مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1396 | دوره:14 | شماره:4 (پیاپی 56) |تعداد مقالات:10

سیستم ثبت کامپیوتری دستورات پزشک Computerized Physician Order Entry ((CPOE، یکی از نرم افزارهای فن آوری اطلاعات می باشد که از طریق بهبود ارتباطات، دسترسی سریع به اطلاعات و پشتیبانی از تصمیم گیری، موجب بهبود مراقبت از بیمار می گردد. از این رو، برخی موسسات پزشکی، پیاده سازی CPOE را جهت ارتقای ایمنی و افزایش کیفیت مراقبت های بهداشتی توصیه نموده اند، اما شواهد دال بر این است که CPOE علاوه بر اثرات مثبت، می تواند تاثیر منفی در ایمنی بیمار نیز داشته باشد. …

مقدمه: پس از به کارگیری روش های درمان سرطان پستان، احتمال عود مجدد بیماری وجود دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، به کارگیری تکنیک های داده کاوی به منظور ارایه مدل های پیش بینی عود مجدد سرطان پستان بود.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، از 18 ویژگی مربوط به 809 بیمار مبتلا به سرطان پستان استفاده شد. برای ایجاد مدل پیش بینی عود مجدد سرطان پستان در مرحله پیش پردازش مجموعه داده، از الگوریتم های بیشینه سازی امید ریاضی EM (Expectation Maximization) و درخت تصمیم دسته بندی و رگرسیون C and R (Classification and Regression) استفاده گردید.سپس در مرحله یادگیری مدل، پنج الگوریتم داده کاوی شامل شبکه های عصبی، درخت تصمیم C and R، درخت تصمیم 5C، شبکه Bayes و ماشین بردار پشتیبان SVM (Support Vector Machine) به کار گرفته شد. در نهایت، جهت ارزیابی کارایی تکنیک های مورد استفاده، الگوریتم درخت تصمیم 48 J با K-Fold برابر 10 و روش های آنالیز داده ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: دقت الگوریتم های EM و C and R در مرحله پیش پردازش داده ها به ترتیب 0.641 و 0.420 بود. دقت پنج الگوریتم به کار رفته در مرحله یادگیری مدل نیز به ترتیب 0.858، 0.865، 0.870، 0.883 و 0.998 به دست آمد. نتیجه گیری: مدلی که در مرحله پیش پردازش از الگوریتم EM و در مرحله یادگیری از الگوریتم SVM بهره می گیرد، کارایی بالاتری نسبت به سایر مدل های ایجاد شده دارد.

مقدمه: طی چندین سال گذشته، برون سپاری با هدف ارتقای کیفیت خدمات و کنترل هزینه ها در حوزه سلامت مورد توجه قرار گرفته است، به گونه ای که برخی از بیمارستان ها به برون سپاری بخش های مختلف از جمله بخش مدیریت اطلاعات سلامت خود پرداخته اند. از آن جا که این بخش منبع اطلاعات محرمانه بهداشتی افراد است و تلفیق آن با بخش خصوصی قابل تامل می باشد، مطالعه حاضر با هدف تعیین مولفه های حقوقی قراردادهای برون سپاری بخش های مدیریت اطلاعات سلامت بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- مقطعی، متن قراردادهای برون سپاری خدمات بخش مدیریت اطلاعات سلامت با استفاده از چک لیست در چهار محور «مفاد قرارداد، قراردادهای واگذاری، محرمانگی اطلاعات بیماران و وضعیت ملزومات و ابزار» در پنج بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان که به برون سپاری بخش مدیریت اطلاعات سلامت خود پرداخته بودند، بررسی شد. محورهای مذکور با هماهنگی امور حقوقی دانشگاه بر اساس مطالعه قراردادهای واگذاری بخش مدیریت اطلاعات سلامت مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از شاخص های مرکزی در حد فراوانی توصیف گردید. یافته ها: بیشترین فراوانی رعایت مولفه های حقوقی در نسخ قراردادهای بیمارستان های برون سپاری شده، به مولفه محرمانگی اطلاعات بیماران با فراوانی 47.1 درصد و کمترین فراوانی نیز به مولفه ابزار و ملزومات اختصاص داشت که هیچ یک از ابعاد این مولفه رعایت نشده بود. علاوه بر این، از بین پنج بیمارستان مورد بررسی، بیشترین فراوانی به یک بیمارستان آن هم با 35.5 درصد مربوط بود که نشان دهنده عدم توجه بیمارستان ها و پیمانکاران به ابعاد حقوقی برون سپاری می باشد.نتیجه گیری: مولفه های حقوقی مندرج در قراردادهای برون سپاری خدمات بخش مدیریت اطلاعات سلامت در بیمارستان های مورد مطالعه، به توجه قابل ملاحظه ای نیاز دارد. نتایج به دست آمده می تواند توسط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با هدف حفظ محرمانگی و حریم خصوصی بیماران به هنگام برون سپاری اطلاعات سلامت، مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: تئوری محدودیت ها، نوعی تکنیک مدیریتی جهت افزایش کارایی یک سیستم می باشد. هدف از انجام مطالعه حاضر، استفاده از الگوی مطرح شده در این تئوری جهت بهبود سیستم نوبت دهی مراکز درمانی بود تا از این طریق، کارایی سیستم در استفاده از ظرفیت موجود افزایش یابد و میانگین زمان انتظار بیماران طی مراجعه برای دریافت درمان کاهش پیدا کند. روش بررسی: اﻳﻦﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع توصیفی- تحلیلی بود ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺑﺮ روی 130 ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ یک کلینیک تخصصی شیمی درمانی در شهر همدان اﻧﺠﺎم ﮔﺮفت. اطلاعات از طریق مشاهده و با استفاده از پرسش نامه جمع آوری گردید. مدل شبیه سازی با استفاده از نرم افزار SIMUL8 طراحی شد و سپس تاثیر سناریوهای مختلف بر متوسط زمان حضور بیمار و تعداد خروجی سیستم مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: سناریوی سوم که بر پایه مفاهیم مطرح شده در تئوری محدودیت ها ایجاد شد، در مقایسه با سناریوی «کارایی بالا از محدودیت»، تنها با حدود 4 درصد کاهش در میانگین روزانه تعداد خروجی بیمار، میانگین زمان انتظار را 41 درصد کاهش داد. از سوی دیگر، در سناریوی سوم در مقایسه با سناریوی «میانگین زمان انتظار پایین»، حدود 12 درصد افزایش در میانگین زمان انتظار بیمار مشاهده شد و به دنبال آن، میانگین روزانه خروجی بیماران 30 درصد افزایش یافت. نتیجه گیری: استفاده از تئوری محدودیت ها در مرکز درمانی مورد مطالعه، می تواند به صورت قابل ملاحظه ای در مدیریت گلوگاه ها موثر باشد و سبب کاهش زمان انتظار بیماران و بهبود عملکرد سازمان شود.

مقدمه: سیستم ذخیره و بازیابی تصاویر دیجیتالی پزشکی PACS (Picture Archiving and Communication System)، با پردازش، آرشیو و انتقال تصاویر پزشکی، انقلابی در حوزه تصویربرداری پزشکی ایجاد کرد. در پژوهش حاضر پس از تعیین ویژگی های مربوط به بهره گیری از PACS، وضعیت به کارگیری این سیستم در بیمارستان های آموزشی شهر تهران بررسی گردید. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، ویژگی های یک سیستم جامع PACS مشخص و بر اساس آن چک لیستی تنظیم شد. روایی محتوایی چک لیست مورد نظر توسط 5 نفر از متخصصان و پایایی بین مشاهده کنندگان نیز از طریق ضریب (0.74) Kappa مورد تایید قرار گرفت.جامعه پژوهش شامل 27 بیمارستان آموزشی دارای PACS در شهر تهران در سال1395 بود که به روش سرشماری بررسی شدند. یافته ها: از مجموع 27 بیمارستان منتخب، 15 بیمارستان شرایط مورد نظر برای ورود به مطالعه را داشتند. بر اساس یافته های به دست آمده، شباهت ها و تفاوت هایی در وضعیت به کارگیری PACS در مراکز مورد بررسی در رابطه با ویژگی هایی از جمله سرعت انتقال داده در دیسک های حافظه استفاده شده برای بایگانی کوتاه مدت، یکپارچگی با سیستم اطلاعات رادیولوژی RIS (Radiology Information System)، نوع ارتباط با سایر سیستم ها، نوع شبکه، نحوه ارسال تصاویر، پشتیبانی از رادیولوژی از راه دور، استفاده از استاندارد 7 HL، قابلیت بهینه سازی تصاویر و دیگر ویژگی های بررسی شده وجود داشت. نتیجه گیری: بهره مندی کامل از مزایای فن آوری PACS، مستلزم طراحی و یا انتخاب سیستم هایی است که بیشترین کارایی را متناسب با شرایط و نیاز استفاده کنندگان داشته باشند. بنابراین، انجام مطالعاتی در زمینه بررسی ویژگی های PACS هایی که در مراکز تشخیصی- درمانی به کار گرفته شده اند، می تواند زمینه ساز طراحی و یا انتخاب سیستم های با کیفیت بالا توسط تولید کنندگان و مدیران باشد.

مقدمه: با توجه به تغییرات بی وقفه و روند رو به رشد حوزه فن آوری اطلاعات و ضرورت آن، اغلب سازمان ها میل به برون سپاری این بخش از فعالیت های سازمانی خود دارند. در پژوهش حاضر با توجه به حساسیت بالای نظام سلامت، علاوه بر شناسایی خطرات و عواملی که به پدیدار شدن خطر می انجامد، مهم ترین مخاطرات برون سپاری فن آوری اطلاعات سلامت نیز اولویت بندی گردید. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود که در سال 1396 انجام شد. جامعه آماری متشکل از کارشناسان حوزه فن آوری اطلاعات دارای حداقل 2 سال تجربه کاری با دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود. مراحل انجام پژوهش در سه مرحله کلی صورت گرفت. ابتدا با مروری بر مطالعات پیشین، خطرات موثر بر برون سپاری خدمات فن آوری اطلاعات سلامت استخراج گردید و سپس به منظور تعیین و انتخاب مولفه های مناسب، از تکنیک Delphi استفاده شد. در نهایت، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی FAHP (Fuzzy Analytical Hierarchy Process)، مولفه های خطر مورد ارزیابی و اولویت بندی قرار گرفت.یافته ها: پس از شناسایی مولفه ها، فهرستی شامل 26 مخاطره اصلی در شش گروه ایجاد گردید که اولویت بندی مخاطرات اصلی به همراه وزن هر یک از آن ها به ترتیب شامل خطرات تامین کننده (0.255)، خطرات قرارداد (0.235)، خطرات فن آوری (0.146)، خطرات مالی (0.144)، خطرات امنیت (0.090) و خطرات برون سپار (0.013) بود. نتیجه گیری: مدیران و مسوولان فن آوری اطلاعات با استفاده از تکنیک FAHP، قادر خواهند بود که مخاطرات اصلی این حوزه را شناسایی و به برنامه ریزی جهت تقویت و اصلاح ضعف ها در این بخش بپردازند.

مقدمه: استناد، از جمله اصول اساسی تالیفات پژوهشی به شمار می رود. از این رو، محققان و سازمان های متبوع آن ها همواره می کوشند تا به وسیله تمهیداتی، میزان جذب استناد آثار خود و از رهاورد آن نرخ استنادی خود را افزایش دهند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت شاخص های علم سنجی مقالات محققان دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک کشور انجام شد. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی بود که با رویکرد علم سنجی صورت گرفت و در آن از روش سرشماری استفاده گردید. جامعه مورد بررسی شامل مجموعه مقالات استناد کننده به مقالات محققان دانشگاه های علوم پزشکی تیپ یک ایران در پایگاه Web of Science طی سال های 2010 تا 2014 بود. داده ها با استفاده از فراوانی، درصد و میانگین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: طی بازه زمانی سال های 2010 تا 2014، با گذشت زمان، میانگین سرعت استناد به مقالات افزایش یافت و با افزایش تعداد مقالات، میزان استناد به مقالات نیز رشد چشمگیری را نشان داد. هرچند میانگین استناد به ازای هر مقاله پایین بود، اما میزان خوداستنادی در حد قابل قبول بین 1 تا 3 درصد گزارش گردید. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر می تواند در جهت کاهش موانع عدم رویت پذیری و استناد که مهم ترین عوامل رشد شاخص های علم سنجی مقالات محققان تراز اول علوم پزشکی کشور است، مفید باشد.

مقدمه: حجم اطلاعات و وقت ناکافی متخصصان سلامت، حضور یک کتابدار بالینی آشنا به وظایف حرفه ای را در تیم درمان ضروری می نماید. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین میزان آشنایی دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی و کتابداران با وظایف کتابدار بالینی بود. روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی- توصیفی انجام شد. جامعه آماری که متشکل از دانشجویان مقطع کارشناسی رشته کتابداری و کتابداران شاغل در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود، به روش سرشماری انتخاب شد. داده ها به وسیله پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری گردید و سپس با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: دانشجویان و کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان آشنایی به نسبت خوبی با وظایف کتابدار بالینی داشتند. ارتباط معنی داری بین نمره آشنایی کتابداران در سه محور مورد بررسی (اهداف، وظایف و کارکردها) با رشته تحصیلی و میزان سابقه کاری مشاهده نشد. همچنین، فقط در مولفه جستجو و پژوهش تفاوت معنی داری بین نمره آشنایی دانشجویان و کتابداران وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به آشنایی نسبی نظری دانشجویان و کتابداران با مهارت های شغلی یک کتابدار بالینی، امکان اجرای عملی این مهارت ها در محیط بالینی توسط دانشجویان این رشته وجود دارد.