علوم و فناوری رنگ
سال:1389 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

در این مقاله انحلال یک ماده رنگزای آزو دیسپرس بر پایه نفتالیمید که حاوی گروه کربوکسیلیک اسید است در حضور پراکنش  کننده های آنیونی و غیریونی گزارش شده است. در این راستا عوامل موثر بر انحلال ماده رنگزا در آب حاوی مواد پراکنش کننده از قبیل دما، زمان و غلظت پراکنش  کننده مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهند که میزان انحلال ماده رنگزا با افزایش غلظت هر دو ماده پراکنش کننده غیر یونی و آنیونی، دما و زمان افزایش می یابد. در تمامی حالت ها انحلال ماده رنگزا در پراکنش  کننده آنیونی بیشتر از نوع غیریونی است. مطالعه سینتیکی انحلال ماده رنگزا در حضور هر دو ماده پراکنش  کننده در دماها و غلظت های مختلف نشان داد که سرعت انحلال ماده رنگزا در دو پراکنش کننده به کار رفته از رابطه تابع نمایی پیروی می کنند. ضمنا نتایج نشان داد که ماده رنگزا در آب حاوی پراکنش  کننده آنیونی با سرعت بیشتری نسبت به پراکنش  کننده غیریونی حل می شود. اندازه گیری سرعت انحلال ماده رنگزا در هر دو ماده پراکنش کننده نشان داد که سرعت انحلال ماده رنگزا با افزایش زمان کاهش می یابند.

استفاده از پارچه های بافته شده از مخلوط الیاف طبیعی و مصنوعی به منظور بهره مند شدن از خواص مطلوب هر یک از اجزا، متداول می باشد. روش شناخته شده برای رنگرزی این نوع کالاها، استفاده از مواد رنگزای راکتیو، دیسپرس و یا مخلوط آنهاست که برای رنگرزی جزء پنبه ای با رنگزای راکتیو از قلیا استفاده می شود. از آنجایی که افزودن قلیا سبب بروز مشکلاتی از جمله ایجاد نایکنواختی در رنگرزی شده و از طرفی زمان بر است، رنگرزی کالای پنبه، پلی استری با مواد رنگزای راکتیو انتخابی و دیسپرس در شرایط خنثی بررسی شد. در این روش قبل از رنگرزی یک مرحله آماده سازی بر روی رنگزای راکتیو انتخابی انجام می گیرد که طی آن با استفاده از شرایط قلیایی ضعیف، گروه های سولفاتو اتیل سولفون رنگزای راکتیو به وینیل سولفون تبدیل می شوند. به این ترتیب کاری که قلیا در حین رنگرزی انجام می دهد، پیش از رنگرزی انجام می گیرد. نتایج اندازه گیری درصد رمق کشی و درصد تثبیت در رنگرزی پارچه پنبه، پلی استر با بهترین شرایط آماده سازی رنگزاهای راکتیو انتخابی و رنگزای دیسپرس نشان داد که برای مخلوط رنگزاهای C.I. Reactive Blue 21 وC.I. Disperse Red 167،E%=94%  و  F%=84% است و برای مخلوط رنگزاهای C.I. Reactive Black 5 وC.I. Disperse Red 167،  E%=%89و F%=%81 می باشد.

در مقاله حاضر قابلیت فرآیند ازن دهی به تنهایی و فرآیند ازن دهی همراه با پرتودهی فرابنفش برای اکسید کردن یک پساب شبیه سازی شده حاوی رنگزای راکتیو قرمز 120 (RR-120) و مواد تعاونی رنگرزی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. حذف رنگ، COD و TOC برای فرآیندهای مختلف مطالعه شد. تاثیر pH محلول، غلظت اولیه رنگزا و حضور هیدروکسید سدیم و کربنات سدیم بر سرعت رنگبری بررسی گردید. سرعت رنگبری با افزایش غلظت اولیه ماده رنگزا و افزودن هیدروکسید سدیم به محلول کاهش نشان داد. هیچ تغییری در فرآیند رنگبری با افزایش کربنات سدیم مشاهده نشد. نتایج آزمایش ها نشان داد که ترکیب فرآیندهای ازن دهی و پرتو دهی فرابنفش (لامپ کم فشار جیوه ای 9 وات) در مقایسه با فرآیند ازن دهی، تنها به طور جزیی باعث حذف COD پساب می شود و سرعت رنگبری هیچ تغییری نمی کند. در یک pH اولیه 6.2، دمای 25C ، غلظت ازن 55 گرم بر متر مکعب و غلظت اولیه رنگزا 800 میلی گرم بر لیتر، بازده حذف TOC محلول حاوی RR-120 بعد از گذشت 90 دقیقه برای فرآیند O3 و O3+UV به ترتیب 27% و 36% حاصل شد.

پودر میکروکپسوله -βکاروتن توسط ژلاتین به روش خشک کردن افشانه ای تهیه شد و خواص آن از لحاظ مناسب بودن ژلاتین برای کپسوله کردن -βکاروتن و همچنین مناسب بودن پودر برای استفاده در محیط های آبی مورد بررسی قرار گرفت. امولسیون تهیه شده دارای متوسط اندازه ذرات 2.83 میکرون بود. ساختار ذرات میکروکپسوله کروی با سطح نسبتا صاف بود و حالت دندانه ای کمی داشت. پودر کپسوله شده دارای درصد بالایی از -β کاروتن بوده و قابل استفاده در صنعت می باشد. بازده میکروکپسوله شدن 42.7% بود و با افزایش مقدار ماده پوشش دهنده میزان بازده میکروکپسوله شدن افزایش یافت و به 50.8% رسید. از لحاظ مناسب بودن نمونه برای مصرف در محیط های آبی مشاهده شد که پودر کپسوله شده دارای حلالیت 73% در آب سرد است و پایداری آن در آب زیاد بوده و پس از گذشت 14 روز دو فاز نمی شود.

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر ذرات نانو آلومینا در یک روکش شفاف اکریلیکی است که به عنوان یک لایه محافظ در برابر سایش در کفپوش چوبی استفاده می شود. درصد وزنی نانو آلومینا مورد استفاده 3%، 5%، 7%، 9% و 11% بر مبنای مقدار جامد است. نمونه بدون نانو آلومینا به عنوان مرجع در نظر گرفته شده است. نمونه های مایع توسط دستگاه رئومتر برای بررسی اثر نانو آلومینا روی گرانروی مایع مورد آزمایش قرار گرفت. بعد از اعمال رزین و تشکیل فیلم، دستگاه کدرسنج برای بررسی اثر این نانو ذرات روی شفافیت فیلم آزاد حاصل به کار گرفته شد. از دستگاه سایش Taber جهت به دست آوردن شاخص سایش نمونه ها استفاده شد سپس با استفاده از سختی میکرو، تغییرات سختی نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. افزایش نانو آلومینا تغییر شاخصی را در گرانروی ایجاد نکرده و نتایج کدرسنجی نشان داد که در درصدهای وزنی بالای 9%، نمونه ها شفافیت خود را از دست می دهند اما شاخص سایش برای این نمونه ها نزدیک به صفر بوده که نشان دهنده مقاومت به سایش عالی است. سختی میکرو آن ها تقریباً یکسان است که مشخص شد سختی در این نمونه ها تاثیری بر روی مقاومت به سایش نداشته است.

روش الکتروفورز یکی از روش های ساده و ارزان برای پوشش دهی مواد مختلف بر روی سطوح رسانای الکتریکی با استفاده از میدان الکتریکی مستقیم (DC) است. در این مقاله، تاثیر پارامترهای مختلف لایه نشانی در روش الکتروفورز میدان متناوب (AC) از جمله زمان، ولتاژ (شدت میدان الکتریکی)، بسامد و محیط مایع برروی جرم نشست و ظاهر کیفی پوشش مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور از نانو ذرات اکسید قلع SnO2 در محیط استن خالص استفاده گردید. به منظور بررسی ظاهر سطح نشست، از میکروسکوپ نوری استریو استفاده شد. پوشش دهی برروی دو الکترود تخت موازی از جنس طلا با فاصله حدود 500 میکرومتر انجام گرفت. اندازه گیری ها نشان دادند که تغییرات جرم نشست با زمان و شدت میدان با روابط تئوری مربوط به (DC) الکتروفورز مطابقت دارند. جرم نشست با بسامد میدان اعمالی رابطه عکس دارد و الگوی نشست در هر بسامد مختص به آن بسامد است یعنی با افزایش زمان لایه نشانی، این الگو تغییر نمی کند. جرم نشست در محیط استن خالص در مقایسه با آب مقطر و اتانول خالص بیشتر بود. بنابراین روش AC الکتروفورز را می توان به عنوان روشی برای پوشش دهی سطوح رسانا مورد استفاده قرار داد.

سدیم دودسیل سولفات (SDS) به عنوان یک شتاب دهنده جایگزین نیتریت سدیم در حمام فسفاته به کار گرفته شد. تاثیر این ماده فعال سطحی بر ریخت شناسی و خواص ضد خوردگی پوشش فسفاته ایجاد شده بر روی آلیاژ منیزیم AZ31 بررسی گردید. پوشش فسفاته خاکستری روشن در حمام فسفاته محتوی سدیم دودسیل سولفات در دمای 50-45 درجه سانتی گراد و مدت زمان 5 دقیقه بر روی زمینه آلیاژ منیزیم AZ31 تشکیل شد. ساختار و ریخت شناسی سطح پوشش های فسفاته و ترکیب درصد عناصر موجود در پوشش ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی و آنالیز عنصری اشعه ایکس مشاهده و تجزیه و تحلیل شد. همچنین سرعت و مقاومت در برابر خوردگی پوشش ها با استفاده از آزمون پلاریزاسیون بررسی گردید. نتایج نشان داد که با استفاده از سدیم دودسیل سولفات به عنوان یک شتاب دهنده جایگزین نیتریت در حمام فسفاته، فاز اصلی هوپئیت در جهات مختلف با یکنواختی بیشتری شروع به رشد می کند و پوششی با تراکم بالاتر و نفوذ پذیری پایین تر حاصل می شود. بر اساس نتایج حاصل از آزمون پلاریزاسیون، افزایش غلظت سدیم دودسیل سولفات در حمام باعث افزایش مقاومت به خوردگی پوشش فسفاته می شود.