آمایش محیط
سال:1396 | دوره:10 | شماره:38 |تعداد مقالات:12

اصولا برنامه ریزی کاربری اراضی، هسته اصلی برنامه ریزی شهری می باشد و ارزیابی و سامان دهی فضایی- مکانی کاربری ها و عملکرد های شهری، یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین محور های توسعه پایدار شهری می باشد. به طور ویژه پایداری کاربری مسکونی به عنوان مهم ترین کاربری شهری، نقشی اساسی را در توسعه پایدار شهری ایفا می نماید. در این پژوهش با هدف ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهری و با تاکید بر پایداری و تقویت کاربری مسکونی، شهر دهگلان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و بر این اساس ابتدا به ارزیابی کمی و کیفی کاربری های شهر دهگلان پرداخته و سپس به طور خاص به ارزیابی کمی شاخص های کاربری مسکونی با بهره گیری از طرح تفصیلی شهر و مطلاعات میدانی نگارندگان، اقدام شد. جهت ارزیابی کیفی و بررسی سازگاری کاربری مسکونی با سایر کاربری ها از نرم فزار ARC GIS و از مدل Distance استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها بیانگر آن است که کمبود سرانه در اکثر کاربری ها وجود دارد و به ویزه کاربری مسکونی با کمبود 15.1 متر مربع مواجه می باشد. محلات مسکونی شهر از لحاظ چگونگی استقرار کاربری ها تفاوت چشم گیری را نشان می دهند. به طوری که در اکثر محلات مسکونی به علت وجود کاربری ناسازگار یا به علت عدم وجود کاربری هایی که کاربری مسکونی به آن وابسته می باشد، عدم سازگاری کاربری مسکونی مشاهده می گردد.

نظریه (CPTED) که مخفف crime prevention through environmental design به معنای "پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی" است که با استفاده از آن می توان با طراحی مناسب محل سکونت، کار و زندگی افراد جامعه را از ارتکاب جرائم در محیط های انسان ساخت عمومی و خصوصی آن ها در شهر مورد پیشگیری قرار داد. این نظریه، بر این باور است که "ارتکاب جرائم معلول فرصت های جرم خیزی است". در نتیجه راه حل مناسب را کم کردن فرصت های مجرمانه از طریق طراحی تخصصی مقابله با جرم می داند مقاله حاضر به بیان ویژگی های نظریه مذکور و روش های اجرای آن پرداخته و تلاش می کند تا با استفاده از روش های طراحی مناسب فضا ها زندگی شهروندان را در ابعاد خرد تا کلان از واحد های مسکونی و تجاری تا ملاحظات طراحی فضاهای عمومی باز و بسته شهری ایمن سازی نموده و احتمال بروز ناامنی و ارتکاب یه جرایم را به حدافل برساند با استفاده از این نظریه می توان به جای کاربرد تکنیک های صلبی مقابله با نا امنی در فضاهای شهری همچون استفاده از سیستم های پلیسی به روش های ایجابی مبتنی بر طراحی تخصصی پرداخته و میزان ارتکاب به جرایم را به طور نامحسوس به حداقل ممکنه رساند.

در دهه های اخیر تغییرات سریع کاربری زمین، به ویژه در مناطق ساحلی با پیامدهای مهمی چون تخریب منابع طبیعی، آلودگی های زیست محیطی و... همراه بوده است. در شهرستان تنکابن، توسعه و گسترش کالبدی سکونتگاه ها در نتیجه رشد شتابان جمعیت، بدون هرگونه برنامه ریزی و ملاحظات زیست محیطی باعث گسترش شهرها به سمت پهنه های آسیب پذیر شده، که در صورت عدم کنترل و هدایت صحیح منجر به تخریب بسیاری از اراضی با اولویت کشاورزی و حفاظت خواهد شد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی عوامل و محرک های تغییر کاربری های زمین در منطقه تنکابن و به کارگیری مدل تحلیلی راهبرد شناسایی تعارضات کاربری زمین (LUCIS) 1 در تعیین تعارضات کاربری ها در محدوده موردنظر است.در این پژوهش از روش تحلیلی (آماری- فضایی) در پردازش داده ها استفاده شده و با استفاده از تکنیک های تحلیل فضایی، داده ها تحلیل و تلفیق شده اند. پس از تهیه لایه های اطلاعاتی و وزن دهی و ترکیب آن ها، نتایج نشان داد که اولویت کشاورزی در پهنه فاقد تعارض بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است، که پراکنش آن در نیمه غربی و نوار شمالی صورت گرفته، از سوی دیگر پهنه کشاورزی- حفاظت بالغ بر 30 درصد از پهنه نیمه متعارض را در برمی گیرد و در کل محدوده پراکنده شده است. در نهایت بر مبنای نتایج به دست آمده راهبردهای مداخله در چارچوب رویکرد مدیریت یکپارچه در جهت کنترل و کاهش تعارضات و ایجاد سازگاری و تناسب بین کاربری ها با یکدیگر و توان زمین بارگذاری شده ارائه گردیده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

رویکرد محله محوری شهر ها در سالهای اخیر، از مهمترین راهبردها برای رسیدن به پایداری شهر ها در کلانشهرها تبدیل شده است. در جریان گسترش مکتب مدرنیسم وسپس پست مدرن درشهرسازی وبرنامه ریزی شهری صورتهای متنوعی از واحدهای همسایگی همچون باغ شهرها، واحدهای همسایگی اشتاین وپری، محلات مدرن عمودی، محلات سرزنده ، محلات دروازه دار و... با هدف افزایش کیفیت های زندگی وپایداری شهرمدرن با همت متخصصان شهری متظاهر شده است. علیرغم دستیابی به برخی موفقیت ها نسبی هنوز محلات و واحدهای همسایگی غالبا مرتفع نتوانسته انتظارات مردم این سکونتگاهها را در دستیابی به "پایداری اجتماعی –فضایی" وسطح مطلوبی از همه شاخص ها از جمله ارتقاء "کیفیت زندگی" تامین کند. این پژوهش با انتخاب متنوع و هدفمند سه نوع محله یا سکونتگاه متفاوت در شهر اسلامی –ایرانی قم به بررسی و تحلیل ومقایسه آنها پرداخته است. این پژوهش از نوع مقایسه ای وبا روش پیمایشی و توصیفی –تحلیلی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد شاخص های کیفیت زندگی بین سه محله مورد بررسی دارای تفاوت معنا داری است.وسطح کیفی زندگی در محله ای که با محلات سنتی تطابق بیشتری دارد، بالاتر است.

امروزه نظام مالیاتی ارزش افزوده در تامین سه هدف عمده اجتماعی، اقتصادی و بودجه ای به ویژه تامین منابع درآمدی پایدار شهرداری هانقش عمده ای دارد. در بعد اجتماعی مهم ترین هدف وضع مالیات، کاهش فاصله طبقاتی و توزیع مجدد درآمدها و افزایش رفاه است، در حالی که هدف اقتصادی وضع مالیات، تامین منابع درآمدی پایدار جهت ارائه خدمات عمومی و رفاهی با کشش قیمتی پائین جهت سازمان های عمومی و تخصیص بهینه منابع بین بخشهای مختلف وکمک به تسریع فرایند توسعه ناحیه ای ویا منطقه ای می باشد. از سوی دیگر یکی از اساسی ترین مشکلات نظام مالیاتی و شهرداری های کشور، عدم وجود برنامه استراتژیک و فقدان پیش بینی های علمی درآمدهای مالیاتی و در نتیجه تامین منابع درآمدهای پایدار شهرداری ها و کسری بودجه ساختاری است. عدم ثبات درآمدهای مالیاتی و در نتیجه مشکل تامین منابع درآمدی پایدار شهرداری ها، باعث کاهش ایجادساختار درآمدی پایدار در شهرداری ها و کاهش رفاه و خدمات به شهروندان و کسری بودجه فراوان شده است. در پژوهش حاضرابتدا بر اساس نظریه 56 نفر از خبرگان که شامل شهرداران سابق، مدیران شهرداری، اعضای شورای اسلامی دوره های مختلف می باشد، بررسی و اولویت بندی در بین 8 سرفصل عمده درآمدی شهرداری و 82 زیر شاخه صورت می گیرد و بر اساس نتایج حاصله، مالیات بر ارزش افزوده به عنوان بهترین منبع درآمدی پایدارجهت شهرداری ها بویژه شهرداری ملایر تعیین و انتخاب می شود.در این تحقیق برای پیش بینی درآمدهای مالیاتی در طی سالهای 1396 لغایت 1400، با توجه به شرایط معادله و متغییرها و عدم وجود هم خطی، خود هم بستگی و همچنین نرمال بودن نمونه آماری، ثابت بودن انحراف معیار، از مدل رگرسیون خطی و سریهای زمانی ARMA و برای برآورد ظرفیت مالیاتی و محاسبه میزان کوشش مالیاتی استان از روش OLS استفاده شده است. ارزش افزوده بخش های صنعت و معدن، خدمات، سرمایه گذاری در واحدهای صنعتی استان و درآمد سرانه خانوار استان، از مهم ترین عوامل موثر بر مالیات و ظرفیت مالیاتی استان است که در این مدل بعنوان متغییرمستقل در نظر گرفته می شود بر اساس نتایج تحقیق درصد کوشش مالیاتی استان 40 درصد محاسبه شده است. بر اساس نتایج این تحقیق علیرغم افزایش ارزش افزوده کالا ها وخدمات مصرفی و درآمدسرانه بر خلاف نظریه و مدل کالدور و نظریه سالواتوره بدلیل اجرای غلط و تمرکز و عدم توزیع نا مناسب درآمدهای بخش های مختلف (82 درصد ارزش افزوده خدمات و تولید کالاها در 8 شهر صنعتی متمرکز است) درآمد مالیاتی استان و منابع درآمدی پایدار شهرداری ها با نرخ مذکورافزایش نمی یابد. لذا به منظور تعدیل مشکل مذکور پیشنهادهایی در انتها مبنی بر 1- مالیات ارزش افزوده از مصرف کننده کالای نهائی دریافت شود 2- به منظور افزایش بهره وری منابع و اجرای اصل 44 قانون اساسی، وظیفه جمع آوری مالیات بر ارزش افزوده از دولت جدا و به شهرداری ها محول شود3- با مشارکت شهرداری ها و اصناف، سیستم های صندوق خرید و فروش الکترونیکی ایجاد شود تا فرار مالیاتی، رانت مالیاتی، مشارکت و توزیع مناسب منابع صورت پذیرد و مودیان مالیاتی به طور صحیح شناسائی شوند.

کیفیت زندگی، حالتی از بهزیستی اجتماعی یک فرد و یا گروه، چه به صورت درک شده و یا شناخته شده به وسیله شاخص های قابل مشاهده است و قلمروهای مختلفی از زندگی اعم از بهزیستی مادی، کالبدی، اجتماعی، احساسی و توسعه و فعالیت را دربرمی گیرد. ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و افزایش سطح رضایتمندی آنان از زندگی، از اهداف کلان برنامه ریزی شهری است که از طریق تدوین سیاست های مختلف دنبال می شود. بخشی از سیاست های تامین خدمات شهری، توسط مراجع برنامه ریزی شهری تدوین می گردد. شناخت چگونگی تاثیر این سیاست ها از مرحله تدوین تا اجرا برکیفیت زندگی شهروندان و نیز سازوکارهای مرتبط با رضایت از خدمات شهری و عوامل تعیین کننده آن در ترکیب با سایر زیرقلمروهای کیفیت زندگی، از الزامات سیاستگذاری تامین خدمات شهری است که می تواند در تدوین راهنماهای تولید سیاست ها و برنامه های مرتبط با توسعه اجتماع به کار گرفته شود. هدف از این پژوهش، تدوین چارچوب انگاشتی است که نقش سیاست های تامین خدمات شهری (به عنوان یکی از زیرقلمروها) در سیستم انگاشتی کیفیت زندگی تبیین می نماید.در این پژوهش از طریق مطالعه اسنادی و با استفاده از روش فراتحلیل به بررسی سیستم انگاشتی کیفیت زندگی و سازوکار سیاست های تامین خدمات عمومی (و شهری) به عنوان دو متغیر اصلی پژوهش پرداخته شده و با شناخت عامل اشتراک دهنده کیفیت زندگی و خدمات شهری (که همان تامین نیاز شهروندان است)، مدل مفهومی سازوکار تاثیر خدمات شهری و سیاست های تامین آن بر کیفیت زندگی شهروندان به عنوان دستاورد پژوهش، ارائه می گردد.

برنامه ریزی به پیش بینی آینده و ساختن آینده تا حدودی قابل تصور کمک می نماید. در واقع برنامه ریزی به آینده می نگرد و پلی است بین آنجایی که هستیم و آنجایی که می خواهیم برویم. رشدسریع و بی مهار جمعیت بشر، بهره برداری بی وقفه از معادن، قطع درختان و نابودی جنگل ها، تخریب مراتع و پوشش های گیاهی طبیعی زمین، آلودگی های منابع آبی و هوا ناشی از فعالیت های صنعتی از سالیان گذشته تا امروز، چرخه زیستی خانه مشترک همه موجودات زنده، زمین را با خطر مواجه ساخته است. یکی از مسائلی که سبب افزایش ناهنجاری در صنایع و فعالیت های صنعتی می گردد عدم توجه به عوامل اساسی موثر در تعیین قابلیت های صنعتی به خصوص برنامه ریزی و در نظر گرفتن تمهیدات لازم پیش از شروع فعالیت های مرتبط با آن می باشد. پژوهش حاظر نیز با هدف برنامه ریزی و یافتن مکان های بهینه جهت فعالیت های صنعتی در شهرستان ساری انجام شده است. به همین منظور از سامانه قدرتمند تصمیم گیری چند معیاره و تلفیق آن با سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. ابتدا معیارها و لایه های اطلاعاتی مورد نظر با راهنمایی متخصصان و همچنین تحقیقات صورت گرفته در گذشته تهیه گردید. مهمترین عامل در تصمیم گیری معیار زیست محیطی با وزن 0.7 شناسایی گردید. پس از تخصیص اوزان به معیار ها با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تلفیق آن در محیط نرم افزاری Arc GIS10.3 نقشه نهایی حاصل گردید. در پایان حدود 169780 هکتار از اراضی یعنی 17 درصد از اراضی کل شهرستان با تفسیر کاملا مناسب شناسایی گردید.