مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1396 | دوره:14 | شماره:2 (پیاپی 54) |تعداد مقالات:9

مقاله ای با عنوان «شناسایی گلوگاه ها و موارد بروز کسورات درامدهای اختصاصی مراکز بهداشتی- درمانی استان آذربایجان شرقی» در مجله مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 13، شماره 2، سال 1395 (شماره پیاپی 48) منتشر شده بود (1). نقد مطالعات پژوهشی، فرایندی اساسی در توسعه دانش می باشد (2). ...

مقدمه: مهم ترین معیار در زمینه ارزیابی اثربخشی سیستم های اطلاعاتی، رضایتمندی کاربران است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل مرتبط با رضایتمندی کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی به صورت مدل ساختاری انجام پذیرفت. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بود و جامعه آماری آن را کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز تشکیل داد. به منظور انجام مطالعه، پرسش نامه ای بر اساس بررسی متون ایجاد شد و روایی آن از طریق نظرسنجی از خبرگان انفورماتیک پزشکی و مدیریت اطلاعات سلامت مورد ارزیابی و تایید نهایی قرار گرفت. سپس در بین 384 نفر از کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شده بودند، توزیع گردید. در نهایت، با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مدل معادلات ساختاری به دست آمده در 8 بعد کیفیت اطلاعات با ضریب غیر استاندارد 1، کیفیت سیستم با نسبت بحرانی 3.891، کیفیت خدمات با نسبت بحرانی 5.039، ساختار سازمانی و مدیریتی با نسبت بحرانی 4.648، مفید بودن سیستم با نسبت بحرانی 3.683، به کارگیری سیستم با نسبت بحرانی 4.963، ویژگی های کاربر با نسبت بحرانی 5.043 و اضطراب کامپیوتری با نسبت بحرانی 4.963 تایید شدند. تحلیل مدل معادلات ساختاری تاثیر 8 بعد مرتبط با رضایتمندی را با سطح معنی داری 0.001>P مورد تایید قرار داد.نتیجه گیری: مدل یکپارچه حاصل از پژوهش حاضر می تواند به عنوان ابزار موثری در طراحی و توسعه سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر کاربر به کار گرفته شود و بدین ترتیب به نظر می رسد در کاربران رضایتمندی بیشتری ایجاد می گردد و از به هدر رفتن سرمایه گذاری مالی و انسانی جلوگیری می شود.

مقدمه: روش کارت امتیازی متوازن BSC (Balance scorecard)، نوعی تکنیک اندازه گیری عملکرد برای دستیابی به دیدگاه جامعی از عملکرد سازمان است. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد بیمارستان نور و حضرت علی اصغر (ع) با استفاده از تلفیق روش BSC و تکنیک اندازه گیری جذابیت به وسیله ارزیابی های رسته ای (MACBETH (Measuring Attractiveness by a Categorical Based Evaluation Technique بود. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بود که در بیمارستان نور و حضرت علی اصغر (ع) اصفهان در سال 1394 انجام شد. جامعه آماری مطالعه را مترون ها، سوپروایزرهای آموزشی و سرپرستاران بیمارستان مذکور تشکیل دادند که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه مقایسات زوجی با روایی قابل قبول بود. بر اساس روش MACBETH، هر تصمیم گیرنده تفاوت جذابیت شاخص های هر منظر BSC را مشخص نمود و نظرات با استفاده از روش میانگین حسابی ادغام گردید. وزن شاخص ها در نرم افزار M-MACBETH و وزن هر منظر BSC در نرم افزار Excel مورد محاسبه قرار گرفت. یافته ها: از بین منظرهای BSC، منظر مشتری و در بین شاخص ها، شاخص های میزان رضایت کارکنان و رضایت مشتریان به ترتیب بیشترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داد. نتیجه گیری: پژوهش حاضر با تلفیق روش های BSC و MACBETH، نقص BSC را در تعیین اولویت مناظر برطرف می کند. توجه به اولویت منظرهای BSC، به مدیران بیمارستان ها در ارزیابی عملکرد کمک می نماید تا با تمرکز بر منظرهای دارای اولویت بیشتر، برنامه هایی جهت ارتقای رضایت کارکنان و مشتریان طراحی و پیاده سازی کنند.

مقدمه: ظهور فن آوری های وب 2، کتابخانه ها و خدمات آن ها را تحت تاثیر قرار داده است. کتابخانه ها نیز به منظور ارتقای کیفیت خدمات خود، نیازمند استفاده از این فن آوری ها هستند. مطالعه حاضر با هدف تعیین چالش های کاربرد وب 2 در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان صورت گرفت.روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی بود و به روش مقطعی در سال 1394 انجام گردید. جامعه آماری مطالعه را 60 نفر از کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکیل داد. داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری گردید که روایی صوری آن با نظر متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach’s alpha (0.88) مورد تایید قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون t و همبستگی Pearson) تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: از بین عوامل موثر بر کاربرد فن آوری های وب 2، بالاترین میانگین (3.9) به «عوامل مربوط به کاربران» اختصاص داشت و پس از آن «عوامل مربوط به کتابداران» و «عوامل زیرساختی و فرهنگی» با میانگین 3.5 قرار داشت. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از آشنایی کم کتابداران با فن آوری های وب 2 و استفاده از آن در کتابخانه ها می باشد که این نتایج برای کتابداران و کتابخانه ها قابل استفاده است.

مقدمه: با توجه به قابلیت های سنجه های جایگزین و سرعت آن ها در ارزیابی برون دادهای علمی و همچنین، اهمیت رسانه های اجتماعی در برقراری ارتباطات علمی و اشاعه یافته های پژوهشی، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین بهره مندی پژوهشگران حوزه انفورماتیک پزشکی از رسانه های اجتماعی و شناسایی مقالات برتر بر اساس نمره آلتمتریک و تعیین رابطه میان وجود مقاله های پژوهشگران در رسانه های اجتماعی و عملکرد استنادی آن ها بود.روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی، با رویکرد علم سنجی و با استفاده از روش آلتمتریکس انجام گرفت. جامعه پژوهش را مقالات حوزه انفورماتیک پزشکی در سال 2014 که دارای شناساگر دیجیتالی اشیا منتشر شده در چهار نشریه هسته بودند، تشکیل داد. هر مقاله با Altmetric.com مطابقت داده شد و از آزمون همبستگی Spearman جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید.یافته ها: Mendeley، Twitter، Facebook، CiteULike، Blog،  Google Plus و News outlet  از جمله رسانه های اجتماعی بودند که بیشتر توسط پژوهشگران جهت به اشتراک گذاری برون دادهای علمی مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها حاکی از وجود رابطه معنی دار مثبتی بین بیشتر شاخص های آلتمتریکس و تعداد استنادات دریافتی در Web of Science بود.نتیجه گیری: رسانه های اجتماعی می توانند تاثیر مثبتی بر میزان استناد به مقالات علمی داشته باشند. بنابراین، محققان حوزه انفورماتیک پزشکی در جهت جستجوی بهتر اطلاعات و همچنین، افزایش استناد به فعالیت های علمی خود، می توانند از رسانه های اجتماعی استفاده نمایند. بدین منظور، آثار خود را در رسانه های اجتماعی مختلفی به اشتراک می گذارند.

مقدمه: از آن جایی که پزشکی علم مبتنی بر شواهد است، نه تنها کادر درمانی بلکه عموم افراد زمانی که با بیماری روبه رو می شوند، به جستجو در اینترنت می پردازند تا بتوانند اطلاعاتی راجع به آن بیماری به دست بیاورند و درصدد درمان آن به روش های سنتی یا رایج هستند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و رتبه بندی وب سایت های حوزه طب ایرانی- اسلامی با استفاده از مقیاس WebMedQual انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع پیمایشی- توصیفی و نتایج آن از نوع کاربردی بود. برای جمع آوری داده ها، از سیاهه وارسی مبتنی بر مقیاس استاندارد WebMedQual استفاده شد. جامعه اولیه مطالعه را 97 وب سایت حوزه طب ایرانی- اسلامی تشکیل داد که پس از خروج تعدادی از آن ها به دلیل نرسیدن به حد نصاب امتیاز، 74 وب سایت مورد ارزیابی قرار گرفت. حداکثر امتیاز برای وب سایت ها، 83 و حداقل امتیاز، صفر بود. سوالات سیاهه وارسی تا انتهای بخش محرمانگی 83 عدد بود که با اضافه شدن 6 سوال بخش تجارت الکترونیک (شاخص تکمیلی)، 89 عدد شد. امتیاز قابل قبول برای وب سایت ها نیز 41.5 در نظر گرفته شد و نتایج به صورت میانگین امتیاز و نمره مطلوب ارایه گردید. یافته ها: وب سایت ها از نظر شاخص های محتوای اطلاعات و اعتبار مطالب در حد متوسطی قرار داشتند. از نظر طراحی، دسترس پذیری و قابلیت استفاده «نسبتا خوب»، از نظر پیوندها «تقریبا خوب»، از لحاظ شاخص پشتیبانی از کاربر «در حد متوسط» و از نظر محرمانگی «نسبتا ضعیف» بودند. برترین وب سایت در حوزه طب ایرانی- اسلامی به وب سایت تندرستان با امتیاز 72 اختصاص داشت. نتیجه گیری: در مجموع، بیشینه وب سایت های این حوزه کیفیت متوسط رو به بالایی دارند. نتایج پژوهش حاضر وب سایت های معتبر حوزه را مشخص نمود و می تواند برای ایجاد فهرست موضوعی طب ایرانی- اسلامی با استفاده از قرار دادن لینک وب سایت ها مفید باشد.

مقدمه: روزنامه ها در کنار سایر رسانه های جمعی، نقش چشمگیری در افزایش سواد سلامت عموم مردم ایفا می کنند. یکی از موضوعات مهم روزنامه ها، اطلاعات پزشکی کودکان است. پژوهش حاضر با هدف تعیین سندیت و اعتبار اطلاعات مرتبط با پزشکی کودکان در روزنامه های کثیر الانتشار ایران در شش ماهه اول سال 1393 انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی، روش آن، تحلیل محتوا و بررسی مدارک موجود و ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه وارسی محقق ساخته بود. جامعه هدف را کلیه پیام های مندرج در 694 نسخه از پنج روزنامه کثیرالانتشار تشکیل داد. حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری غیر احتمالی هدفمند، 426 عنوان مطلب (3019 پیام) مرتبط با پزشکی کودکان بود. از این تعداد، 5 پیام حوزه موضوعی پربسامد شناسایی گردید و سندیت علمی آن ها از نظر شواهد موجود، در پایگاه Up to date مورد بررسی قرار گرفت. جهت توصیف داده ها از فراوانی و درصد استفاده شد. یافته ها: روزنامه جام جم بیشترین (50.7 درصد) میزان اطلاعات مرتبط با پزشکی کودکان را منتشر کرده بود. 52.85 درصد از پیام های مرتبط با پزشکی کودکان نویسنده داشتند و روزنامه ایران از نظر وجود پیام های دارای نویسنده، بیشترین فراوانی (85.71 درصد) را به خود اختصاص داد. از نظر وضعیت استناددهی نیز 60.79 درصد پیام ها استناد داشتند. 60 درصد پیام های برجسته از نظر شواهد موجود، در پایگاه Up to date مورد تایید قرار گرفتند.نتیجه گیری: عملکرد روزنامه ها در مورد مستند بودن اطلاعات پزشکی کودکان، نسبتا مطلوب، اما نیازمند توجه بیشتر به ویژه در نگارش مطالب توسط متخصصان پزشکی کودکان می باشد.

مقدمه: پرونده پزشکی مبتنی بر مشکل POMR (Problem-oriented medical record) یکی از شیوه های مستندسازی و سازماندهی پرونده های پزشکی است. ایجاد فهرستی از مشکلات بیمار، رکن اصلی این روش می باشد و هسته اصلی تعریف پرونده الکترونیک سلامت شناخته می شود. در مطالعه حاضر به تبیین ایجاد محتوای فهرست مشکلات بیماران بستری و چالش های آن پرداخته شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- کاربردی بود که در سال 1394 در بیمارستان الزهرا (س) دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گردید. یکی از الزامات ایجاد فهرست مشکلات بیمار، ایجاد محتوای اطلاعاتی آن بود که بعد از طراحی نرم افزار آن، در دو بخش داخلی و جراحی اعصاب پیاده سازی شد. یافته ها: تجربه پیاده سازی نرم افزار فهرست مشکلات بیمار نشان داد که یکی از پرچالش ترین الزامات این فرایند، ایجاد محتوای اطلاعاتی آن می باشد. مدیریت سیستم ترمینولوژی، مدیریت ثبت مشکلات بیمار و مدیریت مستندسازی بین گروهی از جمله چالش های ایجاد محتوای فهرست مشکلات بیمار بود.نتیجه گیری: پیاده سازی فهرست مشکلات بیمار به عنوان یکی از اجزای اصلی POMR به ویژه در محیط های بستری که با گروه های درمانی متعددی مواجه هستند، دارای ملزومات چالش برانگیزی می باشد که نیاز به دانش و پشتیبانی مدیریتی، مالی و فنی مناسب دارد.