تولید گیاهان زراعی
سال:1392 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

به منظور ارزیابی تاثیر مقادیر کود گوگرد و نحوه تقسیط نیتروژن بر عملکرد و اجزا آن در آفتابگردان، آزمایشی در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل گوگرد آلی گرانوله در چهار سطح 0، 200، 400 و 800 کیلوگرم در هکتار و تقسیط نیتروژن در سه سطح شامل (40=T1 درصد کود در زمان کاشت و 60 درصد در زمان 8-6 برگی، 30=T2 درصد در موقع کاشت، 40 درصد در زمان 8-6 برگی و 30 درصد در زمان ظهور غنچه، 30=T3 درصد در زمان کاشت، 30 درصد در زمان 8-6 برگی، 20 درصد در زمان ظهور غنچه و 20 درصد در زمان گلدهی) بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که گوگرد به جز بر شاخص برداشت، بر سایر صفات اندازه گیری شده تاثیر معنی دار داشت. افزایش گوگرد آلی تا 400 کیلوگرم در هکتار، باعث افزایش قطر طبق، وزن هزار دانه، عملکرد زیستی، عملکرد دانه و درصد روغن گردید. درصد پوکی دانه نیز با تیمار 400 کیلوگرم در هکتار به شدت کاهش یافت تقسیط نیتروژن نیز به جز بر درصد روغن بر سایر صفات تاثیر معنی دار داشت. بالاترین قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه از سطح سوم تقسیط نیتروژن و بالاترین عملکرد زیستی از سطح دوم آن به دست آمد، اما در تمام صفات تفاوت معنی داری بین سطح دوم و سوم تقسیط نیتروژن وجود نداشت.

افزایش نیتروژن خاک همراه با تراکم بالای گیاه موجب افزایش رشد رویشی و کاهش شاخص برداشت می شوند. هدف از این آزمایش بررسی اثر سایکوسل در سطوح بالای نیتروژن و تراکم بر عملکرد دانه گلرنگ و اجزای عملکرد بود. بدین منظور آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار با استفاده از گلرنگ رقم اصفهان 14 در منطقه یاسوج در سال زراعی 1389 انجام شد. عامل اصلی کود نیتروژن (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و هورمون سایکوسل (صفر و 6-10 مولار) به صورت فاکتوریل و عامل فرعی تراکم کشت (20، 25 و 33.30 بوته در مترمربع) بودند. نتایج نشان داد که برهمکنش سایکوسل، نیتروژن و تراکم برای عملکرد دانه و اجزای عملکرد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه (3146.40 کیلوگرم در هکتار) از مصرف کمترین میزان نیتروژن (50 کیلوگرم در هکتار) و تراکم 25 بوته در مترمربع با کاربرد سایکوسل حاصل شد. برهمکنش نیتروژن و تراکم، همچنین برهمکنش سایکوسل و تراکم بر درصد روغن دانه معنی دار بودند. کمترین میزان نیتروژن مصرفی و تراکم 25 بوته در مترمربع، درصد روغن را افزایش دادند. بیشترین تاثیر بر افزایش عملکرد و کیفیت دانه در شرایط این آزمایش از تراکم بالا و سایکوسل منشا گرفته است و تاثیر نیتروژن به خاطر حاصل خیزی بیش از اندازه خاک مزرعه کم بوده است.

به منظور بررسی تاثیر ورمی کمپوست حاوی نانو ذرات اکسید مس و اکسید روی بر لوبیا چیتی، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل نانو ذرات در 4 سطح (صفر، 0.40، 0.80 و 1.20 گرم بر کیلوگرم وزن بستر)، ورمی کمپوست در 3 سطح (2.5، 5 و 7.5 درصد وزنی بستر) و نوع نانو ذرات در دو سطح (اکسید مس و اکسید روی) بودند. پس از آماده سازی بسترها، به هر یک تعدادی کرم بالغ گونه Eisenia fetida اضافه و پس از یک هفته نانو ذرات به صورت محلول به بسترها اضافه گردیدند. پس از سه ماه ورمی کمپوست آماده شده با توجه به وزن بسترهای کشت با خاک مخلوط و لوبیا چیتی به صورت هیرم کاری کشت گردید. نتایج نشان داد با افزایش میزان نانو ذرات اکسید مس و اکسید روی، طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، شاخص برداشت و پروتئین دانه کاهش و غلظت مس و روی در دانه افزایش یافت. در سطوح یکسان نانوذرات (به جز سطح اول) طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، وزن صد دانه، طول ساقه و شاخص برداشت در نانو ذرات اکسید روی بیشتر از نانو ذرات اکسید مس بود. کمترین طول غلاف، تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سطح چهارم نانو ذرات اکسید مس حاصل گشت. همچنین جذب و تجمع نانو ذرات اکسید روی در دانه بیشتر از نانو ذرات مس بود.

رشد هتروتروفیک گیاهچه در مراحل اولیه نمو حاصل پویا شدن و انتقال ذخایر بذر و کارآیی تبدیل ذخایر بذر انتقال یافته به بافت گیاهچه می باشد. این تحقیق به منظور بررسی اثر غرقابی در دماهای مختلف بر جوانه زنی و رشد گیاهچه بذر گندم (N8019) در قالب تجزیه مرکب با طرح پایه کاملا تصادفی در 4 سطح غرقاب (0، 24، 48 و 96 ساعت) و در 3 سطح دما (5، 10 و 20 درجه سانتی گراد) با 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که سرعت و درصد جوانه زنی به طور معنی داری با افزایش غرقاب در هر سه دما کاهش یافت، ولی سرعت رشد گیاهچه تنها با افزایش طول دوره غرقاب کاهش معنی داری یافت. بعد از بررسی دو جز رشد هتروتروفیک گیاهچه گندم ملاحظه شد که میزان استفاده ذخایر بذر به طور معنی داری کاهش ولی کارایی استفاده از ذخایر بذر تغییر معنی داری نداشت.

مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تاثیر کاربرد باکتری ریزوبیوم و قارچ میکوریزای و سولفات آهن بر گیاه نخود رقم هاشم انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل باکتری ریزوبیوم (تلقیح شده و عدم تلقیح)، قارچ میکوریزای (گلوموس موسه، گلوموس اینترادیسه و عدم تلقیح) و مقادیر مختلف کود سولفات آهن (صفر، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان سبزوار به اجرا درآمد. اثرات 3 عامل اصلی و اثرات متقابل آن ها بر صفات عملکرد، درصد پروتئین دانه و غلظت های آهن، روی، فسفر و گوگرد در گیاه نخود مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از هر یک از کودهای زیستی موجب افزایش عملکرد دانه و غلظت های روی و فسفر شد. کاربرد سطوح مختلف سولفات آهن، نیز موجب افزایش عملکرد و غلظت روی و گوگرد شد. مصرف توام مایکوریزا و ریزوبیوم، مایکوریزا و کود سولفات آهن تمامی غلظت های عناصر و عملکرد را نسبت به تلقیح جداگانه هر تیمار افزایش داد و گونه گلوموس موسه نسبت به اینترادیسه موفق تر عمل نمود. اثرات متقابل هر سه تیمار در سطوح احتمال 5 و 1 درصد جز در غلظت گوگرد بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی دار بود.

این مطالعه جهت بررسی انرژی و پتانسیل گرمایش جهانی مزارع ذرت دانه ای در شهرستان گرگان انجام گردید. داده های مورد نیاز از سه روش کاشت مرسوم (کشت بهاره، کشت تابستانه در بقایای گندم و کشت تابستانه بدون بقایای گندم پس از آتش زدن بقایای گندم) از طریق پرسشنامه از کشاورزان تهیه شد. پس از آن داده های مورد نیاز در سه بخش مصرف سوخت، سوخت مصرفی و پتانسیل گرمایش جهانی ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای بر مبنای معادل دی اکسید کربن محاسبه گردید. نتایج نشان داد که میزان انرژی ورودی در کشت بهاره، کشت تابستانه در بقایای گندم و کشت تابستانه بدون بقایای گندم به ترتیب برابر 26367.5، 37845.2 و 27783.2 مگاژول در هکتار بود. در هر سه روش کشت بیشترین مصرف انرژی ورودی مربوط به کود نیتروژن و سوخت برای عملیات زراعی بود همچنین کمترین پتانسیل گرمایش جهانی از کشت بهاره به میزان 2349 کیلوگرم معادل CO2 در هکتار به دست آمد. بنابراین کشت بهاره ذرت دانه ای دارای اثرات زیست محیطی کمتری است. با توجه به نتایج به دست آمده استفاده از هیبریدهای پرمحصول، مدیریت بقایای گندم و کود نیتروژن در کشت ذرت جهت بالا بردن بهره وری انرژی و کاهش اثرات زیست محیطی مصرف نهاده ها الزامی است.

به منظور بررسی اثر کود نیتروژن و کربنات کلسیم بر تجمع نیتروژن کل و نیترات در اندام هوایی، غلظت کلسیم در برگ و عملکرد برگ و سرشاخه جوان مرزه رقم ساترن، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1388 در کرج اجرا گردید. کود نیتروژن در 4 سطح 0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار و کربنات کلسیم در سه سطح 0، 5 و 10 تن در هکتار آهک، استفاده شدند. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل نیتروژن کل و نیترات برگ، غلظت کلسیم و وزن خشک برگ و سرشاخه های جوان بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر کربنات کلسیم بر تجمع نیتروژن و غلظت کلسیم (p<0.01) و نیترات برگ (p<0.05) معنی دار بود، در حالی که تاثیر معنی داری بر وزن خشک برگ و سرشاخه گلدار نداشت. همچنین اثر کود نیتروژن بر تجمع نیتروژن، نیترات و وزن خشک برگ و سرشاخه گلدار معنی دار شد (p<0.01). مقایسه میانگین صفات نشان داد که با افزایش سطوح کربنات کلسیم و کود نیتروژن، تجمع نیتروژن و نیترات در برگ به ترتیب کاهش و افزایش یافت. همچنین وزن خشک برگ و سرشاخه گلدار مرزه نیز با افزایش سطوح کود نیتروژن، افزایش نشان داد. بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، ترکیب تیمار کودی 5 تن در هکتارکربنات کلسیم (آهک) و 100 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم از نظر کاهش تجمع نیترات، افزایش عملکرد مرزه و صرفه اقتصادی، قابل توصیه می باشند.

به منظور بررسی اثر منابع و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر رشد و تولید زیست توده گیاه دارویی خرفه (protulaca oleraceae)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1391 اجرا شد. تیمارهای مختلف کودی شامل شاهد، 30 و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از کود اوره، 30 و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود گاوی، 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود گاوی + اوره با نسبت های 1:2، 1:1 و 2:1 بودند. نتایج نشان داد که بیش ترین شاخص سطح برگ در چین دوم با تیمارهای تلفیقی و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود گاوی به دست آمد. در چین اول، بیش ترین وزن تر اندام های هوایی با میانگین 76.04 تن در هکتار با کاربرد 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود گاوی به دست آمد ولی اختلاف معنی داری با تیمار تلفیقی (1:1) نداشت. در چین دوم، وزن تر اندام های هوایی تیمار تلفیقی (1:1) کاهش معنی داری نسبت به 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود گاوی و یا اوره نشان داد. وزن تر برگ در چین اول به طور معنی داری بیش تر از چین دوم بود. به طورکلی استفاده از ترکیب کود آلی و شیمیایی (1:1) در کاهش مصرف نیتروژن کشت خرفه تک چین موثر است و افزایش محصول چین دوم تیمار تلفیقی از طریق کود سرک نیتروژن باید در پژوهش های آینده مورد بررسی قرار گیرد.

به منظور مطالعه تحمل بابونه به شوری و یافتن یک راه حل برای افزایش تحمل آن آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل پیش تیمار بذر با دو هورمون اسید سالسیلیک و اسید جیبرلیک با غلظت 250 پی پی ام در دو زمان 12 و 24 ساعت به صورت مجزا و دو تیمار ترکیبی این دو هورمون (12 ساعت اول با اسید جیبرلیک و 12 ساعت دوم با اسید سالسیلیک و 12 ساعت اول با اسید سالسیلیک و 12 ساعت دوم با اسید جیبرلیک) و فاکتور دوم شامل سطوح شوری (0، 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) بود. نتایج آزمایش نشان داد که شوری 150 میلی مولار موجب کاهش درصد جوانه زنی (92 درصد)، افزایش متوسط زمان جوانه زنی روزانه (29.50 درصد)، کاهش ضریب سرعت جوانه زنی (27.70 درصد) و طول ریشه چه (64.00 درصد) و ساقه چه (63.00 درصد) و همچنین افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان شد. پیش تیمار بذر تاثیر زیادی بر صفات موردنظر نداشت و در بین تیمارها، پیش تیمار ترکیبی اسید سالسیلیک-اسید جیبرلیک بیش ترین تاثیر را بر درصد جوانه زنی نشان داد. بیش ترین فعالیت پراکسیداز از پیش تیمار ترکیبی اسید سالسیلیک اسید جیبرلیک و بیش ترین فعالیت کاتالاز از تیمار بذر با اسید سالسیلیک به مدت 24 ساعت مشاهده شد.

در این پژوهش اثر رژیم های آبیاری و تغذیه گیاهی در قالب کرت های خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی بر روی گلرنگ در 3 تکرار، در سال زراعی 1389 مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورهای مورد مطالعه عبارت بودند از: رژیم آبیاری در 3 سطح: آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی، قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی به عنوان کرت های اصلی و ترکیبی از سطوح مختلف تغذیه گیاهی در 7 سطح: شاهد، اوره، کود آلی هیومیکس، بیولوژیک (نیتروکسین و بیوسولفور)، تلفیقی: (اوره+هیومیکس+نیتروکسین) و (اوره+هیومیکس+بیوسولفور)، به عنوان کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که بیش ترین ارتفاع بوته (69.96 سانتی متر) در تیمار تلفیقی اوره+هیومیکس+بیوسولفور در شرایط قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی و کم ترین میزان آن در شرایط قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی و در تیمار کودی نیتروکسین دیده شد. بیش ترین و کم ترین میزان پروتئین دانه به ترتیب از تیمار قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی و استفاده از بیوسلوفور (28.41 درصد) و کمترین مقدار آن در شرایط آبیاری کامل و استفاده از کود آلی هیومیکس (21.01 درصد) بدست آمد. تعداد شاخه فرعی، زیست توده و عملکرد دانه تحت تاثیر تغذیه گیاهی قرار گرفتند. بیش ترین میزان عملکرد دانه مقدار زیست توده از تیمار تلفیقی تیمار تلفیقی اوره+هیومیکس+نیتروکسین و کمترین مقدار آن در تیمار شاهد بدست آمد. رژیم آبیاری اثر معنی داری بر میزان زیست توده و عملکرد دانه داشت، به طوری که بیش ترین و کم ترین میزان آن ها به ترتیب در رژیم آبیاری کامل و قطع آبیار، در مرحله رشد رویشی به دست آمد. به طور کلی تیمار کود تلفیقی (اوره+هیومیکس+بیوسولفور) در شرایط آبیاری مطلوب اثری مفیدتر بر گلرنگ داشت.