مطالعات دفاعی استراتژیک
سال:1386 | دوره:8 | شماره:29 |تعداد مقالات:7

این مقاله اختصاص دارد به بررسی نقش، ضریب نفوذ و تاثیر مطالبات اجتماعی نوین در کشورهای در حال توسعه بر امنیت داخلی این کشورها و همچنین تلاش دارد تا با هدف کشف ارتباط میان این دو متغیر از طریق جمع آوری کتابخانه ای و بررسی میدانی، نتایج حاصله از تحقیق را در قالب استفاده از آمار خی دو در نمونه آماری خود به آزمون بگذارد. بر اساس نتایج حاصل از پرسش و بررسی از خبرگان و صاحب نظران، این گونه بر آمده است که کشورهای در حال توسعه در درک نیازهای نوین اجتماعی بایستی ظرفیت امنیتی خود را افزایش بخشیده و آن را سوی سیاست ها و ادراک شقوق قدرت نرم در جوامع خود گرایش بیشتری دهند تا بتوانند مطالبات اجتماعی نوین در حوزه خودی و یا غیرخودی هدایت شده از سوی قدرت های بیگانه و استعمارگرا را از یکدیگر تفکیک نموده و در راستای افزایش امنیت داخلی کشور آن را بر تابیده و در قالب تهدید نرم مورد مقایسه قرار دهند.

این مقاله به بررسی تاثیر جریان آزاد اطلاعات جهانی و کارکردهای منفی آن در نیروهای مسلح پرداخته و با توجه به پیامدهای ملموس آن راهبردهای لازم را ارایه می نماید. در جهان کنونی فناوری های پیشرفته اطلاعاتی و ارتباطی (ICT) به لحاظ توانایی های ماهوی، برای نظام سلطه جهانی این امکان را مهیا نموده است تا در راستای اهداف استعماری خود، با زندگی انسان ها ارتباط عمیقی پیدا نموده و جنگ روانی و تبلیغاتی گسترده ای را علیه سایر ملت ها طرح ریزی و اجرا نماید. لذا جهت مقابله با آن، کارکردهای جریان آزاد اطلاعات جهانی، ماهیت و نقش عملیات روانی، شناخت محیط های ملی و بین المللی در حوزه فناوری های پیشرفته ارتباطی و رسانه ها و همچنین زمینه های ضربه پذیری فرهنگی مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل واقع و این نتیجه حاصل شد که محیط روانی حاکم بر جامه و به تبع آن نیروهای مسلح، در معرض آسیب پذیری قار داشته و نیاز به مواظبت و انجام اقدامات پیشگیرانه دارد. این تحقیق که به روش موردی و همبستگی اجرا گردیده از نقطه نظرات مسوولین و کارشناسان، مطالعه اسناد و مدارک، همچنین تجارب حاصله از عملکرد نیروهای فرامنطقه ای در تهاجمات اخیر با کشورهای همسایه استفاده کرده و به این جمع بندی دست یافته است که تدوین راهبردهای اصولی و متناسب با تهدیدات منبعث از جریان آزاد اطلاعات جهانی، برای تقویت وفاداری نظامی در نیروهای مسلح کشورهای در حال توسعه، الزامی و اجتناب ناپذیر می باشد.

از آنجا که امنیت اقتصادی در سطح کلان ملی چهارچوب نهادینه ای از شرایط متغیرهای کلان اقتصادی، سیاسی، حقوقی و اجتماعی است که اعتماد فعالان اقتصادی در درون یک نظام ملی را جلب کرده، و با برخورداری از احساس اعتماد به سیاستگذاران، ارتقای رشد اقتصاد ملی را تضمین می کند، شناخت مولفه های آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.این مقاله کوشش دارد تا با اتکای به نظریان مختلف پیرامون امنیت اقتصادی به عنوان مهمترین بعد امنیت ملی پس از جنگ سرد، مولفه های امنیت اقتصادی در دو بعد مولفه کمی کلان اقتصادی و مولفه محیطی فعالیت های اقتصادی، طبقه بندی گردیده اند. در گام بعدی اجزای عمده هر مولفه بر مبنای مطالعات نظری و تجربی احصا شده و پس از آن با استفاده از شاخص موریس، هر مولفه در قالب شاخص های قابل تحلیل برای ایران و 104 کشور دیگر جهان در طی دوره زمانی 1980 الی 2002 محاسبه گردید. نهایتا پس از طبقه بندی نتایج حاصل، شاخص های محاسبه شده ابتدا در دوره زمانی مذکور، به تفکیک مولفه های اقتصادی و مولفه های محیطی در ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در مرحله دیگر، ارزیابی تطبیقی هر یک از مولفه های مذکور در ایران نسبت به سایر کشورهای جهان صورت گرفت. سرانجام نیز پیشنهادهای متناسب با نتایج ارایه گردیده است.

این پژوهش به بررسی سازمان اطلاعاتی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در عصر جهانی شدن می پردازد و این موضوع را مورد توجه قرار می دهد که گسترش فرآیند جهانی شدن و تحولات منبعث از ان باعث به وجود آمدن تهدیدات و فرصت هایی برای کلیه بازیگران نظام بین الملل شده است، به طوری که سازمان های اطلاعاتی نیز از این تحولات جدید مصون نمانده و تحت تاثیر تهدیدات و فرصت های ناشی از جهانی شده قرار گرفته اند. از آنجا که کشورهای توسعه یافته از توانایی بیشتری در عرصه های مختلف برخوردارند، لذا توانایی بیشتری در استفاده از فرصت ها و کاهش تهدیات و تبدیل تهدیدات به فرصت ها دارند، اما کشورهای در حال توسعه به علت عقب ماندگی در سطوح مختلف به ویژه از نظر فناوری، نه تنها توان استفاده از فرصت های جدید را ندارند، بلکه به علت حاکم بودن تفکر منفی در بین تصمیم گیرندگان نسبت به جهانی شدن فرصت های ناشی از جهانی شدن را تبدیل به تهدید علیه خود می نمایند. از این رو ابتدا وظایف عام سازمان های اطلاعاتی مورد بررسی واقع می شود و در نهایت به قابلیت های سازمان های اطلاعاتی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پرداخته می شود.

بخش دفاعی در هر کشور در زمره بخش های راهبردی آن کشور محسوب می شود که با استفاده از نیروی کار مجرب، سرمایه گذاری های مناسب، صادرات جنگ افزارهای دفاعی و ایجاد امنیت در کشور، می تواند تاثیر مثبت بر اقتصاد کشور داشته باشد. مقاله حاضر، در صدد است که استفاده از آمار و اطلاعات برای یک دوره زمانی 1383-1353، به تاثیر هزینه های دفاعی بر رشد اقتصادی و مصرف خصوصی کشور بپردازد. برای این منظور با ملاحظه طف عرصه اقتصاد، دو مدل دو بخشی و چهاربخشی که هر یک شامل بخش های مصرفی و دفاعی هستند مورد استفاده قرار گرفته اند. در این ارتباط، بهره وری بخش های دفاعی و غیر دفاعی دولتی نسبت به مصرف خصوصی مطالعه شده است و اثرات غیر مستقیم این بخش ها بر رشد اقتصادی که ناشی از اثر خارجی  آن ها بر بخش مصرفی خصوصی است، مورد بررسی قرار گرفته است نتایج نشان می دهد که تثیر متغییرهای کلان اقتصادی چون صادرات، سرمایه گذاری، نیروی کار، اثر کل بخش دفاعی و اثر کل بخش دولتی غیر دفاعی بر رشد اقتصادی مثبت می باشد.

هدف اصلی پژوهش، شناخت وضعیت باورهای دینی و عقیدتی، پایبندی به ارزش های دینی و عقیدتی و ملی گرایی دو گروه از جوانان است: 1- آنهایی که بیننده برنامه های ماهواره اند 2- آنهایی که بیننده برنامه های ماهواره نمی باشند. روش تحقیق در این پژوهش همبستگی و همخوانی – موردی و زمینه ای است. جمعیت نمونه در بررسی حاضر، 1022 نفر از جوانان شهر تهران با میانگین سنی 22.5 سال می باشد. متغیرهای وابسته «میزان باورهای دینی و عقیدتی»، «میزان پایبندی به ارزش های دینی» و «میزان ملی گرایی» بوده است. متغییرهای مستقل، برگرفته از چهارچوب نظری پژوهش و همچنین با تعدادی متغیرهای زمینه ای در ارتباط گذارده شده اند. این مقاله با اتخاذ یک الگو و مدل ترکیبی، در کنار عامل رسانه، به مخاطب و متغیرهایی که مرتبط با خود مخاطب بوده توجه نموده است تا نشان دهد که در کنار عامل رسانه ماهواره، عوامل دیگری از جانب مخاطب، تاثیر پذیری از این رسانه را شدت و یا ضعف می بخشد. بررسی روابط متغیرها نشان می دهد که: 1- میزان باورهای دینی، پایبندی به ارزش های دینی و ملی گرایی کسانی که برنامه های ماهواره را تماشا می کنند متفاوت از کسانی است که بیننده برنامه های ماهواره ای نیستند 2- در میان کسانی که بیننده برنامه های ماهواره هستند، در کنار عامل ماهواره، عوامل دیگری وجود دارند که تاثیرپذیری از ماهواره را شدت و یا ضعف می بخشند و به منظور حفظ امنیت جمهوری اسلامی ایران در مقابل برنامه های ماهواره ای راهکارهای اجرایی برای دستیابی ابه اهداف کلی و سیاست های کلی برنامه های جمهوری اسلامی ایران عبارت است از «تمرکز سیاست گذاری و ارایه سیاست های روشن و مشخص در ارتباط با مسایل اجتماعی-فرهنگی در جهت مقابله با تهدیدات برنامه های ماهواره ای دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران».

جنگ افزارهای کشتار جمعی از لحاظ نظامی دارای اهمیت ویژه ای هستند. چنانچه علیه نیروهای نظامی فاقد تجهیزات و آموزش مناسب به کار رود فاجعه ای بس دردناک و مصیبت بار به وجود می آورد. در این نوشتار آسیب های پدافند نیروهای زمینی در مقابله با اقدامات (NCB) دشتمن مورد کنکاش قار می گیرد تا بتوان با بهره گیری از یافته های آن توان عملیات نظامی نیروهای زمینی را در مقابله با تکهای ش.م.ه افزایش داد. به منظور دستیابی به آسیب های نیروهای زمینی در برابر عوامل ش.م.ه، متغیرهایی از قبیل سازمان، نیروی انسانی، به روز بودن تجهیزات حفاظت ش.م.ه در یگانهای عملیاتی و آموزشی، آموزشهای ارایه شده، تجهیزات در حوزه های هشدار و گزارش دهی، حفاظت فردی، حفاظت جمعی، رفع آلودگی و اقدامات پزشکی مورد مطالعه قرار گرفته است و در جهت رسیدن به راه حل های منطقی و اصولی، سطح فناوری و تجهیزات در حوزه دفاع ش.م.ه. و نیز روند توسعه آنها در کشورهای پیشرفته در این عرصه بررسی شده است و با مقایسه وضعیت نیروهای زمینی نقاط قوت و ضعف داخلی فرصتها و تهدیدات محیطی احصا و داده های آن با استفاده از پرسشنامه ها جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.