چالش های مذکور در محورهای قدرت تولیتی، سیاست گذاری و نظارتی در بخش تعرفه گذاری کشور، ساختار تعرفه گذاری کشور، روش ها و اصول تعرفه گذاری، نظام ثبت هزینه های بخش سلامت و دیگر مفاهیم مرتبط با نظام تعرفه گذاری می باشد.نتیجه گیری: برای اصلاح وضعیت تعرفه گذاری در نظام سلامت کشور باید با نگاهی عمیق چالش های موجود را مشخص و راهکارهای موردنیاز در سطوح مختلف را شناسایی نمود. تبعیت از یک الگوی مشخص، وجود سیاست گذاری و تولیت واحد در زمینه تعرفه گذاری خدمات بالینی به عنوان یکی از زیر ساخت های لازم برای جهت دار نمودن این اقدامات، ضروری می باشد.

زمینه و هدف: خطای پزشکی موضوعی جهانی، هزینه بر و عامل مرگ و میر و آسیب به بیماران است و سخت مورد توجه جامعه قرار دارد این موضوع امنیت بیمار را که از مهمترین ابعاد مراقبتهای بهداشتی محسوب میشود، به خطر می اندازد. خطای پزشکی در بیمارستانها و موسسات مراقبت سلامت ایالات متحده سومین علت مرگ و میر بوده و سالانه قریب به 98000 نفر قربانی میگیرد. هدف ازانجام این پژوهش تعیین دیدگاه پزشکان عمومی درباره خطاهای پزشکی است.مواد و روش ها: برای انجام این پژوهش توصیفی - تحلیلی و مقطعی، 80 نفر از پزشکان عمومی شاغل در شهرستان زابل انتخاب شدند و جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته شامل 19سوال مرتبط با انواع خطاهای پزشکی، فاش سازی خطاهای پزشکی استفاده شد که جهت تعیین روایی پرسشنامه از نظرات متخصصان و اساتید مرتبط استفاده شد و روایی آن تایید گردید جهت پایایی پرسشنامه، پرسشنامه در اختیار 10 نفر ازافراد مورد مطالعه قرار گرفت و پس از یک هفته مجددا پرسشنامه را دراختیار آنها قراردادیم و با توجه به اینکه ضریب همبستگی نمرات دو پرسشنامه قبل و بعد %80 شد پایایی پرسشنامه تایید گردید. پس از تکمیل پرسشنامه ها، اطلاعات وارد نرم افزارspss ورژن 11.5شد و با استفاده از آمار توصیفی شامل میانگین و انحراف معیار و جداول فراوانی و آزمون آماری کای دو تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد.نتایج: 72.5% از پزشکان عمومی شرکت کننده دراین مطالعه خطای تشخیصی را شایع ترین نوع خطاهای پزشکی دانستند 32.5% علت خطای دارویی رامربوط به خطای پرسنل داروخانه بیان کردند 36.3% از پزشکان عمومی تغییر رفتار و انگیزه مند کردن پرسنل درمانی را اولین عامل در کاهش خطاهای پزشکی عنوان کردند 67.5% افراد مورد مطالعه موافق و32.5 %مخالف فاش سازی خطای پزشکی بودند و مهمترین فایده فاش سازی خطای را جلوگیری و توجه بیشتر به اشتباهات و خطاهای آینده بیان نمودند. رابطه معناداری بین گروههای سنی و جنسی و ارتکاب به خطاهای پزشکی وجود ندارد (p>0.05).نتیجه گیری: باتوجه به اهمیت و شایع بودن خطاهای پزشکی و ارتباط مستقیم آن باجان و مال بیماران، زمان، بودجه و نیروی انسانی سیستم بهداشتی درمانی، نقش مسئولین در وضع قوانینی در جهت ایجاد امنیت حقوقی و اخلاقی برای پرسنل پررنگتر می گردد زیرا موجب فاش سازی و بیان آسانتر و به موقع خطاها به بیماران و سرپرستان میشود و نیز انگیزه مندی کارکنان، بهبود آموزش و آگاهی از خطاهای احتمالی درحین کار نقش بسزایی در کاهش آسیب به بیمار و حفظ حقوق آنان دارد.

زمینه و هدف: شناسایی سبک های یادگیری فراگیران در جهت دهی به فعالیت های تدریس و یادگیری اهمیت فراوانی دارد. این مطالعه با هدف تعیین سبکهای یادگیری دانشجویان مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1390 انجام گردید.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی، کلیه دانشجویان مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده این پژوهش، پرسشنامه استاندارد سبک های یادگیری وارک (VARK) بود. برای تحلیل نتایج از نرم افزار VARK طراحی شده در محیط Excel و SPSS 16 استفاده گردید.نتایج: از مجموع 150 دانشجوی مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، 130 نفر با تکمیل پرسشنامه در مطالعه شرکت کردند (میزان پاسخگویی 87 درصد بود). تنها 33.1 درصد از دانشجویان مورد مطالعه سبک یادگیری تک وجهی را ترجیح می دادند؛ در میان این دانشجویان، 10.8 درصد جنبشی/حرکتی، 10 درصد خواندن/نوشتن، 9.2 درصد شنیداری و 3.1 درصد دیداری بودند. در مقابل، اکثریت دانشجویان (66.9 درصد)، سبک های یادگیری چندوجهی (18.5 درصد دو وجهی، 13.1 درصد سه وجهی و 35.4 درصد چهار وجهی) را به عنوان سبک غالب یادگیری ترجیح می دادند. ارتباط معناداری بین معدل، مقطع و جنس با سبک های یادگیری مشاهده نشد.نتیجه گیری: آگاهی از اینکه دانشجویان مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دارای سبک های یادگیری متفاوتی هستند به آموزش دهنده در توسعه روش های آموزشی مؤثر و متناسب با سبک یادگیری دانشجویان کمک خواهد کرد. بر اساس یافته ها پیشنهاد می شود که برای دانشجویان این رشته از شیوه های فعال یادگیری مانند بحث در کلاس، ایفای نقش و شبیه سازی استفاده شود.

زمینه و هدف: سیستم آرشیو و انتقال تصاویر (PACS) امکان ذخیره سازی و ارسال تصاویر پزشکی را بصورت الکترونیکی در واحدهای مختلف مراکز آموزشی درمانی فراهم می سازد. هدف اساسی این مطالعه تعیین مشکلات و موانع موجود در پیاده سازی PACS در بیمارستان امام خمینی ارومیه بود.مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی 88 نفر از پزشکان،پرستاران بخشها، پرتو کاران، کارکنان مدارک پزشکی و مدیران اجرائی بیمارستان امام خمینی ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. حجم نمونه منطبق بر حجم جامعه بوده و از روش سرشماری در نمونه گیری استفاده گردید. گردآوری داده ها بوسیله دو پرسشنامه صورت گرفت. روایی پرسشنامه ها از طریق روایی محتوا و پایائی آنها از روش آزمون- بازآزمون تعیین گردید با استفاده از این پرسشنامه ها چهارحوزه: نیروی انسانی، مدیریتی، سازمانی و عوامل تکنولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: نتایج در چهار محور مورد بررسی در این تحقیق نشان داد که میزان آشنایی کارکنان و مدیران با مفهوم PACS به ترتیب 43.1 و 83.3 درصد بود. یافته ها همچنین میزان استقبال کارکنان و مدیران از پیاده سازی چنین سیستمی را به ترتیب 80 و66.7 درصد نشان داد. مشخص شد که هم مدیران و هم کارکنان عدم آگاهی دست اندرکاران اجرائی بیمارستان از مزایای PACS را مهم ترین مانع در پیاده نشدن PACS عنوان کرده بودند.نتیجه گیری: با توجه به پیشرفت حوزه انفورماتیک پزشکی و کاربردهای سیستم های اطلاعاتی بهداشتی ضروری است که مدیران اجرائی از ورود این گونه سیستم ها در بیمارستانها استقبال نمایند.

در حوزه کنترل بیماری دیابت به عنوان یک بیماری با ماهیت مزمن، عوامل متعددی همواره باید مورد توجه باشد. از جمله عوامل موثر در کنترل این بیماری، حمایت اجتماعی درک شده می باشد. به منظور بررسی وضعیت حمایت اجتماعی درک شده و انواع آن، مطالعه ای در ای زمینه طراحی و اجرا گردید.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی – تحلیلی است که با هدف تعیین حمایت اجتماعی درک شده از دوستان و خانواده و عوامل مرتبط آن با HbA1C بر روی 113 بیمار دیابتی نوع یک مراجعه کننده به بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران در طول 6 ماهه اول سال 1390 انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه چندوجهی بود که شامل سه بخش اطلاعات دموگرافیک و مرتبط با بیماری افراد مورد مطالعه، ابزار استاندارد اندازه گیری حمایت اجتماعی درک شده از خانوار (20 سوال) و ابزار استاندارد اندازه گیری حمایت اجتماعی درک شده از دوستان (20 سوال) بود. در نهایت اطلاعات حاصل، جمع آوری و توسط نرم افزار SPSS نسخه 11.5 با استفاده از آزمون های توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: هیچ یک از متغیرهای مورد بررسی با حمایت اجتماعی درک شده از دوستان در سطوح مختلف HbA1C ارتباط معنی داری را نشان ندادند (p>0.05). در مردان، HbA1C و حمایت اجتماعی درک شده ارتباط معنی دار آماری داشتند و میانه نمره حمایت اجتماعی درک شده در افراد با HbA1C 7-8.5، بالاتر بود (Median=14) ارتباط بین حمایت اجتماعی درک شده از خانواده و HbA1C 7-8.5، در مردان، بیشتر بود (p=0.05). در افراد دارای شاخص توده بدنی 25-29.9، HbA1C و حمایت اجتماعی درک شده ارتباط معنی دار آماری داشت و میانه حمایت اجتماعی درک شده در افراد با HbA1C کمتر از 7 و 8.5-7، بالاتر بود (Median=14)، ارتباط بین حمایت اجتماعی درک شده از خانواده و HbA1C کمتر از 7 و 8.5-7 در افراد با این شاخص توده بدنی، بیشتر بود (p=0.01). سایر متغیرهای مورد بررسی مانندطول مدت بیماری، وضعیت تاهل،وضعیت اشتغال و سطح تحصیلات با حمایت درک شده از خانواده ارتباط معنی دار آماری نداشتند.نتیجه گیری: به نظر می رسد ارتباط حمایت درک شده از خانواده با کنترل دیابت با اهمیت تر لز حمایت درک شده از دوستان است. این یافته خصوصا در مردان و افراد با شاخص توده بدنی مرزی مصداق داشت. این یافته، اهمیت توجه بر حمایت اجتماعی از سوی خانواده در بیماران دیابتی نوع یک را نمایان تر می سازد.

زمینه و هدف: هرسازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و مرغوبیت فعالیتهای خود بالاخص در محیطهای پیچیده و پویا نیاز مبرم به نظام ارزشیابی دارد. از سوی دیگر فقدان نظام ارزشیابی و کنترل در یک سیستم به معنای ارتباط نداشتن با محیط درون و برون سازمان تلقی می گردد که پیامد آن کهولت و مرگ سازمان است.مواد و روشها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است که در مورد بخش زنان و زایمان انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها شامل مطالعات کتابخانه ای، پرسشنامه ها، مطالعات میدانی و استفاده از نظر متخصصین بود. ترسیم درختواره شاخصها با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام و برای روایی تحقیق از تکنیک دلفی استفاده شده است.نتایج: در فرایند ترسیم درختواره شاخصهای ارزشیابی عملکرد انجام چند مرحله لازم است. 1. تدوین شاخصهای عملکردی 2. گروه بندی شاخصها و ترسیم درختواره 3. وزن دهی شاخصها.نتیجه گیری: ارزشیابی عملکرد بخشهای مختلف بیمارستان باید در مقاطع زمانی مشخص و با استفاده از یک مدل نظام مند انجام گیرد. برای این کار تدوین شاخصهای عملکردی مخصوص هر بخش الزامی است؛ یافته های این تحقیق نشان داد که مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی می تواند یک الگوی مناسب برای این کار باشد.

زمینه و هدف: سازمان جهانی بهداشت حفاظت مردم در برابر هزینه های بیماران را به عنوان یکی از3 هدف اصلی نظام سلامت تعیین کرده است. نگرانی در مورد هزینه های سلامت مردم امروزه توجه سیاستگذاران و دانشگاهیان را در بسیاری از کشورها به خود جلب کرده است. این مطالعه با هدف برآورد پرداخت مستقیم از جیب بیماران برای هزینه های درمان در شهر قزوین در سال 1388 بر مبنای دهکهای درآمدی انجام شده است.مواد و روشها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی در سال 1388 بر روی 384 خانوار شهر قزوین انجام شد. ابزار اندازه گیری پرسش نامه ای شامل 25 سوال بود که روایی و پایایی آن توسط پژوهشگران سنجیده شد. سپس پرسش نامه ها بین خانوارها توزیع و در نهایت داده ها توسط آمار توصیفی با استفاده از برنامه spss تجزیه و تحلیل شد.نتایج: میانگین پرداخت از جیب بیماران نسبت به کل هزینه پزشکی در مدت مطالعه 59.7 درصد بوده که بیشترین میزان مربوط به دهک اول (67.5 درصد) و کمترین میزان مربوط به دهک پنجم (45.5 درصد). میانگین کل پرداخت از جیب به میانگین کل درآمد خانوارها 7.3 درصد می باشد که بیشترین مقدار مربوط به دهک اول (کمترین میزان درآمد) با 19 درصد و کمترین میزان 3.6 درصد در دهک دهم می باشد.نتیجه گیری: علی رغم پوشش بیمه پایه، پرداخت مستقیم از جیب در خانوارهای مورد مطالعه شهری ( 59.7درصد) بالا بوده و در بین دهکهای پایین درآمدی (دهک اول) درصد قابل توجهی (19 درصد) از درآمد خانوار را تشکیل می دهد.