زمین شناسی ژئوتکنیک (زمین شناسی کاربردی-Journal of Geotechnical Geology)
سال:1389 | دوره:6 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

حدود 152 واحد سنگبری در منطقه نیریز در حال فعالیت می باشند، که تمامی این واحدها سنگ چینی نیریز را برش می دهند. به طور تقریبی، هر واحد روزانه، در حدود 10 تن پودر سنگ (کربنات کلسیم) ضایعاتی حاصل از برش، تولید می کند. در این تحقیق، پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی (به عنوان پرکننده) به همراه دیگر مواد اولیه داخلی، برای ساخت لاستیک مورد استفاده قرار گرفته است. به همین منظور از روش فلورسانس اشعه ایکس، جهت آنالیز شیمیایی و از دستگاه آنالیز اندازه ذرات، روش تفرق اشعه لیزر، جهت تعیین دانه بندی پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی استفاده گردید. سپس فرمولاسیون های مناسبی طبق ترکیب شیمیایی مواد اولیه در نظر گرفته شد. پس از مخلوط کردن مواد اولیه و شکل دهی توسط روش پرس، نمونه های لاستیک حاصل در دماهای مختلف پخته شد و مهمترین خواص آن ها پس از اندازه گیری، با لاستیک استاندارد مقایسه گردید. در این راستا، خواص فیزیکی و مکانیکی لاستیک های حاصل، مانند سختی، مقاومت کششی، ازدیاد طول تا حد پارگی و مدول 300 درصد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، که نمونه های لاستیک ساخته شده توسط پودرهای کربنات کلسیم ضایعاتی، با لاستیک استانداردی که در کارخانه لاستیک سازی دنا ساخته می شود، خصوصیات نزدیک و شبیه به یکدیگر دارند. از این جهت پودرهای ضایعاتی با دانه بندی متوسط 0.533-1.925 میکرون، میانگین قطر معادل طولی و سطحی به ترتیب 0.668 و 1.424 میکرون، درجه خلوص میانگین 98.8 درصد، رطوبت 0.14 درصد و تطابقی که با استاندارد کربنات کلسیم مورد استفاده در لاستیک دارند، به آسانی می توانند به عنوان یک پرکننده مناسب و ارزان قیمت در ساخت لاستیک و قطعات لاستیکی، مورد استفاده قرار گیرند.

در این تحقیق روی 14 نمونه برداشت شده از مناطق فرسایش یافته و فرسایش نیافته، و از مناطق با و بدون پوشش گیاهی، آزمایشات فیزیکی و شیمیایی از قبیل، ای سی (EC)، او ام (OM)، سار (SAR)، ای اس پی (ESP)، پ هاش (pH)، اس پی (SP) و تی ان وی (TNV) انجام شدند. بر اساس نتایج بررسی های صحرایی و آزمایشگاهی، خاک اکثر نقاط منطقه مورد مطالعه، لوم سیلتی می باشد.روند تغییرات اس پی (SP) بین 32.2 - 60.3، پ هاش (pH) بین 7.2 - 7.92 و تی ان وی (TNV) بین 14.5 - 11.4 به دست آمد. نتایج آزمایشات مربوطه نشان داد، که ای سی (EC) خاک در مناطق زیاد فرسایش یافته، 62.5 و در مناطق کم فرسایش یافته 0.69 و مقدار سار (SAR) و مقدار ای اس پی (ESP) مشابه آزمایش ای سی (EC) می باشند. میزان کاتیون موجود در خاک جداره گالی 1196، نسبت به کف گالی و سطح زمین 338، بیشتر است. متوسط میزان کاتیون در منطقه فرسایش نیافته با پوشش گیاهی 23.8، نسبت به منطقه فرسایش یافته و فرسایش نیافته بدون پوشش گیاهی 215.4، کمتر است. میزان او ام (OM) خاک بین 0.17 - 0.59 به دست آمد.

سازند شمشک با سن ژوراسیک، واحد سنگ چینه ای آواری ضخیمی است که در منطقه البرز نهشته شده است. در این مقاله رخساره ها و محیط رسوب گذاری این سازند در منطقه البرز شرقی - طزره به ضخامت 1028 متر و با سن لیاس (ژوراسیک پایینی) مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه میکروسکپی 50 نمونه برداشت شده از لیتوفاسیس های این منطقه منجر به تشخیص 6 دسته رخساره ای و زیررخساره های آن در دو محیط رودخانه ماندری (محیط خشکی) تا محیط دلتا (محیط حد واسط) گردید. همچنین تغییرات عمودی میکروفاسیس ها و منحنی ها بیانگر وجود سکانس رسوبی با 18 چرخه پیشروی و 19 چرخه پسروی در اثر عوامل اتوسیکلی در منطقه می باشد. در نتیجه محیط رسوب گذاری سازند شمشک یک پیشروی تدریجی به سمت دریا می باشد. مطالعات وجود توالی ها و تکرار لایه های ضخیم ماسه سنگ، شیل، ماسه شیلی، ماسه ذغالی، سیلت، شیل ذغالی و ذغال را نشان داد.

گرگان اسپور (Gorgan Spur, GS)، به عنوان رخنمونی از پی سنگ کریستالین، تاقدیس منفردی است که در جنوب شرقی دریای خزر با روند محوری شرق - شمال شرق و جهت شیب غرب - جنوب غربی واقع شده است. گرگان اسپور، نشانه واضحی از فشارش و بالاآمدگی است، اما اندازه گیری های جدید جی پی اس (GPS) ایستگاه گرگان، نشان دهنده نشست و چرخش در خلاف جهت عقربه های ساعت در بخشی از حاشیه شرقی دریای خزر (واقع در ایران) می باشد. در مقابل، بلوک خزر جنوبی (SCB) دارای چرخشی در جهت عقربه های ساعت می باشد. همچنین این مقاله تایید می کند، که پوسته اقیانوسی واقعی در بلوک خزر جنوبی وجود ندارد و این پوسته قاره ای است که به علت فشار زیاد رسوبات، با ضخامت بیش از 20 کیلومتر، نشست کرده و خاصیت پوسته اقیانوسی را از خود نشان می دهد. بلوک خزر جنوبی از زمان کرتاسه به بعد در حال نشست است و در این بلوک بخش جنوب غربی، عمیق ترین قسمت دریای خزر است.

با در نظر گرفتن عواملی نظیر چینه شناسی، سنگ شناسی، تکتونیک و مرکز ثقل توپولوژیکی آبراهه ها، تعداد 80 نمونه از رسوبات آبراهه ای برداشت و پس از آماده سازی به روش اسپکترومتر نشری و جذب اتمی مورد تجزیه قرار گرفتند. پس از تحلیل و پردازش داده ها، مقادیر فاکتورهایی چون خطای آنالیز، توزیع فراوانی، مقادیر سنسورد، مقادیر زمینه، آستانه، میانگین، مد، انحراف معیار، چولگی و کشیدگی برای هشت عنصر انتخابی طلا (Au)، نقره (Ag)، مس (Cu)، سرب (Pb)، روی (Zn)، آرسنیک (As)، جیوه (Hg) و آنتیموان (Sb) به طور جداگانه محاسبه شده اند. در بین عناصر مذکور، عنصر آنتیموان با مقدار10 پی پی ام، در حد آنومالی شناخته شده است. بدین ترتیب موقعیت مکانی تمرکز آنومالی این عنصر، در محدوده مرکزی منطقه مورد مطالعه تعیین گردیده است. همچنین بین طلا - آرسنیک و آنتیموان - طلا، همبستگی مثبت قوی دیده می شود.

در این تحقیق، نمونه هایی با نسبت های گوناگون درصد وزنی افزودنی ضایعات شیشه ای تهیه و پس از مخلوط کردن و پرس در فشار نهایی280 بار، در دمای 1160°C به مدت 48 دقیقه پخته و مهمترین خواص آن شامل درصد جذب آب، درصد انقباض و استحکام پخت، اندازه گیری شدند. برای بررسی فازهای تشکیل شده در ریزساختار کاشی کف تولید شده، از آنالیز پراش پرتو ایکس (XRD) استفاده شد. همچنین بررسی رفتار حرارتی نمونه ها، به کمک روش های دیلاتومتری و آنالیزهای حرارتی هم زمان (STA) انجام شد. نتایج نشان داد، که با افزایش ضایعات شیشه ای تا 4.6 درصد وزنی به ترکیب اولیه کاشی کف، ویژگی های کاشی به طور مطلوبی افزایش می یابد، ولی با افزایش این مقدار، خواص مطلوب و استاندارد کاهش خواهد یافت. همچنین اثر دما نیز بر روی این نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده شد، که با افزودن ضایعات شیشه ای از دمای مورد نیاز برای پخت کاشی، کاسته می شود.

انتخاب محل دفن پسماند ها یکی از مراحل مهم در مدیریت پسماندهای جامد شهری می باشد و با توجه به اثرات مخرب زیست محیطی، اقتصادی و اکولوژیکی لندفیل ها، انتخاب محل دفن باید با دقت و طی یک فرایند علمی صورت گیرد. در مطالعه حاضر ابتدا معیارها و اصول مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری بر اساس منابع معتبر بیان شده و سپس لایه های اطلاعاتی مورد نظر برای شهر گلپایگان معرفی شده است. برای این منظور از اطلاعات متعددی از قبیل: مناطق حفاظت شده، زمین شناسی، توپوگرافی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، نفوذپذیری، هیدرولوژی، هیدروژئولوژی، راه ها، مناطق مسکونی و ... استفاده شده است. جهت تهیه نقشه قابلیت استعداد داری ابتدا مناطق ممنوعه حذف شده و با استفاده از 10 لایه اطلاعاتی به روش نرخ دهی نقشه نهایی استعداد داری تهیه شده است. بر اساس این تحقیق پنج منطقه مناسب جهت احداث لندفیل مشخص شد که یکی از آن ها در شمال شرقی و چهار منطقه دیگر در جنوب شرقی گلپایگان قرار دارد.

به منظور بررسی مقدار جابجایی و طول گسل و همچنین فواصل گسلی با توجه به روش مقیاس بندی توان - قانون (Power - law scaling)، بخش مرکزی تاقدیس سبزپوشان مورد مطالعه قرار گرفت. برای دستیابی به نتایج بهتر، با توجه به متفاوت بودن وضعیت واتنش در کل منطقه، آن را به دو ناحیه جدا از هم تقسیم کرده (1 و 2) و در هر ناحیه، نمودار گل سرخی مربوط به گسل ها ترسیم گردید، سپس با توجه به جهت یافتگی گسل ها، پیمایش هایی در سراسر منطقه انجام گرفت. در این تحقیق 21 پیمایش به طول 53.765 کیلومتر انجام گردید و در کل این مسیرها 209 گسل همراه با مشخصات آن برداشت شد، که در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.