رشد فناوری
سال:1391 | دوره:8 | شماره:31 |تعداد مقالات:7

امروزه انتقال فناوری جدید و برتر به عنوان یکی از روش های حفظ مزیت رقابتی محسوب می شود. کشور ما در زمره کشورهای در حال توسعه قرار دارد و انتقال فناوری به عنوان راه میانبری برای دستیابی به فناوری های روز به این کشورها توصیه می شود؛ به شرط آنکه فناوری واقعا انتقال پیدا کند. با توجه به نرخ بالای شکست پروژه های انتقال فناوری در بسیاری از بنگاه ها،توجه به شناسایی عوامل بازدارنده و تسریع کننده جذب و توسعه فناوری از اهمیت به سزایی برخوردار است. در این مقاله پس از تعریف مفاهیم چندوجهی فناوری، توضیح داده شد که فناوری به دو روش درونزا و انتقال از سایر کشورها قابل کسب است. فرایند انتقال فناوری شامل سه بخش عمده است: - انتخاب و کسب فناوری - انطباق، کاربرد و جذب فناوری - توسعه و انتشار فناوری. تلاش شد در ضمن توضیحات در مورد فرایند انتقال فناوری، عوامل موثر و موانع انتقال فناوری، ضرورت انتقال فناوری و تاثیر آن در رشد و توسعه اقتصادی تبیین شود. عدم بومی سازی، یکی از دلایل اصلی ناموفق بودن فرایند انتقال فناوری است که با بیان مهمترین دلایل عدم توفیق موسسات تحقیق و توسعه در بومی سازی فناوری های وارداتی به آن پرداخته شد. همچنین در راستای دستیابی به موفقیت در انتقال فناوری شرکت های گیرنده فناوری لازم است اقدام به جلب دانش ضمنی آن نیز بنمایند. در پایان اهمیت دانش ضمنی و ضرورت بسترسازی برای انتقال دانش ضمنی بیان گردیده است.

انتقال فناوری فرایند حساس و پیچیده ای است که اگر با آگاهی و پژوهش صورت نگیرد، هزینه ها و زیان های هنگفتی را به دنبال خواهد داشت. از آنجا که مخاطب این فرایند عمدتا کشورهای در حال توسعه هستند، می توان عنوان نمود که مطالعه و بررسی روند اکثر فناوری های انتقال یافته به کشورهای در حال توسعه، عموما بیانگر ضعف هایی است که به دلیل ناآگاهی از شرایط، وضعیت و نیازهای موجود و همچنین سیاست ها و اهدافی که انتقال دهنده فناوری آنها را دنبال می نماید، منجر به شکست های جبران ناپذیری گشته و متقاضی را از دستیابی به اصل فناوری باز می دارد. از این رو در این پژوهش به دلیل اهمیت فناوری و انتقال آن در صنایع خودروسازی، ضمن تمرکز بر عوامل تاثیرگذار بر این فرایند در شرکت ایران خودرو دیزل که جزء بزرگترین و مهمترین خودروسازان داخلی می باشد، تلاش شده است تا نقاط ضعف و عواملی که بر تضعیف این فرایند دامن می زند، و نیز آن دسته از روش های انتقال فناوری که متناسب با سیاست ها و راهبردهای ملی، وابستگی کمتری را به دنبال دارد کشف و شناسایی شده و در ادامه پس از بحث با خبرگان و نظرسنجی از متخصصان این عرصه و با بکارگیری مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار Expert Choice، به مقایسه هر یک از معیارها و روشهای موجود پرداخته و برترین روشها به ترتیب اولویت معرفی شوند. در نهایت تمامی نتایج و دستاوردهای پژوهش در قالب الگوی انتخاب مناسبترین روش انتقال فناوری و طرح الگوریتمی که به سهولت تصمیم گیری در این انتخاب یاری می رساند و به سایر شرکت های فعال در این صنعت نیز پیشنهاد می گردد، خلاصه می شود.

اهمیت سرمایه گذاری روی تحقیق و توسعه، در کشورهای پیشرفته صنعتی به عنوان امری مسلم و بدیهی فرض گردیده است و امروزه این تحقیق و توسعه است که چگونگی تخصیص بودجه و مسائل مالی را تعیین می کند. در حال حاضر سرمایه گذاری در واحدهای R&D به عنوان یک مزیت رقابتی به شمار می آید. امروزه کشورهایی می توانند وارد عرصه رقابت در سطح بین المللی شوند که همواره در پی استفاده از فناوری های جدید برآمده و این امر به جز با داشتن مراکز تحقیق و توسعه فعال و مطابق با معیارهای نوین جهانی امکان پذیر نخواهد بود. در این مقاله پس از مرور ادبیات موضوع، به بررسی و تبیین عوامل موفقیت تحقیق و توسعه و جایگاه آن در ایران و کشورهای پیشرفته ای چون ژاپن، آمریکا، و چین پرداخته شده است. سپس مقایسه تطبیقی بین آنها صورت پذیرفته و در پایان راهکارهایی برای بهبود وضعیت تحقیقات در ایران ارائه شده است. در مرحله اول دولت باید با حمایت مالی و در اختیار نهادن تسهیلات و ایجاد فضای تشویق آمیز و امیددهنده به محققان، و در مرحله دوم خود محققان با تقویت تعلقات ملی و آشنایی با جدیدترین روشهای علمی دنیا، به نوآوری و خدمت به کشورمان بپردازند. به خصوص دانشگاه ها به عنوان نهادی متفکر و منبع عظیم علمی و فرهنگی جامعه باید رویکرد علمی نگر را به عنوان تفکر غالب حاکم نمایند و در جهت کاربردی کردن تحقیقات در کشور بکوشند. این امر با برقراری ارتباط دائمی و مناسب بین نهادها با مراکز پژوهشی و دانشگاهی و فرهنگ سازی در خصوص علم و تحقیق در میان مردم حاصل می شود.

موسسات و بنگاههای کوچک و بزرگ اقتصادی معمولا در شرایط کسب و کار پیچیده، پرتلاطم و ناپایدار فعالیت می کنند. به دلیل پیشرفت های فناوری، جهان با سرعتی غیر قابل پیش بینی در حال تغییر است. برای بیشتر کسب و کارها، توانایی پایش، شناسایی و تسلط بر فناوری ها و توانمندی های فناورانه امری ضروری است. فناوری و نوآوری در ترکیب با سرمایه و استعدادهای انسانی می توانند در شرایط بحران های اقتصادی به مثابه موتور رشد و توسعه موسسات عمل نمایند. در این مقاله، اهمیت مدیریت خلاقیت و نوآوری و دیده بانی فناوری برای سازمان ها در شرایط کاری متلاطم و ناپایدار مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده می شود که برندگان آنهایی خواهند بود که بتوانند هر چه بیشتر با ابزارهای فناوری و نوآوری راه هایی برای افزایش بهره وری و توان رقابتی بیابند. در این مقاله تاکید می شود که نوآوری در دنیای امروز یک کار گروهی است و مدیریت موفق گروه های نوآوری، یک هنر است. مدیران نمی توانند خلاقیت را سفارش دهند بلکه تنها باید محیطی برای رشد و بروز خلاقیت فراهم سازند. اولین گام مهم و اساسی به سوی نوآوری، باز بودن یک سازمان در برابر ایده ها و مفاهیم جدید است. در نتیجه در این مقاله بر اهمیت فرهنگ سازمانی و ضرورت باز بودن آن و راه های دستیابی به این هدف با اشاره به چند نمونه از تجربیات جهانی تاکید خاصی شده است. پایش مدام تغییرات فناوری ها یا دیده بانی فناوری یک فعالیت مهم کسب و کار است که می تواند به عنوان سامانه هشدار و اعلام خطر عمل کند. شناسایی سریع و به موقع فناوری های نو ظهور به یک سازمان فرصت زمانی لازم برای آمادگی و یا حتی جذب و به دست آوردن این فناوری ها را قبل از آن که تاثیر منفی بر کسب و کار موسسه بگذارند، می دهد. در این مقاله تاکید می شود که سازمانها باید از طریق به کارگیری درست فرایند دیده بانی فناوری به دقت روند تغییرات در حوزه های فناوری که می تواند بر کسب و کار آنها تاثیر بگذارد را زیر نظر بگیرند. به طور کلی در این مقاله نتیجه گیری شده است که ایجاد و توسعه محیطی که پرورش دهنده خلاقیت و نوآوری باشد، یک گام مهم در تضمین بقای بلندمدت سازمان ها و موسسات در شرایط کاری ناپایدار است. عدم انجام این کار می تواند به معنای مرگ موسسه باشد.

بررسی سیستم های صف و کاهش اثرات نامطلوب انتظار، همواره یکی از موضوعات قابل توجه در ریاضیات کاربردی و تحقیق در عملیات بوده است. در سیستم هایی که صف و انتظار یکی از عناصر و واقعیتهای آن می باشد، هدف از تحلیل سیستم، شامل شناخت رفتار سیستم، شناخت توزیع ها، پارامترها، شبیه سازی و در نهایت ارائه راهکاری مناسب به منظور تعیین ظرفیت بهینه آن است، به گونه ای که اهداف تعیین شده را برآورده سازد. یکی از مشکلاتی که همواره در کشور ما وجود دارد، طولانی شدن روند فعالیت های اداری است که دلیل آن وجود صف یا بزرگ بودن نرخ ورودی نسبت به سرویس دهنده ها می باشد. در این مقاله فرایند اخذ مجوزهای اصولی و قطعی تاسیس پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که نسبتا زمان طولانی را به خود اختصاص می دهد، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. پس از تجزیه و تحلیل و بررسی حالت های مختلف تخصیص کارکنان به پرونده ها، این نتیجه حاصل گردید که تخصیص 3 نفر از کارشناسان جهت رسیدگی پرونده های اصولی و 5 نفر از کارشناسان بر روی پرونده های قطعی موجب خواهد شد میانگین مدت زمان انتظار مشتریان در صف (Wq)و متوسط تعداد افراد در صف (Lq) نسبت به دو آلترناتیو دیگر کمتر شود.

نوآوری باز و توانمندی جذب دو مفهوم قابل توجه در تحقیقات مدیریت نوآوری به شمار می آیند. توانمندی جذب شرکت ها، تعیین کننده توانمندی آنها برای گسترش ایده ها یا فناوری خارجی است. در این مقاله دو مفهوم توانمندی جذب و نوآوری باز را به یکدیگر ارتباط داده و با استفاده از دیدگاه های نوین درباره نوآوری باز به تشریح مفهوم توانمندی جذب پرداخته شده است. با توجه به عواملی مانند چرخه عمر کوتاه فناوری، فناوری های در حال ظهور، هزینه ها و خطرات مرتبط با فناوری ها، جهانی شدن فرایندهای تحقیق و توسعه، افزایش رقابت بین بنگاه ها در بازار محصولات خود و اهمیت رو به رشد سرمایه گذاری برای تامین مالی ایده های کسب و کار، منابع فناوری خارجی اهمیت بسیار دارند و جریانات دانش برای رقابت امری الزامی است اما این جریانات به طور خودکار جامه عمل نمی پوشند و شرکت ها باید مهارت های خود را برای حرکت به سمت آنها گسترش دهند. بنابراین توانمندی جذب امری بسیار مهم در توضیح این مطلب است که چرا بعضی بنگاه ها در خلق و کسب ارزش از فناوری توسعه یافته خارجی بهتر از دیگران هستند. هدف از این مقاله تحلیل این مطلب است که دریابیم: «ارتباط توانمندی جذب و نوآوری باز چگونه است؟» و نقش تکمیلی فناوری های داخلی و خارجی در فرایند نوآوری باز و توانمندی جذب در شرکت های نوآور تشریح شوند. در واقع مقاله حاضر قصد دارد با بهره گیری از تحقیقات پیشین با تفکیک نوآوری باز به دو بعد کلیدی آن (بعد انسانی که شامل رهبری، کار تیمی و انگیزه و بعد سازمانی که شامل فرایند نوآوری باز، ساختار، ظرفیت ها و مدل تجاری می باشد) به تحلیل ارتباط نوآوری باز و توانمندی جذب بپردازد و یک مدل مفهومی ارائه کند. سپس در این پژوهش از روش سوات به تحلیل اجزا مدل مفهومی پیشنهادی برای بررسی ارتباط این دو عامل مبادرت شده است.

صنعت زیست فناوری در بخش صنایع نوین از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است و در کمتر از سه دهه، سرعت رشد و توسعه در زمینه های کاربردی آن شگفت آور به شمار می رود. زیست فناوری از فناوری های مهم و حیاتی است که موفقیت و تاثیرگذاری آن خود معلول توانایی ها و حوزه عمل وسیع آن می باشد. غالب شرکت های زیست فناور کشور شرکت های نوپا و کوچکی هستند و با وجود اینکه چندین سال از فعالیت آنها در این حوزه می گذرد، هنوز نتوانسته اند به مرحله سوددهی درخور ملاحظه ای دست یابند. شواهد حاکی از آن است که در فرایند تبدیل یافته های تحقیقاتی به بازده تجاری در این حوزه مشکلاتی وجود دارد. به عبارتی مشکل را باید در فرایند تجاری سازی تحقیقات و چگونگی بهره برداری از فرصت های علمی ایجاد شده در این حوزه جستجو کرد. عبارت راهبرد تجاری سازی به انواع روش های بهره برداری از تحقیقات و فناوری که محققان و شرکت های نوپا برای حرکت دانش از مفهوم به محیط بازار با آنها روبرو هستند، اشاره دارد. این مقاله درصدد است از طریق پژوهشی ترکیبی در حوزه این صنعت در کشور، به شناسایی و معرفی مناسب ترین راهبرد تجاری سازی تحقیقات حوزه زیست فناوری در کشور بپردازد.