مجله علوم رفتاری
سال:1390 | دوره:5 | شماره: 2 (مسلسل 16) |تعداد مقالات:16

 مقدمه: هدف از تحقیق حاضر مقایسه میزان اثربخشی روان درمانگری شناختی - تحلیلی همراه با دارودرمانگری، روان درمانگری شناختی همراه با دارودرمانگری و دارو درمانگری به تنهایی در کاهش بی ثباتی هیجانی، رفتار تکانشگری و بی ثباتی اجتماعی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی نوع دو بود.روش: در این مطالعه، سه گروه 16 نفری از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی انتخاب شده و به طور تصادفی به سه گروه آزمایشی روان درمانگری شناختی - تحلیلی همراه با دارودرمانگری، روان درمانگری شناختی همراه با دارودرمانگری و دارودرمانگری بدون مداخله روانشناختی گمارده شدند. قبل و پس از دوره درمان، پرسشنامه فایل روان درمانگری توسط آزمودنی های تکمیل شد. این پرسشنامه آزمودنی ها را از لحاظ سه الگوی دام ها، دوراهی ها و موانع بررسی کرد. داده ها به کمک روش تحلیل کوواریانس تحلیل گردید.یافته ها: در متغیر دام ها، دوراهی ها و موانع در گروه روان درمانگری شناختی - تحلیلی همراه با دارودرمانگری کاهش معناداری نسبت به گروه شناخت درمانی همراه با دارودرمانگری و گروه دارودرمانگری به تنهایی مشاهده شد. در گروه شناخت درمانگری همراه با دارو درمانگری این کاهش نسبت به گروه دارودرمانگری به تنهایی معنادار بود و کاهش معناداری در گروه دارودرمانگری به تنهایی مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد اثربخشی روان درمانگری شناختی - تحلیلی درکاهش الگوی ناسازگارانه دام ها، دوراهی ها و موانع در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی دو، بیش از شناخت درمانگری همراه با دارودرمانگری و دارودرمانگری به تنهایی می باشد و به دنبال آن انتظار می رود که کاهش معناداری در سطح بی ثباتی هیجانی، رفتار تکانشگری و بی ثباتی اجتماعی در این گروه مشاهده شود. ولی این کاهش معنادار در گروهی که تنها دارودرمانگری را دریافت نمودند، مشاهده نشد.

مقدمه: هدف پژوهش، هنجاریابی مقیاس تاکتیک های تعارض بین زنان و مردان متاهل شهر اصفهان بود.روش: این مطالعه از نوع پیمایشی بود و 250 زن و مرد متاهل با توجه به جنس و موقعیت اقتصادی - اجتماعی به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای و 45 نفر زن و مرد متاهل آزاردیده به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس تاکتیک های تعارض (CTS-2) بود که خشونت خانوادگی را در بعد آزارگر و آزار دیده در خرده مقیاس های آزار (فیزیکی، صدمه جسمی، عاطفی و جنسی) و مذاکره ارزیابی می نماید. خرده مقیاس آزار مالی نیز به آن اضافه شد. در تحلیل داده ها از ضرایب اعتبار آلفای کرونباخ، آزمون - بازآزمون، تحلیل تمایزات و همبستگی با نمره کل استفاده گردید.یافته ها: محاسبه اعتبار بر اساس روش آلفای کرونباخ و آزمون - بازآزمون و نیز ضرایب روایی بیانگر اعتبار و روایی مطلوبی برای این مقیاس بود. در ضمن ضرایب حساسیت و ویژگی بالا در نقاط برش 40 و 59 برای آزارگر و آزاردیده نشان از قدرت تشخیص بالای این آزمون بود.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد مقیاس تاکتیک های تعارض با 5 خرده مقیاس و نیز خرده مقیاس مالی افزوده شده به آن از ویژگی های روان سنجی بسیار مطلوب برای ارزیابی همسرآزاری در نمونه های ایرانی برخوردار می باشد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف شناخت نقش واسطه ای تنظیم هیجان شناختی در رابطه با ابعاد سبک های فرزندپروری و موفقیت تحصیلی نوجوانان انجام شد.روش: در یک مطالعه از نوع همبستگی، 460 دانش آموز (230 دختر و 230 پسر) به صورت تصادفی نسبتی خوشه ای از دبیرستان های شهرستان کرج انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه سبک های والدینی ادراک شده، پرسشنامه تنظیم هیجان شناختی و میانگین نمرات درسی به عنوان ابزارهای پژوهش استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تحلیل مسیر، تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی استفاده شد.یافته ها: تنظیم هیجان شناختی نقش واسطه ای ناچیزی برعهده دارد و موفقیت تحصیلی بیشتر از بعد محبت تاثیر می پذیرد، مدل حاصل از پژوهش، برازش مطلوب ندارد.نتیجه گیری: ادراک گرما و محبت نوجوانان از جانب والدین با تنظیم هیجان شناختی و موفقیت تحصیلی آنها رابطه دارد و این ادراک برخلاف ادراک بعد تربیتی، مهار نوجوانان را برای پیشرفت بیشتر برمی انگیزد. این پژوهش همچون بسیاری از پژوهش های دیگر، بر نقش تعیین کننده والدین گرم و با محبت در موفقیت تحصیلی نوجوانان تاکید می کند.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر مقابله درمانگری بر ناامیدی زنان نابارور در کرمانشاه اجرا شد.روش: از بین زنان نابارور مراجعه کننده به کلینیک ناباروری، 40 زن، به صورت داوطلبانه انتخاب شدند و به صورت تصادفی به دو گروه مساوی آزمایش و کنترل تقسیم شدند. در مرحله پیش آزمون دو گروه به صورت همزمان به مقیاس های ناامیدی بک، افسردگی بک پاسخ دادند. در مرحله بعد، تنها گروه آزمایش طی 8 جلسه (120 دقیقه ای)، تحت مقابله درمانی جهت اصلاح راهبردهای مقابله ای به کار برده شده در طی هفته گذشته، قرارگرفتند. پس از اتمام جلسات درمانی هر دو گروه آزمایش و کنترل (به طور همزمان) در مرحله پس آزمون و پی گیری (بعد از 4 هفته از اتمام جلسات) تنها با مقیاس ناامیدی بک مورد آزمون قرار گرفتند.یافته ها: تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر نشان داد مقابله درمانگری سبب کاهش ناامیدی، نگرش منفی نسبت به آینده، بدبینی، عدم برنامه ریزی در مورد آینده و انتظار شکست زنان نابارور می شود اما در مورد عدم ثبات فکری آنان تاثیر معناداری ندارد.نتیجه گیری: ناباروری تنها مشکل زنان نابارور نیست و باروری آینده آنها نمی تواند آثار مشکلات روان شناختی را بزداید. گرچه این مشکلات خود به گونه ای غیرمستقیم ممکن است بر باروری زنان اثر منفی داشته باشند. بنابراین پیشنهاد می گردد، بهبود بهداشت روانی و کیفیت زندگی زنان نابارور در برنامه این گروه قرار گیرد.

مقدمه: بدون شک در بروز اختلافات زناشویی عوامل مختلفی موثرند که از میان آنها می توان از داشتن انتظارات غیرمنطقی در زندگی مشترک و عدم بلوغ عاطفی نام برد. در این مطالعه کارآمدی آموزش های شناختی - رفتاری در جهت کاهش میزان نارضایتی زناشویی و افزایش بلوغ عاطفی مورد آزمون قرار گرفته است.روش: در یک مطاله تجربی، 30 نفر زن متاهل (15 نفر گروه ازمایش و 15 نفر گروه کنترل) در فرهنگسرای خانواده شهر تهران به مدت چهار هفته تحت آموزش شناختی - رفتاری درباره مسایل زناشویی قرار گرفتند. آزمودنی ها پرسشنامه نگرش نسبت به ازدواج، پرسشنامه بلوغ عاطفی و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ را در پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند.یافته ها: از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر برای تعیین معناداری تفاوت میانگین های گروه آزمایش و کنترل در متغیرهای انتظارات غیرمنطقی، بلوغ عاطفی و نارضایتی زناشویی استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل گذشت زمان و تاثیر عمل آزمایشی در هر سه مولفه فوق در گروه آزمایش تغییر معنادار ایجاد نموده است.نتیجه گیری: به نظر می رسد بتوان با به کارگیری آموزش های شناختی - رفتاری، زمینه کاهش انتظارات غیرمنطقی، افزایش بلوغ عاطفی و پیشگیری از بروز نارضایتی زناشویی را فراهم کرد.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر مقایسه هوش هیجانی و مولفه های آن (درک هیجان، کنترل هیجان، مهارت های اجتماعی و خوش بینی) با رضایت از تحصیل در دانش آموزان دختر و پسر بود.روش: 386 دانش آموز از دبیرستان های شهر شیراز به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه های هوش هیجانی و رضایت از تحصیل را تکمیل کردند. داده های بدست امده با روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از ارتباط مثبت بین هوش هیجانی و رضایت از تحصیل است. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که از مولفه های هوش هیجانی، دو مولفه درک هیجان و خوش بینی پیش بینی کننده مثبت و معنادار رضایت از تحصیل می باشند. همچنین نمره کل هوش هیجانی، نمره مولفه درک هیجان و نمره کل رضایت از تحصیل در دختران بیشتر از پسران بود.نتیجه گیری: هوش هیجانی به ویژه مولفه خوش بینی بیشترین سهم را در پیش بینی رضایت از تحصیل ایفا می کند. علاوه بر این، وجود تفاوت در هوش هیجانی و رضایت از تحصیل دانش آموزان دختر و پسر لزوم توجه متولیان تعلیم و تربیت را به تفاوت های جنسیتی آشکار می سازد.

مقدمه: مطالعه حاضر با هدف تعیین تفاوت میان دانشجویان با و بدون تیپ شخصیتی D از نظر سلامت عمومی انجام شد.روش: این مطالعه در قالب یک طرح پیمایشی و به صورت مقطعی در مورد 248 نفر از دانشجویان دانشگاه یزد انجام شد. این دانشجویان با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب از هفت گروه آموزشی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و پرسشنامه تیپ شخصیتی D (TDPQ) بود.یافته ها: تفاوت معناداری میان پاسخگویان با تیپ شخصیتی D و دانشجویان با تیپ شخصیتی غیر D از نظر سلامت عمومی به طور کلی و از نظر مولفه های علایم جسمانی، اضطراب و بیخوابی، نارسایی در عملکرد اجتماعی و افسردگی شدید وجود داشت. تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی نشان داد که مولفه های هیجان پذیری منفی و بازداری اجتماعی از سازه تیپ شخصیتیD ، 3.7 درصد از واریانس متغیر سلامت عمومی را تبیین می کند. نتیجه گیری: تیپ شخصیتیD ، سازه ای بسیار نیرومند در تبیین و پیش بینی سلامت عمومی دانشجویان است. لذا می توان از نتایج این پژوهش به منظور اقدامات مداخله ای برای تقویت سلامت عمومی افراد استفاده کرد.

مقدمه: هدف از این مطالعه تعیین رابطه بین مناطق جغرافیایی، تیپ شخصیتی، وضعیت اجتماعی - اقتصادی و عوامل دموگرافیک با استرس شغلی بود.روش: در یک مطالعه توصیفی - مقطعی، 749 نفر از کارکنان با استفاده از نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب گردیدند. ابزارهای اندازه گیری، پرسشنامه استرس شغلی HSE، پرسشنامه تیپ شخصیتی فرامینگهام و پرسشنامه محقق ساخته بودند. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد، متغیرهای جنس، وضعیت تاهل و سطح اجتماعی - اقتصادی با استرس شغلی رابطه معنادار نداشتند درحالی که متغیرهای منطقه جغرافیایی، تیپ شخصیتی، سن و تحصیلات در استرس شغلی موثر بودند. بدین معنا که با افزایش تحصیلات و بهبود وضعیت آب و هوایی، استرس شغلی کمتر بود. همچنین افراد با تیپ شخصیتی «الف» دارای استرس شغلی بیشتری نسبت به افراد با تیپ شخصیتی «ب» بودند. به علاوه تیپ شخصیتی «الف» و منطقه جغرافیایی، بیشترین سهم را در استرس شغلی داشتند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده توصیه می شود در به کارگیری افراد به وی‍ژگی های شخصیتی، عوامل جغرافیایی، تحصیلات و سن توجه شود.

روش: جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانشجویان با استعداد درخشان دانشگاه شهیدچمران اهواز در سال تحصیلی 89-88 بودند که از میان آنها 226 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، از دو آزمون عقاید مذهبی کلاک و استارک و آزمون شخصیتی NEO-FFI استفاده شد.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که عقاید مذهبی با روان آزرده گرایی رابطه منفی و با برون گرایی، توافق پذیری و وظیفه شناسی رابطه مثبت دارد. همچنین بین عقاید مذهبی و بازبودن نسبت به تجربه رابطه معناداری بدست نیامد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد که وزن ترکیبی پنج بعد بزرگ شخصیتی فقط شش درصد از واریانس عقاید مذهبی را تبیین می کند.نتیجه گیری: با توجه به این که بخش اندکی از واریانس نگرش های مذهبی توسط صفات شخصیتی تبیین می شود، احتمالا بتوان ادعا کرد که جنبه های محیطی در مقایسه با عوامل ژنتیکی در ظهور و بروز عقاید مذهبی سهم عمده تری را دارا هستند.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین پیش بینی کننده های حرمت خود کودک بر اساس سبک های والدینی و روان بنه های منفی مادر در کودکان شهر تهران انجام شده است.روش: برای این منظور تعداد 1260 نفر (630 کودک و 630 مادر) انتخاب شدند. این کودکان از بین دانش آموزان پایه چهارم و پنجم ابتدایی به روش تصادفی خوشه ای در سطح شهر تهران انتخاب شدند و به پرسشنامه حرمت خود کوپر اسمیت پاسخ دادند. مادران آنها نیز توسط پرسشنامه های سبک والدینی و روان بنه یانگ مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره تحلیل شدند.یافته ها: نتایج همبستگی حاکی از ارتباط معنادار سبک های والدینی و روان بنه های ناسازگار اولیه مادران با حرمت خود کودکان بود. نتایج رگرسیون نیز حاکی از نقش قوی سبک والدینی سخت گیرانه از میان دیگر سبک های والدینی مادر و نقش حوزه انفصال و طردشدگی روان بنه ها، روان بنه های محرومیت عاطفی و بازداری هیجانی از میان دیگر حوزه ها و ابعاد روان بنه های مادر در پیش بینی حرمت خود کودک بود.نتیجه گیری: حرمت خود کودکان تا حد زیادی می تواند تحت تاثیر سبک های والدینی و روان بنه های مادران آنها باشد و برای بهینه بودن سطح حرمت خود کودکان، فرهنگ سازی سبک والدینی مقتدرانه و آموزش باورهای منطقی از اهمیت برجسته ای برخوردار است.

مقدمه :این پژوهش با هدف تعیین رابطه رگه اضطراب و راهبردهای کنترل فکر با نگرانی بیمارگون انجام شد.روش: گروه نمونه از 146 دانشجو تشکیل شده است که به شیوه خوشه ای چندمرحله ای تصادفی از میان دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی انتخاب شدند. آزمودنی ها سه پرسشنامه را تکمیل کردند: پرسشنامه راهبردهای کنترل فکر، پرسشنامه نگرانی ایالت پنسیلوانیا و فرم رگه از سیاهه حالت - رگه اضطراب اسپیلبرگر. داده ها با استفاده از روش های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام تحلیل شدند.یافته ها: بین راهبردهای خودتنبیهی و کنترل اجتماعی با نگرانی بیمارگون رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین حواسپرتی با نگرانی بیمارگون رابطه منفی و معنادار وجود دارد. بین رگه اضطراب و نگرانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. رگه اضطراب، خودتنبیهی، کنترل اجتماعی و حواسپرتی مجموعا 45 درصد از واریانس نگرانی بیمارگون را پیش بینی می کنند.نتیجه گیری: رگه اضطراب نسبت به راهبردهای کنترل فکر از توانایی بهتری برای پیش بینی نگرانی بیمارگون برخوردار است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه سبک های دلبستگی و سلامت روانی با سازگاری زناشویی در زوجین انجام شده است.روش: در یک مطالعه از نوع همبستگی، 700 زوج (350 مرد، 350 زن)، از بین زوجین 20 تا 40 ساله شهرستان اردبیل، به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های SCL-90-R و سازگاری زناشویی اسپانیر (DAS) و سبک های دلبستگی بارتلومیو و هورویتز را تکمیل کردند. داده های بدست آمده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که در افراد دارای سبک های دلبستگی ایمن، نگران و انکارکننده بین سلامت روانی و سازگاری زناشویی ارتباط مثبت معناداری وجود دارد درحالی که در افراد دارای سبک دلبستگی ترسو بین سلامت روانی و سازگاری زناشویی ارتباط منفی معناداری وجود دارد. به علاوه این پژوهش نشان داد سلامت روانی و سبک دلبستگی به میزان 13 درصد، واریانس سازگاری زناشویی را پیش بینی می کند.نتیجه گیری: براساس نتایج این پژوهش می توان در مشاوره های قبل از ازدواج با تعیین سبک دلبستگی و سلامت روانی افراد، میزان سازگاری زناشویی آنها را پیش بینی کرد و در صورت نیاز آموزش های لازم را ارایه نمود تا در زندگی رضایت و سازگاری بیشتری حاصل گردد.