مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز - Journal Of Dentistry
سال:1390 | دوره:12 | شماره:1 (مسلسل 30) |تعداد مقالات:14

بیان مساله: رژنراسیون پریودنشیوم در آسیب های فورکا یکی از چالش زاترین جنبه های درمانهای پریودنتال به شمار می رود. در میان درمان های موجود GTR (Guided Tissue Regeneration) بهترین نتایج را از لحاظ بافت شناختی و بهبود معیارهای بالینی به دنبال داشته است. شواهدی وجود دارد که کاربرد پلاسما غنی شده از پلاکت (PRP) می تواند نتایج درمان های رژنراتیو پریودنتال را بهبود بخشد.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی استفاده از ترکیب پلاسمای غنی شده از پلاکت به همراه بیو-اس (Bio-oss) بر بازسازی استخوان در آسیب های فورکیشن درجه دو سگ می باشد.مواد و روش: در این بررسی تجربی، 48 آسیب استخوانی با عمق و پهنای 5 میلی متر در ناحیه فورکای دندان های پره مولر چهار سگ ایجاد شدند. آسیب ها به صورت اتفاقی به سه گروه بخش شدند. آسیب ها در گروه آزمون با ترکیب PRP+Bio-oss و در گروه شاهد با بیو-اس به تنهایی پر شده و در گروه شاهد منفی ماده پیوندی (گرفت) در آسیب ها قرار داده نشد. یک غشای کلاژنه قابل جذب بر روی آسیب ها قرار داده و فلپ ها بخیه شد. پس از سه ماه حیوان ها قربانی شدند و از آسیب های نمونه های بیوپسی برای بررسی بافت شناسی و هیستومورفومتریک فراهم شد. در هر نمونه میزان پر شدن آسیب توسط استخوان تازه، ذرات ماده پیوندی و بافت همبند به گونه درصد ارزیابی گردید. یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزارSPSS  (ورژن 13.0) و با آزمون تی دانشجویی (Student's t test) واکاوی شدند.یافته ها: میزان پر شدن آسیب توسط استخوان در گروه آزمون 61 درصد، در گروه شاهد 58 درصد و در گروه شاهد منفی 39 درصد بود. گرچه تفاوت معنادار آماری میان گروه آزمون و شاهد دیده نشد اما این تفاوت میان هر دو گروه آزمون و شاهد با گروه شاهد منفی معنادار بود(p<0.05) . در نمونه های گروه آزمون، تشکیل استخوان لاملار بیشتر و میزان سلول های التهابی مزمن پایین تر بود.نتیجه گیری: با توجه به محدودیت های این پژوهش آشکار شد، که استفاده از ترکیب PRP و بیو-اس در درمان آسیب های درجه دو فورکا باعث افزایش معنادار در میزان استخوان تازه تشکیل شده نسبت به کاربرد بیو-اس به تنهایی نمی شود. به نظر می رسد، که وجود PRP موجب بهبود کیفیت استخوان تازه و کاهش میزان التهاب بافتی می گردد.

بیان مساله: کارسینوم سلول سنگفرشی شایع ترین سرطان دهان است اما پاتوژنز آن کاملا شناخته شده نیست. HER2/neu پروتوانکوژنی دارای سکانس همولوگ با فاکتور رشد اپیدرمال است. αSMA اکتین اختصاصی ماهیچه صاف بوده که بیانگر وجود میوفیبروبلاست ها در استرومای این سرطان دهان است.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی بیان نشانگر های HER2/neu (اپی تلیالی) و αSMA (استرومایی) در کارسینوم سلول سنگفرشی دهان بود.مواد و روش: در این بررسی گذشته نگر، شمار 18 بلوک پارافینه کارسینوم سلول سنگفرشی و 10 نمونه مخاط طبیعی دهان (به عنوان شاهد) با استفاده از نشانگرهای HER2/neu و αSMA با روش ایمونوهیستوشیمی رنگ آمیزی گردیدند. شدت و درصد رنگ پذیری سلول های اپی تلیالی تومورال و بررسی کیفی رنگ پذیری میوفیبروبلاست ها به ترتیب با نشانگرهای بالا در نظر گرفته شد. نتایج با آزمون های کاپا (Kappa)  و ایکس دو (X2) واکاوی گردید.یافته ها: از 18 نمونه کارسینوم سلول سنگفرشی تنها 3 مورد با نشانگر Her2/ne و 12 نمونه باαSMA ، مثبت و در مخاط طبیعی دهان تنها یک نمونه با Her2/neu مثبت و هر 10 نمونه با αSMA منفی بودند. اختلاف آماری در بیان αSMA در کارسینوم سلول سنگفرشی و مخاط طبیعی دهان معنادار بود(p=0.002) . اما این اختلاف در بیان HER2/neu در کارسینوم سلول سنگفرشی و مخاط طبیعی دهان معنادار نبود(p>0.05) . نتیجه گیری: از نتایج بررسی کنونی به نظر می رسد، که پروتئین αSMA نقشی موثر در پاتوژنز و رفتار تهاجمی کارسینوم سلول سنگفرشی دهان دارد اما HER2/neu نقشی عمده در پاتوژنز این سرطان دهان ندارد.

بیان مساله: شکستگی پرسلن در ترمیم های لامینت بسیار شایع بوده و یکی از دلایل آن طرح تراش است.هدف: هدف از این پژوهش، مقایسه اثر سه طرح تراش شولدر، چمفر و چمفر عمیق در طرح بر مقاومت به شکست ترمیم های لامینت ونیر بود.مواد و روش: این پژوهش به روش تجربی و به گونه آزمایشگاهی بر روی 30 عدد دندان سانترال بالا که بی پوسیدگی، ترک و ساییدگی بودند انجام گرفت. دندان ها با ابعاد کاملا همانند به گونه تصادفی به سه گروه 10 تایی بخش شدند. سپس، طرح تراش به گونه کامل انجام گرفت و در سطح پالاتال در گروه 1 تراش چمفر عمیق، در گروه 2 طرح شولدر و در گروه 3 طرح چمفر انجام شد. پس از آن نمونه ها با زاویه 30 درجه در زیر دستگاه اینسترون قرار گرفت و میزان نیرویی که سبب شکستگی آن گردید تعیین شد. جهت واکاوی آماری، از آزمون تی استفاده شد.یافته ها: مقاومت به شکست در گروه چمفر عمیق 17±283.40 نیوتن، در گروه شولدر 25.61±231.50 نیوتن و در گروه چمفر 21.71±254 نیوتن (p<0.05) نشان داد، که میان سه گروه اختلاف معنادار وجود دارد.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این بررسی نشان داد، که طرح تراش چمفر عمیق در تکنیک اورلپ (Over lap) نسبت به دو طرح تراش چمفر و شولدر دارای مقاومت به شکست بالاتری است.

بیان مساله: ضعف بنیادین زنجیرهای الاستیکی در وارد کردن نیرو، کاهش سریع نیروی آنها است. کشش آغازین به عنوان یکی از راه های مفید در کم کردن کاهش نیروی این الاستیک ها پیشنهاد شده است. اما مستندات در ارتباط با مقدار و روش کشش آغازین متفاوت می باشد.هدف: این پژوهش، برای بررسی اثر کشش آغازین بر کم کردن کاهش نیروی زنجیرهای الاستومری مصنوعی طرح ریزی شد.مواد و روش: در این پژوهش آزمایشگاهی در آغاز، زنجیرهای الاستومری مصنوعی به دو گروه بخش شدند. 1. شاهد (پره استرچ نشده)، 2. گروه آزمایش (پره استرچ شده). گروه های آزمایش تا 33، 50، 100 و 200 درصد طول آغازین پره استرچ شدند. 4 گروه شاهد و 16 گروه آزمایش از 4 شرکت ارزیابی گردید. نمونه های گروه آزمایش با سرعت 30 میلی متر در دقیقه پره استرچ شدند. سپس، به مدت 5 ثانیه در همین طول تحت کشش نگه داشته شدند. پس از آن همه نمونه های گروه آزمایش تا طول 25 میلی متر کشیده و در این طول بر روی فریم، ثابت گردیدند. سپس، فریم ها در آب 37 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. نیروی آنان در زمان های صفر، یک ساعت، 24 ساعت، یک و سه هفته پس از آغاز کشش (وارد کردن نیرو) اندازه گیری شد. داده ها با آزمون های آماری گرین هاوس-گیستر (Greenhouse-Geisser) و آنوا (ANOVA) و فریدمن (Friedman) واکاوی گردید.یافته ها: کاهش نیروی زنجیر الاستومری مصنوعی در طی زمان در همه 20 گروه رخ داد(p<0.01) . سریع ترین کاهش نیرو (نزدیک به نصف کل کاهش نیرو) در یک ساعت نخست رخ داد ولی با گذشت زمان سرعت کاهش نیرو کمتر شد. در همه گونه های زنجیر الاستومری مصنوعی مورد بررسی، کاهش نیروی گروه آزمون در طول 200 درصد کشش آغازین از گروه شاهد کمتر بود (0.001 تا p<0.01).نتیجه گیری: از آنجا که طول های متفاوت کشش آغازین بر گونه های زنجیر الاستومری مصنوعی تولید شرکت های گوناگون اثرات متفاوت دارد باید طول کشش آغازین مناسب برای هر گونه زنجیر الاستومری مصنوعی تعیین شود.

بیان مساله: تفاوت های جمعیتی و جنسیتی در پهنای مزیودیستالی دندان ها در بررسی های گوناگونی به اثبات رسیده است. این روش های پیش بینی پهنای مزیودیستالی کانین و پرمولارها از بررسی جمعیت های دیگر به دست آمده است و نتایج به دست آمده از بررسی های انجام شده در ایران نیز همخوانی ندارد.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی دقت برآورد تاناکا و جانستون و جدول پیشنهادی مایرز جهت پیشگویی پهنای کانین و پرمولارهای نروییده در جمعیت جنوب ایران بود. افزون بر این، معادله ها و جدول هایی جهت پیش بینی پهنای کانین و پرمولار هر دو فک بر پایه مجموع پهنای مزیودیستالی دندان های انسیزور فک پایین ارایه گردیده است.مواد و روش: در پژوهش مقطعی حاضر 715 کست دندانی از جمعیت جنوب ایران انتخاب گردید. پهنای مزیودیستال دندان ها توسط کولیس دیجیتال با دقت یک صدم اندازه گیری شده و سرانجام داده های به دست آمده توسط آزمون های آماری همبستگی پیرسون (Pearson Correlation)، تی برای دو گروه مستقل (Independent t-test)، تی زوجی (Paired Samples t- test) با پیش بینی های مایرز، تاناکا و جانستون مقایسه گردید و معادله های نوینی توسط آزمون آماری رگرسیون خطی چند متغیره (Multiple linear Regression) به دست آمده و به کمک نرم افزار LMS chart maker جدول های پیش بینی نوینی ارایه گردید.یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد که برآورد تاناکا-جانستون و جدول پیشنهادی مایرز در مقایسه با پهنای دندان های جمعیت جنوب ایران تفاوت آماری معنادار دارد و پیش بینی های مایرز، تاناکا و جانستون در این جمعیت بیشتر از حد (Overestimate) است. همچنین، پهنای مزیودیستالی دندان های زنان و مردان با یکدیگر تفاوتی معنادار را نشان داد. معادله پیشنهادی بر پایه مجموع پهنای چهار دندان انسیزور فک پایین جهت برآورد کانین و پرمولارهای نروییده فک بالاY=0.529x+9.161 و جهت برآورد کانین و پرمولارهای نروییده فک پایین Y=0.567x+7.827پیشنهاد گردید.نتیجه گیری: معادله های پیشنهادی تاناکا و جانستون در جمعیت جنوب ایران بیشتر از حد است و جدول پیشنهادی مایرز در هیچ یک از صدک ها از دقت کافی در پیش بینی پهنای کانین و پرمولار نروییده برخوردار نیست. با توجه به این امر معادله های رگرسیون و جدول های نوینی به تفکیک جنس و فک بر پایه مجموع پهنای دندان انسیزور فک پایین ارایه گردید.

بیان مساله: نقش عوامل روحی-روانی در بروز برخی از بیماری های پوستی مخاطی به خوبی آشکار شده ولی در مورد بیماری لیکن پلان دهانی هنوز نقش این عوامل به ویژه استرس مورد ارزیابی دقیق قرار نگرفته است.هدف: هدف از این پژوهش بررسی اهمیت استرس در بروز لیکن پلان بود.مواد و روش: در این بررسی مقطعی نمونه ها به روش Case control انتخاب شدند. گروه شاهد 47 فرد سالم بی هیچ آسیب مخاطی و گروه مورد 52 بیمار مبتلا به لیکن پلان دهانی (28 بیمار مبتلا به لیکن پلان اروزیو و 24 بیمار مبتلا به لیکن پلان رتیکولر)، که بیماری آنها با بیوبسی ثابت شده بود و از نظر سنی و جنسی با گروه شاهد یکسان سازی شده بودند را در بر می گرفت. آزمون های General Health Questionnaire (GHQ12) و PSS (Precived stress scale) برای ارزیابی استرس در بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی گروه شاهد استفاده شد. سپس نتایج با آزمون های آماری کروسکال والیس و من ویتنی واکاوی شد و p<0.05معنادار در نظر گرفته شد.یافته ها: بیماران مبتلا به لیکن پلان اروزیو استرس بالاتری از گروه شاهد داشتند (p<0.05 و z=4.123). گروه بیماران مبتلا به لیکن پلان رتیکولر هم استرس بالاتری نسبت به گروه شاهد داشتند (p<0.05 و Z=5.891) اما در مقایسه میان بیماران لیکن پلان اروزیو و لیکن پلان رتیکولر نتایج آماری معنادار نبود. نتیجه گیری: استرس در گروه لیکن پلان اروزیو و لیکن پلان رتریکولر از افراد سالم به گونه معنادار بالاتر بود و میان دو گونه لیکن پلان اروزیو و لیکن پلان رتیکولر تفاوت شدت استرس معنادار نبود. بنابراین، استرس نقشی مهم در بروز لیکن پلان دارد.

بیان مساله: یکی از مشکلات کامپوزیت های پشتی ریزنشت آنهاست. روش قرار دادن کامپوزیت یا روش نوردهی می تواند سبب ایجاد تغییراتی در ریزنشت شود. بررسی ها نتایجی گوناگون را گزارش نموده اند.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی اثر دو روش نور دهی و دو روش قرار دهی بر ریزنشت حفره های کلاس دو ترمیم شده با کامپوزیت پشتی بود.مواد و روش: حفره های کلاس دو استاندارد بر روی 56 دندان مولر ماگزیلای سالم کشیده شده انسانی فراهم شد. سپس، دندان ها به گونه تصادفی به چهار گروه مساوی بخش گردیدند. در گروه 1، روش ترمیم حجمی (Bulk) و روش نور دهی معمولی (Conventional)، در گروه 2، روش ترمیم لایه لایه (Incremental) و نوردهی معمولی، در گروه 3، روش ترمیم حجمی و نوردهی به روش مرحله ای (Soft start)، و در گروه 4، روش ترمیم لایه لایه و روش نور دهی مرحله ای انجام شد. همه حفره ها با کامپوزیت پشتی P60 (3M/ESPE) به همراه سینگل باند (Single bond) ترمیم شدند. پس از انجام تغییرات چرخه ی حرارتی، نمونه ها به مدت 24 ساعت در متیلن بلو 2 درصد شناور شدند و پس از شست و شو و برش دندان ها، میزان ریزنشت توسط استریومیکروسکوپ با بزرگنمایی 40 برابر بررسی گردید. نتایج به وسیله آزمون های آماری مان ویتنی (Mann-Whitney) و کروسکال والیس (Kruskal-Wallis) واکاوی شدند.یافته ها: ریزنشت گروه ترمیم حجمی با لایه لایه و مرحله ای با معمولی تفاوت آماری معنادار نشان داد(p<0.01) . بیشترین و کمترین ریزنشت ها به ترتیب مربوط به گروه های حجمی معمولی و لایه لایه مرحله ای بود. تفاوت آماری معنادار میان گروه ها وجود داشت(p<0.01) . نتیجه گیری: روش ترمیم لایه لایه و نوردهی مرحله ای موجب ریزنشت کمتری می شود.

بیان مساله: واکاوی فضا در درمان ارتودنسی و همینطور سرعت آن یکی از مشکلات می باشد. بررسی های گوناگون در ارتباط با مقایسه دقت و سرعت واکاوی فضا در روش های دستی و دیجیتال ارایه شده است.هدف: مقایسه نرم افزار طراحی شده با روش دستی در میزان دقت واکاوی فضا در کودکان دوره دندانی مختلط بود.مواد و روش: تحقیق با طراحی توصیفی روی 30 کست دندانی از میان کستهای بیماران مراجعه کننده به بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد تهران که بطور تصادفی انتخاب شده بودند انجام گرفت و در روش رایانه ای به کمک نرم افزار واکاوی فضای سایبر (Cyber Space Analysis) با تعیین نمایه های مورد نیاز نرم افزار بر روی نگاره دیجیتال کست های دندانی انجام شد. در گام بعد، میزان دقت این نرم افزار در مقایسه با واکاوی فضا به روش دستی در دوره دندانی مختلط به کمک آزمون آماری تی غیروابسته ارزیابی گردید.یافته ها: میانگین زمان مورد نیاز برای واکاوی فضا به کمک نرم افزار 3.4 و روش دستی 7.81 دقیقه بود. در مقایسه دقت دو روش، اختلاف آماری معنادار میان میانگین نمایه ها در دو روش وجود نداشت (p<0.0001).نتیجه گیری: نتایج واکاوی فضا با استفاده از نرم افزار نوآوری شده، همانند نتایج به دست آمده از واکاوی فضا به روش دستی است. همچنین، واکاوی فضا به روش رایانه ای با سرعت بالاتری نسبت به روش دستی انجام می شود.

پوسیدگی دندانی بیماری عفونی مزمنی است، که با دمینرالیزاسیون (Deminerlization) بافت دندانی و در نهایت ایجاد حفره در دندان خود را نشان می دهد. تشخیص پوسیدگی های دندانی به دلیل پیچیدگی ناشی از عوامل گوناگون موثر در ایجاد بیماری همیشه با چالش همراه بوده است.روش های معاینه های چشمی و چشمی-لمسی برای سال های زیادی رایج ترین راه های تشخیص پوسیدگی بوده اند. گر چه در روش های گوناگون و توسط نویسندگان مختلف تعاریف متعددی از پوسیدگی و تشخیص آن ارایه شده، از طریق بررسی های مروری سیستماتیک نیز، اطلاعات بسیار زیادی از راه های رایج تشخیص پوسیدگی های دندانی و ویژگی های به کار رفته در آنها به دست آمده است. نتیجه این بررسی ها بیانگر لزوم ایجاد یک روش واحد برای تشخیص پوسیدگی هاست.در سال های اخیر برای مقابله با چالش های موجود در تشخیص پوسیدگی های دندانی، روش نوینی با عنوان (ICDAS, International Caries Detection and Assessment System) یا روش بین المللی ثبت و ارزیابی پوسیدگی های دندانی به عنوان یک استاندارد به دنیا معرفی شده است. هدف اصلی این روش بالا بردن کیفیت اطلاعات سلامت دهان و دندان در جهت تصمیم گیری بهتر در مورد تشخیص، پیش آگهی و درمان پوسیدگی در سطح فردی و سلامت جامعه است.این مقاله ضمن مروری بر روش های گوناگون رایج در تشخیص و ارزیابی پوسیدگی به معرفی این روش نوین، شواهد ایجاد، چگونگی طراحی و معیارهای کاربردی آن می پردازد.

سمنتوبلاستوما یک تومور نادر ادونتوژنیک است، که کمتر از یک درصد همه تومورهای ادونتوژنیک را در بر می گیرد، معمولا در مندیبل رخ می دهد و بروز آن در ماگزیلا بسیار نادر است. آسیب به گونه یک توده منفرد با رشد آرام تظاهر می یابد و معمولا سبب درد و تورم در ناحیه می شود. در این گزارش ویژگی های بالینی، پرتونگاری و بافت شناسی این آسیب همراه با گزارش یک مورد نادر در فک بالا که با تاخیر در تشخیص همراه بوده است، ارایه می گردد.

آنژیوفیبروم نازوفارنکس، تومور عروقی خوش خیم نادری است که نازوفارنکس و سینوس پارانازال پسران نوجوان را درگیر می سازد و تظاهر آن در دهان بسیار نادر است. در این گزارش به ارایه آنژیوفیبروم نازوفارنژیال در مخاط باکال مرد 50 ساله پرداخته شد، که به گونه آسیب اگزوفیتیک پولیپویید با ته رنگ قرمز-قهوه ای تیره در طی 8 سال رشد یافته بود. بر پایه یافته های بالینی، تشخیص احتمالی تومورهای مزانشیمال مطرح شد. بیوپسی اکسیژنال به عمل آمد و در بررسی آسیب شناسی، آنژیوفیبروم گزارش شد.

کیست مجرای نازوپالاتین شایع ترین کیست غیرادنتوژنیک رشدی-تکاملی حفره دهان است، که در حدود یک درصد از جمعیت را درگیر می کند. شایع ترین نشانه های موجود همچون تورم در بخش پیشین کام، درناژ و درد است. گاهی این کیست به گونه یک سویه دیده می شود. کیست مجرای نازوپالاتین از طریق برداشت کامل به روش جراحی درمان می شود. عود و تغییرات بدخیمی این آسیب نادر است.در این گزارش مردی 54 ساله اهل تبریز معرفی می شود، که شکایت اصلی وی تورم یک سویه در بخش راست پیشین فک بالا بود. در معاینه بالینی، تورم ناچیز و بی درد در دندان های سانترال، لترال و کانین سمت راست بالا دیده شد. پرتونگاری اکلوزال، رادیولوسنسی تک حفره با حاشیه منظم را نشان داد. تشخیص میکروسکوپی نهایی «کیست مجرای نازوپالاتین»‍ بود.