رشد فناوری
سال:1385 | دوره:2 | شماره:8 |تعداد مقالات:9

سرمایه اصلی سازمان ها، شرکت ها و بنگاه های امروزی را نیروی انسانی تشکیل می دهد. به عبارت دیگر ظرفیت ها و سرمایه های دانشی هر کشوری، سرمایه اصلی آن کشور برای توسعه و رشد اقتصادی است.همزمان با تحولات موضوع نیروی انسانی در دنیا، در ایران نیز بحث توجه به منابع انسانی و اهمیت آن در تحول سازمانی مطرح می شود و اسناد چشم انداز 20 ساله و برنامه چهارم توسعه نیز بیش از هر سند دیگری به بحث توسعه منابع انسانی و ارزش آفرین و ایجاد ثروت از طریق توجه به منابع و سرمایه های انسانی تاکید دارند.از این رو با توجه به اهمیت منابع انسانی کارآفرین در موفقیت پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری، میزگرد این شماره نشریه رشد فناوری به بحث مدیریت منابع انسانی در پارک ها و مراکز رشد اختصاص یافته است که تقدیم خوانندگان عزیز می شود.

استفاده از مرکز رشد به عنوان یکی از نهادهای کارآ در امر توسعه و رونق اقتصادی، مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان واقع شده است. مراکز رشد به وسیله حمایت از مستاجرین با ترکیبی از تسهیلات و خدماتی که به آسانی از منابع دیگر قابل تامین نیستند، باعث افزایش ارزش افزوده می شوند. محتوا و چگونگی پرداخت این خدمات معمولا تاثیر مهمی بر موفقیت مستاجرین مرکز رشد و نحوه عملکرد مرکز رشد دارد. معرفی الگوهای بهتر و آگاهی دادن به مراکز رشد در مورد میزان فاصله آنها از الگوهای مناسب و نیز اطلاع رسانی در مورد موقعیت آنها نسبت به یکدیگر، مراکز رشد را در اتخاذ تصمیمات سنجیده تر یاری می دهد. نماگرهای ترکیبی روش ساده ای برای مقایسه مجموعه ای از مراجع ارزیابی شونده نظیر کشورها، سازمان ها و سیستم ها در موضوع های پیچیده و در دامنه وسیعی از زمینه ها نظیر مسایل زیست محیطی، پیشرفت های اقتصادی، اجتماعی یا فناوری فراهم می کنند. معمولا هدف اصلی تدوین آنها، مقایسه عملکردی مجموعه ای از مراجع ارزیابی شونده از یک جنبه خاص می باشد. آنها همچنین به عنوان ابزاری مفید در تحلیل سیاست ها و نیز وسیله ای برای ارتباط با عموم به کار می روند. در این مقاله، پس از بیان روش تدوین نماگرهای ترکیبی بر طبق آخرین فنون و دستاوردها، به معرفی چند نماگر گردآوری شده با تاکید بر نماگرهای کلیدی عملکرد KPI به منظور رتبه بندی مراکز رشد فناوری با توجه به شرایط محیطی کشور ایران پرداخته شده است. با توجه به اینکه پژوهشی در زمینه رتبه بندی مراکز رشد مشاهده نگردید، امید است ارایه این مقاله گام موثری برای انجام اقدامات لازم در این زمینه باشد و نقطه شروع مناسبی به منظور بررسی دقیق ارزیابی و رتبه بندی مراکز رشد در سطح ملی و بین المللی باشد.

یکی از مهمترین و اساسی ترین اقدامات برای استقرار و نهادینه سازی اقتصاد دانش بنیان، توسعه زیرساخت های هوشمندی است که این حرکت را تسهیل و امکان پذیر می سازند. از جمله این اقدامات، حمایت از واحدهای کوچک و متوسط فناور در مراکز کارآفرینی، مراکز رشد فناوری و پردیس های دانش و فناوری است که در کشور ما نیز اقداماتی در این خصوص انجام شده است. در این رهگذر، شرکت های دانش بنیان، نقشی اساسی و مهم در تجاری سازی نتایج پژوهش و توسعه فناوری دارند و با ایجاد و توسعه کسب و کارهای مبتنی بر فناوری های نوین در اقتصادهای در حال صنعتی شدن، جایگاهی خاص می یابند. اما متاسفانه این شرکت ها با مسایل و مشکلات بسیار مهمی در عرصه اقتصادی مواجه می شوند که مهمترین آنها مشکلات بازاریابی محصولات یا خدمات است. در این بررسی برخی از نکات مهم و قابل توجه در امر بازاریابی و فروش فناوری ها مطرح می گردد و مهمترین ویژگی های بازاریابی و فروش فناوری مطرح و به اقدامات ضروری در این خصوص اشاره می شود.

در این مقاله چالش های موجود در مدیریت و اداره اعضای کلیدی هیات موسسین پارک ها تشریح شده و با بررسی وضعیت برخی از پارک های موجود، به چالش ها و مشکلاتی که اینگونه پارک ها با آن روبرو هستند، اشاره شده و راهکارها و رویکردهای غلبه بر این مشکلات مورد بررسی قرار گرفته و نهایتا ابزاری را به عنوان راهبرد برای ایجاد و توسعه چشم انداز مشترک و ضروری برای موفقیت پارک ها در یک دوره میان مدت و بلکه کمی بلندمدت، پیشنهاد شده است.بخش پایانی این مقاله نیز با تاکید بر موارد ذیل به بررسی چالش های عمده پیش روی پارک ها می پردازد:- مزایا و معایب مشوق های مالی؛- نقش مراکز (کانون های) منطقه ای؛- تجمیع و یکپارچه سازی پایگاه های ملی و ناحیه ای شهری؛- طیف رو به گسترش ابزارهایی که به موازات پارک های علم و فناوری برای ترویج کسب و کارهای مبتنی بر دانش موردنیاز است؛- نقش و مشارکت دانشگاه ها و چگونگی گسترش این مشارکت ها در آینده.

امروزه همگان شاهد تغییرات بسیار سریعی در فناوری های اطلاعاتی هستند و این فناوری های جدید منجر به تغییرات شدیدی در ساختار اقتصادی شده اند. بیشتر کسب و کارها به هیچ مکان خاصی تعلق ندارند و بدون هیچگونه محدودیتی می توانند از یک محل به محل دیگر نقل مکان کنند. سازمان های بزرگ قدیمی به تدریج جای خود را به سازمان های جدید فناوری – محور داده اند که قادر هستند دارایی های اصلی خود را که شامل یک دستگاه کامپیوتر و یک عدد تلفن همراه می باشد، داخل یک چمدان جا دهند.در این مقاله، تاثیرات این فناوری های جدید را روی پارک های علم و فناوری ایران مورد بررسی قرار داده ایم و نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدهایی را که برای آنها وجود دارد تشریح کرده ایم.

مهمترین ماموریت مرکز رشد فراهم کردن زمینه های مناسب برای تاسیس، رشد و توسعه شرکت های خصوصی نوپای فناور و ارایه حمایت های مادی و معنوی لازم جهت موفق نمودن آنهاست. از آنجا که ساختار اصلی این موسسات نوپا درون مرکز رشد شکل می گیرد، ساختار اداری و مالی آنها متاثر از مرکز رشد خواهد بود. بررسی این موضوع با نگاهی به تعاملات متقابل مرکز و واحدهای مستقر نوپا، نیاز مرکز به داشتن استقلال در تامین منابع مالی و ایجاد زمینه های رشد و توسعه در خود و همچنین بررسی تجربه مراکز رشد موفق خارج از کشور نشان می دهد اعمال مدیریت به شیوه خصوصی در مراکز رشد دولتی راهکاری مناسب برای حل بسیاری از مشکلات پیش رو، الگویی مناسب و در دسترس برای واحدهای مستقر نوپا و ساختاری بهینه برای مدیریت مرکز خواهد بود.

از جمله روندهای برجسته در توسعه جهانی می توان به "حرکت از بین المللی سازی تولید به سمت جهانی سازی اقتصاد" و "حرکت از بین المللی سازی تحقیق و توسعه به سمت جهانی سازی علوم و فناوری" اشاره کرد. سازمان های صنعتی به طور روزافزونی از طریق ائتلافات در حوزه علوم و فناوری، به همکاری می پردازند و روند جهانی سازی اقتصاد، علم و فناوری را تقویت می کنند.به همین جهت، مطالعات پیش بینی فناوری و آینده نگاری فناوری به عناصر زیربنایی مهمی در تدوین سیاست علوم و فناوری و سیاست صنعتی؛ بازتخصیص منابع انسانی، مادی و مالی؛ تصویر راهبردهای کلان بلندمدت [به حوزه علوم و فناوری]؛ و تنظیم ساختارهای اقتصادی و صنعتی مبدل شده اند. به همین منظور، فلسفه، اثربخشی و عملیاتی بودن فنون و روش های آینده نگاری فناوری مورد توجه قرار گرفته است و برانگیزاننده پیشرفت های نظری آینده نگاری فناوری در عصر جدید شده است. به طور مثال، نظریه نسل سوم آینده نگاری فناوری، جامعه، اقتصاد و محیط زیست را ترکیب نموده، و نظریه نسل چهارم، تاکید برابری بر فناوری نرم و فناوری سخت می نماید.

دهمین کنگره سراسری همکاری های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی «آذر ماه امسال با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی و جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه برگزار شد. این کنگره در حالی برگزار شد که با توجه به ابلاغ اصل 24 از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه خصوصی سازی و واگذاری سهام شرکت های دولتی به مردم، نقش سازنده صنعت و دانشگاه بیش از پیش احساس می شود. از سوی دیگر با توجه به بحث شکل گیری و گسترش مراکز رشد و پارک های علم و فناوری و تاکید مقام معظم رهبری بر جدی گرفتن این مراکز، توسعه کمی و کیفی این مراکز در بحث ارتباط صنعت و دانشگاه نقشی اساسی و محوری است. از این رو گفتگویی را با آقای دکتر مسعود شفیعی دبیر جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه انجام داده ایم که از نظر خوانندگان گرامی می گذرد.

کنفرانس منطقه ای انجمن بین المللی پارک ها علمی و دهمین کنفرانس سالیانه انجمن آسیایی پارک های علمی و سومین همایش پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری ایران به میزبانی شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، با حضور شخصیت های برجسته ملی و بین المللی در روزهای پایانی شهریور ماه در هتل عباسی اصفهان برگزار شد. در مراسم افتتاحیه این رویداد علمی و فناورانه در کشور دکتر ماهاتیر محمد، رییس جمهور سابق مالزی، دکتر محمدمهدی زاهدی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر محسن رضایی، دبیر مجتمع تشخیص مصلحت نظام، و دکتر عابدین صالح، نماینده یونسکو در ایران حضور یافتند و به ایراد سخنرانی پرداختند.همچنین در این کنفرانس مدیران پارک ها و مراکز رشد بین المللی و داخلی و روسای انجمن های بین المللی در زمینه پارک ها و مراکز رشد تجربیات خود را در قالب سخنرانی و مقاله ارایه کردند.