پژوهش های زراعی ایران
سال:1382 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:16

از آنجا که شناخت همبستگی های ژنتیکی و روابط بین صفات جهت برنامه ریزی صحیح در برنامه های به نژادی گیاهان حایز اهمیت می باشد، این مطالعه به منظور بررسی روابط بین صفات زراعی در ژنوتیپ های گلرنگ در دو رژیم رطوبتی دارای تنش و بدون تنش رطوبتی انجام شد. در این مطالعه 15 ژنوتیپ گلرنگ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و بطور جداگانه در دو رژیم رطوبتی مختلف شامل آبیاری بر اساس 50% و 85% تخلیه رطوبت از خاک مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که در هر دو رژیم رطوبتی، صفات تعداد دانه در طبق، ارتفاع بوته و تعداد روز تا رسیدگی بیشترین همبستگی مثبت را با هرکدام از صفات عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح داشتند، ولی ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی بین تعداد طبق در بوته و هرکدام از صفات عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح منفی و معنی دار بود (P<%1). نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در بوته نشان داد که در شرایط رطوبتی بدون تنش به ترتیب تعداد دانه در طبق، وزن 100 دانه، ارتفاع بوته و تعداد طبق در بوته وارد مدل شدند و مجموعا 93% از تغییرات عملکرد دانه در بوته را توجیه نمودند. در شرایط دارای تنش رطوبتی نیز همین صفات بجز ارتفاع بوته به ترتیب وارد مدل شدند و جمعا 94% از تغییرات عملکرد دانه در بوته را موجب گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب مسیر برای ضرایب همبستگی ژنتیکی بین هرکدام از صفات عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح با صفات موجود در مدل رگرسیون نشان داد که در هر دو رژیم رطوبتی، تعداد دانه در طبق بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح داشته است، ولی این اثر مستقیم از طریق اثرات غیرمستقیم منفی آن از طریق تعداد طبق در بوته و سپس از طریق وزن 100 دانه کاهش یافته است. تعداد طبق در بوته نیز در هر دو محیط دارای تنش و بدون تنش دارای اثرات مستقیم مثبت بر عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح بود ولی به دلیل اثر چشمگیر غیرمستقیم و منفی آن از طریق تعداد دانه در طبق، همبستگی منفی با عملکرد دانه در بوته و در واحد سطح نشان داد. بطور کلی نتایج نشان می دهد که در هر دو شرایط بدون تنش و دارای تنش رطوبتی، تعداد دانه در طبق می تواند در برنامه های به نژادی گلرنگ به عنوان یک شاخص انتخاب مناسب جهت بهبود عملکرد دانه مورد استفاده قرار گیرد. در ضمن در شرایط بدون تنش رطوبتی به نظر می رسد ژنوتیپ های پابلند و دیررس تر عملکرد دانه بیشتری تولید نمایند.

اهمیت توزیع مکانی در روشهای نمونه برداری، مدلسازی دینامیک جمعیت و مدیریت درازمدت علفهای هرز اهمیت خاصی را برای روشهای توصیف و آنالیز توزیع مکانی ایجاد کرده است. به همین منظور در سال 1381 در مزرعه دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، علفهای هرز مزرعه ذرت در 171 نقطه در بخشی به مساحت 1 هکتار با استفاده از سیستم شبکه ای 7 متر در 7 متر در سه نوبت به ترتیب قبل از مدیریت پس رویشی، بعد از مدیریت پس رویشی و پیش از برداشت شناسایی و شمارش شدند. به منظور بررسی ساختار مکانی علفهای هرز و پویایی لکه ها از تکنیک ژئواستاتیستیک استفاده شد. در مجموع 15 گونه علف هرز در مزرعه مشاهده شد. تجزیه و تحلیل سمی واریوگرام برای گونه های متداول نشان داد که دامنه تاثیر از 3.5 تا 236.5 متر بسته به گونه علف هرز و مرحله نمونه برداری متغیر است. در حالیکه 51% تا 85% واریانس در تراکم نیز حاصل همبستگی مکانی بود. در طی فصل پارامترهای مدل سمی واریوگرام برای پیچک تغییر اندکی کرد که پایداری نسبی لکه های این علف هرز چندساله را در طی فصل نشان داد. سوروف تیمار شیمیایی دریافت ننمود و با مساعدشدن شرایط در طی فصل حتی اندکی گسترش یافت. برای بقیه علفهای هرز دامنه تاثیر کاهش یافت ولی ساختار مکانی تا حد زیادی ثابت بود، که پایداری نقاط مرکزی پرتراکم لکه را نشان داد. همچنین اثر جهت داری بصورت لکه های ممتد و کشیده در جهت عبور ابزار آلات مزرعه و شیار آبیاری مشاهده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که توزیع مکانی سبب بهبود تصمیم گیریهای مدیریتی و افزایش درک ما از دینامیک جمعیت علفهای هرز خواهد شد.

به منظور مطالعه مکانیسمهای رقابتی علفهای هرز سوروف و تاج خروس با لوبیا آزمایشی در سال زراعی 80-79 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح تراکم تاج خروس (4، 8 و 12 بوته در مترمربع) و سه سطح تراکم سوروف (10، 20 و 30 بوته در مترمربع) با یک تیمار شاهد بدون علف هرز در هر بلوک بودند، که در تراکم ثابت 20 بوته در مترمربع لوبیا به صورت افزایشی اجرا شد. نتایج نشان دادند که تجمع ماده خشک، سرعت رشد، ارتفاع و سطح لوبیا در تداخل با سوروف و تاج خروس کاهش بسیار معنی داری (P<0.01) یافت و در تمام پارامترهای فوق تاج خروس به مراتب اثرات بیشتری را بر لوبیا تحمیل کرد. منحنی مربوط به روند تغییرات شاخصهای رشد تاج خروس نیز به غیر از مراحل ابتدایی رشد بالاتر از لوبیا بود در صورتی که در سوروف به غیر از مراحل انتهایی رشد که مصادف با مرحله رسیدن فیزیولوژیکی لوبیا بود کمتر از آن بود. ارتفاع بیشتر و تجمع برگهای تاج خروس در بالای کانوپی لوبیا، از همان اوایل رشد منجر به برتری رقابتی آن برای دریافت نور نسبت به لوبیا شد، در حالیکه ضعف سوروف در دو پارامتر اخیر در طی مراحل رشد نسبت به لوبیا باعث شد که گونه مذکور در این جنبه از رقابت در بروز اثرات رقابتی خود بر لوبیا نقشی  نداشته باشد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، اندامهای هوایی سوروف نقشی در بروز اثرات رقابتی آن بر لوبیا نداشتند و به نظر می رسد این علف هرز از طریق تخصیص مواد به ریشه، اثرات رقابتی خود را بر لوبیا تحمیل می کند. در حالیکه در تاج خروس ضمن اینکه نقش اندامهای زیرزمینی در رقابت قابل اغماض نیست روند تغییرات شاخصهای رشد آن نیز نقش قابل توجهی را در رقابت خصوصا رقابت برای نور دارد.

بمنظور تجزیه و تحلیل سطح پاسخ سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه ارقام یونجه در شرایط توام شوری و درجه حرارت آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهارتکرار در محیط کنترل شده آزمایشگاهی به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل ارقام متفاوت یونجه (همدانی، قره یونجه و نیک شهری) و درجه حرارت در پنج سطح (5، 10، 15، 20 و 25 درجه سانتی گراد) و غلظت های مختلف محلول شوری نمک طعام در چهارسطح (0.05، 0.1 و 0.2 مولار و آب مقطر به عنوان شاهد) بودند. نتایج حاصل از کاربرد روش تجزیه و تحلیل سطح پاسخ (که روش بسیار مطلوبی برای چنین داده هایی است) نشان داد که ضرایب رگرسیون جز برای معادلات سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه برای هر رقم تغییر نمود و بنابراین سطح پاسخ برای ارقام تفاوت نشان داد. ضرایب بهترین معادلات برازش یافته برای این دو صفت در درجه حرارتهای متفاوت و شوری های ثابت در ارقام نیز تفاوت نشان داد. بطورکلی نتایج نشان داد که با افزایش توام شوری و درجه حرارت سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه در ارقام متفاوت یونجه کاهش یافت. چنین روش مطالعه ای می تواند مبنای انتخاب واریته های سازگار و متحمل به شرایط شوری و همچنین پیش بینی مناسبترین زمان کاشت بر اساس درجه حرارت مطلوب در شرایط متفاوت شوری قرار گیرد.

بررسی جمعیت علف های هرز موجود در تیمارهای لوبیا، چغندرقند، ذرت و آیش بعد از یک دوره تناوب سه ساله موجود در زمین مذکور (آیش – ذرت - جو) در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار طی سال زراعی 1381 مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارهای مورد بررسی چهار تناوب آیش – ذرت – جو - لوبیا، آیش – ذرت – جو - ذرت، آیش- ذرت - جو - چغندرقند و آیش - ذرت - جو - آیش بودند. تراکم و تنوع گونه ای گیاهچه های علف های هرز موجود در کوآدراتهای ثابت نصب شده در کرتها در طول فصل زراعی در چهار نوبت برای هر تیمار تناوب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که حضور گیاه زراعی و نوع آن در تیمارهای زراعی بطور معنی داری با تیمار آیش اختلاف داشت. بررسی تاثیر گیاه زراعی بر جوانه زنی گیاهچه های علف های هرز حاصل از بانک بذر نشان داد، اجرای تناوب آیش – ذرت - جو، با گیاهان زراعی باعث کاهش حضور گیاهچه علف های هرز در طول فصل زراعی می شود.

به منظور بررسی اثرات میزان، زمان و روش مصرف کود روی به عملکرد، اجزای عملکرد و غلظت عنصر روی در دو رقم سیب زمینی آزمایشی به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی جلگه رخ به اجرا درآمد. تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش شامل مصرف خاکی کود سولفات روی در 3 میزان 20، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار و محلول پاشی با محلول 5 در هزار سولفات روی در اوایل فصل رشد در زمان 5 درصد، گل دهی، در هر دو زمان ذکرشده و بدون محلول پاشی بود که بر روی دو رقم آکریا و مارفونا، با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر مراحل نمو سیب زمینی نداشتند. همچنین عملکرد نمو تحت اثر هیچکدام از سطوح کود و رقم قرار نگرفت، اما تعداد غده های تولیدی در دو رقم دارای اختلاف معنی داری بوده و در این میان رقم مارفونا تعداد غده بیشترین نسبت به رقم آگریا تولید کرد. بررسی وضعیت تیمارهای آزمایشی از نظر غلظت عنصر روی و میزان این عنصر در اندامهای هوایی نشان داد که مصرف خاکی روی به تنهایی بر غلظت این عنصر اثر نداشته و افزایش معنی دار میزان روی در اندامهای هوایی گیاهان تنها در تیمارهایی دیده شد که این عنصر را به صورت محلول پاشی دریافت کرده بودند. به نظر می رسد که به منظور بررسی اثرات میزان، زمان و روش مصرف کود روی بر عملکرد، اجزا عملکرد و غلظت عنصر روی در دو رقم سیب زمینی، آزمایشی به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی جلگه رخ به اجرا درآمد. تیمارهای مورد استفاده در این آزمایش شامل مصرف خاکی کود سولفات روی در سه میزان 0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار و محلول پاشی با محلول 5 در هزار سولفات روی در اوایل فصل رشد، در زمان 50 درصد گلدهی، در هر دو زمان ذکر شده و بدون محلول پاشی بود که بر روی دو رقم آگریا مارفونا، با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی اثر معنی داری بر مراحل نمو سیب زمینی نداشتند، همچنین عملکرد غده تحت اثر هیچکدام از سطوح کود و رقم قرار خصوصیات خاک شامل pH بالا و محتوی پایین ماده آلی سبب بروز چنین حالتی شده است.

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر میزان نیتروژن و کلروفیل برگ در گندم رقم فلات آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. سطوح خشکی 0.3، 1-، 3-، 5- و 7- بار بود. میزان آب مورد نیاز در هر تیمار توسط منحنی رطوبتی خاک که با دستگاه صفحات فشاری رسم شده بود، تعیین و با توزین روزانه گلدانها آب مورد نیاز هر گلدان تامین شد. نمونه گیری در مرحله گرده افشانی از برگ پرچم و دو برگ زیر پرچم انجام شد. شاخص کلروفیل، نیتروژن، مقاومت روزنه ای و وزن ویژه برگ (SLW) پرچم و دوبرگ زیر پرچم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی شاخص کلروفیل متر، نیتروژن برگ، SLW و مقاومت روزنه ای افزایش یافت. بین تنش خشکی و شاخص کلروفیل نیز همبستگی مثبتی مشاهده شد. بنابراین می توان گفت که شاخص کلروفیل به عنوان شاخصی از محدودیت عوامل غیرروزنه ای در شرایط تنش می باشد.

به منظور مطالعه روند تولید و تجمع ماده خشک و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به دانه های ارقام گندم تحت تنش رطوبت و در مراحل مختلف نمو، آزمایشی مزرعه ای، در قالب طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (1381-1379) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد به اجرا درآمد. تیمارهای تنش رطوبتی در هفت سطح شامل: D1: آبیاری کامل، D2: قطع آبیاری از یک برگی تا گل انگیزی، و در تیمارهای بعدی قطع آبیاری و جلوگیری از بارندگی به ترتیب،D3: از یک برگی تا گل انگیزی، D4: از گل انگیزی تا ابتدای ساقه رفتن، D5: از ابتدای ساقه رفتن تا ظهور برگ پرچمی، D6: از ظهور برگ پرچمی تا گرده افشانی و D7: از گرده افشانی تا اواخر مرحله دانه بندی (خمیری نرم) در کرتهای اصلی و چهاررقم گندم روشن، قدس، مرودشت و چمران در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد، اثر تنش رطوبتی بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه ، شاخص برداشت، میزان ماده خشک تولیدی در مراحل مختلف نمو، میزان ماده خشک انتقال یافته، بازدهی انتقال مجدد ماده خشک، درصد انتقال مجدد ماده خشک، وزن خشک سنبله (بدون دانه در مرحله گرده افشانی)، تنزل دمای کانوپی (CTD)، طول دوره پرشدن دانه ها و ارتفاع بوته معنی دار بود (P<0.05). اعمال تنش رطوبتی قبل از مرحله گرده افشانی گندم (تیمارهای D5 و D6) موجب کاهش شدید ماده خشک تولیدی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، وزن خشک سنبله، و ارتفاع بوته گردید. با اعمال تنش از مرحله گرده افشانی تا خمیری نرم (تیمار D7) میزان ماده خشک انتقال یافته و بازده انتقال مجدد ماده خشک به ترتیب حدود 261 میلی گرم و 33.9 درصد نسبت به تیمارهای D4، D5 و D7، درصد انتقال مجدد ماده خشک نسبت به تیمار D1 افزایش یافت. اعمال تنش پس از گرده افشانی علاوه بر محدودیت منبع، باعث محدودیت مخزن و کاهش تنزل دمای کانوپی (CTD) شد. رقم روشن بیشترین ارتفاع بوته، طول پدانکل و درصد انتقال مجدد ماده خشک و رقم چمران بالاترین عملکرد دانه، و میزان ماده خشک انتقال یافته را بخود اختصاص داد و از زودرسی نسبی برخوردار بود.

علیرغم قدمت هزاران ساله کشت زعفران در مناطق مختلف ایران به ویژه به عنوان یک محصول بومی در مناطق جنوبی و مرکزی خراسان، پژوهشهای مرتبط با این محصول تنها از حدود 70 سال پیش آغاز شده است. با توجه به گذشت حدود 15 سال از آخرین بررسی پژوهشها در زمینه زعفران و نیز شتاب نسبتا مناسب تحقیقات در جنبه های مختلف آن، این بررسی انجام پذیرفت. گرچه در سالهای آغازین، پژوهشها بسیار محدود و عمدتا مرتبط با مسایل زارعی بود اما این بررسی نشان می دهد که سهم قابل توجهی از پژوهشهای زعفران در سالهای اخیر به مسایل زراعی بود اما این بررسی نشان می دهد که سهم قابل توجهی از پژوهشهای زعفران در سالهای اخیر به مسایل ژنتیکی، کشت بافت، جنبه های فراوری و مسایل اقتصادی زعفران معطوف گشته است. در این بررسی سعی شده است آثار منتشر شده قابل دسترس در زمینه زعفران به زبان فارسی که بالغ بر 14 کتاب، 90 طرح پژوهشی، 62 پایان نامه تحصیلی، 66 مقاله علمی پژوهشی و ترویجی و 134 مقاله ارایه شده در کنفرانس ها است، در قالب چهار موضوع اصلی جنبه های زراعی، فراوری، مصارف و کاربرها و نهایتا جنبه های اقتصادی که سهم هریک از نظر تعداد و درصد به ترتیب برابر با 180(47.8%)، 100(26.6%)، 57(15.4%) و 39(103%) می باشد تقسیم بندی شوند. بررسی توزیع فراوانی آثار منتشرشده به زبان فارسی در زمینه زعفران طی 70 سال گذشته نشان میدهد که نزدیک به 80 درصد این آثار طی 15 سال اخیر منتشر شده اند که نشان دهنده جوان بودن پژوهشها در زمینه زعفران است. برای تعیین سهم جهانی ایران در تحقیقات زعفران، آثار نمایه شده در برخی بانکهای اطلاعاتی مهم بین المللی کشاورزی و پزشکی درسی سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین تلاش شده که با تکیه بر آنچه در گذشته به انجام رسیده است راهبردهای پژوهشی آینده زعفران ترسیم شود.

عناصر سنگین در غلظت های بالا برای تمامی میکروارگانیزم ها سمی می باشد. دفع فاضلاب بر روی اراضی کشاورزی بعنوان یکی از منابع اصلی ورود فلزات سنگین به اراضی کشاورزی مطرح می باشد که اثرات مخرب درازمدتی را بدنبال خواهد داشت. بنابراین مطالعه توانایی تحمل باکتری های خاک به عناصر سنگین اهمیت زیادی دارد. در این آزمایش توانایی تحمل به عنصر روی 25 جدایه ریزوبیوم لگومینوزارم ویسیه جداشده از مناطق آلوده و غیرآلوده به عناصر سنگین به دو روش (محیط کشت جامد و روش رزین) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصله از آزمایش نشان داد که فقط تعدادی از جدایه های خاک های آلوده دارای توانایی تحمل به عنصر روی در غلظتهای بالا بودند و تعدادی از جدایه ها رفتاری مشابه جدایه های خاک های غیرآلوده داشتند. نتایج این آزمایش همچنین نشان داد که روش رزین در مقایسه با روش محیط کشت جامد برای آزمایش سمیت به فلزات سنگین از حساسیت بیشتری برخوردار است. زمانی که تفاوت بین جدایه ها از نظر میزان تحمل به عنصر روی زیاد نباشد روش رزین برای اینگونه مطالعات توصیه میگردد.

بانک بذر تا حدود زیادی بازتاب وضعیت جوامع علفهای هرز و اثرات عملیات مدیریتی در گذشته و حال می باشد. تناوب زراعی، تناوب عملیات زراعی را ایجاب می کند، به همین دلیل به عنوان یکی از عوامل اساسی در تعیین تنوع و تراکم جوامع علفهای هرز مورد توجه قرار می گیرد. در این تحقیق، تنوع، تراکم و توزیع مکانی بذور علفهای هرز در سه سیستم تناوبی گندم - ذرت علوفه ای، آیش - نخود، و آیش - زیره در سال 1381 مورد بررسی قرار گرفت. تناوب آیش - زیره با 131.5 بذر در کیلوگرم خاک و تناوب گندم - ذرت علوفه ای با 15.04 بذر در کیلوگرم خاک به ترتیب بالاترین و پایین ترین میزان بذر علفهای هرز را داشتند. شاخص تنوع شانون در تناوب های مختلف، متفاوت بود، بنابراین می توان عنوان کرد که دست ورزیهای انجام شده توسط بشر در اکوسیستم های زارعی بر پتانسیل حضور گونه های مختلف تاثیر بسزایی دارد. از سوی دیگر گونه های مختلف بذور علفهای هرز در نواحی مختلف توزیع لکه ای نشان دادند. نتایج موید این است که بکارگیری خصوصیات اکولوژیک و بیولوژیک علفهای هرز بر روی درجه تنوع، تراکم، و توزیع گونه های علف هرز در سطح مزرعه نقش اساسی دارد. علاوه بر این، با مدیریت اصولی و دقیق در زمینه کنترل علفهای هرز می توان با مصرف علف کش کمتر و یا بدون مصرف آن، به نتایج مطمین تر و باامنیت بیشتر دسترسی پیدا کرد.

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت و افزایش تراکم ذرت دانه ای بر قابلیت رقابت ذرت و علف هرز تاج خروس آزمایشی در سال زراعی 1380 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد به صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه شامل دو تاریخ کاشت (31 اردیبهشت و 16 خرداد) به عنوان فاکتور اصلی و کشت خالص ذرت در دو تراکم (7.1 و 9.5 بوته در مترمربع) و کشت خالص و مخلوط تاج خروس با تراکم 9.5 بوته در مترمربع در دو تراکم ذرت بعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصله نشان داد که تاج خروس در تاریخ کاشت دوم بدلیل بهبود شرایط محیطی نسبت به تاریخ کاشت اول بیوماس بیشتری تولید کرد. ذرت در تاریخ کاشت دوم بدلیل کوتاه شدن طول دوره رشد و نیز همزمان شدن مرحله گرده افشانی و پرشدن دانه با شرایط نامساعد محیطی، بیوماس و عملکرد دانه کمتری نسبت به تاریخ کاشت اول تولید کرد. از طرفی بهبود توان رقابت تاج خروس در تاریخ کاشت دوم نیز سبب کاهش بیشتر عملکرد ذرت در تیمارهای تداخل گردید. افزایش تراکم ذرت سبب تولید کانوپی متراکم تر شد و مانع رسیدن تشعشع به علف هرز در زیر کانوپی گردید و بیوماس علف هرز تاج خروس را بیشتر کاهش داد.

به منظور ارزیابی اثرات تداخلی لوبیا و تاج خروس آزمایشی در استان لرستان طی سال زراعی 1382 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. آزمایش شامل دو فاکتور تراکم کاشت لوبیا در سه سطح (20، 30 و 40 بوته در مترمربع) و تراکم تاج خروس در پنج سطح (0، 2، 4، 6 و 12 بوته در مترمربع) بود. تولید بیوماس لوبیا نسبت به افزایش تداخل تاج خروس پاسخ مجانب داری نشان داد. حداکثر وزن خشک تک بوته تاج خروس و لوبیا در شرایط تداخلی به ترتیب برابر با 27.9 گرم و 13.4 گرم برآورد شد، که بیانگر بیش از دو برابر بودن پتانسیل تولید تک بوته تاج خروس در مقایسه با لوبیاست. برمبنای معادلات لجستیک برازش داده شده، تداخل تاج خروس موجب کاهش 35 درصدی حداکثر وزن خشک تک بوته لوبیا شد. متوسط ارتفاع نهایی تاج خروس (77 سانتی متر) بیش از دو برابر ارتفاعی نهایی لوبیا بود. مقارن با اوج گیری ارتفاع تاج خروس و غلبه آن بر لوبیا (تقریبا از روز پنجاهم پس از کاشت) واگرایی بین ارتفاع لوبیا در حضور و غیاب تداخل تاج خروس نیز آغاز شد. تقریبا 25 درصد بیوماس تاج خروس در ارتفاعی بالاتر از لوبیا توزیع یافته بود. سطوح آستانه خسارت اقتصادی رقابت تاج خروس تحت تاثیر تراکم کاشت لوبیا قرار گرفت. با افزایش تراکم کاشت لوبیا از 20 بوته مترمربع به 30 و 40 بوته در مترمربع، آستانه خسارت اقتصادی از 0.5 بوته در مترمربع به 1 و 2.7 بوته در مترمربع افزایش یافت. چنین افزایشی تراکم کاشتی، سبب کاهش تولید دانه تاج خروس به میزان 23 و 39 درصد شد. تراکم کاشت عاملی مهمی در توانایی رقابت لوبیا در برابر علف های هرز محسوب شده و در تعیین سطح آستانه خسارت اقنصادی تاثیر بسزایی دارد.

این بررسی به منظور مطالعه نقش میزان نسبی آب (RWC) و کاهش دمای کانوپی (CTD) در تحمل تنش رطوبتی در مراحل مختلف نمو ژنوتیپ های تریتیکاله هگزاپلویید در قالب طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (82-1380) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد اجرا شد. فاکتور اصلی محدودیت رطوبتی در مراحل مختف نمو، شامل: L1- شرایط بهینه رطوبتی، L4, L3, L2 قطع آبیاری و استفاده از باران گیر به ترتیب در مراحل یک برگی تا برجستگی دوگانه، برجستگی دوگانه تا ظهور بساک و پس از مرحله ظهور بساک، L5 و L6 فقط یک آبیاری در مرحله ظهور بساک و یا شیری دانه (بدون استفاده از باران گیر) و فاکتور فرعی نیز پنج ژنوتیپ تریتیکاله هگزاپلوئید Juanillo 92) و چهار لاین امیدبخش) بود. نتایج نشان داد که مقادیر RWC و CTD با پیشرفت مراحل فنولوژیکی ژنوتیپهای تریتیکاله در شرایط بهینه رطوبتی کاهش پیدا کرد اما این مقادیر در سایر تیمارهای تنش رطوبتی روند ثابتی نداشت. تنش رطوبتی در مرحله رویشی (L2) فقط در مرحله ظهور برگ پرچمی باعث کاهش RWC و CTD شد، و در مراحل ظهور بساک و پرشدن دانه کاهش RWC و CTD را جبران کرد و تفاوت معنی داری با شرایط بهینه (L1) نشان نداد. کمترین مقدار CTD و RWC در بین کلیه سطوح محدودیت رطوبتی در مرحله ظهور برگ پرچمی و ظهور بساک به L3 (تنش از مرحله برجستگی دوگانه تا ظهور بساک) تعلق داشت. آبیاری پس از تنش رطوبتی در تیمار L3 در مرحله ظهور بساک نتوانست، مقادیر RWC و CTD را در مرحله پرشدن دانه تا سطح شرایط بهینه ارتقا دهد اما این مقادیر در مرحله پرشدن دانه بیش از L4 (تنش رطوبتی پس از ظهور بساک) بود. همبستگی بسیار معنی داری بین مقادیر CTD و RWC با عملکرد دانه در تمام مراحل نمو بدست آمد گرچه همبستگی (r=0.55) RWC و (r=0.85) CTD با عملکرد دانه در مرحله پرشدن دانه بیشتر بود ولی با توجه به همبستگی بسیار نزدیک تر CTD با عملکرد دانه گرچه دو صفت RWC و CTD می توانند به عنوان معیار انتخاب در شرایط تنش رطوبتی مورد استفاده قرار گیرد اما CTD معیار مطمین تری است. نتایج این بررسی نشان داد که بین ژنوتیپهای مخمتلف تریتیکاله از نظر میزان CTD و RWC در مراحل مختلف نمو، تفاوت وجود داشت، ژنوتیپهایی که عملکرد بالاتری در شرایط تنش رطوبتی تولید کرده بودند، از نظر میزان CTD و RWC نیز در طی مراحل مختلف نمو در وضعیت مطلوبی قرار داشتند.

به منظور بررسی اثر آبیاری محدود بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم کلزای بهاره (Brassica napus) در شرایط آب و هوایی تبریز آزمایشی در سال 1380 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی تبریز به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. چهار تیمار آبیاری شامل 1- آبیاری کامل 2- آبیاری در هنگام کاشت و ساقه رفتن 3- آبیاری در هنگام کاشت و گلدهی و 4- آبیاری در هنگام کاشت و پرشدن دانه در کرت های الی و سه رقم کلزای بهاره شامل رقم زودرس Hyola 401، متوسط رس Option 501 و دیررس PF7045.91 در کرت های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری کامل و رقم دیررس PF7045.91 به میزان 2150 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در همین تیمار آبیاری، عملکرد دانه رقم متوسط رس Option 501 با 7 درصد کاهش تفاوت چشمگیری با رقم PF7045.91 نداشت ولی تفاوت عملکرد دانه رقم زودرس Hyola 401 با رقم PF7045.91 معنی دار و در حدود 25 درصد کمتر از آن بود. در تیمارهای آبیاری محدود زمان آبیاری بسیار مهم بود. در هر سه رقم کمترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری در مرحله ساقه رفتن بدست آمد. میانگین عملکرد دانه در تیمار اخیر حدود 780 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به آبیاری کامل حدود 60 درصد کاهش داشت. اثرات تنش خشکی در این شرایط روی رقم دیررس به مراتب بیشتر از دو رقم دیگر بود. عملکرد ارقام با تامین نیاز آبی گیاه به صورت آبیاری محدود در زمان گلدهی در مقایسه با آبیاری کامل حداقل کاهش را نشان داد و حدود 27 درصد کمتر از آبیاری کامل بود. در تیمار آبیاری در مرحله دانه بندی اثرات تنش خشکی روی عملکرد دانه به صورت چشمگیری بیشتر از آبیاری تکمیلی در زمان گلدهی ولی کمتر از تیمار آبیاری در مرحله ساقه رفتن گیاه بود. متوسط کاهش عملکرد دانه این تیمار نسبت به آبیاری کامل حدود 40 درصد بود. بر اساس نتایج آزمایش بهترین زمان آبیاری تکمیلی کلزا در شرایط آب و هوایی تبریز، در هنگام گلدهی و درترکیب با آبیاری در زمان کاشت می باشد.