مجله میکروب شناسی پزشکی ایران
سال:1388 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:17

عفونت های دستگاه ادراری جزو شایع ترین عفونت های اکتسابی در جامعه و بیمارستان می باشند. به طور تخمینی سالیانه حدود 250 میلیون نفر به آن مبتلا می گردند. عفونت های دستگاه ادراری معمولا به طور اختیاری درمان می شوند و بیشترین موارد مصرف آنتی بیوتیک را به خود اختصاص می دهند. پزشکان برای درمان مناسب و جلوگیری از مفاومت دارویی بایستی از عوامل ایجاد کننده عفونت های دستگاه ادراری و الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی آنها مطلع باشند.

مقاله ای تحت عنوان «بررسی فاکتورهای ویرولانس انتروکوکوس فکالیس جدا شده از نمونه های ادرار» در شماره 3 و 4 (پاییز و زمستان، صفحات 53-58) سال 1387 مجله میکروب شناسی پزشکی ایران به چاپ رسید. در این مقاله از نمونه ادرار 600 بیمار بستری 114 سویه (%19) انتروکوک جدا شده است. با انعکاس نظرات داوری به نویسنده محترم رابط، ایشان به چند سطر اول و منابع 8-6 مقاله استناد نمودند. مراجع 6 و 7 به ترتیب مقاله های Ronald و گزارش سیستم ملی مراقبت عفونت های بیمارستانی (NNIS) در آمریکا (1990-1999) هستند و مرجع 8 هم کتابی است که در دسترس اینجانب نیست. به نظر می آید که جدا شدن این تعداد سویه انتروکوک به توضیح نیاز دارد. لذا، مطلب حاضر پیرامون این موضوع نگاشته شد.

انتروکوکوس به عنوان دومین عامل عفونت های بیمارستانی در جهان مطرح است. بیشترین عفونت های ایجاد شده توسط گونه های انتروکوکوس به صورت عفونت ادراری (UTI) بوده و همراه با استفاده از کاتتر و یا سایر وسایل می باشد. در حال حاضر ایزولاسیون انتروکوکوس های مقاوم به چند آنتی بیوتیک در مراکز بیمارستانی دنیا رو به افزایش است.. بالاترین میزان UTI ناشی از انتروکوکوس در کانادا 16.8 درصد، در امریکا 12.5 درصد و در اروپا 11.7 درصد گزارش شده است.

زمینه و اهداف: شیوع باکتری های مولد بتالاکتامازهای طیف گسترده (ESBL) در عفونت های بیمارستانی، از اهمیت ویژه برخوردار است. این مطالعه با هدف تعیین الگوی حساسیت آنتی بیوتیکی ایزوله های اسینتوباکتر نسبت به آنتی بیوتیک های بتالاکتام و تحقیق پیرامون وجود ژن های بتالاکتاماز blaCTX و blaTEM در ایزوله های جدا شده در بیمارستان های منتخب تهران صورت گرفت.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی 95 ایزوله اسینتوباکتر از نمونه بیماران بیمارستان های منتخب تهران در سال 1387 جمع آوری شد. الگوی حساسیت آنتی بیوتیکی با روش های انتشار از دیسک (disk diffusion) و حداقل غلظت بازدارنده سفتازیدیم به روش Microbroth Dilution بر اساس دستورالعمل Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI) تعیین شد. تولید ESBL با تست فنوتیپی تاییدی (Phenotypic Confirmatory Tests) تعیین گردید. ژن های blaCTX و blaTEM در ایزوله ها با روش Multiplex PCR شناسایی شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونT-test  استفاده شد.یافته ها: بیشترین و کمترین مقاومت در بین ایزوله ها به ترتیب نسبت به آنتی بیوتیک های سفکسیم (95 ایزوله، %100) و کلیستین (4 ایزوله، %4.2) مشاهده شد. حداقل غلظت بازدارنده نسبت به سفتازیدیم در 79 (%83.1) ایزوله ≥64mg/ml بود و 18 (18.9%) ایزوله مولد ESBL بودند. ژن های blaTEM و blaCTX به ترتیب در 11 (%12.8) و 1 (%1.2) ایزوله یافت شد .نتیجه گیری: حداقل غلظـت بازدارنده ایزوله هـا در مقابل سـفتازیدیم بالا است و حضور ژن  blaTEMدر آنها بسیار قابل توجه می باشد. با توجه به ایـنکه در مطـالعه حاضـر کمتر از یک پنـجم ایزولـه ها مولـد ESBL هـستند، لذا علاوه بر بتالاکتامازها، مکانیزم هایی از قبیل پمپ های تراوشی و پورین ها از علل دیگر مقاومت در این باکتری ها می باشد. از آنجاییکه عوامل مقاومت بر روی عناصر ژنتیکی متحرک قرار دارند، شناسایی سریع و ردیابی این سویه ها می تواند نقش مهمی در جلوگیری از گسترش آنها داشته باشد.

زمینه و اهداف: باسیلوس آنتراسیس باکتری اسپور دار، گرم مثبت، هوازی و عامل بیماری سیاه زخم است. در سال های اخیر از این باکتری در حملات بیوتروریستی استفاده شده است. اسپور باسیلوس آنتراسیس نسبت به عوامل فیزیکی و شیمیایی بسیار مقاوم می باشد. برای تشخیص سریع اسپور این باکتری به روش های مولکولی، به اسنخراج ژنوم با شکستن اسپور نیاز می باشد. هدف از این مطالعه تشخیص سریع مولکولیDNA  باسیلوس آنتراسیس به روشMultiplex PCR  با شکستن سریع اسپور به روش فیزیکی در زمان بسیار کوتاه و بدون استخراج ژنوم است.روش بررسی: اسپورباکتری غیر بیماریزای سیاه زخم یا سویه استرن (سویه واکسن باسیلوس آنتراسیس) توسط سیستم (BioSpec Products, In.) Mini Bead Beater-8 با استفاده از بید های 0.1 میلی متری در 5000 دور در دقیقه شکسته و استخراج شد. تشخیص به روش PCR Multiplex با استفاده از 3 جفت پرایمر صورت گرفت. PCR سه قطعه DNA با اندازه های مورد انتظار را تولید نمود که در ژل آگاروز الکتروفورز آنالیز شد. جهت تعیین حد تشخیص و اختصاصیت از رقت های مختلف اسپور به روش CFU/ml و باکتری های دیگر همین جنس نیز استفاده گردید.یافته ها: اسپورهای باســیلوس آنتراسـیس در عرض سـه دقیـقه شکـست شـد. با استـفاده از پرایـمرهای اختـصاصی و Multiplex PCR، محصولات به دست آمده شامل سه قطعه (1083bp، 385bp، 164bp) در ژل آگارز 2 درصد آنالیز شد. با استفاده از آنزیم برش دهنده  Hind IIIمحصول (1083bp) تایید گردید. حد تشخیص بر اساس روش CFU/ml، رقت 1.512 از سوسپانسیون با 7680/ml یا 7 اسپور در میلی لیتر اسپور معین شد.نتیجه گیری: نـتایج بهـینه سـازی نشـان داد شـکستن به روش فیـزیـکی با اسـتفاده از ذرات شیـشه و دستـگاه Bead Mill Homogenization از سرعت لازم برخوردار می باشد. بعد از شکست در مدت 3 دقیقه، نیازی به استخراجDNA  نیست. با این روش، ما توانستیم به طور سریع، اختصاصی و با حساسیت بالا اسپور باکتری باسیلوس آنتراسیس را در نمونه ها تشخیص دهیم.

زمینه و اهداف: از زمان شروع شیمی درمانی بر علیه بیماری سل، شمار سویه های مقاوم به دارو افزایش چشمگیری داشته است. میزان بروز سل مقاوم به چند دارو (MDR-TB: Multi Drug Resistant tuberculosis) در کشورهای همجوار از جمله آذربایجان بسیار بالا گزارش شده است. مراجعه این بیماران به مرکز تحقیقات سل و بیماری های ریوی تبریز باعث افزایش نگرانی مسوولین و اهالی منطقه از خطرِ انتقال سل مقاوم به دارو شده است. هدف از این مطالعه، تعیین حساسیت دارویی سویه های ایزوله شده مایکوباکتریوم توبرکولوزیس (MTB) از بیماران بومی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات سل و بیماری های ریوی تبریز نسبت به داروهای ضد سل رده اول و بعضی از داروهای جایگزین (رده دوم) بود.روش بررسی: ابتدا 103 سویه MTB با استفاده از تست های بیوشیمیایی از نمونه بیماران بومی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات سل و بیماری های ریوی تبریز جدا گردید. پس از تهیه سوسپانسیون، بر روی محیط کشت لوانشتاین - جانسون حاوی آنتی بیوتیک های ضد سل رده اول و رده دوم کشت داده شد. نتایج به روش نسبی(proportional) بررسی شد. از سویه استاندارد H37Rv مایکوباکتریوم توبرکلوزیس که حساس به تمامی داروهاست، به عنوان شاهد کیفی استفاده شد. داروهای رده اول شامل ایزونیازید، ریفامپین، اتامبوتول، استرپتومایسین و داروهای رده دوم شامل آمیکاسین، کانامایسین، افلوکساسین، سیپروفلوکساسین بودند.یافته ها: از مجموع 103 سویه، 13 سویه نسبت به کانامایسین، 2 سویه (%1.9) نسبت به افلوکساسین، 1 سویه (%1) نسبت به آمیکاسین و 1 سویه (%1) نسبت به سیپروفلوکساسین مقاوم بودند. از میان داروهای رده اول، استرپتومایسین به میزان %7.8 (8 سویه) و از میان داروهای رده دوم کانامایسین به میزان %12.6 (13 سویه) بیشترین مقاومت دارویی را داشتند. میزان مقاومت %2.9MDR-TB (3 سویه) بود.نتیجه گیری: اکثریت زیادی از سویه ها به تمام داروهای ضد سل رده اول حساسیت دارند و میزان MDR-TB اندک است. از میان داروهای ضد سل اصلی و جایگزین، به ترتیب استرپتومایسین و کانامایسین بیشترین مقاومت دارویی را نشان دادند.

زمینه و اهداف: برای درمان زخم معده ناشی از هلیکوباکترپیلوری، مترونیدازول یکی از آنتی بیوتیک های کلیدی است. هدف از این مطالعه تعیین میزان مقاومت سویه های هلیکوباکترپیلوری به مترونیدازول با روش دیسک دیفیوژن و ارزیابی نقش ژن rdxA در ایجاد مقاومت به مترونیدازول بود.روش بررسی: این مطالعه مقطعی - توصیفی در سال 1386 بر روی 263 بیمار مراجعه کننده به بیمارستان هاجر شهرکرد انجام شد. هلیکوباکترپیلوری با روش رنگ آمیزی گرم، اوره آز، کاتالاز ، اکسیداز و  PCRتعیین هویت شد. برای ارزیابی مقاومت آنتی بیوتیکی از روش دیسک دیفیوژن استفاده شد. در انتها با استفاده از پرایمرهای اختصاصی، غیرفعال شدن ژن rdxA در اثر موتاسیون در سویه های مقاوم و نیمه حساس به مترونیدازول ارزیابی شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها ازتست دقیق فیشر استفاده شد.یافته ها: از 84 سویه جدا شده 49 سویه مقاوم (58.33) و 7 سویه نیمه حساس (8.33) شناسایی شد. در دو سویه مقاوم (%4)، حذف 200 جفت بازی در ژن rdxA مشاهده گردید. با آزمون آماری مشخص شد که بین مقاومت به مترونیدازول و علایم بالینی  (P>0.05)و همچنین حذف ژن  (P>0.05) rdxAارتباط معنی دار وجود ندارد.نتیجه گیری: با توجه به فراوانی اندک میزان موتاسیون در ژنrdxA ، ارزیابی سایر مکانیسم های مولکولی مقاومت به مترونیدازول به نظر ضروری می رسد.

زمینه و اهداف: ناباروری و مشکلات ناشی از آن برای هر زوجی می تواند مساله ساز باشد. میکروارگانیسم ها و به ویژه اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم  (Ureaplasma urealyticum)از عوامل ناباروری هستند. اما، ارتباط این ارگانیسم با ناباوری کاملا مشخص نشده است. برای اثبات نقش باکتری مذکور این مطالعه با هدف تعیین اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم نزد مردان نابارور در مقایسه با گروه کنترل انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع مورد - شاهدی (Case-control) بود که روی 40 نفر از مردان نابارور با مایع منی (Semen) غیرطبیعی انجام شد. این افراد به کلینیک ناباروری پژوهشکده رویان مراجعه می کردند. 40 نفر از مردان سالم نیز به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. از هر دو گروه ضمن تکمیل پرسشنامه، نمونه  Semenاخذ شد و به محیط ترانسپورت (PPLO broth) حاوی اوره، آنتی بیوتیک، مواد افزودنی و با pH=5.5 انتقال داده شد. برای کشت نمونه ها نیز از محیط کشت PPLO agar و مواد مورد نیاز استفاده شد. کلنی های ایجاد شده با روش Dienes رنگ آمیزی و مطالعه شدند. اطلاعات بدست آمده توسط روش های آماریChi-square ،Man-Whitney  و T-test و در نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: میانگین سن افراد گروه مورد 31.87 سال و گروه شاهد 31.45 سال بود. میزان جداسازی اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم در گروه های مورد و شاهد به ترتیب 11 نفر (27.5 درصد) و 4 نفر (10 درصد) بود. نتایج بیانگر ارتباط معنی دار(P<0.045)  بین ناباروری و ابتلا به عفونت با اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم بود.نتیجه گیری: یافته ها ارتباط معنی دار بین ناباروری و عفونت با اوره آپلاسما اوره آلیتیکوم را در افراد گروه مورد نسبت به گروه شاهد نشان می دهد.

روش بررسی: طی 5 ماه، 48 نمونه قالب کره بسته بندی شده به طور تصادفی از مناطق مختلف شمال، مرکز و جنوب شهر تهران جمع آوری شد. نمونه ها از نظر وجود و میزان کلی فرم ها، (S.aureus) Staphylococus aureus، سرماگراها و کپک مطابق طبق آزمون های موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مورد آزمایش قرار گرفت.یافته ها: از 48 نمونه جمع آوری شده 31 نمونه (%64.58) از نظر تعداد کلی فرم ها خارج از محدوده تعریف شده استاندارد بود. تعداد نمونه های آلوده در مناطق شمال، مرکز و جنوب تهران به ترتیب 9 (%29)، 11 (%35.5) و 11 (%35.5) بود. نتایج انجام آزمون های تاییدی و شناخت کلی فرم مدفوعی نشان داد که 8 نمونه (%16.66) به E.coli،5  نمونه (%16.12) به Citrobacter و 18 نمونه (%58.6) بهEnterobacter  آلوده بود. Staphylococus aureus در هیچ کدام از نمونه ها جدا نشد. تعداد سرماگراهای شمارش شده در هیچ کدام از نمونه ها خارج از دامنه تعریف شده استاندارد نبود. آلودگی به کپک در 3 نمونه (%6.25) به ترتیب 1 نمونه در مرکز و 2 نمونه در جنوب بازار تهران یافت شد.نتیجه گیری: درصد قابل توجهی از نمونه ها واجد باکتری های کلی فرمی هستند که قطعا غیرقابل مصرف می باشند.

زمینه و اهداف: سرطان مری یکی از سرطان های شایع در ناحیه مازندران و گلستان است، که در کمربند آسیایی سرطان مری واقع شده است. علت سرطان مری به درستی مشخص نمی باشد. عفونت باEpstein Barr Virus (EBV)  عامل بسیاری از بدخیمی ها در انسان از جمله عامل لنفوم بورکیت و لنفوم هوچکین شناخته شده است. همچنین این ویروس می تواند با سرطان های معده و نازوفارنکس نیز ارتباط داشته باشد. این مطالعه با هدف تعیین فراوانی EBV در نمونه های بیوپسی بیماران مبتلا به کارسینوم سنگفرشی مری Esophageal squamous cell carcinoma=(ESCC) در استان های مازندران و گلستان در سال 1387انجام شد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی - مقطعی بر روی نمونه های بیوپسی 40 بیمار مبتلا به سرطان سلول های سنگفرشی مری انجام شد که بیماری آنها از لحاظ بالینی و پاتولوژی تایید شده بود. DNA از بلوک های پارافینی با استفاده از کیت مخصوص استخراجDNA  جدا شـد. سـپس ژنـوم ویـروس EBV با استـفاده از پـرایـمرهـای اختـصاصی ویـروس EBV و بـه روش Polymerase Chain Reaction (PCR) تکثیر گردید. در نهایت محصول  PCRبا استفاده از ژل آگارز %1 جدا و الکتروفورز گردید.یافته ها: 40 نمونه سرطان سلول سنگفرشی مری (ESCC) مورد مطالعه شامل 22 نمونه (%55) مرد و 18 نمونه (%45) زن بود. از 4 نمونه (%10) ژنوم ویروس EBV جدا شد. موارد مثبت شامل 3 نمونه (%13.2) مرد و 1 نمونه (%5.5) زن بودند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج مثبت ویروس EBV در تعدادی از نمونه ها به نظر می رسد ویروس EBV ممکن است یکی از عوامل موثر در سرطان سلول سنگفرشی مری (ESCC) باشد.

زمینه و اهداف: هپاتیت B از عوامل مهم عفونی در جهان می باشد، که میزان حاملین آن از %1 تا %20 متغیر است. درصد شیوع آن در ایران بر حسب استان های مختلف و مطالعات گوناگون، متفاوت است. به لحاظ گذر ایران از شیوع متوسط به شیوع کم، مطالعات بیشتری نیاز می باشد. هدف از این مطالعه تعیین شیوع هپاتیتB  و مقایسه آن با نتایج آزمایشات مواد مخدر و سفلیس درمردان داوطلب ازدواج مراجعه کننده به آزمایشگاه مرکزی شهید هاشمی نژاد در سال 1388 بود.روش بررسی: در بهار 1388 آنتی ژن HBs در 1000 مرد داوطلب ازدواج، آزمایش شد. این گروه برای انجام آزمایشات اجباری قبل از ازدواج به مرکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی شهید هاشمی نژاد تهران مراجعه کرده بودند. آنتی ژن HBs به روش الیزا، سفیلیس به روش RPR (Rapid Plasma Reagine) و مواد مخدر به روش تست مورفین سریع آزمایش شد. در صورت پاسخ مثبت در دو آزمایش اخیر روش های تاییدی انجام می گرفت. نتایج آزمایشات سه گانه با استفاده از روش logit و آزمون T مقایسه شدند.یافته ها: افراد مورد مطالعه در گروه سنی 45-20 سال قرار داشتند. آنتی ژن HBs در 8 نفر مثبت شد. شیوع هپاتیت %0.8 B یا 8 در 1000 بود. بین وجود آنتی ژن HBs با سن افراد تفاوت معنی دار مشاهده نشد (P>0.05). آزمایشات اپیوم نزد 2 نفر (%0.2) مثبت بود. آزمایش سیفلیس در هیچ مورد مثبت نبود. بین ابتلا به هپاتیت B و مثبت بودن آزمایش مواد مخدر ارتباط معنی داری وجود نداشت (P>0.05).نتیجه گیری: 0.8 درصد داوطلبین حامل HBs آنتی ژن هستند و آزمایش مواد مخدر در 0.2 درصد مثبت است. بین ابتلا به هپاتیت B و مثبت بودن آزمایش مواد مخدر ارتباط معنی داری وجود ندارد.

زمینه و اهداف: مایکوباکتریوم توبرکلوزیس معمولا در ریه ها ایجاد عفونت می کند. اما در یک سوم موارد ممکن است اندام های دیگر غیر از ریه ها را نیز درگیر نماید. هدف از این مطالعه، تعیین اپیدمیولوژی سل خارج ریوی در شهرستان شهریار در سال 1387 در بیماران مراجعه کننده به مرکز سل شهریار (سهراب علی بخشی) بود.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی – مقطعی، متغیرهای مختلف مرتبط با موارد جدید سل خارج ریوی در سال 1387 با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: در مجموع از 127 بیمار مبتلا به سل، 41 مورد (%32.3) دارای سل خارج ریوی بودند. میانگین سنی بیماران دارای سل خارج ریوی 35.9±16.4 سال بود. 25 نفر (%61) از مبتلایان به سل خارج ریوی، زن و 16 نفر (%39) مرد بودند. 30 نفر (%73.2) ملیت ایرانی و 11 نفر (%26.8) ملیت افغانی داشتند. غدد لنفاوی، شایع ترین جایگاه عفونت در 12 نفر (%29.3) بود. سل استخوان و یا مفاصل در 7 نفر (%17.1)، درگیری پلور در 4 نفر (%9.8)، سل دستگاه گوارشی در 4 نفر (%9.8) و سل نواحی دیگر بدن در 14 نفر (%34) پس از آن قرار داشتند. همچنین یک بیمار (%2.4) از نظر HIV مثبت بود.نتیجه گیری: تشخیص درست سل خارج ریوی یکی از مشکلات پیش روی علم پزشکی است. با توجه به تشابه تظاهرات بالینی سل خارج ریوی با انواع مختلف از بیماری ها، بکارگیری روش های تشخیصی مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.