خانواده پژوهی
سال:1387 | دوره:4 | شماره:14 |تعداد مقالات:8

هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی مقیاسی برای ارزیابی نیازهای خانواده های ایرانی است. برای رسیدن به این هدف 472 آزمودنی طی دو مرحله انتخاب شدند (267 نفر مرد و 205 نفر زن). میانگین سنی آزمودنی ها 36.69 سال و انحراف استاندارد سن آن ها هم برابر با 7.71 بود. پس از دو مرحله که مرحله اول به صورت کیفی بود، از 259 آزمودنی خواسته شد تا نیازهایی را که فکر می کنند در یک خانواده وجود دارد را بنویسند. پس از تحلیل داده ها با تحلیل عوامل و روش اکتشافی و مولفه های اصلی یک مقیاس 48 گویه ای ساخته شد.در مرحله دوم، این مقیاس به 213 آزمودنی دیگر داده شد تا پاسخ دهند.پس از تحلیل نتایج یک مقیاس 26 گویه ای با پاسخ هایی در مقیاس لیکرت ساخته شد. این مقیاس دارای 5 خرده عامل است که 0.64 از واریانس کل را تبیین می نمایند. برای تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس (0.95) و برای خرده مقیاس ها بین 0.77 تا 0.92 و روش پایایی تنصیفی (0.90) استفاده شد که نتایج حاکی از پایایی مطلوب این مقیاس می باشند. برای تعیین روایی از دو روش تحلیل عوامل و روایی واگرا استفاده شد که نتایج حاکی از مطلوب و بالا بودن روایی این مقیاس می باشند.

هدف این تحقیق بررسی دیدگاه ها، نگرش ها، احساسات، واکنش ها و نیازمندی های افراد مجرد در رابطه با مسایل فردی و اجتماعی است تا علل احتمالی، عوارض و پیامدهای روان شناختی و اجتماعی این پدیده برجسته و راه کارهای مواجهه با آن از منظر شرکت کنندگان در تحقیق بررسی شود.بدین منظور 10 پسر و 20 دختر (سنین 32 تا 42 سال) با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه عمیق فردی صورت گرفت.داده های کلامی، پس از آن که کلمه به کلمه ثبت شدند، مورد تحلیل محتوا قرار گرفتند. تحلیل نتایج به روش کلایزی نشان داد که مهم ترین دلایل مجرد ماندن گروه دختران، کمال گرایی، سخت گیری بیش از حد والدین و پیدا نکردن زوج مناسب، و در پسران عمدتا مشکلات اقتصادی و تردید در تصمیم گیری برای انتخاب بوده است. در مجموع افراد مجرد از وضعیت خود راضی نبوده و احساس شکست روانی، ضعف جسمانی و احساس طرد شدگی و عدم پذیرش داشته اند. آن ها در واکنش به نگرش های جامعه رفتارهای مختلف و متناقضی بروز می دادند که مورد بحث قرار گرفته اند.

مساله روزافزون روابط جنسی فرازناشویی به عنوان یکی از عوامل آسیب زا در ساختار و ثبات خانواده، توجه بسیاری از متخصصان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. این پژوهش از میان عوامل متعدد روانی اجتماعی موثر در این زمینه به بررسی سبک دلبستگی و روابط جنسی فرازناشویی در میان زنان پرداخته است. به منظور رسیدن به اهداف پژوهش ابتدا 55 نفر از زنان متاهلی که به علت داشتن روابط نامشروع در مرکز مبارزه با مفاسد اجتماعی شهر تهران بازداشت شده بودند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. گروه کنترل نیز شامل 70 نفر از زنانی که روابط فرازناشویی نداشتند، با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.هر دو گروه پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسالان هازان و شیور را پر کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر محاسبه فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و نمودارهای مربوطه، از آزمون خی دو و ضریب فای و کرایمر استفاده شد.نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین سبک دلبستگی ناایمن و روابط فرازناشویی رابطه وجود دارد (P<0.01) و زنانی که سبک دلبستگی ناایمن خصوصا سبک ناایمن اجتنابی دارند رابطه فرازناشویی بیشتری دارند (P<0.05). علاوه بر این مشخص شد که بین میزان تحصیلات و روابط فرازناشویی رابطه وجود دارد. به این معنی که میزان روابط فرازناشویی در میان زنان با تحصیلات پایین بیشتر است (P<0.01).

پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان شیوع کودک آزاری در دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان های تهران انجام گرفته است. به این منظور پرسشنامه کودک آزاری محقق ساخته با سه حیطه کودک آزاری از نوع بی توجهی، جسمی و عاطفی روی 738 دانش آموز اجرا شد که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند.برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل عاملی و تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که میزان شیوع آزار جسمانی، 17.5% بی توجهی، 36.4% و عاطفی 49.46% است. در حیطه آزار جسمی شایع ترین آزارها عبارتند از: سیلی زدن و لگد زدن؛ در حیطه بی توجهی: بی توجهی به بیماری فرزند و نبردن نزد پزشک و بی توجهی به علاقه مندی های فرزند و در حیطه آزار عاطفی: فریاد زدن و ناسزا گفتن. نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معنا داری در میزان شیوع کودک آزاری در حیطه جسمی، بی توجهی و عاطفی برحسب جنس دانش آموزان، پایه تحصیلی و سابقه طلاق والدین در خانواده وجود دارد. نتایج نشان داد که شیوع کودک آزاری شباهت زیادی با مطالعات خارجی ندارد، اما با نتایج مطالعات داخلی همخوانی دارد و همین امر ضرورت توجه اساسی به اجرای برنامه های مداخله ای در مقیاس وسیع را می طلبد.

رسیدگی به کودکان و نوجوانان بزهکار در حوزه کار روان شناسی قانونی قرار دارد. ارایه خدمات بهتر به این جمعیت مستلزم رویکرد تخصصی، در حوزه های ارزیابی، تشخیص و درمان است. از این رو نوع اطلاعات دریافتی از مورد می تواند فعالیت های مراکز اصلاح و تربیت را هدفمند و در چارچوب اهداف تعیین شده هدایت کند.این مطالعه به منظور بررسی ویژگی های جمعیت شناختی و روانی اجتماعی نوجوانان بزهکار در کانون اصلاح و تربیت و ارزیابی نوع اطلاعات روان شناختی و قانونی گردآوری شده به هنگام ورود آن ها به کانون اصلاح و تربیت صورت گرفته است.برای این منظور پرونده 120 نوجوان بزهکار پسر ساکن در کانون اصلاح و تربیت مورد مطالعه محتوایی قرار گرفت. از میان این پرونده ها 78 مورد که حاوی اطلاعات معتبری بودند انتخاب و اطلاعات موجود در آن ها در سه طبقه گزارش شد: روانی فردی، وضعیت خانوادگی و ویژگی های مرتبط با همسالان و مدرسه. نتایج در وهله اول نشان می دهد که این تحقیق پیشنهاد می کند برای ارزیابی و ارایه خدمات متناسب تر به این دسته از کودکان و نوجوانان، می بایست فرم های استانداردی برای ارزیابی روان شناختی از نظر روان شناسی قانونی تدوین و در این گونه مراکز به صورت یکسان اجرا شود. شیوع مشکلات متفاوت روانی خانوادگی تحصیلی در این گروه، نیاز به توجه دقیق به این مشکلات را پیش از زدن برچسب بزهکار به آن ها ضروری می سازد.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر روایت درمانی زوجی بر عملکرد خانوادگی زوجین شهر اصفهان بوده است. روش پژوهش نیمه تجربی با استفاده از پیش آزمون پس آزمون و گروه آزمایش و کنترل بود. 30 زوج از زوجین مراجعه کننده به بخش گفتار درمانی بیمارستان کاشانی شهر اصفهان در سال 86 به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 زوج) و گواه (15 زوج) جایگزین شدند. متغیر وابسته در این پژوهش عملکرد خانوادگی بود که توسط آزمون عملکرد خانوادگی بلوم ارزیابی شد.گروه آزمایش در 9 جلسه روایت درمانی زوجی شرکت نمودند. فرضیه های تحقیق آن بود که روایت درمانی زوجی بر بهبود عملکرد خانوادگی زوجین و ابعاد آن موثر است و تاثیر آن بر عملکرد خانوادگی زوجین و ابعاد آن برحسب جنسیت متفاوت است و عملکرد خانوادگی در زنان و مردان متفاوت می باشد. نتایج نشان داد که روایت درمانی زوجی عملکرد خانوادگی را بهبود می بخشد (P<0.01) و بر ابعاد آن به جز تاکیدات مذهبی و به هم تنیدگی موثر است (P<0.05). تاثیر این رویکرد بر عملکرد خانوادگی و ابعاد آن برحسب جنسیت تفاوت نداشته است (P<0.05). همچنین بین عملکرد خانوادگی زنان و مردان تفاوتی وجود نداشت (P<0.05).

هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رابطه و پیش بینی پیشرفت تحصیلی از طریق دلبستگی به مادر، پدر و همسالان و هم چنین سایر ابعاد آن یعنی اعتماد، ارتباط و بیگانگی با والدین و همسالان می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. نمونه مورد بررسی در این تحقیق 200 نفر (100 نفر دختر و 100 نفر پسر) از دانش آموزان سال اول دبیرستان بودند که بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش جهت سنجش دلبستگی، پرسشنامه دلبستگی به والدین و همسالان (IPPA) بود.معدل دروس نهایی دانش آموزان در سال سوم راهنمایی به عنوان ملاک سنجش پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. یافته های پژوهش نشان دهنده رابطه معنی دار دلبستگی مادر، پدر و همسالان، با ضریب همبستگی 0.378=r، 0.352=r و 0.342=r با پیشرفت تحصیلی بود. نتیجه نهایی تحقیق نشان داد که دلبستگی به مادر بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی پیشرفت تحصیلی را دارد. بر این اساس دلبستگی به مادر توانایی پیش بینی 14.3% از تغییرات پیشرفت تحصیلی را دارد. از طرف دیگر از میان خرده مقیاس های دلبستگی (اعتماد، ارتباط و بیگانگی با والدین و همسالان)، اعتماد به مادر با پیش بینی 15.5% از تغییرات پیشرفت تحصیلی بیشترین توانایی پیش بینی پیشرفت تحصیلی را دارد.