اندیشه نوین دینی
سال:1392 | دوره:9 | شماره:32 |تعداد مقالات:10

چکیده فارسی:در تلقی عمومی، طریق عارفان و منش سیاست مداران جمع ناشدنی می نماید؛ آن یکی تحنث و عزلت و دیگری رندی و زیرکی می طلبد. نه عارفان با خلوص خود، سیاست مداری موفق توانند بود و نه سیاست مداران به پاکی و زلالی، حکومت داری توانند کرد. این مقاله بر آن است تا با توصیف ویژگی های مشی حکومتی عارفی واصل نشان دهد می توان عادلانه حکومت کرد و بر معادلات جهان اثر گذاشت و در عین حال جز خدا را ندید و همه چیز را از او دانست. ضرورت کاوش در این موضوع به لحاظ معرفی مدل آسمانی حکومت روشن است. مساله مقاله حاضر به لحاظ گونه شناسی (Typology)، توصیفی (Descriptive) است و در آن نسبت طریق عارفان و جایگاه حاکمیت دینی از منظر امام خمینی (قدس سره) واکاوی می شود.   چکیده عربی:الذی یبدو للفهم العام أنه لا یمکن الجمع بین منهج العارفین و اسلوب رجال السیاسة، فأحدهما یتطلب التحنث والعزلة، والآخر یستدعی المکر والتحایل. فلا العارفون یستطیعون بخلوصهم أن یکونوا ساسة ناجحین، ولا الساسة قادرون علی إدارة شؤون الحکم بصفاء و طیب نیة. ترمی هذه المقالة من خلال بیانها لخصائص السیرة الحکومیة لعارف واصل، أن تثبت أنه یمکن الحکم بعدل والتأثیر فی المعادلات الدولیة، و فی الوقت ذاته عدم الأخذ بنظر الاعتبار سوی الله، والاعتقاد بأن کل شیء منه. إن ضرورة البحث فی هذا الموضوع واضحة من حیث التعریف بالنموذج الإلهی للحکومة. و نظرا إلی کونة موضوع هذه المقالة نمطا نموذجیا (Typology)، فهو توصیفی (Descriptive) و تبحث فیه العلاقة بین طریقة العارفین و مکانة الحکومة الدینیة من وجهة نظر الإمام الخمینی (ره).

چکیده فارسی:پژوهش حاضر، از طریق بررسی روش شناسی نظریه علمای ابرار در کتاب مکتب در فرآیند تکامل، به نقد آن پرداخته است. ابتدا با بررسی دقیق مباحث این کتاب و شیوه ارجاع و استدلالی که مولف در اثبات نظر خود به کار برده است، تبیینی از روش پژوهش ایشان ارائه و سپس اشکالات روش ایشان بررسی می شود.مولف این کتاب در روش تحقیق خود دچار برخی اشکالات کلی است که مختص به علم خاصی نیست؛ از جمله:عدم ذکر مستند در برخی مباحث مهم، تحلیل غیر روش مند، مغالطه در استفاده از منابع، کاربرد معیار غیر معتبر و عدم تمایز بین اعتقادات امامان و برخی از عوام شیعه.علاوه بر آن، اشکالاتی در روش شناسی کلامی، حدیثی، تاریخی و رجالی این نظریه مشهود است. بنابراین روش شناسی این نظریه بر اساس روش متداول در هر کدام از علوم مذکور بررسی و اشکالات آن تبیین شده است.نتیجه آنکه، این نظریه از جهت روش تحقیق دچار اشکال است و برایند درستی به دنبال ندارد.   چکیده عربی:یتناول هذا البحث نقد ما جاء فی کتاب الدین فی مسار التکامل، و ذلک بعد تسلیط الضوء علی منهجه فی طرح نظریة العلماء الأبرار. ابتداء بعد التمحیص الدقیق لمباحث هذا الکتاب و اسلوبه فی الارجاع والاستدلال الذی اتبعه المؤلف لاثبات صحة رأیه، یقدم هذا البحث تبیینا لمنهجه فی البحث ثم یعرض ما یکتنف اسلوبه من الاشکالات. مؤلف هذا الکتاب وقع فی منهج بحثه فی بعض الاشکالات العامة التی لا تختص بعلم معین، و منها: عدم ذکر ما استند إلیه فی بعض المباحث المهمة، والتحلیل غیر المنهجی، والمغالطة فی الاستفادة من المصادر، و اتباع معاییر غیر معتبرة، و عدم التمییز بین اعتقادات الأئمة و بعض العوام من الشیعة.بالاضافة إلی ذلک لایخلو الکتاب من مؤاخذات حول منهجه الکلامی، والحدیثی، والتاریخی، والرجالی. و علی هذا الأساس جری بحث المنهج الذی بنیت علیه هذه النظریة علی أساس المنهج المعتمد فی کل واحد من العلوم المذکورة، و جری بیان ما یکتنفه من اشکالات. والنتیجة النهائیة التی وصل إلیها هذا البحث هی أن المنهجیة التی سار علیها هذا البحث تعتورها اشکالات و هو ما یعنی انها لن تکون لها معطیات صحیحة.

چکیده فارسی:«وحی» حقیقت رازآلودی است که از قلمرو اصطیاد عقل و حس استبعاد دارد؛ با این حال برخی از روشنفکران معاصر درباره این حقیقت مرموز معتقدند وحی محصول تجربه دینی است و به شخصیت و قوه خیال پیامبر در تولید وحی موضوعیت و فاعلیت داده است.در این تحقیق، ابتدا تعریفی از وحی و فرهنگ و نوع مواجهه قرآن با فرهنگ عصر نزول ارائه می شود. سپس از منظر فلسفه صدرایی اثبات می شود که: اولا: وحی تعینی پیشینی و ثابت در علم الهی و عالم عقل داشته و پیامبر تنها دریافت کننده و ابلاغ کننده امین آن بدون تغییر در عالم حس بوده است. ثانیا: قوه خیال پیامبر فقط قابل وحی و کاشف حقایق است، نه فاعل آن. ثالثا: وحی در فرآیند تنزیل، متغیر و متاثر از هیچ امر خارجی مانند فرهنگ نیست. رابعا: وحی حقیقتی فراتر از زمان و زبان بوده و همیشه دارای حجیت است؛ در نتیجه ایده برخی روشنفکران در مورد وحی، فاقد پشتوانه های عقلی و فلسفی صدرایی است و اصرار بر آن بی دلیل است.   چکیده عربی: الوحی حقیقة خفیة لا تخضع لإدراک العقل والحس، و مع هذا فان بعض المثقفین المعاصرین یعتقدون حول هذه الحقیقة الخفیة أن الوحی حصیلة التجربة الدینیة وله موضوعیة وفاعلیة بشخصیة النبی (ع) و قوة خیاله فی ایجاد الوحی.فی هذا التحقیق، نقدم تعریفا للوحی وللثقافة ولنوع مواجهة القرآن لثقافة عصر النزول. ثم نثبت من وجهة نظر الفلسفة الصدرائیة ما یلی: أولا أن الوحی کان له تعین سابق و ثابت فی العلم الإلهی و عالم العقل، والنبی کان فقط متلقیا و مبلغا أمینا له، من غیر تغییر فی عالم الحس. ثانیا: إن قوة خیال النبی (ع) کانت فقط قابلة لتلقی الوحی و کاشفة عن حقائقه و لیست فاعلة له. ثالثا: إن الوحی فی عملیة التنزیل لم یتغیر و لم یتأثر بأی أمر خارجی کالثقافة مثلا. رابعا: الوحی حقیقة فوق الزمان واللغة و له علی» الدوام حجیته. و هذا ما یعنی بالنتیجة أن الفکرة التی طرحها بعض المتنورین فی ما یخص الوحی تفتقر إلی» ما یدعمها من الأدلة العقلیة والفلسفیة الصدرائیة، والتمسک بها لیس له سبب یبرره.    

چکیده فارسی:در میان اندیشمندان مسلمان، صدرالمتالهین از جمله کسانی است که رویکرد خاصی به حدود شناختی عقل در فهم قرآن به عنوان یک متن وحیانی دارد. وی معتقد به جدا ناپذیری شریعت و اصول عقلی است و قرآن را امری عقلی می داند. بنابراین نقش عقل در اصول و مبانی مورد پذیرش وی در جهت فهم قرآن قابل توجه است. صدرالمتالهین تدبر در آیات قرآن را مرتبط به تدبر در عالم هستی می داند و قرآن را نور عقلی معرفی می کند که از طریق آن نور، مبدا و معاد شناخته و حقایق اشیا مشاهده می شود. ملاصدرا هم تراز با درجات کمالی خرد انسانی به درجه ای از بطن قرآن معتقد است. انسان کامل کسی است که ازجهت مرتبه عقلی به اکمال رسیده است. ملاصدرا شرط بهره مند شدن از حقیقت و بطون قرآن را استفاده از نیروی تعقل می داند و بر این اساس، تاویل در تفسیر قرآن امری ضروری است و میدان درک معانی قرآن برای جولان اهل فهم و تامل و تعقل وسیع است. در این تحقیق به واکاوی نقش عقل در درک معانی قرآن از دیدگاه صدرالدین شیرازی خواهیم پرداخت.   چکیده عربی:من بین العلماء المسلمین یعتبر صدرالدین الشیرازی المعروف باسم الملاصدرا، ممن کانت له نظرته الخاصة إلی الحدود المعرفیة للعقل فی فهم القرآن، بصفته نصا وحیانیا. فهو یعتقد بعدم الانفصال بین الشریعة والاصول العقلیة، و یعتبر القرآن أمرا عقلیا. وبناء علی ذلک فان دور العقل فی الاصول والمبادئ المقبولة لدیه من أجل فهم القرآن جدیرة بالاهتمام. یری الملاصدرا أن التدبر فی آیات القرآن مرتبط بالتدبر فی عالم الوجود، و یعتبر القرآن نورا عقلیا و عن طریق هذا النور یعرف المبدأ والمعاد و تشاهد حقائق الاشیاء. و یعتقد الملاصدرا بوجود درجة لباطن القرآن تتناسب مع الدرجات الکمالیة للعقل الانسانی. والانسان الکامل هو من اکتمل من حیث المرتبة العقلیة. و یقول إن شرط الانتفاع من حقیقة القرآن و بطونه توظیف طاقة التعقل. و علی هذا الاساس یقول بضرورة التأویل فی تفسیر القرآن، و إن میدان ادراک معانی القرآن واسع لیجول فیه أهل الفهم والتأمل والتعقل. فی هذا البحث نتناول دراسة دور العقل فی ادراک معانی القرآن من وجهة نظر صدرالدین الشیرازی.

چکیده فارسی:سنت های الهی حاکم بر جامعه و تاریخ از عوامل محرک تاریخ به شمار می آیند که بسیاری از عوامل رو بنایی سیر تاریخ تحت حاکمیت آنان قرار دارند؛ یکی از عام ترین این سنت ها «آزمایش» است که آیات فراوانی از قرآن مجید بدان اختصاص یافته است. در این مقاله اهداف خرد و کلان سریان سنت ابتلا در تاریخ از منظر قرآن مجید بررسی شده است. در یک تحلیل عقلی، سنت آزمایش در قرآن دو هدف کلان «تمحیص و نمایاندن چهره مومنان واقعی» را تعقیب می کند و سایر اهداف، جزئی و زیر مجموعه این دو هدف محسوب می شوند؛ بدین سان تربیت بهترین انسان صالح، ساختن انسان مسوول و تاریخ ساز، رجوع به سوی خدا، قدرشناسی و بسترسازی هدایت، زیرمجموعه هدف کلان تمحیص قرار می گیرند و اشکار کردن مجاهدان، صابران و خائفان، تحت عنوان نمایاندن چهره مومنان واقعی مطرح می گردند.   چکیده عربی:تعتبر السنن الإلهیة السائدة فی المجتمع و التاریخ من عوامل حرکة التاریخ، و تخضع لها الکثیر من العوامل الظاهریة لحرکة التاریخ. و من أکثر هذه السنن شمولا هی سنة الابتلاء التی تختص بذکرها الکثیر من آیات القرآن الکریم. فی هذه المقالة تبحث الأهداف الجزئیة والکلیة لسریان سنة الابتلاء فی التاریخ من رؤیة قرآنیة. فی سیاق التحلیل العقلی، یتضح أن سنة الابتلاء فی القرآن ترمی إلی هدفین أساسیین هما: التمحیص و استجلاء وجه المؤمنین الحقیقیین، و أما سائر الأهداف فهی جزئیة و تدخل ضمن اطار هذین الهدفین. و علی هذا المنوال فان تربیة أفضل الصالحین و بناء الانسان المسؤول الذی یصنع التاریخ، والرجوع إلی الله، و معرفة قدر الهدایة والتمهید لها، تدخل ضمن اطار الأهداف العامة للتمحیص. و معرفة المجاهدین والصابرین، والخائفین تطرح ضمن اطار الکشف عن وجه المؤمنین الحقیقیین.

چکیده فارسی:اعتقاد به جانشین معصوم در مذهب شیعه و خطاناپذیری پاپ در مذهب کاتولیک از اصول بنیادین اعتقادی هر دو مذهب است؛ به گونه ای که منکران آن خارج از مذهب قلمداد می گردند. برخلاف این اشتراک، این موضوع در دو مذهب از نظر ماهیت موضوع، جایگاه، وظایف، شرایط امام، نقش امام/ پاپ، ادله اثباتی آن در کتاب الله، سنت و عقل، اعتبار ادله و هم چنین طریقه نصب آنها با یکدیگر متفاوت است. مقاله حاضر درصدد آن است که با تبیین ساختار موضوع و موارد الحاقی به آن، به بررسی و نقد و سپس مقایسه آن دو بپردازد تا زمینه گفتگوی بیشتری برای مباحث و تحقیقات بعدی فراهم آید.   چکیده عربی:الاعتقاد بالوصی المعصوم فی المذهب الشیعی، و عدم خطأ البابا فی المذهب الکاثولیکی المسیحی، من الاصول الاعتقادیة الأساسیة فی کلا المذهبین بحیث أن المنکر لهذا الأصل یعتبر خارجا من ذلک المذهب. و علی خلاف هذا الوجه المشترک، یختلف هذان المذهبان حول هذا الموضوع من حیث ماهیته، و من حیث مکانة الإمام أو البابا و واجباته، و شروطه، و کذلک من حیث الأدلة الاثباتیة لهذا الموضوع فی کتاب الله، والسنة والعقل، و مدی اعتبار الأدلة و کذلک طریقة تعیین کل واحد منهما. تحاول هذه المقالة من خلال تبیین بنائیة هذا الموضوع و القضایا الملحقة به، بحث و نقد ثم اجراء مقارنة بین هذین الموضوعین من أجل التمهید لمزید من الحوارات فی المباحث والتحقیقات التالیة.

چکیده فارسی:قرآن کریم در موارد متعدد، آیات تکوینی را نشانه و راهی برای شناخت خداوند معرفی می فرماید. در یک تقسیم بندی، آیات تکوینی به آفاقی و انفسی تقسیم می شود. برخی متکلمان، آیات تکوینی مذکور در قرآن را دلایل اقناعی تلقی کرده اند؛ اما شمار فراوانی، آن آیات را دلایل عقلی بیان شده در کتاب های کلامی دانسته اند. عده ای نیز آیات تکوینی را منبه بر معرفت فطری تلقی نموده اند. این نوشتار نسبت این منظر را با دیدگاه اغلب متکلمان، یعنی دلالت عقلی آیات تکوینی سنجیده است. برخی نیز میان چگونگی دلالت آیات آفاقی و انفسی تفاوت گذاشته اند. هدف دیگر این پژوهش، بررسی جایگاه سمع در دلالت آیات تکوینی است.   چکیده عربی:فی مواطن متعددة یصف القرآن الکریم الآیات التکوینیة بأنها معالم و طریق مؤد إلی معرفة الله. والآیات التکوینیة بشکل عام تقسم إلی آیات آفاقیة و آیات أنفسیة. بعض المتکلمین ینظرون إلی الآیات التکوینیة فی القرآن علی انها دلائل اقناعیة، غیر أن عددا کبیرا منهم یعتبر تلک الآیات دلائل عقلیة جری بیانها فی الکتب الکلامیة. هذا فیما یقول جماعة آخرون إن الآیات التکوینیة تنبیه إلی المعرفة الفطریة. هذه المقالة تجری مقارنة بین هذا الرأی و بین الرأی الذی یذهب إلیه معظم المتکلمین و هو الدلالة العقلیة للآیات التکوینیة. و یذهب آخرون إلی التمییز بین کیفیة دلالة الآیات الآفاقیة والآیات الأنفسیة. والهدف الآخر الذی یرمی إلیه هذا البحث هو بحث مکانة السمع فی دلالة الآیات التکوینیة.

چکیده فارسی:انسان جستجوگر همواره به دنبال ناشناخته ها و کشف رموز و امور پنهانی است. در این میان، آنچه از همه مرموزتر به نظر می رسد، گستره وجودی و قابلیت های انسان است. ازنظر عرفا، جهان دائما نوشونده و دارای حقیقت واحد و متحد با انسان است؛ زیرا او تنها مخلوقی است که به دلیل آفرینش خاص خود می تواند احاطه دانشی و کنشی بر عالم هستی داشته باشد. در این علم، محاط و محیط دارای وحدت وجودی و ارتباط تنگاتنگی هستند. با وجود تفاوت درروش تحقیق، درعلم عصب پایه درباره قابلیت مغز انسان و درک یکپارچگی یا یکپارچه سازی خویشتن و عالم هستی شواهد علمی بسیاری ارائه شده است. در این مجال با ارائه دو دلیل اساسی، یعنی وحدت جهان و جامعیت وجود انسان، استعداد انسان در داده های فراروان شناسی بررسی می شود. این نوشتار در موضوع انسان شناسی با رویکرد تطبیقی و میان رشته ای و با روش تحقیقی ـ توصیفی در حوزه عرفان و عصب شناسی به طرح و بررسی مساله می پردازد.   چکیده عربی:کل باحث یسعی علی الدوام إلی اکتشاف المجاهیل و معرفة الخفایا و سبر أغوار الامور و حل الغازها. و من بین کل هذا یبدو وجود الانسان و ما یتمتع به من القدرات، أکثر الخفایا والمجاهیل. العالم من وجهة نظر العارفین فی تجدد دائم وله حقیقة واحدة ومتحدة مع الإنسان، و ذلک لأنه المخلوق الوحید - بسبب خلقه الخاص - الذی یمکن أن تکون له احاطة علمیة و عملیة بعالم الوجود. فی هذا العالم، المحاط والمحیط، لهما وحدة وجودیة و ترابط وثیق. و مع ما یوجد من اختلاف فی منهج التحقیق، فی علم الاعصاب یکون الأساس هو البحث فی ما یخص قدرة دماغ الانسان و ادراک وحدة، أو اتحاد ذاته و عالم الوجود و قد عرضت شواهد علمیة کثیرة فی هذا المجال من خلال تقدیم دلیلین أساسیین، أی وحدة العالم و جامعیة وجود الانسان، تبحث قدرة الانسان فی المعطیات الفوق علم نفسیة. تتناول هذه المقالة طرح  بحث موضوع معرفة الانسان باسلوب مقارن و بین الاختصاصات وبمنهج تحقیقی وصفی فی حقلی العرفان و علم الاعصاب.

چکیده فارسی:یکی از بحث های معادشناسی درباره کیفیت حیات اخروی، مساله عذاب دوزخی است. ابن عربی بر این باور است که عذاب دوزخیان ابدی نیست. اگرچه قرآن بر جاودانگی عذاب دوزخی صراحت دارد و مفسران و حکما با دلایل عقلی و نقلی بر جاودانگی عذاب اهل جهنم استدلال کرده اند، محی الدین با تفسیر ویژه ای از متون دینی معتقد است ابدیت دوزخ ملازم با جاودانگی عذاب نیست. وی با تمسک به سبقت رحمت خدا بر غضب او، انس و عادت دوزخی به آتش، فقدان نص بر تعذیب ابدی دوزخی، حسن خلف وعید، بی نیازی خدا از کیفر و انتقام، غلبه فطرت توحیدی بر عذاب، روایتی که بیانگر روییدن گیاه در جهنم است و با تاویل آیات عذاب، درصدد اثبات ادعای خویش است. در این پژوهش با استدلال به آیات قرآن و دیدگاه های متکلمان و حکما بر ابدیت عذاب دوزخیان، پندار ابن عربی مبتنی بر گوارا شدن عذاب اهل دوزخ و موقتی بودن عذاب بررسی می شود.   چکیده عربی:أحد المباحث فی ما یتعلق بالمعاد ویدور حول کیفیة الحیاة فی عالم الآخرة، هو قضیة العذاب الاخروی. ابن عربی یعتقد أن عذاب أهل النار لیس أبدیا. فرغم أن القرآن الکریم ینص صراحة علی خلود عذاب أهل النار واستدل الحکماء والمفسرون بالأدلة العقلیة والنقلیة علی أن أهل جهنم مخلدون فی العذاب، إلا أن محیی الدین بن عربی قد ذهب من خلال تفسیر خاص للنصوص الدینیة إلی القول إن خلود النار لا یستلزم الخلود فی العذاب. و حاول اثبات صحة ما ذهب إلیه عن طریق التمسک بحقائق أن رحمة الله سبقت غضبه، و اعتیاد أهل جهنم علی النار وأنسهم بها، و عدم وجود نص علی دوام العذاب، و حسن خلف الوعید، و غنی الله عن العذاب والانتقام، و غلبة الفطرة التوحیدیة الی جانب الاستدلال بالروایة التی تشیر الی نمو النباتات فی جهنم، و من خلال تأویل آیات العذاب. فی هذا البحث نسلط الضوء علی ما ظنه ابن عربی من استعذاب أهل النار للعذاب والقول إن ذلک العذاب وقتی و لیس أبدیا، مع الإستدلال بآیات القرآن و آراء المتکلمین والحکماء علی أبدیة عذاب أهل النار.

چکیده فارسی:فهم بنیادهای فکری یک اندیشه، کلید فهم آن است «Tradition/ سنت» محوری ترین اصل فکری مکتب اندیشگی سنت گرایی است. به نظر می رسد این اصل به نحو روشن و خالی از تعقید، دست کم به زبان فارسی، بیان نشده و از این رو نیازمند ایضاحی کامل است و این جستار بدین منظور انجام شده است. عنصر اصلی در معنای لغوی «tradition» انتقال و در معنای لغوی سنت، راه و روش است؛ اما انتقال و روش با هم ملازم اند؛ زیرا سنت به لحاظ عرفی، راه و روش یا آداب و عاداتی است که در یک اجتماع نسل به نسل انتقال یافته، از آنها پیروی می شود. با بررسی آثار مختلف سنت گرایان می توان چهار معنا برای «Tradition/ سنت» یافت: حقایق الوهی مطلق بی صورت و فرا زمان و نیز تعین و تجسم صوری آن حقایق در آموزه ها، آیین ها، شعایر، مناسک، نمادها و اسطوره ها که در طول زمان انتقال می یابند تا در دسترس نسل های متمادی بشری قرار گیرند. نفس فرآیند زنده و پویای انتقال سنت و طریق و مجرای خاص آن، دو معنای دیگر سنت در نظر سنت گرایان است.   چکیده عربی:إن فهم الاسس الفکریةلأی فکر، یمثل المفتاح الکفیل بالتعرف علیها. «Tradition / التقلیدیة» هی المحور الفکری الأساسی للمذهب الفکری التقلیدی. یبدو أن هذا الأصللم یتم تسلیط الضوء علیه بشکل واضح وخال من التعقید، فی اللغة الفارسیة علی الأقل، وانطلاقا من ذلک فهو یحتاج الیایضاح کامل. و قد جاء هذا البحث من أجل هذه الغایة. العنصر الأساسی فی المعنیاللغوی لکلمة «tradition » هو الإنتقال، و فی المعنی اللغوی للتقلیدیة، هو الاسلوب والمنهج، إلا أن الإنتقال والاسلوب متلازمان مع بعضهما، و ذلک لأن التقلیدیة من حیث معناها العرفی تعنی الاسلوب والنهج أو العادات والتقالید التی تنتقل فی مجتمع من جیل الی جیل، و یجری التمسک بها والسیر علیها. و یمکن من خلال دراسة الآثار المختلفة لأصحاب الاتجاه التقلیدی، العثور علی اربعة معان لکلمة «Tradition / التقلیدیة» و هی: الحقائق الألوهیة المطلقة التی لایحدها شکل و لا زمان، و یکون التعین والتجسید الصوری لتلک الحقائق فی التعالیم، والطقوس، والشعائر، والمناسک، والرموز، والأساطیر التی تنتقل علی مر الزمان لتکون فی متناول الأجیال البشریة المتمادیة. إن العملیة الحیة والفاعلة لانتقال التقالید و ما لها من طریق و مسار خاص، هما المعنیان الآخران للتقلیدیة فی نظر أصحاب الاتجاه التقلیدی.