تولید گیاهان زراعی
سال:1395 | دوره:9 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

سابقه و هدف: شوری آب و خاک از محدودیت های اصلی کشت در مناطق گرم و خشک از جمله ایران محسوب می شوند. حدود 36 درصد (6.8 میلیون هکتار) از اراضی کشاورزی ایران دارای خاک های مبتلا به درجات مختلف شوری هستند. حدود 90 درصد روغن خوراکی مصرفی در ایران، وارداتی است و گیاه کلزا با ویژگی های خاص خود در تمام اقلیم های کشور قابل کشت و کار است و بهترین زراعت تناوبی برای غلات است که حدود 70 درصد سطح زیر کشت محصولات زراعی را شامل می شوند تحقیقات آزمایشگاهی نشان داده است که با افزایش غلظت CO2، کارآیی مصرف آب، فتوسنتز خالص، تولید زیست توده و عملکرد در اغلب گیاهان افزایش می یابد. بررسی اثرات غنی سازی CO2 هوای آزاد روی رشد کلزای تابستانه نشان داده در پایان مرحله گلدهی زیست توده اندام هوایی به طور معنی دار و تا 40 درصد افزایش می یابد اما در برداشت نهایی افزایش زیست توده و افزایش عملکرد دانه معنی دار نبوده است. یافته های مذکور احتمال کاهش اثرات شوری روی گیاه کلزا را تقویت می کند، بنابراین بررسی تاثیر افزایش غلظت دی اکسیدکربن بر عکس العمل ارقام کلزا در شرایط شور ضرورت دارد. مواد و روش ها: این آزمایش در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و داخل گلدان هایی مشابه انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه رقم کلزا شامل اکاپی، RGS003 و زرفام، غلظت شوری (آبیاری با آب شور دارای EC معادل 5 ، 10 و 15 دسی زیمنس بر متر همراه با شاهد بدون شوری) و غلظت CO2 هوا [سه مقدار غلظت معمولCO2  (350 میکرومول بر مول) و غلظت های دو و سه برابر مقدار غلظت فعلی آتمسفر(700 و 1050)] بود. هر سطح تیمار CO2 به عنوان یک محیط (کرت اصلی) در نظر گرفته و دو تیمار دیگر به صورت فاکتوریل در طرح پایه کاملا تصادفی و در سه تکرار، در هر محیط اعمال شد. گلدان های 20 کیلویی سیاه رنگ تهیه و با خاک مزرعه پرگردید. برای تهیه شوری های مختلف از نمک طبیعی و آب شهری با هدایت الکتریکی معادل 588 میکرو زیمنس بر سانتی متر استفاده شد. به منظور اعمال تیمار گاز CO2 اتاقک های رشد در داخل گلخانه به ابعاد، 9 متر طول، 2 متر عرض و ارتفاع 2.5 متر ایجاد گردید که روی آن با نایلون شفاف پوشانده شد. گاز CO2 با استفاده از کپسول تامین گردید.نتایج و بحث: نتایج نشان داد که عملکرد دانه به شدت تحت تاثیر شوری قرار گرفت و از 2.8 تن در هکتار در سطح صفر شوری به 1.13 تن در هکتار در سطح 15 دسی زیمنس بر متر کاهش یافت. شوری بیشترین تاثیر را روی تعداد غلاف در بوته داشت. غلظت CO2 اثر معنی داری بر عملکرد و اجزای عملکرد نداشت و تنها در سال دوم آزمایش در سطح 1050ppm توانست تا حدی اثر منفی شوری را جبران کند. عملکرد دانه در هر دو سال اجرای آزمایش به طور کاملا معنی دار تحت تاثیر نوع رقم نیز قرار گرفت. رقم RGS003 بیشترین عملکرد دانه را داشته است. رقم زرفام در رتبه دوم و رقم اکاپی در رتبه سوم قرار گرفته است. افزایش شوری باعث افزایش میزان پروتئین و کاهش میزان روغن در دانه کلزا شد. درصد روغن دانه بی تاثیر از غلظت دی اکسیدکربن بود. میزان روغن در هر سه رقم و در تمام سطوح غلظت دی اکسیدکربن با افزایش شوری کاهش یافته است درصد پروتئین دانه با افزایش شوری و دی اکسیدکربن افزایش یافته است. نتیجه گیری: غلظت دی اکسیدکربن اثر معنی داری بر عملکرد و اجزای عملکرد نداشت و تنها در سال دوم آزمایش در سطح 1050ppm توانست تا حدی اثر منفی شوری را جبران کند. افزایش شوری باعث افزایش میزان پروتئین و کاهش میزان روغن در دانه کلزا شد. درصد پروتئین دانه با افزایش دی اکسیدکربن افزایش یافت،

سابقه و هدف: کدوی پوست کاغذی از گیاهان دارویی تازه وارد شده به کشور است که بذر و فرآورده های آن در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد دارد. با توجه به اهمیت کدوی پوست کاغذی در صنایع دارو سازی، افزایش خشکسالی در سال های اخیر و نبود اطلاعات کافی در مورد نیاز کودی این گیاه، آزمایش حاضر با هدف بررسی اثرات دور آبیاری و سطوح مختلف کود نیتروژن بر برخی صفات مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد بذر این گیاه دارویی انجام گرفت. مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده با طرح پایه بلو ک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. دور آبیاری (6، 9، 12 و 15 روز) در کرت های اصلی و سطوح نیتروژن (صفر، 60، 120، 180 و 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) در کرت های فرعی قرار گرفتند. آبیاری مزرعه به روش جوی و پشته ای بود و اعمال تیمار آبیاری پس از استقرار کامل گیاه صورت گرفت. کود اوره نیز در سه مرحله کاشت، گلدهی و میوه دهی مصرف شد. صفات مورد بررسی شامل طول بوته، تعداد گره و شاخه در ساقه اصلی، تعداد برگ و میوه در بوته، تعداد دانه در میوه، وزن صد دانه، عملکرد بذر و قرائت کلروفیل متر بودند.یافته ها: نتایج نشان داد که اثر تیمارها بر طول بوته، تعداد گره و شاخه در ساقه اصلی ، تعداد برگ و میوه در بوته، تعداد دانه در میوه، وزن صد دانه، عملکرد بذر و قرائت کلروفیل متر معنی دار شد. اثر متقابل تیمارها نیز به جز تعداد شاخه در ساقه اصلی و تعداد دانه در میوه بر بقیه صفات معنی دار شد. بیشترین و کمترین میزان صفات همانند عملکرد بذر (84.84 و 25.26 گرم در مترمربع) به ترتیب از تیمار 180 کیلوگرم نیتروژن در دوره آبیاری 6 روز و عدم کاربرد نیتروژن در دوره آبیاری 15 روز به دست آمد. تیمار 180 کیلوگرم نیتروژن در دور آبیاری 6 روز با تیمار 180 کیلوگرم نیتروژن در دور آبیاری 9 روز اختلاف معنی دار نداشت. بروز تنش خشکی و کمبود عناصر غذایی به خصوص نیتروژن در طی مراحل مختلف نمو به ویژه مراحل زایشی به علت کاهش در میزان کلروفیل، کاهش طول دوره فتوسنتز و انتقال مواد حاصل از فتوسنتز جاری و همچنین کاهش سهم انتقال مجدد مواد ذخیره شده، موجب کاهش در اجزای عملکرد و در نهایت کاهش عملکرد بذر می شود.نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد بذر در تیمار دور آبیاری 6 روز به همراه مصرف 1800 کیلوگرم نیتروژن به دست آمد، ولی بین این تیمار با تیمار دور آبیاری 9 روز به همراه مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن از نظر آماری تفاوت معنی داری وجود نداشت. لذا، می توان اظهار داشت که دور آبیاری 9 روز و کاربرد 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار می تواند ضمن صرفه جویی در مصرف آب و کاهش هزینه تولید به ویژه از جانب کود نیتروژن، عملکرد رضایت بخشی نیز تولید کند.

سابقه و هدف: خشکی یکی از استرس های اصلی است که اثر نامطلوبی بر عملکرد کمی و کیفی محصولات در بسیاری از نقاط خشک و نیمه خشک دنیا می گذارد و هدف از این تحقیق بررسی تاثیر تنش خشکی، کود شیمیایی و بیولوژیک و هورمون اسید سالیسیلیک بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد در گیاه دارویی گشنیز می باشد.مواد و روش ها: آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 13933 در استان کرمانشاه اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری در سه سطح 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، کود در چهار سطح عدم مصرف کود (شاهد)، کود اوره به میزان 100 کیلوگرم در هکتار، کود بیولوژیک نیتروکارا و مصرف توام 50 درصد کود اوره + کود بیولوژیک نیتروکارا و اسید سالیسیلیک در دو غلظت صفر و یک میلیمولار استفاده شد. صفات مورد آزمایش شامل تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در هر چتر، تعداد بذر در هر چترک، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت بودند.یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که خشکی باعث کاهش تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در هر چتر، تعداد بذر در هر چترک، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت گردید. در مقابل اسید سالیسیلیک و مخلوط کود اوره و نیتروکارا سبب افزایش معنی دار در صفات مورد آزمایش شد. اثر متقابل آبیاری × کود صفت تعداد بذر در هر چترک نشان داد که بیشترین و کمترین میانگین به ترتیب در تیمارهای آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A و کاربرد توام 50 درصد کود اوره + کود بیولوژیک نیتروکارا با میانگین 14.25 و تیمار آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و عدم مصرف کود با میانگین 5.33 بدست آمد و همچنین مقایسه میانگین اثرات متقابل آبیاری × اسید سالیسیلیک بیانگر این موضوع است که بیشترین میانگین تعداد بذر در هر چترک در تیمارهای آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A و مصرف اسید سالیسیلیک با میانگین 13.91 و تیمار آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و عدم مصرف اسید سالیسیلیک با میانگین 6.1 مشاهده شد و نیز مقایسه میانگین اثرات متقابل تیمارهای مختلف کود × اسید سالیسیلیک نشان می دهد که بیشترین و کمترین تعداد بذر در هر چترک به ترتیب در تیمارهای مصرف توام 50 درصد کود اوره + کود بیولوژیک نیتروکارا و مصرف اسید سالیسیلیک با میانگین 11.11 و تیمار عدم مصرف کود و عدم مصرف اسید سالیسیلیک با میانگین 8 یدست آمد. اثر متقابل آبیاری × کود × اسید سالیسیلیک هم در کلیه صفات آزمایشی (به جز تعداد بذر در هر چترک) معنی دار بود و بیشترین مقدار در تیمار مصرف اسید سالیسیلیک با مخلوط کود اوره و نیتروکارا در شرایط آبیاری معمول (60 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و کمترین مقدار این صفات در تیمار آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و عدم کاربرد کود و عدم مصرف اسید سالیسیلیک بدست آمد. نتیجه گیری: طبق نتایج بدست آمده، مصرف اسید سالیسیلیک در غلظت یک میلی مولار و کود بیولوژیک نیتروکارا در رفع اثرات منفی تنش نقش دارند و استفاده از آن ها می تواند به طور موثری باعث افزایش در عملکرد بذر و اجزاء عملکرد در گیاه گشنیز گردد.

سابقه و هدف: گندم یکی از مهمترین گیاهان زراعی است که در تغذیه مردم به ویژه در کشورهای در حال توسعه مانند ایران از جایگاه خاصی برخوردار است. همچنین، به دلیل کاهش تنوع غذایی مردم و عدم دریافت کافی ریزمغذی ها، سوء تغذیه و کم خونی ناشی از فقر آهن از مهمترین مشکلات تغذیه ای این جوامع به شمار می آید. امروزه محققین تلاش می کنند که ضمن افزایش عملکرد گندم، ریزمغذی های انباشته شده در دانه گندم مانند آهن را افزایش داده و به کاهش سوء تغذیه کمک نمایند. با توجه به نقش فولات در انتقال بنیان های تک کربنه، در این پژوهش تاثیر کاربرد برگی فولات در مراحل مختلف رشدی بر عملکرد کمی گندم و تجمع آهن در دانه آن، مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر کاربرد برگی فولات در مراحل مختلف رشدی بر عملکرد و میزان آهن انباشته شده در دانه گندم، رقم کوهدشت گندم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 کشت شد. سپس، در مراحل ساقه روی، سنبله دهی، شیری و خمیری دانه به همراه تمامی مراحل یاد شده، فولات با مقدار 50 میکرومولار بر روی بوته های گندم در ساعات پایانی روز اسپری شد.یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که اسپری برگی فولات در مراحل فنولوژیکی مختلف گندم سبب افزایش ارتفاع بوته، سطح برگ پرچم و تعداد پنجه های بارور در مقایسه با شاهد گردید. اما تعداد سنبلچه در سنبله در هیچ یک از مراحل رشدی گندم از اسپری برگی فولات متاثر نشد. در مقابل درصد گلچه های عقیم در سنبله در اثر تیمار بوته های گندم با فولات در تمامی مراحل رشدی، به استثنای مرحله سنبله دهی، به طور معنی داری کاهش یافت. همچنین اسپری برگی فولات تعداد دانه در سنبله را در همه مراحل رشدی به جز مرحله شیری دانه در مقایسه با شاهد افزایش داد. وزن هزار دانه فقط در مراحل شیری و خمیری دانه به همراه تیمار ترکیبی از اسپری برگی فولات به طور معنی داری متاثر شد. عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در اثر اسپری برگی فولات در تمامی مراحل فنولوژیک افزایش معنی داری در مقایسه با شاهد نشان داد. همچنین، کاربرد برگی فولات میزان آهن موجود در دانه گندم را به استثنای مرحله ساقه روی، در مقایسه با شاهد به طور معنی داری افزایش داد.نتیجه گیری: با توجه به تاثیر مثبت کاربرد برگی فولات بر عملکرد و تجمع آهن در دانه گندم و جایگاه خاص این محصول در تغذیه مردم کشور و شیوع کم خونی ناشی از فقر آهن، کاربرد برگی فولات می تواند به عنوان یک راهکار کوتاه مدت برای افزایش عملکرد گندم و تامین ریزمغذی آهن مورد نیاز مردم به شمار آید. همچنین، بهبود هر دو بعد کمی و کیفی امنیت غذایی از دیگر مزیت های این روش می باشد.

سابقه و هدف: یونجه (Medicago sativa L.) یکی از مهم ترین گیاهان علوفه ای در جهان به شمار می رود که با حدود 32 میلیون هکتار سطح زیر کشت، بیش ترین سطح کشت لگوم علوفه ای را در سطح جهان دارا است. در واقع تنوع ژنتیکی پیش نیاز گزینش در برنامه های به نژادی برای بهبود صفات، تولید ارقام جدید و سازگار می باشد. نشانگرهای آنزیمی نشان دهنده این هستند که می توان از الگوی وراثت تتراسومیکی برای آنالیز تنوع ژنتیکی استفاده کرد. هدف از این پژوهش تعیین میزان تنوع ژنتیکی و گروه بندی جمعیت های یونجه مورد مطالعه براساس وجود و عدم وجود نوار آنزیمی است.مواد و روش ها: دراین پژوهش تنوع ژنتیکی 12 خانواده ناتنی یونجه با استفاده از الکتروفورز آنزیمی مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 35 بوته از هر خانواده در گلدان های مجزا در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز کشت شدند و مورد تجزیه آنزیمی (روبیسکو، سوپراکسید دیسموتاز، استراز و پراکسیداز) قرار گرفتند. یافته ها: از نظر نشانگرهای آنزیمی، آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و روبیسکو هر کدام یک نوار تک شکل در همه خانواده ها نشان دادند و آنزیم استراز و پراکسیداز در دو ناحیه واجد نوارهای چند شکل بودند. داده های به دست آمده بر اساس وجود و عدم وجود نوار آنزیمی (0 و 1) در 11 نوار ایزوزیمی چند شکل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تفسیر ایزوزیمی حاکی از تنوع بالای درون خانواده ها و پایین بودن بین خانواده ها بود. میزان متوسط هتروزیگوسی 0.289 برآورد شد. فاصله ژنتیکی نی در تفسیر ایزوزیمی کم و بین 0.248 تا 0.373 بود. تجزیه خوشه ای بر اساس ضریب شباهت ژاکارد و به روش UPGMA خانواده ها را به دو گروه تقسیم نمود به طوری که 11 خانواده ناتنی یونجه در یک گروه و تنها خانواده ناتنی چالشته در گروه دیگر قرار گرفت. نتیجه گیری: به نظر می رسد که در صورت تایید پایداری نشانگرهای ایزوزیمی مورد مطالعه، از این اطلاعات می توان در برنامه های اصلاحی و تولید ارقام با میزان زیست توده بالا در یونجه استفاده نمود

سابقه و هدف: برخی از زارعین به دنبال برداشت گندم پاییزه در اوایل تابستان نسبت به کشت سویا به عنوان زراعت ثانویه مبادرت می کنند. کشت به موقع سویا در این شرایط برای توفیق در زراعت آن مهم است. به منظور استفاده هر چه بهتر از زمین، با بهره برداری از فناوری های خاص می توان ضمن برداشت تا حدودی زودتر گندم بدون تغییر محسوس در عملکرد، دوره رشدی مناسبی را برای زراعت ثانویه نیز فراهم آورد. استقرار مناسب گیاه زراعی یکی از چالش های اصلی در تولید است و اهمیت آن برای زارعین همانند محققان مشخص شده است. پرایمینگ بذر به عنوان یک فناوری جهت افزایش سرعت و یکنواختی سبز کردن، بنیه بالا و بهبود عملکرد در گونه های زراعی شناخته شده است. در مطالعه ای امواج اولتراسونیک به تسریع در سبز کردن و رسیدگی زود هنگام (10-5 روزه) گیاهان زراعی منتج شد. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر پیش تیمارهای فیزیکی بذر بر استقرار گیاهچه، دوره رشد و عملکرد گندم پاییزه رقم الوند در کشت های به موقع و تاخیری انجام شد.مواد و روش ها: این آزمایش ها در گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال زراعی 93-1392 اجرا گردید. فاکتورهای مورد مطالعه شامل قرار دادن بذرهای گندم در معرض اشعه های اولتراسونیک، لیزر، میدان مغناطیسی، گاما و بتا در مدت های 3.5 و 5 دقیقه و تاریخ های کاشت 5 و 25 مهر ماه بودند. تجزیه آماری داده ها با بهره گیری از نرم افزار MSTAT-C انجام یافت. از تجزیه واریانس برای آزمایش معنی داری منابع تغییرات و از آزمون LSD (p≤0.05) برای مقایسه اختلاف بین میانگین ها استفاده گردید.یافته ها: تمامی پیش تیمارهای بذر در مقایسه با بذرهای شاهد، بهبود ضریب یکنواختی سبز کردن را به دنبال داشت. شاخص قدرت گیاهچه به طور معنی داری به انواع تیمارهای بذر پاسخ مثبت نشان داد. اختلاف معنی داری از لحاظ زمان بین کاشت تا برداشت بین تیمارهای لیزر، گاما و بتا وجود نداشت. بذرهای گندم تحت تیمار با میدان های مغناطیسی، امواج اولتراسونیک و کوتاه مدت اشعه گاما، از کلروفیل بیشتری در برگ ها برخوردار بودند. تیمار اشعه گاما به مدت 3.5 دقیقه همانند تیمارهای میدان مغناطیسی و اولتراسونیک، بذرهای سنگین تر با وزن هزار دانه معادل 50.5 گرم را تولید کرد، در حالی که مقدار این صفت در سایر تیمارها و شاهد فقط 40.5 گرم بود. اختلاف معنی داری بین عملکرد بذر حاصل از تاریخ های کاشت به موقع و تاخیری مشاهده نگردید و مقدار آن به طور متوسط از 334 گرم در مترمربع در شاهد تا 480.1 گرم در مترمربع در اشعه های لیزر، بتا و بلند مدت گاما در حال تغییر بود. نتیجه گیری: تیمار فیزیکی بذر گندم پاییزه رقم الوند با میدان مغناطیسی، امواج اولتراسونیک و کوتاه مدت اشعه گاما می تواند به صورت موثر جهت بهبود رشد، ظهور به موقع فرآیندهای فنولوژیک و پایداری عملکرد در شرایط کشت تاخیری مورد استفاده قرار گیرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: در شرایطی که گیاه آفتابگردان با تنش رطوبت مواجه باشد لازم است که مدیریت کاشت به گونه ای تغییر یابد که ضمن بدست آوردن عملکرد قابل قبول بر بازده مصرف منابع تولید افزوده گردد، این امر از یک طرف از هزینه تولید می کاهد و از طرف دیگر ممکن است از مصرف بی مورد نیتروژن که با افزایش عملکرد همراه نیست جلوگیری به عمل آورد. و در ضمن به حفظ یا بهبود کیفیت آب های زیرزمینی کمک کند.مواد و روش ها: این تحقیق در تابستان سال 1389 در مزرعه ای واقع در شهرستان حمیدیه که از شهرستان های استان خوزستان می باشد (عرض جغرافیایی 31 درجه و 33 دقیقه و طول جغرافیایی 48 درجه و 10 دقیقه با ارتفاع 13 متر از سطح دریا) اجرا شد. خاک محل انجام تحقیق دارای بافت رسی- لومی با 7.7=pH، هدایت الکتریکی 1.3 دسی زیمنس بر متر و نیتروژن کل 0.08 درصد بود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژی و عملکرد گیاه آفتابگردان در سطوح مختلف نیتروژن این پژوهشی با استفاده از آفتابگردان هیبرید میان رس ایروفلور اجرا شد. این پژوهش بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیــمار آبیاری به عنوان کرت اصلی در سه سطح آبیاری مطلوب، تنش ملایم رطوبتی و تنش شدید رطوبتی که به ترتیب آبیاری بر اساس تخلیه 50 ، 70 و 90 درصد رطوبت قابل استفاده اعمال گردید. و تیمار نیتروژن به عنوان کرت فرعی در سه سطح 80 ،140 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار اعمال شد.یافته ها: نتایج نشان داد عملکرد دانه و مقادیر پرولین و کلروفیل a و b تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند. تنش خشکی باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، میزان کلروفیل a و b و میزان رطوبت نسبی برگ گردید، اما میزان پرولین گیاه را افزایش داد. علت اصلی کاهش عملکرد دانه در تیمارهای تنش خشکی، کاهش تعداد دانه در طبق و وزن دانه بود. ببین مقادیر مختلف مصرف نیتروژن از لحاظ عملکرد دانه، درصد پروتئین و میزان کلروفیل a و b اختلاف معنی دار بود. با افزایش کار برد نیتروژن در شرایط آبیاری مطلوب و تنش ملایم خشکی، این صفات بطور معنی دار افزایش یافتند.نتیجه گیری: در این تحقیق در شرایط تنش شدید خشکی مصرف مقادیر کم نیتروژن و در شرایط مطلوب تا تنش ملایم خشکی مصرف مقدار 140 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مناسب بود. بنابراین با توجه به گوناگونی شرایط محیطی از نظر آبیاری، مقادیر مختلف نیتروژن ( کاربرد 80، 140 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) برای افزایش عملکرد دانه آفتابگردان رقم ایروفلور ایجاد شرایط مطلوب از نظر تامین آب و مدیریت در مصرف نیتروژن حائز اهمیت می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سابقه و هدف: امروزه استفاده از سیستم‎های زراعی کم نهاده و ابداع شیوه های نوین مدیریت بهره برداری از منابع به منظور دست یابی به اهداف کشاورزی پایدار اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. کاربرد کودهای زیستی به همراه کشت مخلوط از جمله راهکارهای مناسب جهت نیل به اهداف کشاورزی اکولوژیکی است، که می تواند تولیدات کشاورزی را در مکان و زمان افزایش دهند. استفاده از کودهای زیستی در کشت مخلوط ضمن افزایش حاصلخیزی خاک و کاهش مصرف کودهای شیمیایی، می تواند منجر به بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاهان زراعی شود. قارچ های اندوفیت از مهمترین ریزجانداران خاک محسوب می شوند که با ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی و اکولوژیکی در گیاهان میزبان خود، عملکرد آن ها را در واحد سطح افزایش می دهند. این پژوهش با هدف، تاثیر قارچ Piriformospora indica بر عملکرد، اجزای عملکرد و غلظت فسفر دانه سویا و ارزن در کشت مخلوط اجرا شد.مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل کاربرد قارچ P. indica در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) و الگوی کاشت جایگزینی در پنج سطح (تک کشتی سویا (100S)، تک کشتی ارزن (100M)، کشت مخلوط جایگزینی 33 درصد سویا+ 67 درصد ارزن (33S:67M)، 50 درصد سویا+ 50 درصد ارزن (50S:50M) و 67 درصد سویا+ 33 درصد ارزن (67S:33M) بودند. الگوهای مختلف کشت مخلوط به روش جایگزینی انجام شد و نسبت های کاشت با تغییر تعداد ردیف های کشت تنظیم گردید.یافته ها: نتایج نشان داد در الگوهای مختلف کشت مخلوط، بیشترین غلظت فسفر دانه سویا و ارزن به ترتیب 0.39 و 0.32 درصد در نسبت 50S:50M بدست آمد. تلقیح با قارچ P. indica غلظت فسفر دانه سویا و ارزن را به ترتیب 31.6 و 22.9 درصد نسبت به گیاهان تلقیح نشده افزایش داد. قارچ P. indica موجب افزایش تعداد خوشه در بوته ارزن در الگوهای مختلف کشت مخلوط گردید. تلقیح با قارچ P. indica، موجب افزایش تعداد خوشه در بوته ارزن در نسبت 50S:50M در مقایسه با تیمار شاهد (عدم تلقیح) به میزان 28.3 درصد گردید. بیشترین تعداد غلاف در بوته سویا در نسبت های 50S:50M و 33S:67M (به ترتیب 54.0 و 53.8 غلاف در بوته) در شرایط تلقیح با قارچ P. indica بدست آمد. تلقیح با قارچ P. indica موجب افزایش تعداد دانه در غلاف سویا به میزان 16.4 درصد در مقایسه با گیاهان شاهد شد. ارزیابی نسبت برابری زمین نشان دهنده برتری تمام نسبت های کشت مخلوط سویا و ارزن بر تک کشتی آن ها بود و تیمار 50S:50M بیشترین نسبت برابری زمین (1.14) در تلقیح با قارچ P. indica را به خود اختصاص داد. محاسبه ضریب غالبیت نشان داد که ارزن از غالبیت بیشتری نسبت به سویا برخودار بود. نتیجه گیری: کاربرد قارچ P. indica و کشت مخلوط جایگزینی ارزن و سویا با افزایش کارایی جذب عناصر غذایی باعث بهبود عملکرد و شاخص های مختلف سودمندی کشت مخلوط ارزن و سویا گردیدند.

سابقه و هدف: استفاده از نانو کودها به عنوان یک راهکار موثر در افزایش قابلیت دسترسی عناصر برای گیاه اخیرا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. با بکارگیری نانوکودها، زمان و سرعت رهاسازی عناصر با نیاز غذایی گیاه مطابق و هماهنگ می شود، لذا گیاه قادر به جذب بیشترین مقدار مواد غذایی بوده و در نتیجه ضمن کاهش آبشویی عناصر، عملکرد محصول نیز افزایش می یابد. بر این اساس، هدف از این تحقیق، بررسی پاسخ های رشدی گیاه نخود در مراحل مختلف رشد و نمو تحت تیمار با کودهای نانو کلسیم و مولیبدن بود.مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر نانو کود مولیبدن و کلسیم بر پارامترهای رشد و گره زایی گیاه نخود (.Cicer arietinum L)، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرکز مشهد در سال 1392 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل مولیبدن در سه سطح 0، 2 و 4 پی پی ام و کلسیم در چهار سطح 0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار بود که به فرم نانو اکسیدهای قابل جذب توسط گیاه، تهیه شدند. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع گیاه، طول ریشه، سطح برگ، وزن خشک اندام های هوایی و ریشه، تعداد و اندازه گره های تثبیت زیستی نیتروژن و مقدار کلسیم و مولیبدن موجود در گیاه بودند. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف کلسیم بر ارتفاع گیاه، تعداد گره تثبیت نیتروژن، وزن خشک ساقه، سطح برگ و کلسیم و مولیبدن موجود در گیاه از نظر آماری معنی دار بود. پارامترهای رشد گیاه نخود در سطوح مختلف کلسیم نسبت به شاهد افزایش معنی دار یافت. بیشترین ارتفاع بوته (سانتی متر) در غلظت 100 کیلوگرم در هکتار کلسیم مشاهده شد. بیشترین مقدار وزن خشک اندام های هوایی (0.6 گرم در بوته)، سطح برگ (14 سانتی متر مربع در بوته) و تعداد گره تثبیت زیستی نیتروژن (27 گره در بوته) در تیمار 300 کیلوگرم در هکتار کلسیم و کمترین مقدار این پارامترها در شاهد مشاهده شد. اثر تیمارهای مختلف کلسیم بر اندازه گره معنی دار نبود. اعمال سطوح مختلف نانواکسید مولیبدن فقط بر خصوصیات سطح برگ و کلسیم گیاه تاثیر معنی داری داشت. سطوح مختلف مولیبدن نانو بر سطح برگ، تاثیر کاهشی معنی داری نسبت به شاهد داشت. جذب کلسیم نیز در غلظت های 2 و 4 پی پی ام مولیبدن در گیاه افزایش معنی داری نسبت به شاهد داشت. اثر متقابل کلسیم و مولیبدن فقط بر کلسیم و مولیبدن موجود در گیاه نخود سیاه تاثیر معنی داری داشت. بیشترین مقدار کلسیم گیاه در تیمار تلفیقی 4 پی پی ام مولیبدن و عدم اعمال نانواکسیدکلسیم مشاهده شد. بیشترین مقدار مولیبدن موجود در گیاه نیز به تیمار تلفیقی 4 پی پی ام مولیبدن و 300 کیلوگرم در هکتار کلسیم تعلق داشت که اختلاف آماری معنی داری با تیمارهای 0 و 2 پی پی ام مولیبدن در شرایط اعمال 300 کیلوگرم در هکتار کلسیم نداشت. افزایش pH خاک از طریق کربنات یا اکسید کلسیم، یک راه موثر در افزایش تعداد گره در لگومها می باشد. همچنین تغییر pH، دسترسی عناصر غذایی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد به طوری که جذب بعضی از عناصر نظیر مولیبدن تسهیل می گردد.نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد توامان نانوکودهای کلسیم و مولیبدن می تواند اثر قابل توجهی بر خصوصیات رشدی نخود سیاه داشته باشد. این امر حاکی از آن است که کاربرد نانوتکنولوژی از طریق افزایش کارایی جذب و مصرف عناصر غذایی و کاهش آلودگی های زیست محیطی دارای پتانسیل بالایی بهبود تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی موثر می باشد.

سابقه و هدف: تنش کلرورسدیم از مهمترین تنشهای محیطی است که به همراه تنش خشکی بیشترین سهم از تنشهای غیرزیستی در کاهش تولید گیاهان زراعی مختلف را به خود اختصاص داده است. باکتریهای محرک رشد گیاه در ریشه گیاهان تک و دو لپهای مستقر شده و بوسیله مکانیسمهای مستقیم و غیر مستقیم باعث تقویت رشد گیاه می گردند. باکتری های محرک رشد سیستم ریشه را تغییر داده و تولید هورمونهای گیاهی و سیگنالهای مختلف منجر به تقویت گیاه می شود. تلقیح گیاهان با باکتریهای ریزوسفری محرک رشد به همراه استفاده از ارقام مقاوم از راهکارهای مناسب در کاهش اثرات منفی تنش کلرورسدیم به شمار میرود. این آزمایش به منظور بررسی اثر تلقیح باکتری سودوموناس فلورسنس در تعدیل اثرات تنش شوری بر روی ارقام کانولا انجام گرفت.مواد و روش ها: آزمایش در سیستم کشت هیدروپونیک به صورت طرح کرتهای دو بار خرد شده بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی سه سطح کلرورسدیم (0، 150 و 300 میلی مولار)، فاکتور فرعی دو سطح باکتری (تلقیح و عدم تلقیح گیاهچه ها با باکتری) و فاکتور فرعی فرعی شش رقم کلزا (Sarigol Hyola308، RGS003، Amica، Hyola420 و Olga) بود.یافته ها: تجزیه و تحلیلهای آماری نشان داد که میانگین شاخص های رشد شاملRGR ، AGR، LAR، NAR، LAD و RLGRR و محتوای نسبی آب برگ (RWC) در سطوح مختلف کلرورسدیم و باکتری اختلاف معنیدار دارد. تنش باعث کاهش 50 درصدی میانگین شاخصهای رشد شد و تلقیح گیاهچه ها با باکتری به غیر از شاخص میانگین نسبت سطح برگ (LAR) در بقیه شاخصها اثر مثبتی در کاهش اثرات تنش داشت. اعمال شوری باعث افزایش 3 برابری پرولین برگ کلزا شد و این افزایش در ارقام تلقیح شده با باکتری در سطوح مختلف تنش بیشتر بود. میزان های محلول و محتوای کلروفیل a، b و کل با افزایش غلظت کلرورسدیم کاهش نشان داد. تنش کلرورسدیم باعث افزایش یونهای سدیم و کلراید و کاهش یون پتاسیم در برگهای گیاه کلزا شد، ولی تلقیح باکتری با گیاهچه ها باعث کاهش تجمع یونهای سدیم و کلراید و افزایش پتاسیم در ارقام کلزا شد.نتیجه گیری: با توجه به تجزیه های انجام شده در مورد میانگین شاخصهای رشد و صفات فیزیولوژیک مورد مطالعه میتوان نتیجه گرفت که اثر تنش شوری ناشی از کلرور سدیم با تلقیح باکتری سودوموناس فلورسنس سویه 32FY که مولد آنزیم ACC-دآمیناز است، تعدیل می یابد. حضور باکتری و همیاری آن با گیاه توانایی رشدی گیاه را به روشهای مختلف تقویت کرده و از این رو میتوان استفاده از باکتریهای محرک رشد را در کاهش اثرات تنش شوری و سایر تنشهای غیر زیستی معرفی کرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.