جغرافیایی سرزمین
سال:1390 | دوره:8 | شماره:32 |تعداد مقالات:18

گردشگری و توسعه روستایی به طور متقابل به یکدیگر وابسته اند. جاذبه های گردشگری (طبیعی و انسانی) توسعه توریسم می تواند آثاری مثبت و منفی بر روستایی داشته باشد. از این رو بررسی ازریابی ظرفیت های گردشگری در توسعه روستایی باید به گونه ای باشد که با محیط سازگار باشد و به افت کیفیت آن نیانجامد، تا عامل اساسی در دستیابی به توسعه پایدار به حساب آید.در این مقاله ارزیابی کیفی ظرفیت های گردشگری در توسعه روستایی را در بخش رودبار قصران به ویژه روستای آهار، از لحاظ بررسی قابلیت ها و پتانسیل های بالفعل و بالقوه گردشگری را در جهت توسعه روستایی، با استفاده از مدل برنامه ریزی و ازریابی مورد بررسی قرار می دهیم.

زراعت چوب همیشه یکی از مقوله های مهم در اقتصاد روستاهای شمال کشور ایران بوده چرا که روستاییان این منطقه با استفاده از زراعت چوب امکان استفاده چندجانبه از زمین را دارا هستند با این حال در بسیاری موارد زراعت چوب به شکل سنتی به انجام می رسد و اغلب بر مبنای آزمون و خطا در بین کشاورزان استوار است. در این بررسی سعی شده روند فعالیت های انجام شده در یک دهه گذشته مورد بررسی قرار گیرد این امر سبب می گردد بتوان روند توسعه کشت صنوبر را با توجه به عوارض زیر بنایی مورد بررسی و تحلیل قرار داد از این رو مطابق هدف تحقیق نقشه گیلان مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به نقشه سیاسی منطقه شهرستانهای رودسر، املش، سیاهکل، لنگرود، لاهیجان و آستانه اشرفیه به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. به این منظور تصاویر ماهواره ای land sat TM و IRS مربوط به سالهای 2000 و 2010 انتخاب شد و با استفاده از باندهای NIR و R شاخص NDVI برروی تصویر اعمال گردید. در مرحله بعد ابتدا مناطق جنگلی از تصویر جدا شده و با توجه به بازتاب صنوبر در تفکیک طیف نظارت شده محدوده صنوبرکاری در سالهای 2000 و 2010 مشخص شد و سپس تصاویر به محیط GIS منتقل شد و طبقه بندی مجدد شده و مناطق صنوبرکاری شده از مناطق دیگر به شکل کدهای 0 و 1 جداشده به گونه ای که مناطق صنوبرکاری شده ارزش 1 و سایر مناطق ارزش 0 گرفت در ادامه با فاصله مناطق صنوبر کاری شده با جاده در محیط SPSS مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان می دهد اگر چه در دهه گذشته در شرق گیلان افزایش کشت صنوبر وجود دارد ولی با توجه به وی‍‍ژگیهای اجتماعی اقتصادی موجود، نقشه راهها و پراکندگی روستاها این افزایش کشت، افزایش تولید چوب را به همراه نخواهد داشت به عبارت دیگر زراعت چوب که باید در مناطق روستایی صورت بگیرد در حال کاهش می باشد.

مواد مخدر پدیده ای که در جامعه بشری همزمان با رشد جامعه مدرن به عنوان یک معضل اجتماعی مطرح شد و امروزه بعد گسترده ای به خود گرفته است. از خصوصیات این پدیده این است که هم در مناطق تولید کننده و هم مصرف کننده آسیب های جدی ای را به نظم اجتماعی وارد می سازد. امروزه گفته می شود که این تجارت بعد از نفت و اسلحه بزرگترین بازار جهانی را از لحاظ ارزش به خود اختصاص داده است. مواد مخدر به عنوان یک تهدید جهانی که مشارکت فعال همه دولتها را برای حل آن می طلبد مطرح می باشد.منطقه جنوب آسیا که از آن به عنوان هلال طلایی کشت مواد مخدر از آن یاد می شود قسمت اعظم تولید مواد مخدر را به خود اختصاص داده است و سابقه ای حداقل چهار دهه را در تولید و عرضه به بازار های جهانی دارد.فقدان حاکمیت کارآمد در دو کشور پاکستان و افغانستان علی رغم خواست دولت های منطقه همچون افغانستان، هند، ایران و دولتهای فرا منطقه ای همچون یالات متحده آمریکا، روسیه و اتحادیه اروپا باعث تداوم و افزایش کشت این مواد در این منطقه علی الخصوص افغانستان شده و حتی پس از پیروزی نیرو های ائتلاف به رهبری آمریکا در جنگ افغانستان نیز شاهد این پدیده هستیم.

ساختار مدیریت شهری در ایران به منظور گذر از نظام متمرکز و حرکت به سمت نظام غیر متمرکز و بیرون رفت از چالشها رخ داده، لاجرم باید ایجاد تحول در نظام برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهری را بعنوان یک راه حل اساسی پذیرا باشد. این امر یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت انکار ناپذیر تلقی می گردد. چرا که در شرایط فعلی این ساختار علیرغم سعی و تلاش فروان در ایجاد ارتباط و تعامل میان سه عامل اصلی شکل گیری شهر «انسان، فضا و محیط» عاجز از پاسخگویی و حل مشکلات رو به تزاید اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی شهرها به ویژه در شهرهای بزرگ کشور بوده و شیوه های کنونی برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهری نه تنها در مواجه با این معضلات، ضعیف و ناکارآمد جلوه می نماید بلکه موجب تشدید اوضاع و بحرانی نمودن آن به خصوص از طریق ایجاد تمرکز و دفع نظام مشارکتی می باشد.این مقاله در پی تحلیل نظام مدیریت شهری در ایران با بهره گیری از قوانین مورد عمل و چشم انداز آتی آن با استناد به رویکرد دولت می باشد و در ادامه باتوجه به سلسله مباحث و موضوعات پیرامون توسعه پایدار شهری، افق آتی مدیریت شهری با رویکرد توسعه پایدار تحلیل و ارزیابی گردیده است و نتایج حاصل از این مقاله تحلیلی و توصیفی نمایانگر این موضوع است که تغییر نظام مدیریت شهری تمرکز گرا به سوی نظام مدیریت غیر شهری متمرکز، لاجرم بایستی بر اساس رویکرد توسعه پایدار شهری باشد.

سیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقالیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه های آبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم. در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیل خیزی، پهنه بندی مناطق بر اساس شدت پتانسیل سیل خیزی در حوضه آبخیز لیلان چای با استفاده از روش شماره منحنی CN پرداخته شد. برای این منظور ابتدا داده ها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منطقه، تصاویر ماهواره ای جمع آوری و GIS گردید. با تلفیق این داده ها و اطلاعات، بر اساس روش SCS، نقشه CN حوضه، میزان نفوذ و مقدار رواناب تهیه شد. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و با تلفیق نقشه های میزان بارندگی منطقه، گروههای هیدرولوژیک خاک، شیب، کاربری زمین و ... نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی سالانه حوضه تهیه گردید.

مدیریت روستایی ایران از گذشته تا به امروز دچار تغییر و تحولات زیادی بوده است و این امر منجر به کسب تجارب متعددی شده است. با این وجود این تغییر و تحولات مشکلات خاص خود را نیز داشته است. به منظور بررسی مشکلات و موانع مدیریت کنونی روستایی ایران، این تحقیق برای تبیین وضعیت کنونی و موانع پیش روی مدیریت روستایی ایران تدوین شد.روش تحقیق کمی و روش شناسی تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی بوده است که از ابزار پرسشنامه جهت جمع آوری اطلاعات بهره برده شده است. حجم نمونه 50 نفر بوده است و پرسشنامه در میان دهیاران توزیع شده است. نرم افزار مورد نظر در این مطالعه SPSS بوده است.نتایج حاکی است که کمبود منابع مالی، عدم هماهنگی شورا، دهیاری و مردم و نبود آموزش کافی از جمله مشکلات مدیریت روستایی است. مهمترین مشکل در مدیریت روستایی کشور عملکرد دولت است، هر چند که به باور دهیاران اختیارات این نهادهای مدیریتی کافی می باشد.

بهره برداری بی رویه از سفره های آب زیرزمینی در سالهای اخیر باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی در دشت های کشور گردیده است. تغذیه مصنوعی آبخوان ها به روش پخش سیلاب در پهنه مخروط افکنه ها و دشت های درشت دانه راهکاری است که در خیلی از مناطق کشور قابل انجام می باشد. در این روش با نفوذ سیلاب به درون آبخوان علاوه بر افزایش حجم مخزن و جلوگیری از روند شدید افت سطح آب زیرزمینی باعث کنترل سیل و حفاظت خاک می گردد. منطقه مورد مطالعه در این تحقیق حوضه آبخیز جارمه به مساحت 314 کیلو متر مربع در شمال شهر اندیمشک می باشد. که با پردازش تصاویر ماهواره ای، بازدیدهای میدانی و انطباق نقشه های کاربری اراضی محدوده آبرفتی به وسعت 4356 هکتار جهت مطالعه مشخص گردید. پس از انتخاب شاخص های تاثیرگذار در مکان یابی این عرصه ها از قبیل شیب، نفوذپذیری، ضخامت آبرفت، قابلیت انتقال، سیل خیزی و هدایت الکتریکی، برای هر کدام از این شاخص ها در محیط GIS نقشه طبقه بندی شده تهیه گردید، و سپس این نقشه ها با روش منطق بولین (Boolean logic) و شاخص هم پوشانی وزنی (weighted overlay index) با هم تلفیق شدند. در نهایت محدوده آبرفتی، به دو طبقه دارای تناسب بالا برای پخش سیلاب با وسعت 2059 هکتار در روش بولین و 2485 هکتار در روش شاخص هم پوشانی وزنی و تناسب متوسط با وسعت 2297 هکتار در روش بولین و 1971 هکتار در روش شاخص هم پوشانی وزنی تفکیک و نقشه نهائی بدست آمد.

احداث شهرهای جدید با هدف ساماندهی ساختار فضایی، کاربری بهینه منابع طبیعی، مهار ابعاد تمرکزگرایی جمعیت در شهرها و آمایش سرزمین در نظام زیستی کشور صورت می گیرد. به منظور تمرکززدایی و جذب سرریزهای جمعیتی شهرهای بزرگ چند میلیونی نظیر تهران و مشهد، جلوگیری از توسعه بی رویه شهرهای بزرگ، ایجاد تعادل رشد اقتصادی، اجتماعی و کنترل حرکات مهاجرتی، ایجاد شهرهای جدید بهترین جایگزین شناخته شده است.شهر جدید هشتگرد که دارای عملکرد صنعتی – خدماتی بوده مانند سایر شهرهای جدید در رسیدن به اهداف کمی مورد انتظار توفیق چندانی نداشته است. در این شهر نه جمعیت که پایه بقیه فعالیت ها و عملکردهاست و نه سایر شاخص ها هیچ یک به ارقام مورد انتظار نرسیده است و حتی با فاصله بسیاری از آنها قرار دارد.

پس از تاسیس انقلاب اسلامی ایران، در فاصله سال های 1390-1357 شاهد برگزاری 8 دوره انتخابات پارلمانی در ایران بودیم. در این دوران احزاب و جناح های سیاسی در انتخابات و تعیین نمایندگان پارلمانی نقش مهم و حساسی را بر عهده داشتند.هدف اصلی این مقاله شناسایی و کشف حوزه های پویا و ایستا بر اساس جناح و نماینده در 8 دوره انتخابات پارلمانی پس از انقلاب اسلامی ایران است. حوزه مورد مطالعه در این تحقیق، استان گیلان، است که در 8 دوره انتخابات پارلمانی سهم زیادی در مشارکت سیاسی و انتخابات ایران داشته است.این مقاله با روش تحلیلی و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS سعی دارد به این پرسش ها پاسخ دهد که آیا در استان گیلان حوزه های پویا و ایستا از نظر جناح و نماینده وجود دارد؟ در صورت وجود حوزه های ایستا، جهت سیاسی حوزه های انتخابیه استان گیلان به کدام جناح است؟نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان می دهد که در طی 8 دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در استان گیلان بعضی از حوزه های انتخابیه استان گیلان پویا و بعضی دیگر ایستا است. و گرایش اکثریت نمایندگان و ساکنین حوزه های انتخاباتی به سمت جناح راست است.