این تحقیق با هدف شناسایی عوامل موفقیت مدیریت منابع انسانی در کسب وکارهای کوچک و متوسط انجام شد. به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر نحوه ی گردآوری داده ها از نوع توصیفی-پیمایشی محسوب می شود. جامعه ی آماری این تحقیق شامل دو گروه صاحبان و مدیران کسب وکارهای کوچک و متوسط کشاورزی در استان زنجان هستند. با توجه به فرمول کوکران، 196 نفر از مدیران و 208 نفر از صاحبان کسب وکارهای کوچک و متوسط با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب برای انجام تحقیق انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامة محقق ساخته بود. به منظور تعیین پایایی ابزار تحقیق، پیش آزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس اصلی برای هر دو پرسشنامه بالای 85/0 محاسبه شد. در فاز اول به منظور شناسایی عوامل موفقیت مدیریت منابع انسانی در کسب-وکارهای کوچک و متوسط از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نمونه ی آماری استفاده شده در فاز اول مدیران کسب-وکارهای کوچک و متوسط بودند. در فاز دوم برای ارزیابی نقش نشانگرها در شکل گیری هر یک از سازه های شناسایی شده در فاز تحلیل عاملی اکتشافی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است و نمونه ی آماری این فاز را صاحبان این نوع کسب وکارها تشکیل می دادند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که عوامل موفقیت مدیریت منابع انسانی در کسب وکارهای کوچک و متوسط از پنج عامل زیرساختی-حمایتی، مدیریتی، فناوری اطلاعات، انگیزشی و آموزشی تشکیل می شوند.